www.muslimuz
Миш-мишларга ишонманг! Чунки қулоқ, кўз, дил масъулдир
Инсон табиати – қизиқ. Баъзан бандалигига бориб, бировдан эшитган нарсасига дарҳол ишонади-қолади. Уни суриштириб кўришни, тўғри ёки нотўғрилигини ўйлаб ҳам ўтирмайди. Айниқса, бугунги кунда ижтимоий тармоқлар орқали тарқатилаётган нохолис ахборотлар, турли уйдирма ва бўҳтонлар, миш-мишлар ғийбатчиларнинг тегирмонига сув қуяётгани кундай равшан.
Мусулмон киши бирор масала чиқса: «Фалончи нима дебди, писмадончи-чи?» деб эмас, балки Аллоҳ таоло ва Унинг Расули (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) айтганларини ўзига ҳужжат қилади.
Бежизга Сўфи Оллоёр бобомиз:
Дема, тутдим фалон бузрук ишини,
Кўра қўйма набийнинг қилмишини», демаганлар. Шу боис бирор нарсани эшитсак, ўқисак ёки кўрсак, аввало, доимий ва асосий манбаимиз – Қуръони карим ва ҳадиси шарифларга мурожаат қилишимиз керак. Бу муқаддас ва муборак манбалар, мана, 15 асрадн бери инсониятга маънавий, руҳий маёқ бўлиб келмоқда.
Аллоҳ таоло Қуръони каримда: «Эй мўминлар! Агар сизларга бирор фосиқ кимса хабар келтирса, сизлар (ҳақиқий аҳволни) билмаган ҳолингизда бирор қавмга азият етказиб қўйиб, (кейин) қилган ишларингизга пушаймон бўлмаслигингиз учун (у хабарни) аниқлаб (текшириб) кўрингиз!» (Ҳужурот сураси, 6-оят).
Муғира ибн Шуъба (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ таоло оналарингизга оқ бўлишни, қизларни тириклайин ерга кўмишни ҳаром қилиб, мумсик (закот ва ушр каби зиммага вожиб бўлган нарсаларда бахил) бўлиш ва тама(олишга ҳақли бўлмаган нарсани талаб)қилишдан қайтарди. Шунингдек, миш-миш гаплар тарқатиш, кўп савол бериш ва мол-дунёни беҳуда сарф қилиш каби ишларни ёмон кўради”, дедилар(Имом Бухорий ривояти).
Бошқа бир ҳадисда эса: “Эшитган нарсасини гапиравериши, кишининиг гуноҳкор бўлишига кифоя”(Имом Муслим ривояти), дейилган.
Жамиятда ғийбат, бўҳтон, ёлғончилик каби иллатларнинг илдиз отиши ишончсизлик, ҳатто адоват ва нафратни юзага келтириши мумкин. Тўғрилигига аниқ ишонмай туриб миш-миш тарқатиш бўҳтон саналади.
Шу кунларда Фейсбук ижтимоий тармоғи ғийбатхонага, фитналар инига айланиб қолди. Ким нимадир эшитса, текширмасдан, ўзича талқин қилиб тарқатиб юборяпти.
Юртимизнинг кўзга кўринган уламолари ҳақида болалаётган миш-мишлар кишини ташвишга солади. Ахир, шу миш-мишларни тарқатаётганлар ҳам мўмин-ку, мусулмон-ку! Улар ақалли, бир марта бўлса-да, йўли тушиб, ғийбат қилинаётган, миш-миш тарқатилаётган ўша имомлар, уламолар ортида туриб намоз ўқигандир.
Ваҳоланки, Қуръони каримда: «(Эй инсон!) Ўзинг (аниқ) билмаган нарсага эргашма! Чунки қулоқ, кўз, дилнинг ҳар бири тўғрисида (ҳар бир инсон) масъул бўлур (жавоб берур)» (Исро сураси, 36-оят), дейилган.
Инсон ўзи аниқ билмаган ва ишонч ҳосил қилмаган нарса кетидан қувиб, аниқ эшитмаган, кўрмаган нарсаларни гапириш, тарқатишнинг оқибати жуда хатарли.
Бировнинг обрўсига путур етказиш – катта гуноҳ.
Ижтимоий тармоқларга муккасидан кетиш оқибатида намоз, зикр, силаи раҳм, қўшнига яхшилик қилиш, фарзанд тарбияси, ота-онага яхшилик қилиш, устозлар, беморлар ҳолидан хабар олиш, жанозада қатнашиш каби муҳим ибодат ва вазифалар унутилади.
Шу билан бирга, уламолар, имомларни яқиндан танимаган, улар ҳақида аниқ маълумотга эга бўлмаган кишилар айрим нокасларнинг таъсирига тушиб қолиб, улкан гуноҳ – ғийбат балосига мубтало бўлмоқдалар.
Хулоса қилиб айтганда, динимиз тилни фақат яхшилик йўлида ишлатиш, ёмон сўзлардан тийилиш, эзгу нарсалар ҳақида фикр юритишни буюради. Зеро, сўзлаш ва тафаккур қилишда эҳтиёт бўлишимиз, ҳар бир сўзимиз фойда ёки зараримизга ҳужжат бўлишини унутмаслигимиз лозим. Зотан, Каломи Мажидда:«У бирор сўзни талаффуз қилса, албатта, унинг олдида ҳозиру нозир бўлган бир кузатувчи (сўзни ёзиб олувчи фаришта) бордир», дея марҳамат қилинган. Шуни унутмасак бўлгани.
Толибжон НИЗОМОВ
Иллат ва залолат боши
Башарият тамаддунида унинг ҳаётига хавф солган иллатлар кўп бўлган. Афсуски, бугун жамиятимизга етарлича ташвиш солишга интилаётган қора кучларнинг манфур қилмишларидан бири бу –экстремизм балосидир. Ёмон томони бу бало қисқа фурсатда турлича қиёфага эга бўлди. Ҳозирда экстремизмнинг халқаро кўринишдаги нусхаси бутун бошли миллатлар ва халқлар орасидаги нифоқ уруғини сепади. Энг буюк қадриятларимиз, иймон-эътиқод ва тафаккур илдизига болта урмоқчи бўляпти. Бу залолатга қарши туриш учун эса аввало инсонларнинг қалб кўзи очиқ, маънавий билимлари мукаммал бўлиши лозим.
Айни имконият кишиларни экстремизм балосига қарши куришишида иммунитет вазифасини ўтайди. Муҳим жиҳати шуки, эндиликда мамлакатимизда ушбу ҳолатга қарши курашишнинг қонуний асоси ишлаб чиқилди. Ўзбекистон Республикаси Олий мажлиси Қонунчилик палатаси томонидан 2018 йил 12 июнда қабул қилинган ва Сенат томонидан 2018 йил 28 июнда маъқулланган “Экстремизмга қарши курашиш тўғрисида”ги Ўзбекистон Ресупбликаси Қонуни 5 та боб ва 24 та моддадан иборат бўлиб унда экстремизмга оид асосий тушунчалар хусусида шундай дейилади: экстремизм –ижтимоий-сиёсий вазиятни беқарорлаштиришга, Ўзбекистон Республикасининг конституциявий тузумини зўрлик билан ўзгартиришга, ҳокимиятни зўрлик ишлатиб эгаллашга ва унинг ваколатларини ўзлаштириб олишга, миллий, ирқий, этник ёки диний адоват қўзғатишга қаратилган ҳаракатларнинг ашаддий шакллари ифодаcи дея эътироф этилган.
Шунингдек қонунда экстремизмни молиялаштириш, экстремистик гуруҳ, экстремистик материал, экстремистик ташкилот каби тушунчаларга ҳам мос таъриф берилган. Ушбу ҳужжатга кўра мамлакатимизда экстремизмга қарши курашиш бўйича фаолиятни амалга оширувчи давлат органлари сирасига Ўзбекистон Республикаси Давлат хавфсизлик хизмати, Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси, Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги, Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги, Ўзбекистон Республикаси Давлат божхона қўмитаси, Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Иқтисодий жиноятларга қарши курашиш департаменти каби тизимлар киритилган.
Бу билан юртдошларимиз масъулиятини ўз зиммасидан соқит қилиши керак эмас. Негаки, экстремизмга қарши кураш нафақат ваколатли органлар, балки ҳар бир фуқаронинг асосий вазифаси саналади. Негаки, инсоният бошига турли ташвиш солаётган энг ёмон иллатлардан саналган экстремизм балоси билан ниқобланган разил ва манфур кимсаларнинг одамийликка хос бўлмаган қилмишлари нафақат оилалар, балки айрим давлатлар, сиз билан бизнинг келажагимиз учун жиддий хавф саналади. Хусусан, жаннатмонанд юртимизнинг қулай геосиёсий ҳудудда жойлашганлиги, табиий бойликлари, қулай иқлими ва бетакрор табиатига кўз тиккан қора кучлар йўқ эмас. Шундай экан, ҳаммамиз бу йўлда собит ва хушёр бўлайлик.
Абдулаҳад қори ТОЖИБОЕВ,
Бўз тумани бош имом-хатиби
АҚШ хитойлик мусулмонларга ёрдам беради
АҚШ Шинжон-Уйғур мухтор вилоятида мусулмон уйғурларга нисбатан рўй бераётган босим туфайли Хитой Халқ Республикасига қарши санкциялар қўллаш имкониятини кўриб чиқмоқда. Бу ҳақда АҚШ давлат котиби Майк Помпеонинг ёрдамчиси маълум қилди.
Reuters'га таяниб Kun'нинг хабар беришича, Вашингтон Шинжон-Уйғур мухтор вилоятидаги вазиятни кузатиб бормоқда ва тегишли чоралар кўришга тайёр турибди.
Оқ уйда бир неча ойдан бери санкциялар муҳокама қилинмоқда. Шу билан бирга, АҚШ президенти Дональд Трамп маъмурияти Шинжон-Уйғур мухтор туманидаги этник озчилик муаммосига етарлича эътибор бермаганлиги қайд этилди.
ЎМИ Матбуот хизмати
Бир биримизни ҳимоя қилайлик
“Аллоҳга ва унинг Расулига итоат қилинг. Ўзаро низо қилманг, у ҳолда тушкунликка учрайсиз ва куч қувватингиз кетади. Ва сабр қилинг. Албатта, Аллоҳ сабр қилувчилар биландир”. (Анфол 46). Ушбу ояти каримада Аллоҳ таоло мўмин бандаларни ижтимоий ҳаётнинг барча жабҳаларида низога бормасликка чақирмоқда. Шундай экан, мусулмонлар масала тортишмасдан тинглашни, қулоқ тутишни ва итоат қилишни яхши ўрганиб олишлари зарурдир. Абу Ҳурайра розийаллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Бир аъробий Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳузурларига келиб: ”Эй Аллоҳнинг расули! Мени бир амалга йўллаб қўйингки, агар уни қилсам, жаннатга кирайин”, деди, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳга бирор нарсани шерик қилмасдан ибодат қиласан, фарз намозларини ўқийсан, фарз қилинган закотни адо этасан ва рамазон ойи рўзасини тутасан”, дедилар. Шунда у киши: “Жоним Унинг қўлида бўлган Зотга қасамки, бу айтилган нарсалардан ошириб ҳам, камайтириб ҳам юбормайман”, деди. У киши орқасига қайтиб кетганида, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимни жаннат аҳлидан бўлган кишига қараш хурсанд қилса, мана бу кишига назар солсин”, дедилар. Имом Муслим ривояти. Демак, мусулмонлар буюрилган нарсалардан ошириб ҳам, камайтириб ҳам юбормасдан, баъзисини тутиб, баъзисини тарк қилмаса, раҳбарнинг кўрсатмасига амал қилса ҳеч-бир низо келиб чиқмас экан. Бугун ижтимоий тармоқларда мусулмонлар бир-бири билан тортишиш, талашиш билан овора. Биз мусулмонлар хозирги вақтда Аллоҳ таолонинг “....ва Ўзларингиздан бўлган бошлиққа итоат қилинг”, деб марҳамат қилган оятига итоат қилишни гўё утутиб қўяётгандаймиз. Мусулмонларнинг раҳбари айтган сўзларни бошқа томонга талқин қилиш, яна бир фитнанинг эшигини ошишдан бошқа нарса эмас. Унинг ўрнига мусулмонларни сабр-тоқатга ва итоатга, гўзал хулқ ва одобга чақириб, масалага ижобий томондан ёндошмоқликни ўргатиб бориш лозимдир. Акс ҳолда, дин душманларининг ўлжасига айланиб қолиш ҳеч гап эмас. Огоҳ бўлинг эй мусулмонлар!
Хайрулло Саттаров ЎМИ Самарқанд вилояти вакили ўринбосари
Ер ва Ой ўртасидаги масофа
Аллоҳ таоло бу борлиқни аниқ ўлчов ва ўта нозик низом билан яратган. Сайёрамиз билан боғлиқ ҳар бир масофалар ва оғирликлар бизнинг Ер юзидаги ҳаётимизга муносибдир.
Олимлар Ер сайёраси ва Ойни ўрганганларида, уларнинг бир-биридан узоқлиги ақлни лол қолдирадиган даражада нозик ва аниқ қилиб белгилаб қўйилганини, ҳеч қандай тасодифнинг асари йўқлигини англаб етдилар.
Ернинг диаметри аниқ ўлчовли бўлиб, яшашимизга, Ерни доира шаклида эмас, балки ёйилган шаклда кўришимизга мосдир.
Ернинг диаметри 12742 километр бўлиб, бу миқдор биз Ернинг устида юрганимизда унинг доирасимонлиги кўзимизга сезилмаслигига хизмат қилади.
Ойнинг диаметри эса 3474 километр бўлиб, бу миқдор Ойнинг сиртида юрганимизда уни ёйиқ ҳолда кўришимиз билан бирга доирасимонлиги ҳам сезилиб туради.
Ернинг зичлиги Ойнинг зичлигидан 81 марта кучли бўлиб, бу зичлик Ойни тортиб туриш ва Ой Қуёшнинг йўлдошига айланиб қолмаслиги учун керакдир. Агар шундай бўлмаса, Ой Ернинг тортишиш майдонидан узоқлашиб, зичлиги оғирроқ бошқа сайёра тарафга бориб, унинг йўлдошига айланиб қолган бўларди.
Ер билан Ой орасидаги ўртача масофа 384000 километр бўлиб, бу масофа ой давомида ўзгариб туради. Бу масофа Ойнинг Ер яқинида қолишига, қоронғу кечаларимизни ёритишига ва Ердаги Ой билан боғлиқ жараёнларнинг тартибли кечишига сабаб бўлади.
Агар Ой Ерга ҳозиргидан кўра яқинроқ бўлганда, Ерда даҳшатли фалокатлар, сув тошқинлари содир бўлган бўларди. Агар Ой Ердан узоқроқ
“Қуёш ва ой ҳисобдадир” (Роҳман сураси, 5-оят).
Яъни улар аниқ ҳисоб билан яратилган, асло бўлганида, биздан узоқлашиб, сўнган юлдуз каби кўздан ғойиб бўларди.
Ер ва Ой орасидаги масофалар ва улардаги зичликнинг шу миқдорда бўлиши Ердаги ҳаётнинг давом этиши учун зарур ва муносибдир.
Ер ва Ой ҳақидаги бу фикрлардан кейин уларнинг тасодифан пайдо бўлиб қолмаганини, тасодифан бир-биридан шу узоқликда жойлашмаганини билиб оламиз. Барча-барчаси – орадаги масофа миқдори ҳам, улардаги зичлик миқдори ҳам Аллоҳ таолонинг тақдири, ўлчови билан бўлган. Роббимиз азза ва жалла Қуръони Каримда шундай деб марҳамат қилган:
الشَّمْسُ وَالْقَمَرُ بِحُسْبَانٍ
“Қуёш ва ой ҳисобдадир” (Роҳман сураси, 5-оят).
Яъни улар аниқ ҳисоб билан яратилган, асло тасодифий пайдо бўлиб қолмаган.
Абдуддоим Каҳелнинг мақоласидан
Нозимжон Иминжонов таржима қилди