muslim.uz
Ҳаж сафарига бориш учун суҳбатдан ўтган юртдошларимиз ўз фикр-мулоҳазаларини билдирмоқда
Нажибахон ая Абдуллаева (Марғилон):
– Жонажон Ўзбекистонимизда бўлгани каби марғилонликлар ҳам Президентимизнинг Олий Мажлисга Мурожаатномасини катта умид билан кутиб олди. Бу тарихий ҳужжат кўҳна ҳунармандлар шаҳрининг ҳар бир оиласи, хонадони, маҳалласида чуқур ўрганилмоқда.
Мен қирқ йилдан зиёд таълим соҳасида меҳнат қилдим. 4 нафар фарзандни тарбиялаб вояга етказдим. Набираларим эл корига яраб қолди. Бахтли фаровон ҳаёт кечиряпман. Ягона орзуим мусулмончиликни муҳим амалларидан бири – Ҳаж сафарини адо этиш эди. Аллоҳга шукрким, Муҳтарам Президентимизнинг ҳажга ҳар томонлама муносиб инсонлар бориши лозимлиги тўғрисидаги фикрларидан кейин менинг қалбимда ҳам бир учқун пайдо бўлди. Маҳалламизда бўлиб ўтган йиғинда менинг номзодим ҳам тавсия қилинди. Юртимиз ижтимоий ҳаётида фаол иштироким, маҳалладаги тадбирларда доимий қатнашиб келганлигим эътиборга олиниб, ҳаж зиёратига боришим айтилганида кўзларимга ёш келди.
Менга ушбу эзгу амални бажариш жараёнида маҳалламизда истиқомат қилаётган диний экстремистик оқимига кириб қолган ожиза аёлнинг бириктириб берилгани зиммамдаги масъулиятни икки карра оширди. Эндиликда мен ушбу фуқаронинг юртимиз ижтимоий ҳаётига қайтиши, Ватанга дахлдорлик ҳиссини оширишга бўлган ишончини уйғотишга, уни чинакам ватанпарвар бўлиб тарбияланишига ўз ҳиссамни қўшаман.
Билдирилган юксак ишонч учун авваламбор, муҳтарам Президентимизга, маҳалламиз аҳлига миннатдорлик билдираман. Аллоҳ таоло барчани ниятларига етказсин.
Маъмиржон Холматов (Фарғона шаҳри):
– Мен 40 йилдан ортиқ халқ хизматида бўлдим. Ҳозирда нафақадаман. Бирдан бир орзуим муқаддас ҳаж сафарига бориш эди. Шу мақсадда 2008 йил ариза билан мурожаат қилиб, рўйхатга қўйилган эдим.
Президентимиз Шавкат Мирзиёев ўтган йил 1 сентябрь куни Ҳазрати Имом мажмуасига ташрифи жараёнида ҳаж зиёратига бориш тартибига ўзгартириш киритиш лозимлиги, бундан кейин фуқаролардан халққа фойдаси теккан, диний илмлардан хабари бор, маънавиятли энг муносиб одамлар бориши кераклиги тўғрисидаги фикрларидан нафақат мени балки, бутун маҳалладошларимизнинг боши кўкка етди.
Шу кундан инсонларга яхшилик қилиш, муҳтожларга ғамхўрлик қилиш ҳисси мени тарк этгани йўқ. Шу ниятда маҳалламиздаги кам таъминланган оилани оталиққа олдим. Шу билан бирга тўғри йўлдан адашиб, диний экстремистик оқимлар таъсирига тушган маҳалладошимни тўғри йўлга солиш, ватанпарварлик туйғуларини сингдириш ва энг муҳими бундай йўлга қайтиб кирмаслиги учун тарбиявий ишларни олиб боришни ўзимнинг давлатим олдидаги фуқаролик бурчи сифатида қабул қилдим.
Отам диний илмга эга инсон эди. Лекин ота-онамга ҳаж зиёратига бориш насиб этмади. Бу ниятга етишиш остонасида турибман. Маҳалла фаоллари, ишчи гуруҳ йиғилиш ўтказиб, менинг номзодимни тавсия этишганида ичимга сиғмай кетдим. Ватан олдидаги узоқ йиллик меҳнатим роҳати шу бўлса, ажаб эмас. Бундай юксак ишонч учун аввало давлатимиз раҳбаридан, маҳалладошларимдан миннатдорман.
Бўритош ая Бекмуродова (Хатирчи тумани):
– Мен бир оддий аёл сифатида умримни фарзандларим тарбияси, оилам фаровонлиги учун бахш этган инсонман. Аллоҳга шукрлар бўлсинким, оилам тинч, фарзандларим эл хизматида. Ҳар бир мўмин мусулмон сингари мен ҳам ҳаж сафарига боришни ният қилган эдим. Лекин бу кунларга Яратган етказармикан, деган ҳадик бор эди кўнглимда.
Худога шукр, Президентимиз томонидан ҳаж зиёратига борувчилар учун кўплаб қулайликлар ва имкониятлар яратиб берилмоқда. Муҳтарам Президентимиз 1 сентябрь куни Ҳазрати Имом мажмуасига ташрифи чоғида “Ҳажга ҳар томонлама муносиб инсонлар борсин. Маҳаллада ибрат бўладиган, ёшларга насиҳат қиладиган, адашган инсонларни тўғри йўлга бошлайдиган нуронийлар манашундай табаррук жойларга борса қандай яхши”, деди. Ўз ўрнида биз ҳам ҳажга борадиган инсон сифатида шу сафарга муносиб бўлишимиз, маҳалламизда фаол, халқ дарди билан яшайдиган инсонлардан бўлишимиз лозим.
Тилло ота Мустафоев (Ургут тумани):
– 1928 йилда туғилганман. Терак маҳалласида яшайман. Ёшим қарийб бир асрга етиб шунга амин бўлдимки, бизнинг ҳозиргидай замон ҳеч қачон бўлмаган. Бошимиздан қанчадан-қанча синовли кунлар ўтди. Худога шукрки, бугун мана шундай фаровон, тўкин-сочин кунларга етдик. Бунинг учун аввало Аллоҳ таолога шукроналар айтишимиз керак.
Мен Мухтарам Президентимизнинг Ҳастимомда айтган сўзларини эшитдим. У киши маҳаллага ибрат бўладиган, ёшларга насиҳат қилиб турадиган, адашган инсонларни кечириб, уларга тўғри йўлни кўрсатадиган инсонлар ҳажга боришга муносиб деб айтди. Дарҳақиқат, халқимиз азал-азалдан бир-бирига қайишган, яхши ёмон кунларида бир-бирига камарбаста бўлиб келган. Шунинг учун ҳам юртимизда барака бор.
Бугун набираларим, уларнинг фарзандлари бўйи бастларига қараб қувонаман. Негаки улар бахтли замонда яшаяпти. Мен уларга ҳамиша насиҳат қилиб келаман. Шундай замоннинг кадрига етинглар деб. Худо етказса, зиёратда ҳам, токи умрим борича дуода бўламан.
Ҳабиба Мансурова (Иштихон тумани):
– Ҳар кун эрта тонгда туриб дуога қўл очаман, юртимиздаги тинчлик ва фаровонликка, баҳамжиҳатлик ва меҳру оқибатга асло кўз тегмасин, дейман. Чунки дастурхонларимизнинг тўкинлиги, эртанги кунимиздан кўнглимизнинг тўқлиги – барча-барчаси тинчлигимиз туфайли эканлигини яхши биламан. Юртдошларимиз муборак ислом динининг фарзларидан бири саналган ҳаж амалини муносиб адо этишларига бугун давлат аҳамиятидаги масала сифатида эътибор берилаётганлиги, улар учун барча шароитларнинг яратиб берилаётганлигининг ўзи ҳам мамлакатимизда инсоннинг қадри нақадар улуғ эканидан далолат беради.
Ҳар йили юзлаб юртдошларимиз муборак ҳаж сафарида бўлишмоқда. Муқаддас ҳаж сафари давомида уларга яратиб берилаётган қулайлик ва ғамхўрликлардан бохабармиз.
Ана шуларни кузатиб менинг дилимда ҳам муборак ҳаж фарзини адо этиш умиди уйғонди. Оилам тинч, фарзандларим ёнимда мени қўллаб-қувватлашга қодир. Ниятим Оллоҳ берган ризқ-насибамнинг барокати, фарзандларимнинг камолини тилаб, муқаддас шаҳарлар бўлмиш Макка, Мадинага бориш, зиммамдаги фарзни тўла адо этиш, тинчлигимиз, фаровонлигимиз учун шукроналар айтишдир. Мен билан суҳбат ўтказишганда кўнглимдаги ана шу ниятларимни айтдим.
Ана шу эзгу ниятим амалга ошса, ҳожи она сифатида умримнинг охирига қадар янада ибратли умр кечиришни истайман.
Маъсуда ая Исломова (Самарқанд шаҳри):
– Жорий йилда Ҳаж сафарига боришни ният қилдим. Президентимизинг Ҳастимом мажмуасида илгари сурган ташаббуслари, яъни “Ҳажга ҳар томонлама муносиб инсонлар борсин. Маҳаллада ибрат бўладиган, ёшларга насиҳат қиладиган, адашган инсонларни тўғри йўлга бошлайдиган нуронийлар мана шундай табаррук жойларга борса қандай яхши”, деган фикрлари очиғи эзгу мақсадимни амалга ошириш илинжида куч-ғайрат бағишлади.
Маҳалламизнинг икки уч нафар фаолларини олиб, эр-хотиннинг қайсарлиги туфайли яқиндагина норасида фарзанди билан ажрашган ёш оилани яраштириш, бир ишнинг бошини тутмай, спиртли ичимликка муккасидан кетган, оиласининг иссиқ-совуғидан хабар олмай қўйган қўшнимни тўғри йўлга бошлашга ҳаракат қилдим.
Буни қаранг, бежизга лоқайдлик ва бефарқлик энг катта иллат дейилмас экан. Ажрашган оилаларнинг катталарини бир жойга чақириб, бироз изза қилдик. Фарзанд ва набираларининг эртанги тақдири нечоғлик аянчли кечишини мисол келтирдик. Илоҳим, тузалиш йўлига кириб, яхши бўлиб кетсин. Буни биз доимо назорат қилиб борамиз.
Манба: http://uza.uz
Ҳажга чақирилган меҳмон боради
Умри давомида бир марта умрага, бир марта ҳажга бориб, муқаддас маконларда бўлиб, Мадинаи мунавварада Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг равзаи шарифларини зиёрат қилиш, Масжидун Набавийда бошини саждага қўйиш, Маккаи мукаррамани зиёрат қилиб Раббимиз фарз қилган ҳаж амалларини бажариб, Исломнинг бешинчи арконини ҳам адо этиш ҳар бир мусулмон ва муслиманинг орзуси. Меҳрибон Парвардигоримиз барчамизни шундай фараҳли кунларга етказсин.
Аммо вақти-вақти билан ҳажга бориш шароитлари турли сабабларга кўра ўзгариб туради, бу табиий ҳол, албатта. Айтайлик, Масжидул Ҳаромда капитал таъмирлаш ишлари бажарилса ёки Саудия давлати сиёсатида ҳаж билан боғлиқ ўзгаришлар бўлса, бу ҳолатлар бутун дунё мусулмонларининг ҳаж сафарига таъсир кўрсатади.
Бундан ташқари, аксар аҳолиси мусулмон бўлган мамлакатларда ҳам ўзларининг давлатидаги ички вазиятни, аҳолининг талаб ва истакларини инобатга олиб фатволар чиқарилади. Ушбу фатволар ҳаж сафарига борувчиларга қулайлик яратиш, уларнинг хавфсизлигини таъминлаш нуқтаи назаридан келиб чиқиб қабул қилинади.
Декабрь ойининг бошида Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг ҳам Ҳаж ҳақидаги фатвоси эълон қилинди. Ушбу фатвонинг мазмун-моҳиятини янада яхшироқ англаб олиш мақсадида Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари, Шайх Абдулазиз Мансур ҳазратларига бир неча савол билан мурожаат қилдик.
– Муҳтарам Шайх ҳазратлари, суҳбатимизни ҳаж сафари кимларга фарз бўлиши ва Фатвода ушбу масала қанчалик ифода этилганидан бошласак.
– Ҳажга боришни орзу қилиш мўмин банданинг энг гўзал туйғуларидан бири. Раббимиз қайсики мўмин юртдошимизнинг қалбига ана шу орзуни солган экан, уни қутлаш керак. Бироқ ҳажга бориш фақат орзу-ҳаваснинг ўзи билан битадиган иш эмас. Ҳатто бир одам туғилганидан умрининг сўнгига қадар ҳажга боришни орзу қилса ҳам унга ҳаж фарз бўлмаслиги мумкин. Аввало, ҳажга боришни ният қилган одам соғлом ва тетик бўлмоғи керак. Чунки ҳаж ниҳоятда машаққатли ибодат, ундан кейин унинг моддий шароити яхши бўлмоғи даркор. Ҳажга борувчи талабгор ўзининг ҳажга бориб-қайтиб келгунича етадиган қилиб оиласининг нафақасини қилиб қўймаса, у ҳаж сафарида эканида оиласида моддий танглик сезилиб қолса, унинг ҳаж ибодати маъқул бўлмайди. Шунингдек, ҳажга бориш-келиш йўли ҳам бехатар бўлиши керак. Бунда йўловчи кесиб ўтадиган мамлакатлардаги сиёсий барқарорлик, об-ҳавонинг мўътадиллиги ва бошқа омиллар назарда тутилади.
Бизнинг юртимиздан ҳажга борувчиларга бу масалада унчалик қийинчилик йўқ. Чунки йўл билан, ётиш-туриш жойи масалалари билан шуғулланишни давлат ўз зиммасига олган ва зиёратчиларимизнинг сафардаги хавфсизлиги таъминланган. Шу имкониятдан фойдаланмасдан, бесабрлик қилиб ўзбошимчалик билан йўлга чиқиб ўз жонини хатарга қўйиш нодонлик бўлади.
Яна бир муҳим масала, ҳажга ҳалол маблағ билан бориш масаласига ниҳоятда эътиборли бўлмоқ лозим. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Эй, инсонлар Аллоҳ таоло пок ва фақат покни қабул қилади. Аллоҳ таоло расулларга буюрган нарсани мўминларга ҳам буюриб: “Эй Пайғамбарлар! Пок нарсалардан енглар ва солиҳ амаллар қилинглар. Албатта, Мен нима амал қилаётганингизни ўта билгувчиман” (Мўминун, 51-оят), деди ва яна: “Эй иймон келтирганлар! Сизларга ризқ қилиб берганимиз пок нарсалардан енглар” (Бақара, 172-оят) деди. Сўнг узоқ сафар қилиб, сочлари тўзиб, ғубор босиб осмонга икки қўлини кўтариб: “Эй Раббим, эй Раббим” (деган) кишини зикр қилдилар. Ваҳолангки, унинг таоми ҳам, шароби ҳам, кийими ҳам ҳаромдир ҳамда ҳаром билан овқатлантиради. Булар билан (унинг қилган дуоси) қандай қилиб ижобат бўлсин” дедилар” (Термизий, Муслим ривояти).
Бундан аён бўладики, ҳажга ҳалол мол билан бормаган одамнинг сарфлаган харажатлари, иссиқда тортган машаққатлари, кетган хийлагина вақти бесамардир. Фақат элнинг орасида “ҳожи” деган номни олгани қолади, холос. Унинг қанчалик ҳожи бўлгани эса Яратганнинг ҳузурида ҳисобга олиб қўйилган бўлади.
– Фатвода ҳажга борувчи талабгорларнинг моддий имконияти билан бирга, уларнинг маънавияти масаласига ҳам эътибор қаратиш лозимлиги айтилган. Бу, кўпчиликнинг кўнглидаги иш бўлди. Негаки, ҳамма давлатманд одамлар ҳам халқнинг ҳурматини қозона олмайди-да. Шунингдек, одамлар умри бино бўлиб бир марта боши саждага тегмаган кишиларнинг ҳожи бўлиб келиб яна ўша ношаръий ишларини давом эттириб келаётгани, аммо исмининг ортига “ҳожи” деган унвонни тақиб олганига гувоҳ бўляпти...
– Ҳаж – моддий ва маънавий ибодат. Ҳажга борувчиларни рўйхатга олиш масаласида ахлоқи гўзал, маънан етук инсонларга эътибор қаратиш зарурлиги муҳим ҳодиса. Чунки инсонлар ҳожиларга бошқача кўз билан қарайди: улардан ўзларига ибрат бўладиган фазилатларни қидиради. Агар ўша хислатларни кўрмаса, улардан ранжийди ва ҳожилик ҳам осон бўлиб қолибди, пули бор одам бориб келаверар экан-да, дея ҳафсаласи пир бўлади. Ана шу сабаб бўлиб бошқа ҳожиларнинг ҳам эл орасидаги обрўси тушиб кетади.
Фатвода аввалги тўрт арконини ўз вақтида бажариб келаётган, тақвоси, гўзал ахлоқи билан элга ўрнак бўлиб ҳаёт кечираётган инсонларнинг рўйхатга киритилиши айтилгани – шариатимиз талабидир. Зеро, ҳаж ўзидан олдинги тўртта ибодатнинг мантиқий давоми ҳисобланади.
Ҳажга бориб келган киши ҳажнинг шарафини ҳимоя қилмоғи керак. Ўша муқаддас жойларга қадами етиш насиб қилган юртдошларимиз, ўйлайманки, “Ўткан кунлар” романидаги Юсуфбек ҳожини кўз олдига келтирса, у одамнинг эл-юрт озодлиги, Ватан мустақиллиги йўлида қанчалик фидокорлик қилганидан ибрат олсалар ҳам хато қилмайди.
– Давраларда баъзиларнинг бир неча марта ҳажга бориб келганини эшитиб қоламиз. Ўша “ҳожи”ларни учратганда беихтиёр кишининг хаёлига қанчадан-қанча юртдошларимиз йиллаб навбат кутар экан, уларнинг навбатим келгунча умрим вафо қилармикан, деган хавотирда юргани келади. Ўзи ҳаж бир марта фарз экан, кейингиларининг ҳукми нима бўлади?
– Ҳажга бир марта бориш фарз, қолганлари нафл ибодатдир. Бир марта ҳажга бориб, фарз ибодатини бажариб келган ҳожилар навбатини ўзидан кейинги кишиларга бергани маъқул. Негаки, бу ерда икки мўмин фарз ва нафл ибодатини қаршилашаяпти. Агар ҳаж нафл бўлиб турган киши ҳаж фарз бўлиб турган кишига ўз навбатини берса, ана шунинг ўзидан ҳам катта савоб олади. Чунки у бир фарз ибодатга йўл очган ҳисобланади.
Яна бир жиҳати мусулмонлар бир-бирига кўмакдош бўлиб, бири иккинчисини қўллаб бормоғи даркор. Ана шунда жамиятимизда ўта бойлар ҳам, ўта камбағаллар ҳам бўлмайди. Агар икки мусулмон қўшнининг бири ўта бой бўлса, иккинчиси ўта камбағал бўлса, билингки, уларнинг иймонида нуқсони бор.
Борди-ю, ҳажга олдин бориб келган киши кейинги ҳажга атаган маблағларини бева-бечораларга эҳсон қилса, саховатли инсонлар сафидан жой олади. Аллоҳ таоло сахийларнинг мукофотини тайин қилиб: “Молларини Аллоҳ йўлида (яъни яхшилик учун) сарфлаб, сўнгра берган нарсаларини миннат ва озорни эргаштирмайдиган зотлар учун Парвардигор ҳузурида улуғ ажр (мукофот) бордир. Улар учун ҳеч қандай хавфу хатар йўқ ва улар ғамгин бўлмайдилар” (Бақара сураси, 262-оят), деб қўйган.
– Фатвода ёш масаласига эътибор қаратилгани ҳам кўпчиликнинг кўнглидаги иш бўлди. Халқимизнинг тарбияси шундайки, кўчада ёш ва кекса киши дуч келиб қолса, ёш йўл бериб, қўлини кўксига қўйгунча, ёши улуғнинг ўтиб кетишини пойлаб унга ҳурмат кўрсатиб туради. Демак, бунда миллатимиз фазилати эътиборга олинибди деб ўйлашимиз мумкин, шундай эмасми?
– Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинган ҳадиси шарифда: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай марҳамат қилганлар: “Қайси ёш киши кексани икром қилса, у ёш кишига Аллоҳ таоло кексанинг ёшига етганида уни икром қиладиган кишини тақдир қилади”, деганлар (Термизий ривояти).
Бинобарин, ўзидан катталарга жой бериш, ёши улуғларнинг йўлини кесиб ўтмаслик – миллатимиз табиатига хос диний хусусиятимиз. Аллоҳга шукрки, ҳажга боришни истовчилар сони йилдан йилга ошиб бораётир. Бу юртимизнинг фаровонлигидан, одамларимизнинг турмуш шароити яхшиланиб бораётганидан дарак беради.
Шу ўринда кичкина муаммо ҳам чиқади, ҳамманинг биратўла боришининг имкони йўқ. Бир қисми кейинги йилга қолиши керак. Ана шунда ёшларимиз ёши улуғ нуроний отахону онахонларимизга ўзларининг ўрнини бўшатиб берса, бу билан катта савоб иш қилган бўлади. Уларнинг ўзлари ҳажга келгуси йилларда ҳам бораверади, Ёши улуғ кишиларда бу имконият камроқ бўлади.
Анас розияллоҳу анҳудан нақл қилинади: “Абу Бакр розияллоҳу анҳу Макка фатҳ қилинган куни отаси Абу Қуҳофани кўтариб келди ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига қўйди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Абу Бакр розияллоҳу анҳуга: “Қарияни уйларида қолдирганингизда уни олдига ўзимиз борардик”, дедилар” (Имом Аҳмад ривояти).
Ҳажга навбати келишини сабрсизлик билан кутаётган ёшларимиз Пайғамбар алайҳиссаломнинг кекса кишига кўрсатган ана шу ҳурматидан ибрат олсалар, бу билан яна бир суннат амални ҳам бажарган бўладилар.
– Ҳажга боришни истаган одам аввало Ҳаж амаллари ҳақида тўлақонли маълумотга эга бўлиши, шунингдек, ҳажнинг барча арконларини ёд олган бўлиши лозим. Шундай эмасми?
– Ҳажга боришни истовчи кишилар ҳаж ибодати тўғрисида яхши маълумотга эга бўлмоғи керак. Бунинг учун юртимизда ҳамма шароит мавжуд: кўргазмали қуроллар, ҳаж ва умра амалларига бағишланган махсус китоблар, видео ва аудиотасвирлар... Модомики, ҳажга боришга муҳаббат қўйибдими одам бу ибодатни ҳам ўргансин. Ҳаж Макка-ю Мадинага саёҳат эмас, чинакам ибодат.
– Ҳожи бўлиб келган юртдошларимизнинг маҳалла-кўйда фаол бўлиши лозимлиги ҳам Фатвода кўрсатилибди. Бу банд ҳам бевосита Ислом таълимоти билан боғлиқ ҳодиса, Зотан, намоз ўқиган, закот берган, рўза тутган кишилар ўз-ўзидан бошқаларга ибрат бўлади. Одамлар улардан маслаҳат сўрайди, шундай эмасми?
– Ҳажга бориб келган юртдошларимиз, олдинроқ айтиб ўтганимиздек, “ҳожи” деган номга муносиб бўлиб ўзларининг хулқ-атвори, муомаласи ва бошқа хусусиятлари билан барчада яхши таассурот қолдирмоғи лозим. Айниқса, улар маҳалла-кўй ишларида фаол бўлиб, ёшлар тарбиясида, адашиб нотўғри йўлларга кириб қолган инсонлар билан тушунтириш ишларини олиб бориши, маънавият-маърифат тарқатишда самарали ишларни қилмоғи даркор. Зеро, бир гапни оддий инсон айтгани билан ҳожининг айтгани икки хил таъсир кўрсатади.
Ўйинқароқ, бевошроқ ёшларга панду насиҳатлар қилиб, уларни ҳуқуқбузарликлардан қайтариш борасида ҳам ҳожиларнинг ўрни бўлакча бўлади. Шунингдек, нотинч оилалар, ўзаро муроса қила олмаётган эр-хотиннинг орасини ислоҳ қилишда ҳам ҳожилар ўрнак кўрсатмоғи керак. Зеро, мўмин-мусулмонларнинг орасини ислоҳ қилиб, уларни яраштириб қўйиш ҳам ибодатнинг давомидир.
Муносабат: Воқеликни билатуриб, бузиб талқин қилиш – адолатсизлик
АҚШ давлат департаменти Ўзбекистонни яна “виждон эркинлиги ва диний эркинлик соҳасида бузилишлар туфайли алоҳида ташвишга сабаб бўлаётган” мамлакатлар рўйхатига киритгани мўмин-мусулмонларнинг ҳақли эътирозига сабаб бўлди. 2018 йил 4 январь куни Департамент томонидан эълон қилинган баёнотда айтилишича, бу рўйхатдан Эрон, Хитой, Шимолий Корея, Мьянма, Эритрея, Судан ва Саудия Арабистони ҳам жой олган.
Бугунги Ўзбекистонни ушбу рўйхатга киритилишини янглиш иш, деб ҳисоблаймиз. Чунки ўтган бир йил давомида диний соҳада энг кўп ўзгариш ва енгилликлар бўлди. Эзгулик ва хушхабарларга лиммо-лим бўлди. Шукрки, ҳаётимиз бутунлай жонланиб кетди. Ҳар куни бир янгилик, ажойиб туҳфа бўлмоқдаки, халқимиз бундан жуда ҳам мамнун. Улуғ неъматлар кетма-кетлиги тўхтовсиз давом этмоқда.
Ҳақиқатан, эътиқод борасида тўпланиб қолган масалалар ечимини топиш, ушалмас орзу бўлиб турган истакларнинг рўёби борасида жуда ҳам катта ишлар қилинди. Шахсан Президентимизнинг саъй-ҳаракати билан Ислом дини қадриятларини асраб-авайлаш, диний саводхонликни ошириш ва динимизнинг эзгу таълимотларини кенг тарғиб этиш мақсадида, улкан ишлар қилинди. Буни аниқ мисолларда баён қиладиган бўлсак, жумладан:
Ислом цивилизацияси маркази ва 2 та халқаро илмий-тадқиқот маркази ташкил этилди. Вилоятларда калом, ҳадис, фиқҳ, ақида, тасаввуф илмларини ўрганишга ихтисослашган 5 та илмий мактаб иш бошлади.
Исломий таълим муассасалари сони 11 тага етказилди. Бухорода Олий мадраса ташкил этилди. Тошкент ислом институтида 3 йиллик махсус сиртқи бўлим очилди, диний ўқув юртлари қошида ўқув курслари юритилди, Қуръони карим қироати бўйича “Таҳфизул Қуръон” гуруҳлари фаолият бошлади, қабул квоталари 150 фоизга оширилди.
Мамлакатимиз бўйича 15 та масжид қайтадан барпо этилди, 55 та масжид капитал таъмирланди. Биргина Сурхондарё вилоятининг олис ҳудудларида 4 та янги масжид иш бошлади, яна 4 тасини очиш режага киритилди.
Интернет сайтларида диний фанлардан онлайн дарслар ташкил этилди, тўғридан-тўғри саволлар-жавоблар рукни мунтазам ишлаб турибди, сайтлар ва ижтимоий тармоқларда диний-маърифий тарғибот жадал олиб борилмоқда.
Президентимизнинг юксак ташаббуси ва оталарча раҳнамоликларида ўлкамизнинг туман-шаҳарларида Аллоҳ таолонинг каломи Қуръони каримни ўз қалбларига жо қилган қори ва қориялар мусобақалари кенг миқёсда бўлиб ўтмоқда.
Ўтган йил охирида Президентимиз “Ўзбекистон Ислом академиясини ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарорга имзо чекдилар. Унга кўра, академияда “Қуръоншунослик”, “Фиқҳ илми”, “Ҳадисшунослик” ва “Калом илми” мутахассисликлари бўйича магистрлар, шунингдек, ушбу соҳада чуқур тадқиқотлар олиб борувчи илмий-педагог кадрлар тайёрланади.
Мана шундай кенг имконият ва қулайликлар бўлган юртни, бугунги дунёда топиш кийин бўлса керак? Аксинча шундай мамлакатни “виждон эркинлиги ва диний эркинлик соҳасида бузилишлар туфайли алоҳида ташвишга сабаб бўлаётган” давлатлар рўйхатига киритиш адолатдан бўлмайди.
Яна шуни қайд этиш керакки, оммавий ахборот воситаларида диний ходимлар чиқишлари кескин кўпайтирилди. “Ҳидоят сари” ва “Зиё” кўрсатувлари эфир сони икки бараварга оширилди. “Ўзбекистон-24” телеканалида имом-хатиблар иштирокида давра суҳбати қилинмоқда. “Маданият ва маърифат” телеканалида уламолар иштирокида кўрсатувлар эфирга узатилмоқда. Шунингдек, “Зиё чашмаси” номли радио эшиттириш ва 50 га яқин диний маърифий веб-сайтлар иш олиб бормоқда.
“Ҳидоят” журнали жами 1 миллион 145 минг нусхада, “Ислом нури” газетаси жами 820 минг нусхада нашр этилди. Шунингдек, 200 га яқин номдаги диний адабиётлар бир неча юз минг ададда чоп этилди. Қуръони карим маънолари таржимаси, ҳадислар тўплами, буюк муҳаддис, олим ва фиқҳ илми пешволарининг асарлари таржима қилиниб, халқимизга туҳфа қилинди.
Яна фахр билан айтиш керакки, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раҳбарлиги остида Мисрдаги “Дорус-салом” нашриёти ва Азҳари шариф ҳузуридаги илмий академия билан Қуръони каримни чоп этиш бўйича келишувга эришилиб, ўзимизда Қуръони карим чоп этилмоқда. Шу ўриндан қайд этиш керакки, кўзи ожиз мўмин-мусулмонлар учун брайль ёзувидаги Қуръони карим нусхасини чоп этиш бўйича Ўзбекистон дунёдаги учинчи давлат ҳисобланади.
Ҳаж квотаси икки мингтага, умра квотаси 4 мингтага ошди, биринчи марта Иккинчи жаҳон уруши қатнашчиларидан бир гуруҳи бепул ҳажга юборилди. Шу кунга қадар жами 120 мингдан зиёд фуқаро ҳаж ибодатини, 92 мингдан ортиғи умра амалини адо этди.
Яна бир муҳим масалага эътибор қаратиш зарур. Давлатимиз Раҳбари ташаббуси билан турли диний оқимларга аъзолар рўйхатида бўлган 16 минг нафардан зиёд киши рўйхатдан чиқарилди. Ушбу фуқароларнинг дарди ва мақсадини ўрганиш, уларни камситилишига мутлақо йўл қўймаслик, қўллаб-қувватлаш, жамиятга киришиб кетишларини таъминлаш бўйича жуда катта ишлар қилинди. Биргина Шайхонтаҳур туманининг ўзида шундай 118 нафар шахс амбулатор ва стационар шароитда соғломлаштирилди, 352 нафар бола ўз хоҳишига кўра, тўгаракларга жалб этилди. Тадбиркорлик фаолиятини йўлга қўйиш истагини билдирган 12 нафар шахсга кредит олишда кўмаклашилди, 3 нафар оиланинг уй-жой шароитини яхшилаш учун Сергели туманидаги янги кўп қаватли уйлардан олишга ёрдам берилди.
Тарихда илк бор Ўзбекистон Президенти томонидан 2 минг 700 нафар судланганларни афв этиш, жумладан, турли жиноят содир этган, қилган ишидан қаттиқ пушаймон бўлган ва тўғри йўлга кирган, ижобий тавсиф олган 956 шахсни жазони ўташ колонияларидан озод қилиш тўғрисида фармони минглаб ўксик қалбларга малҳам бўлди. Афв этиш тўғрисидаги ҳужжатга мувофиқ судланганлар оиласи бағрига ва ислоҳотларнинг фаол иштирокчисига айланиши учун жамиятга қайтиш имконига эга бўлди.
Бундай кишиларни жамиятга қайтариш, уларнинг одамлардан ажраб қолмасликлари чорасини кўриш, тасалли бериб, ҳаётда ўз ўринларини топиб олишларига кўмаклашиш ишлари олиб борилмоқда. Зеро, улар бизнинг юртдошларимиз, қўни-қўшниларимиз, оға-иниларимиздир. Қуръони каримда бундай марҳамат қилинади: “Албатта, мўминлар динда ўзаро биродардирлар. Бас, сизлар икки биродарингиз ўртасини тузатиб қўйингиз ва Аллоҳдан қўрқингиз, шояд, раҳм қилинсангиз” (Ҳужурот, 10).
Демак, ўзимизнинг миллатдошимизни, маслакдошимизни, диндошимизни, қолаверса, бир мўмин-мусулмон бандани ҳаётда ўз йўлини топишига ёрдам қўлини чўзиш, хато ва камчиликларини афв этиш, унга тўғри йўл кўрсатиш динимиз талабларидандир. Аллоҳ таоло “Афвни (қабул қилиб) олинг, яхшиликка буюринг”, деб хитоб қилади.
Шу ўринда айтиш керакки, динимизнинг шиддат билан тараққий этиб бораётгани ва олийжанобликда устун эканини кўролмайдиган дин душманларининг кирдикорлари дунё мусулмонлари ғазабини қўзғамоқда. Жаҳоннинг турли минтақалари, хусусан, араб-мусулмон мамлакатларида содир бўлаётган даҳшатли воқеалар ортида қора кучлар турганини англаш лозим. Муҳтарам Президентимиз БМТ Бош ассамблеясининг 72-сессиясида: “Биз муқаддас динимизни зўравонлик ва қон тўкиш билан бир қаторга қўядиганларни қатъий қоралаймиз ва улар билан ҳеч қачон муроса қила олмаймиз. Ислом дини бизни эзгулик ва тинчликка, асл инсоний фазилатларни асраб-авайлашга даъват этади”, деб юксак журъат билан айтган мана шу чиқишлари катта жасорат бўлди.
Ҳақиқатан, турли фитналарнинг ортида қандайдир кучлар турганига теран кўз билан қараш керак. Инсон ҳар қандай кучларнинг фитналарига алданмаслиги ва ниҳоятда ҳушёр бўлиши кераклиги ҳақида Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Мўмин киши зийрак, ҳушёр ва оқил бўлади”, деган ҳадислари моҳиятини чуқур тушуниш лозим.
Хулоса қилиб айтиш керакки, бугун Ўзбекистонда кечаётган сиёсий, ижтимоий, иқтисодий ва маданий-маърифий соҳадаги ислоҳотлар кўп миллатли халқимиз томонидан катта қувонч билан кутиб олинмоқда. Одамларимиз турмуш тарзида, айниқса, диний-эътиқодий масалаларида рўй бераётган ижобий ўзгаришлар юртимизда яшаб келаётган барча дин вакиллари томонидан эътироф этилаётганига ҳамма гувоҳ бўлмоқда. Бу муҳим жиҳатларни инобатга олиб, Ўзбекистонни бу йўналишдаги “алоҳида ташвишга сабаб бўлаётган” мамлакатлар рўйхатига киритилгани бир замонлар эскича қарашлар асосида қабул қилинган нохолис хулосалар эканидан далолат беради. Шу маънода, бу фикрлар АҚШ давлат департаменти томонидан Ўзбекистон ҳақида тарқатилган ахборотни бирёқлама, нохолис маълумотларга таянган ҳолда тайёрланган, ҳақиқий воқеликдан анча йироқ ҳисобот деб айтишга асос бўла олади.
Юқорида қайд этилган асослар ва юртимизнинг кўп сонли мўмин-мусулмонлари мурожаатларидан келиб чиқиб, Ўзбекистонни мазкур рўйхатдан чиқариш мақсадга мувофиқ бўлади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати
Муфтий ҳазрат Ставрополь ўлкасида учрашувлар ўтказди
Кеча, 12 январь куни хориж сафарида бўлиб турган Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари Россия Федерациясининг Ставрополь ўлкаси муфтийси Муҳаммад ҳожи Раҳимов ва бир гуруҳ ўзбекистонлик меҳнат мигрантлари билан учрашдилар. Шунингдек, Пятигорск шаҳридаги масжид ва мадрасалар фаолияти билан яқиндан танишдилар.
Дастлаб Ставрополь ўлкаси муфтийси билан бўлган мулоқотда томонлар бугунги кунда Ислом дини қадриятларини асраб-авайлаш, мусулмон давлатлари ўртасида дўстлик ва ҳамкорлик ришталарини янада мустаҳкамлаш йўлида тинимсиз меҳнат қилиш зарурлиги тўғрисида сўз борди. Жумладан, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари Ўзбекистонда дин соҳасида амалга оширилаётган кенг кўламли ишлар, катта янгиликлар ва улкан ўзгаришлар тўғрисида гапириб бердилар. Ҳазрат сўзларида давом этиб, Ўзбекистон ва Ставрополь мусулмонлари идораси алоқалари йилдан-йилга сайқалланиб келаётгани, охирги икки йилда икки мусулмонлар идоралари вакиллари бир неча бор мулоқот қилишганини таъкидладилар.
Шунингдек, муфтий ҳазратлари Ставрополь ўлкасидаги ўзбекистонлик меҳнат мигрантлари билан учрашиб, юртимизда дин соҳасида олиб борилаётган ислоҳотлар, янги масжид-мадрасалар очилгани, илмий марказлар, ихтисослашган мактаблар ташкил этилгани, кенг миқёсда Қуръон мусобақаси уюштирилаётгани, шунингдек, ватанга садоқат, оила муқаддаслиги, огоҳлик мавзуларида амру-маъруф қилиб бердилар.
Бундан ташқари меҳнат мигрантларининг яшаш ва ишлаш шароитлари билан қизиқиб, уларнинг берган саволларига муфтий ҳазратлари жавоб бердилар. Кўп йиллардан буён Ставрополь ўлкасида яшайдиган, асли самарқандлик бўлган табаррук ёшдаги онахон билан учрашиб, дилдан суҳбатлашдилар.
Ҳозирги кунларда Ўзбекистонда ижтимоий-иқтисодий ва дин соҳасида кенг кўламли ўзгаришлар тўғрисида муфтий ҳазратлари “Пятигорск” радиосига интервью бердилар.
Ставрополь ўлкасига сафар давом этмоқда.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Қуръон мусобақаси иштирокчилари сони 3 мингга яқинлашди
Ташкилий қўмита томонидан Матбуот хизматига маълум қилинишича, ушбу мусобақада қатнашишни хоҳловчилар кўплигини инобатга олиб, талаб-истаклардан келиб чиққан ҳолда иштирокчиларни рўйхатга олиш шу йил январь ойининг 14 санаси кечки соат 19:00 гача давом этади.
Ташкилий қўмита берган маълумотга кўра, 13 январь санасигача 2770 нафар иштирокчи ҳужжат топширган.
Эслатиб ўтамиз, ушбу кўрсатгич:
8 январда 733 нафар;
9 январда 1101 нафар;
10 январда 2079 нафар;
11 январда 2255ни ташкил этган эди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати