Пайғамбар алайҳиссаломнинг суннатларига мувофиқ, янги туғилган фарзандга ота-онаси ўзларига ёққан исмни танлашлари ва туғилгандан сўнг етти кун мобайнида қўйишлари лозим. Исм қўйиш вақтида боланинг ўнг қулоғига “Азон”, чап қулоғига иқомат (такбир) айтиш керак.

Машҳур ровийлардан ибн Ас-Сунний Ҳасан ибн Алидан ривоят қилиб, айтади: “Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам унга қарата: “Янги фарзанд кўрган киши унинг (янги фарзанднинг) ўнг қулоғига “Азон”, чап қулоғига “Иқомат” айтсин. Шундан сўнг унга ҳеч қандай ёвуз кучлар зарар қилмайдилар”, дедилар.

Янги фарзанд кўрган ота-оналар, исм қўйиш тартибини яхши биладиган бирон кишини ёки ўз масжидларининг имомини таклиф қилсалар мақсадга мувофиқ бўлади. Шунда имом янги фарзандга Аллоҳ таолодан узоқ умр, бахтли ва самарали ҳаёт, ўз халқига, ватанига ва динига фойдаси тегадиган инсон бўлиб етишини сўраб, дуо қилади.

Исм қўйиш маросими ҳеч қандай зиёфат талаб қилмайди. Аммо, агар бу маросим “Ақиқа” маросими билан бирга, яъни, бола туғилганидан сўнг еттинчи кунида ўтказилаётган бўлса, у вақтда зиёфат Расулуллоҳ (с.а.в.)нинг суннатларига мувофиқ адо этилган бўлади.

Олимхон тўра ўғли Шайх Юсуфхон Шокировнинг

“Ислом ақида, ибодат ва ҳаёт тарзи” китоби асосида

Муҳаммад-Акмалхон ШОКИРОВ

тайёрлади.

Шу йилнинг 3-4 февраль кунлари Эрон Ислом республикасининг жанубидаги Форс вилоятидаги маданият ва ёшлар маркази раҳбари ноиби Али Ризоий “Шероз – Ислом олами ёшлари пойтахти” мавзуида тадбир ўтказилишини маълум қилди.

Унда Ислом ҳамкорлик ташкилоти ва эронлик масъул шахслар иштирок этиб, Шероз шаҳрининг тарихи, санъати, маданияти ва келгуси тараққиёти тўғрисида ўз фикрларини билдиради.

Эслатиб ўтамиз, Ислом ҳамкорлик ташкилоти Туркиянинг Истамбул шаҳрида ўтказган III анжуманида Шероз шаҳрига “Ислом олами ёшлари пойтахти” деган мақомни берган эди. Шу сабабли тадбирда “Шероз – Ислом ёшлари пойтахти” байроғи баланд кўтарилади.

                                  Халқаро алоқалар бўлими.

Индонезия пойтахти Жакарта шаҳрида Франциядаги Лувр Ислом обидалари музейи билан ҳамкорликдаги музейнинг очилиши режалаштирилмоқда.
Жакартада жойлашган Исломшунослик тадқиқотлар маркази бўлим раҳбари Аҳмад Шудрий: “Мазкур Ислом музейи Жакартадаги Ислом маданияти тараққиётини ўзида акс эттиради, биз Франциядаги Лувр Ислом обидалари музейининг музейлар ташкил этишдаги тажрибасига таянган ҳолда, ҳамкорлик алоқаларини йўлга қўйдик, деди.

Ушбу музей шу йилнинг охирида мамлакат пойтахтининг шимолида очилиши кутилмоқда.  

                                                                                 Илёс Аҳмедов тайёрлади 

Сир эмаски, миллий маънавиятимизга аввало чоризм, сўнг шўролар даврида кўп путур етди. Истиқлол шарофати ила халқимиз ўзлигига, миллийлигига, эътиқодига қайтди, маънавияти, қадриятлари қайтадан қад ростлади.

Бундай осойишта кунларни қадрлаш, энг аввало, аҳил-иноқ бўлиб яшаш, бир ёқадан бош чиқариб меҳнат қилиш, ҳар бир масалага маслаҳатлашган ҳолда ёндашиб, мақбул ечим топа олишга интилиш, ўзаро иззат-ҳурмат туйғусига таяниб иш кўришда акс этади. Бунинг учун эса Президентимиз таъкидлаганларидек, энг катта асос куч-қудрат ҳамда халқимизнинг ўзаро бир-бирига жипслиги ва инсон манфаати йўлида фидоийлиги лозим бўлади.

Манфаат, одатда, икки хил йўналишда зоҳир бўлади: манфаат кўрмоқ, манфаат етказмоқ. Одам борки, аввало, кундалик тирикчиликка қаратилган турмуш тарзида у ёки бу нарсадан манфаат кўришни кўзлаб олдинга интилади, меҳнат қилади, рўзғор тебратади. Агар фаолияти ҳалол йўл билан ризқ топишга, фойдали яратувчанликка қаратилган бўлса, ўзи билиб-билмаган ҳолда, эл-юртга ҳам манфаат етказаверади. Ушбу узлуксиз табиий жараён – мамлакат тараққиётининг, халқ фаровонлигининг асосий омилларидан бири экани ҳеч кимга сир эмас.

Зеро, инсон атроф-муҳитга фаол таъсир кўрсата олиш, табиатдаги барча яратилган  бошқа тирик мавжудотларни идора этиш қувватига эга. Шунга кўра одам фарзанди ўзининг табиатидан келиб чиқиб, бир-бирига қадр-қимматли, ғамхўр, инсоний эзгу мақсадларини ривожлантириш малакаси билан аҳамиятга моликдир. Шу мазмунда ўзаро муносабат сифатида ўзига хос одамийлик, чин инсонийлик, инсонпарварлик иборалари халқ ичида эзгулик маъносида қўлланиб келинди. Яратилган  махлуқотлар ичида одам фарзандини азиз ва мукаррам қилинди. Яратганнинг марҳамати ила инсон нутқ ва тафаккур қилиши билан бошқа жонзотлардан ажралиб туриш алоҳида ахамиятга молик.

Ҳукамолардан бири, “Одамийлик – инсоннинг ўз хулқи билан олам аҳлига бағрикенг кайфиятда муносабат билдириб, манфаат етказиш” деб таъкидлайди. Дарҳақиқат, инсон гўзал қилиб яратилди. Айни пайтда гўзаллик, фаровонлик, обод турмуш омиллари унга илҳом қилинди. Шунга кўра илоҳий ибодатлар ва дунёни обод қилиш, инсонга манфаат етказишни зиммасига қабул қилди.

Одоб-ахлоқ, сўз, муомала маданияти, ёрдам қўлини чўзиш билан инсонга манфаат етказишда аввало инсон хушмуомала ва ҳусниҳулқли бўлишини истайди. Чунки, инсон аввало тили билан ўзгаларга зарар етказмаслиги, балки, уларга ширин сўзи билан муноасабатда бўлиши лозим. Ҳадисларда “Тилини бефойда сўзлардан тийиб олмагунича киши имоннинг ҳаловати қандай бўлишини сезмайди” деб марҳамат қилинган бўлса, бошқа бир ҳадисда “Инсонларнинг яхшиси инсонлар учун манфаат етказувчиларидир” дейилган.

Дарҳақиқат инсон имонини тил-сўз билан тасдиқлаб турса-да, ташқи муҳит билан мазмунсиз боғланса, ўзи тасдиқлаган имоннинг роҳат ва ҳаловатини ҳис қилмайди. Одамгарчиликнинг шоҳ белгиси ҳам унинг забони. Яхши сўз билан не-не қалбларни забт этиш мумкин.

Абдулҳай ТУРСУНОВ,

Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг

Наманган вилоят вакили

 30 январь – Ўзбекистон Республикасининг биринчи Президенти Ислом Каримов таваллуд топган кунга бағишланади 

 Қуръони карим – маънавиятимиз асоси

Мустақиллик туфайли миллатимизга насиб этган улуғ неъматлардан бири динга, жумладан ислом динига ҳамда унинг асосий манбаси Қуръони каримни ўрганишга бўлган муносабатнинг тубдан ўзгариши бўлди.

“Қуръони каримни яхши билган киши бу илоҳий китобда инсонпарварлик, тинчлик, осойишталик ва бошқа динларга муроса билан қараш тарғиб қилинишини жуда яхши билади”, – деб таъкидлаган эди Ўзбекистон Республикасининг биринчи Президенти Ислом Каримов.

Шунингдек, давлатимизнинг илк асосчиси айтиб ўтганларидек: “Бугунги кунда ислом динига нисбатан бутун дунёда қизиқиш ва интилиш кучайиб, унинг хайрихоҳ тарафдорлари кўпайиб бораётгани ҳеч кимга сир эмас. Бунинг асосий сабаби муқаддас динимизнинг ҳаққонийлиги ва поклиги, инсонпарварлиги ва бағрикенглиги, одамзотни доимо эзгуликка чорлаши, ҳаёт синовларида ўзини оқлаган қадрият ва анъаналарни аждодлардан авлодларга етказишдаги беқиёс ўрни ва аҳамияти билан боғлиқ. Халқимизнинг маънавиятини шакллантиришга, ҳар қайси инсоннинг Аллоҳ марҳамат қилган бу ҳаётда тўғри йўл танлаши, умрнинг мазмунини англаши, авваламбор, руҳий покланиш, яхшилик ва эзгуликка интилиб яшашида унинг таъсирини бошқа ҳеч қандай куч билан қиёслаб бўлмайди. Шу нуқтаи назардан қараганда, муқаддас ислом динимизни пок сақлаш, уни турли хил ғаразли хуруж ва ҳамлалардан, туҳмат ва бўҳтонлардан ҳимоя қилиш, динимизнинг асл моҳиятини униб-ўсиб келаётган ёш авлодларимизга тўғри тушунтириш, ислом маданиятининг эзгу ғояларини кенг тарғиб этиш вазифаси ҳамон долзарб бўлиб қолмоқда”.

Ҳеч шубҳа йўқки, юқорида таъкидланганидек, ўзбек халқининг яхши фазилатларга эга бўлишида ислом дини ва унинг асосий манбаси бўлган Қуръони карим беқиёс аҳамият касб этади.

Мустақилликдан аввал юртимизда диний таълим-тарбия сустлашиб, унинг ўрнига халқимиз онгига даҳрийлик эътиқодини зўрлик билан сингдириш сиёсати йўлга қўйилди. Натижада ўзбек халқи маънавий жиҳатдан заифлашди. Бир неча авлод диний билимлардан бебаҳра қолди. Миллий маънавиятимиз ва қадриятларимиз ўз асосларидан тамомила узилди. Бунинг замирида бир томондан тарихимизни сохталаштириш, иккинчи томондан диний саводсизлик ва буюк алломаларимизнинг улкан илмий меросидан бехабарлик, кейинчалик эса баъзи-бир ёшларнинг турли диний-сиёсий оқимларнинг енгил ўлжасига айланиб қолиш ҳолати юзага келди. Албатта, ўтган асрларда ҳам турли фирқа ва оқимлар томонидан муқаддас ислом динини ўзларининг ғаразли ниятлари тарафига буриб, нотўғри талқин қилиш ҳаракатлари бўлган. Аммо аҳолининг энг зарур диний билимларга эга эканлиги ҳамда уламоларимизнинг мазкур оқимларга ўз вақтида далил-ҳужжатларга таянган ҳолда асосли зарба бериб туришлари халқимизни диндаги бузғунчилар таъсиридан сақлаб қолди. Бу борада буюк алломаларимиз имом Бухорий, Абу Мансур Мотуридий ва бошқа уламоларимизнинг қилган улкан ишлари фикримизнинг яққол далилидир.

“Таассуфки, – деб ёзади ўзининг “Юксак маънавият – енгилмас куч” номли асарида Ислом Каримов, – баъзан Ислом дини ва диний ақидапарастлик тушунчаларини бир-биридан фарқлай олмаслик ёки ғаразли мақсадда уларни тенг қўйиш каби ҳолатлар ҳам кўзга ташланмоқда. Шу билан бирга, Ислом динини ниқоб қилиб, манфур ишларни амалга ошираётган мутаассиб кучлар ҳали онги шаклланиб улгурмаган, тажрибасиз, ғўр ёшларни ўз тузоғига илинтириб, бош-кўзини айлантириб, улардан ўзининг нопок мақсадлари йўлида фойдаланмоқда. Бундай ножўя ҳаракатлар, аввало, муқаддас динимизнинг шаънига доғ бўлишини, охир-оқибатда эса, маънавий ҳаётимизга салбий таъсир кўрсатишини барчамиз чуқур англаб олишимиз ва шундан хулоса чиқаришимиз даркор”.

Мухтасар қилиб айтадиган бўлсак, ҳозирги кунда дунёнинг турли бурчакларида диний экстремистик гуруҳлар пайдо бўлиб, улар ўзларининг ғаразли мақсадларини амалга ошириш, мусулмонларнинг онги ва тушунчасини чалкаштириш мақсадида Қуръони карим оятлари ҳамда Ҳадиси шариф маъноларини ўз фойда ва хоҳишларига буриб, айниқса, Қуръони карим оятларини ўз раъйларича тафсир қилиш билан шуғулланмоқдалар. Бунинг таъсирида Қуръони карим илмидан жиддий хабари бўлмаган баъзи ёшлар орасида ундай ғаламисларнинг бузуқ мақсадларини англамасдан, уларни катта олим деб ҳисоблаб, тўғри йўлдан адашиш ҳоллари юзага келмоқда. Шунинг учун Қуръони карим оятларининг мазмунини изчил ва чуқур ўрганиш, бу илмга улкан ҳисса қўшган мовароуннаҳрлик буюк муфассир олимларимизнинг ўлмас асарлари устида тадқиқотлар олиб бориш айнан Ўзбекистон Республикасининг биринчи Президенти Ислом Каримов бизга кўрсатиб берган энг тўғри йўл бўлиб қолади. Зеро бундай буюк зотнинг порлоқ хотираси халқимиз қалбида мангу яшайди. Илоҳим жойингиз жаннатда бўлсин!                 

                                                                                             Аброр АЛИМОВ, 

Тошкент шаҳар 

 “Қатортол” жоме масжиди имом-хатиби