Ривоят қилинишича чанқоқдан силласи қуриган тўртта ака-ука елиб-югуриб сув қидириб юришган экан. Йўллари давомида тўртта дарага дуч келибдилар ва ҳар бирлари алоҳида йўлдан юришга, ким сув топса қолганларга олиб боришига ҳамда натижа қандай бўлишидан қатъи назар қуёш ботгунча қайтиб келишга келишишибди.

Бироқ ҳеч қайсилари бир томчи ҳам сув топа олишмабди.

Қуёш ботгач, улардан учтаси қайтибди ва сув қидириш бефойдалигини, ундан кўра турган жойларини қазиб сув чиқарган яхши, деган тўхтамга келишибди. Туни бўйи қазиб, охири тонгга яқин сув чиқаришга муваффақ бўлишибди ва ҳаммалари ундан ичиб чанқоқларини қондиришибди.

Бу воқеани ҳикоя қилиб берган одам айтади: “Келишилган вақтда ортга қайтмаган ва жамоатдан ажраган тўртинчи ука ҳали ҳануз сув излаб юрар эмиш!”.

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Жамоатни лозим тутинглар, бўлинишдан сақланинглар. Чунки шайтон ёлғиз одамга ёпишади, иккита одамдан узоқлашади. Ким Жаннат фаровонлигини истаса, жамоатни маҳкам тутсин!”.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам яна айтадилар: “Аллоҳ таоло умматимни залолат узра жамламайди. Аллоҳнинг ёрдами жамоат биландир!”.

Сиз қилаётган ишингиздан роҳат топсангиз, бошқалар ҳам сизнинг қўл остингизда бу ишдан роҳат топишади.

Ҳолидан хабар олишга масъул бўлган одамларингиздан бохабар бўлинг, уларга яхши муомала қилинг. Ахир ўзингиз ҳам сизга масъул шахсларнинг эътиборини кутасиз-ку, яхши муомала қилишини хоҳлайсиз-ку! Қаттиққўллик зарарлидир, фақат ўзингизга қаттиққўл бўлишингиз фойда бериши мумкин.

Биздаги ачинарли ҳолатлардан бири шуки, кўпчилигимиз бир-биримизга ёрдам беришга ҳаракат қилмаймиз, жамоавий ишларда ҳамжиҳат бўлмаймиз.

Модомики, эгоистлик, худбинлик ичимизда ҳукм сурар экан, жамиятимиз ривожланмайди, аксинча таназзулга юз тутиб бораверади.

Орамизда баъзи одамлар ҳамма нарса ўзиники бўлишини, фақат ўзи бошлиқ бўлишини хоҳлайди. Кимнингдир қўл остида бўлишни хоҳламайди.

Фақат ўзининг фикри олинишини истайди. Биз бу оғриқли дарддан қачон халос бўламиз?!

Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг "Метин қоялар" китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.

Мана ҳижрий-қамарий 1445 йилнинг Ражаб ойи ҳам поёнига етиб, янги Шаъбон ойи бошланди. Халқимизда бу ойни “Бароат” деб ҳам атайди. 

Шаъбон ойи ҳижрий-қамарий йил ҳисобининг саккизинчи ойидир. У 29 кундан иборат. “Шаъбон” арабча сўз бўлиб, у ўзбек тилида “бўлиниш”, “тарқалиш” деган маъноларни англатади.

Ривоят қилишларича, қадимда халқлар орасида қиш пайтида бир жойда баҳор келиши билан эса бошқа жойга кўчиб яшаш одат бўлган. Қамарий-ҳижрий саккинчи ойи одамларнинг ҳар томонга бўлиниш, тарқалиш пайтига тўғри келади. Шу боис бу ойга “Шаъбон” номи берилган.  

Ражаб ойи Аллоҳ таолонинг ойи деб эътироф этилса, Шаъбон ойи Пайғамбар ойи, Рамазон эса барча кишиларнинг ойи дейилади. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай марҳамат қиладилар: «Аллоҳ таоло ўн икки ой ичидан Ражаб ойини ўзи учун танлаб олган. Шунинг учун “Аллоҳнинг ойи” дейилади. Ким бу ойни улуғлаб, ҳурматини жойига келтирса, Аллоҳ таоло уни жаннати наимга киритиб, яна Ўз розилигини ато этади. Шаъбон ойи “Расулуллоҳ ойи” ҳам дейилади. Ким бу ойни улуғлаб, ҳурматини бажо келтирса, Қиёмат куни унга жаннатдан жойни ўзим тайёрлаб тураман. Рамазон ойи эса “Умматларим ойи”дир. Ким бу ойни улуғлаб, ҳурматини жойига қўйса, гуноҳлардан ўзини тийса, кундуз рўзадор, кечалари бедор, бировларга беозор ҳолда рўза ойини тамомласа, барча гуноҳлари мағфират қилинади» (Имом Байҳақий ривояти).

Шу сабабдан ҳазрати Али розияллоҳу анҳунинг тавсияларига биноан кундузни рўза, кечасини бедорлик ибодати билан ўтказишга ҳаракат қилмоқ керак бўлади.
Оиша онамиз розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: «Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламни кечалардан бирида йўқотиб қўйдим. Сўнг у кишини излаб чиқдим. Қарасам, У зот Бақийда бошларини осмонга кўтариб турган эканлар:
«Эй, Оиша, Аллоҳ ва Унинг Расули сендан четлашидан хавф қилдингми?», дедилар.
«Сиз баъзи аёлларингизга боргансиз, деб гумон қилувдим», дедим.
«Албатта, Аллоҳ Шаъбоннинг ярмидаги кечада дунё осмонига тушади ва Калбнинг (машҳур араб қабиласи) қўйлари жуни ададидан кўпроқни мағфират қилади», дедилар (Имом ибн Можа, Имом Термизий ва Имом Аҳмад ривояти).  

Шаъбон ойининг ҳурматидан инсонлар ўзаро  меҳр-муҳаббатни кучайтиради. Улар бу ойда ота-она, ёр-биродарлар, қон-қариндошлар,  касалманд, муҳтож кишиларнинг  ҳолидан хабар олишни кўпайтиради. Уларга турли мурувватлар кўрсатади.

Аллоҳ таоло мўмин-мусулмон халқимизнинг ибодат хайр-баракасини янада зиёда қилсин.  

Р.Акбаров,

Қашқадарё вилояти вакиллиги ходими

Кичик қизим билан ажойиб бир ишни йўлга қўйганмиз. Ҳар куни эрталаб қизимнинг қўлига олма дарахти чизилган вароқ бераман. Дарахтда 15 та олма тасвирланган бўлади. Қизимга агар яхши иш қилса, битта олмани қизил рангга, агар қулоқсизлик қилиб ёмон иш қилса, ўртоқлари, ака-опалари билан жанжаллашса ёки шунга ўхшаган айб ишларни қилса, битта олмани қора рангга бўяб қўйишини айтаман.

Кейин кечқурун ётишдан олдин қизил ва қора олмаларни санаб чиқамиз. Агар қизил олмалар қора олмалардан кўп бўлса, демак, шу куни қизим яхши қиз бўлган бўлади. Мен унга мукофот тариқасида 10 минг сўм бераман. У пулларни қутичасига солиб қўяди.

Бу усул менга қизимни тарбиялашда жуда қўл келади. Ҳам қизим ёмон одатлардан халос бўлади, ҳам қизимга мукофот бериб уни хурсанд қиламан, ҳам унга керакли нарсалар олиб бериш керак бўлганда ўзининг қутичасидаги митти жамғармасидан сарф қиламиз. Бу билан қизим ўз эҳтиёжлари учун ўзи мустақил ҳаракат қилишни ўрганади. Шу билан бирга қутичаси тўлиши учун ҳам доимо яхши ишлар қилишга ҳаракат қилади. Қисқаси бу “олма дарахти”нинг ҳосили жуда баракали бўлади.

Доктор Абдуллоҳ Муҳаммад Абдулмуътининг
"Фарзанд тарбиясида 700 та сабоқ" китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Камронбек Ислом таржимаси.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси жамоаси Тошкент вилояти Қибрай тумани "Байтқўрғон" жоме масжиди имом-хатиби Абдуссамад домла Жаббаровнинг падари бузрукворлари Абдуқаҳҳор отанинг вафоти муносабати билан у кишининг яқинларига чуқур таъзия изҳор этади.

Охират сафарига кузатилган отахон эл корига ярайдиган, дину диёнат йўлида хизмат қиладиган фарзанд ва невараларни ўстирдилар, чиройли тарбия қилдилар.

Аллоҳ таоло марҳум отахоннинг барча солиҳ амалларини ўзларига ҳамроҳ айлаб, Ўз мағфиратига олсин. Ҳақ таоло марҳум отахоннинг яқинлари, фарзанду аржумандларига чиройли сабр бериб, бу мусибатларига ажру мукофотлар ато этсин.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси жамоаси, уламолари, имом-домлалари ва ўқитувчи-мударрислари номидан Абдуссамад домлага, у кишининг оила аъзолари, ёр-биродарлари, яқинларига ҳамдардлик билдирамиз.

"Иннаа лиллааҳи ва иннаа илайҳи рожиъуун".

«Мусибат етганда «Албатта, биз Аллоҳникимиз ва албатта, биз Унга қайтувчимиз», деган сабрлиларга хушхабар беринг».

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Баъзан кўча-кўйда, тўю маъракаларда танишларимиз билан учрашсак, улар ҳаётидан нолиб, ишлари юришмаётганини, орзу-мақсадлари рўёбга чиқмаётганидан афсусланишади. Тижоратчилар билан гурунглашсак, савдолари бароридан келмай, касодга учраётганидан ёзғиришади. Инсонмиз-да, Аллоҳ таоло инъом этган неъматларнинг қадрига етмаймиз. Гуноҳларимиз кўп, истиғфор айтмаймиз.

Гуноҳлар афв этилиши, солиҳ амаллар кўпайишини ва юксак даражаларга эришишни ким ҳам хоҳламайди. Оила бағрида, тинч-осуда Ватанда яшаш катта бахт-ку! Бунинг учун кўп истиғфор айтишга одатланиш керак.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай марҳамат қилади: «Раббингиздан мағфират (кечирим) сўранг, сўнгра Унга тавба қилинг, шунда (У) сизларни маълум муддат (ажалларингиз охири)­гача чиройли баҳра билан баҳраманд қилур...» (Ҳуд сураси, 3-оят).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ким истиғфорни доимий айтиб юрса, Аллоҳ унга қийин дамларда осонликни насиб этади. Уни ўйламаган жойидан ризқлантиради” (Имом Абу Довуд ривояти).

Ҳар доим истиғфор айтиш жоиз, гуноҳ қилганда эса вожиб бўлади. Истиғфор айтишнинг бир неча турлари бор. Улардан энг улуғи “Саййидул истиғфор” дуосидир. Шаддод ибн Авс розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Пайғамбаримиз алайҳиссалом: «Истиғфорнинг саййиди “Аллоҳумма, анта Роббий. Ла илаҳа илла анта. Холақтаний ва ана ъабдук. Ва ана ъала аҳдика ва ваъдика, мастатоът. Аъузу бика мин шарри ма сонаът. Абуу лака биниъматика ъалайя ва абуу би занбий. Фағфирлий, фаиннаҳу ла яғфируз зунуба илла ант”, демоқдир. Ким уни ишонч билан наҳорда айтса-ю, ўша куни кеч киришидан олдин вафот этса, жаннатга киради. Ким уни ишонч билан тунда айтса-ю, ўша кечаси тонг отишидан аввал бу дунёни  тарк этса, жаннат аҳлидан бўлади”, дедилар».

Дуонинг маъноси: “Эй Аллоҳ, Сен Раббимсан! Сендан ўзга илоҳ йўқ. Мени яратдинг ва мен Сенинг бандангман. Қодир бўлганимча Сенга берган аҳдимда ва ваъдамда турибман. Сендан қилмишларимнинг ёмонлигидан паноҳ тилайман. Менга берган неъматингни эътироф қиламан. Гуноҳларимни ҳам тан оламан. Мени мағфират қил. Албатта, Сендан ўзга гуноҳларни мағфират қилувчи йўқ”.

Муқаддас динимизнинг асосий манбаи – Каломуллоҳда бундай дейилади: «Ва мен: “Парвардигорингиздан мағфират сўранглар, албатта У ўта Мағфиратли бўлган Зотдир. (Шунда) У Зот устларингизга осмондан ёмғир қуйдиради ва сизларга мол-дунё, бола-чақа билан мадад беради ҳамда сизларга боғу бўстонлар (ато) қилади ва сизларга оқар дарёлар (ато) қилади”, дедим» (Нуҳ сураси, 10–12-оятлар).

Ибн Касирнинг тафсирида бу оят қуйидагича шарҳланади: “Яъни агар сизлар Аллоҳга ҳақиқий тавба қилсангиз, истиғфор айтсангиз ва У Зотга итоат этсангиз, ризқингиз кўпаяди. Аллоҳ осмоннинг баракасидан устингизга ёмғир ёғдиради. Ернинг баракасидан ўсимликлар ва турли набототларни ундириб чиқаради. Сизларга кўп фарзанд ва бойликлар ато қилади. Шунингдек, Аллоҳ сизларга турли мевалари бор ва ўртасидан дарёлар оқиб турувчи гўзал боғлар ато қилади”.

Нуҳ пайғамбарнинг қавми мол-дунёга ружу қўйган эди. Шу сабабли у зот қавмини Аллоҳга итоат этишга чақирган. Узоқ йиллар қилинган даъватларни қабул этмай, ўзларига юборилган пайғамбарларни ёлғонга чиқаришгач, Аллоҳ таоло Нуҳ алайҳиссалом қавмига қурғоқчилик юбориб, аёлларини туғмас қилиб қўяди. Шундан сўнг, агар имон келтирсалар, Аллоҳ уларга яна фаровонлик ато қилиб, бошларидаги оғир кунларни кетказиши маълум қилинади.

Ҳасан Басрий раҳимаҳуллоҳнинг олдига бир киши қурғоқчиликдан шикоят қилиб келганида, у зот унга: “Истиғфор айтгин!” деб маслаҳат берган. Бошқа одам келиб камбағаллик, яна бошқаси бефарзанд эканини, бошқа биров ерининг унумдорлиги паст эканидан шикоят қилиб келганида, Ҳасан Басрий уларнинг барчаларини кўп истиғфор айтишга амр қилди.

Шунда Робийъ ибн Субайҳ: “Олдингизга турли тоифадаги одамлар келиб, ҳар хил масалада шикоят қилишган бўлсалар-да, уларнинг ҳаммасини истиғфор айтишга буюрдингиз. Бунинг сабаби нима?”, деб сўради. Ҳасан Басрий раҳматуллоҳи алайҳ юқоридаги оятни ўқиб берган экан..

“Тафсийрун Насафий” китобида: “Истиғфор Аллоҳдан мағфират қилишини сўрашдир. Агар истиғфор айтувчи кофир бўлса, куфрдан истиғфор айтади. Агар истиғфор айтувчи осий мўмин бўлса, гуноҳларидан истиғфор айтади”, дейилган.

Имом Қуртубий: “Ушбу ва Ҳуд сурасидаги оятлар истиғфор ризқ кўпайиши ва мўл ёмғир ёғишига сабаб бўлади”, деган.

Шу ўринда бир воқеани эслаб ўтиш мақсадга мувофиқ. Закотини ўз вақтида берадиган, кўп истиғфор айтадиган бир тижоратчи танишимнинг моллари сақланадиган жойга электр энергиясининг носозлиги туфайли ўт кетибди. Барчанинг моллари куйиб кул бўлибди-ю, бироқ ҳалиги биродаримизнинг моллари омон қолган экан. Барча қизиқиб бунинг боисини сўраганида у киши: “Мен ҳар тонг ишга келиб ва ишдан қайтаётиб “Сайиидул истиғфор” дуосини ўқийман. Расуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ўргатган дуонинг кучини кўриб турибман”, деган экан.

Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: “Кимки истиғфорни кўпайтирса, Аллоҳ у (банда) учун ҳар қандай ғам-ташвиш ва тангликдан чиқиш йўли (пайдо) қилиб, уни ўзи ўйламаган томондан ризқлантиради”, деганлар (Имом Аҳмад ривояти).

Мўмин банда сабабсиз бирор муаммо ва қийинчиликка дуч келмайди. Бунинг асосан иккита сабаби бор. Биринчиси, Аллоҳ қайси бир бандани яхши кўрса, уни мусибат билан синайди. Бу синовдан чиройли сабр билан чиқиб кетган банданинг гуноҳлари кечирилади, имони зиёда бўлади, қалби покланади.

Мухтасар айтганда, бизни яратган Зот, коинотнинг эгаси Аллоҳ таолога қанча кўп истиғфор айтсак, турмушимиз янада фаровон ва нурафшон бўлади. Истиғфор туфайли бошимизга балолар ёғмайди. Юртимиз тинч, осмонимиз мусаффо бўлади.

Мансур ЎРОЛОВ,

Сергели тумани “Нўғайқўрғон” жоме масжиди имом-хатиби