عُقد اليوم ، في 8 شباط / فبراير ، الندوة التدريبية أخرى في مدينة قرشي بمحافظة قاشقادريا، وتم تنظيمه بالتعاون مع إدارة مسلمي أوزبكستان ولجنة الشؤون الدينية والمكتب  التمثيلي لصندوق اليونيسف التابع للأمم المتحدة في أوزبكستان . وحضرفيه الائمة والخطباء و الشيخات (عالمات الدين) اللذين يعملون في محافظتي قاشقادريا وسورخانداريا.

   ناقش المتحدثون في الندوة التثقيفية أهمية تعزيز الصحة في الإسلام والأنشطة التي ينبغي أن يقوم بها ممثلو المجال الديني في هذا الصدد.

    نذكركم بأن الندوة حول موضوع "الاهتمام بقضايا تعزيز صحة السكان والتطعيم في دين الإسلام" بدأت في مدينة أورغانش بمحافظة خوارزم القديمة في 6 فبرايرمن هذا العام وتستمرفي المحافظات الاخرى.   

خدمة الصحافة بإدارة مسلمي أوزبكستان

الثقافة

يقام معرض الخط العربي وأعمال فن النمنمة في بلادنا سنويا وذلك من خلال التعاون بين مؤسسة "الحرفي" وأكاديمية فنون أوزبكستان.

   ومن المقرر إقامة المعرض الثالث للخط العربي وأعمال فن النمنمة بعنوان "عجائب القلم الساحر" خلال العام الحالي. 

     ويتوقع عرض أعمال الحرفيين العاملين في مجال الخط العربي وأعمال فن النمنمة من مختلف أنحاء أوزبكستان.  ويشمل برنامج المعرض عقد المؤتمر العلمي التطبيقي حيث سيشارك مندوبو إدارة مسلمي أوزبكستان وأكاديمية فنون أوزبكستان ومركز الحضارة الإسلامية وأكاديمية علوم جمهورية أوزبكستان وأكاديمية توران للعلوم وممثلو البعثات الدبلوماسية للدول الأجنبية المعتمدة في أوزبكستان وقدماء مؤسسة "الحرفي" والخطاطون وأساتذة وطلبة مؤسسات التعليم العالي. 

      واليوم يتم تدريس مادة الخط العربي في جامعة طشقند الحكومية للدراسات الشرقية وأكاديمية أوزبكستان الإسلامية الدولية ومعهد كمال الدين بهزاد العالي للرسم والتصميم. 

وكالة أنباء أوزبكستان،

تستضيف ولاية هارايان الهندية فعاليات مهرجان الحرفية الدولي السادس والثلاثين بعنوان "Surajkund International Crafts Mela"

تستضيف ولاية هارايان الهندية فعاليات مهرجان الحرفية الدولي السادس والثلاثين بعنوان "Surajkund International Crafts Mela". 

ويشارك الوفد الأوزبكي المكون من الحرفيين والمطربين والعازفين في هذا المهرجان بهدف عرض قدرات أوزبكستان في مجالات السياحة والحرفية. 

وأفادت وزارة الثقافة والسياحة بجمهورية أوزبكستان بأن مندوبي أكثر من 50 دولة يشاركون في فعاليات المهرجان الدولي بالهند.

وتستمر فعاليات مهرجان الحرفية الدولي السادس والثلاثين بعنوان "Surajkund International Crafts Mela" حتى 20 فبراير الحالي.   

                  وكالة أنباء أوزبكستان

Айтиб ўтилганидек, гоҳида Имом Абу Ҳанифа айтган баъзи масала зоҳиридан ҳадисга зид кўринади. Ушбу зидликни кетказиш учун ҳанафий уламоларнинг ҳадисни таъвил қилишлари натижасида бошқалар Имомнинг мазкур ҳадисга амал қилмаганини айтишади. Аслида эса Имом у ҳадисга амални тарк этмаган, балки унга бошқача ёндошган бўлади. Бунга қуйидаги ҳадисни мисол сифатида келтирсак:

Абу Холид Ҳаким ибн Ҳизом розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Икки савдо қилувчи модомики ажралиб кетмаса, ихтиёрлидир”, дедилар (Муттафақун алайҳ).

Ҳанафий уламолар айтишадики, Имом Абу Ҳанифа ҳадисдаги “модомики ажралиб кетмаса” иборани “сотувчи ва харидор модомики сўзда ажралмаса, яъни улар ўртасида бўлиб турган савдо ҳақидаги суҳбат бошқа мавзуга ўзгариб кетмаса”, деган маънога бурган. Энди бу вақтда ҳадиснинг маъноси қуйидагича бўлади: “сотувчи ва харидор савдолашаётган жойларидан нари кетмаган, шунингдек, суҳбат мавзуси ҳам ўзгармаган, яъни олди-сотдилари ҳақида давом этиб турибди, ҳали тугал бўлмаган. Бу пайтда икки тарафдан ҳар бирида битим таклифидан қайтиш ихтиёри бор.

Бошқалар эса буни ҳақиқатдан узоқ деб, жавобдан қаноатланмаган ва бу қарашни рад этишга уринган. Чунки уларнинг наздида ҳадис икки савдолашувчи савдони тугал қилганларидан кейин ҳали жойларидан қўзғалиб кетмаган бўлсалар, савдони бузишга ихтиёрлидирлар, деган маънони англатади.

Агар эргашувчилар томонидан айтилган ҳадисни юқоридаги каби маънони англатиши заиф бўлса, бу билан мужтаҳиднинг мазҳаби ҳам заифлиги келиб чиқмайди. Балки, ҳадисдан тепадагидан бироз бошқачароқ маъно тушунилиши ҳам мумкин. Яъни, Имом Абу Ҳанифа ҳадисдаги “ихтиёрлидир” сўзини уларда ихтиёрни қолиши мажбурий эмас, балки савобли мустаҳаб амал, деган. Демак, Имом Абу Ҳанифанинг наздида сотувчи ва харидор ўртасида таклиф ва қабул битимлари тугал бўлгач, бир-биридан ажралиб нари кетмай ҳануз ўша жойда турар экан, уларнинг ихтиёри ўзаро розиликларига кўра ўзларида қолаверади.

Бунинг маъноси шундайки, икки савдолашувчидан ҳар бири савдо тугал бўлгач, ўша жойнинг ўзида савдоси ҳақида яна бир ўйлаб олиши учун шеригига ихтиёр беради. Ўйлаб кўргандан кейин иккисидан қай бирига савдо маъқул келмаса, ўзаро розилик асосида уни бекор қиладилар. Демак, ҳадисда шунга тарғиб қилинган. Бу билан улар мустаҳаб амални бажариб, савобга эга чиққан бўладилар.

Бу ишда мажлиснинг ўзида иқолага, яъни икки тараф розилиги билан битимни бекор қилишга имкон бериш бор. Ушбу кўринишда икки тарафга ҳам шу талаб билан чиқиш ихтиёри берилиши мустаҳаб амалга ундашнинг таъкиди учундир.

Мазкур ҳадиснинг бошқа санад билан Абдуллоҳ ибн Амр розияллоҳу анҳумодан қилинган ривоятида икки савдолашувчи ихтиёрли экани айтилгач, иқолага ҳам тарғиб қилинган. Мана шунинг ўзи юқоридаги маънони қувватлайди.

Яъни, ҳадисда хиёр исботлангач: “Бирор киши ўз шеригининг иқола қилишни сўрашидан қўрқиб ажраб кетиши ҳалол бўлмайди”, дейилган. Ҳадис матнидаги “иқола қилишни сўрашидан қўрқиб” ибораси бу ерда сотувчи ва харидор ўртасида ихтиёр эмас, балки иқола назарда тутилаётганига далилдир. “Ҳалол бўлмайди”, иборасига келсак, унда дастлаб хаёлга келган ҳаромлик эмас, савдо бекор бўлиб қолишидан қўрққанидан кетиб қолмаслик мустаҳаб экани таъкидланмоқда. Бу маъно уламолар ўртасида иттифоқ қилинган. Ана шунда насслар ва саҳобаларнинг сўзлари бир-бирига мувофиқ келади. Шунингдек, “икки тарафнинг ўзаро розилиги асосидаги таклиф ва қабул битимлари ўзгармас бўлиб қолади” деган куллий-умумий асл қоидадан қайсидир масалани ажратиб чиқаришга мажбур бўлинмайди. Бу эса таъна дашномга эмас, Имом Абу Ҳанифанинг мақтовга лойиқ нозик фаҳми самарасидир.

Абдулҳодий Ғиёс,

Тошкент Ислом институти катта ўқитувчиси

АБРОР ҚОРИ АЛИМОВ

Ўзбекистон телеканали
"Ҳидоят сари" телекўрсатувидан