Қуръони Карийм нозил бўлганига мана XIV аср бўлибдики, унинг маънавий озуқаси кўнгилларга ҳаёт бахш этмоқда. Аллоҳ таоло Қуръони Каримда васфини келтирмаган бирор жабҳа йўқки, кундалик ҳаётда керак бўлмаса. Инсоннинг ибтидосидан то интиҳосигача шу буюк калом қамраб олган. Ҳар бир иш булутсиз осмондаги юлдузлар каби аниқ ва равшан тушунтирилган. Неча асрки шу дастурул амални маҳкам тутганлар муваффақият ва шарафдадирлар. Уларнинг энг шарафлиси оламлар сарвари Муҳаммад мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламдирлар. Уларнинг хулқлари ислом эди, ул Зот тирик Қуръон эдилар. Ҳар бир ишларида Ҳикмат, ҳар бир сўзларида маъно бор эди.
Аллоҳ таоло "Қалам" сурасининг тўртинчи оятида: " Албатта, Сиз буюк хулқ узрадирсиз!", деб марҳамат килган. Ҳаммамиз яхши биламизки, ҳар бир жамият оила деб аталган пойдеворлардан иборатдир. Хўш, ислом пойдеворини қуришда буюк хулқ эгаси-Жанобимиз соллаллоҳу алайҳи васаллам қай йўлни тутганлар? Бу хонадон раҳбарлигини қай йўсинда олиб борганлар?
Асвад розияллоҳу анҳудан ривоят килинади: "Оиша розияллоҳу анҳодан: "Пайғамбар алайҳиссалом ўз аҳлларининг олдида нима қилар эдилар?", деб сўрадим. "Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам ўз аҳлларининг хизматида бўлар эдилар. Агар намоз ҳозир бўлса намозга чиқардилар. Ул Зот каттазанг киши эмас эдилар. Балки кўпинча ўз ишларини ўзлари бажарардилар", дедилар.
Умра розияллоҳу анхудан ривоят қилинади: "Оиша розияллоҳу анҳодан: "Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам уйларида нима қилардилар?", деб сўралди. Оиша онамиз: "Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам одамлардан бири эдилар. Кийимларини тозалар, қўйларини соғардилар", дедилар.
Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай эдилар. Қўл остидагиларга ёрдам беришлик, улардан фойдаланишдан кўра Сарвари олам соллаллоҳу алайҳи васалламга маҳбуброқ эди.
Ул Зот ҳар бир завжаларига алоҳида муомала қилар эдилар. Ҳар бирининг дунёқараши, ёши, қизиқишларига аҳамият берардилар.
Имом Аҳмад ва имом Абу Довуд Оиша онамиз розияллоҳу анҳодан келтирган ривоятда қуйидагилар айтилади: "Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам мен билан мусобақалашган эдилар. Мен ўзиб кетдим. Бир муддатдан сўнг менинг вазним оғирлашганда яна мен билан мусобақалашиб, мендан ўзиб кетдилар ва:" Ҳалиги билан биру бир", дедилар.
Барчамизга маълумки, Оиша онамиз Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бир ҳовлида истиқомат қила бошлаганларида тўққиз ё ўн ёшлар атрофида бўлганлар. Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Оиша онамизнинг ёшларига мос шароит яратиб беришга уринар, уларнинг даражаларига тушиб муомала қилардилар. Ёшлари улуғ бўлишларига қарамасдан Оиша онамиз билан югуриш мусобақасини уюштирар, Ҳайит байрами муносабати билан ўтказилган томошаларни кўришни истаганларида кўтариб олиб томоша қилдирар, Оиша розияллоҳу анҳо билан уйнагани келган дугоналарига ижозат берардилар.
Улар ҳеч бир аёлларини ёмон кўрмас, жеркиб уларга озор бермас эдилар. Ҳаттоки улар вафотларидан сўнг ҳам уларни яхшилик ва ҳурмат ила ёдга олардилар.
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: "Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Хадийжа зикр қилинса, унга мақтов ва хаққига истиғфор айтишдан зерикмайдиган одатлари бор эди. Бир куни у зот уни яна эслаб қолдилар. Менинг рашким келиб:" Аллоҳ сизга ўша қари хотин ўрнига бошқасини берган", дедим. Бас, у зотнинг қаттиқ ғазабланганларини кўрдим. Ҳушим бошимдан учиб кетди. Ичимда:" Аллоҳим агар Росулингни ғазабини мендан кетказсанг, Энди ҳеч қачон уни ёмон зикр қилмайман", дедим. Менинг ҳолимни кўрганларида у Зот:" Нима дединг?! Аллоҳга қасамки, Аллоҳ менга унинг ўрнига ундан яхшироғини бермади. Одамлар менга куфр келтирганларида, у менга иймон келтирди. Одамлар мени ёлғончи қилганларида, у мени тасдиқлади. Одамлар мендан нарсаларини беркитганда, у молини мен учун сарфлади. Аллоҳ таоло менга бошқа аёллардан эмас ундан фарзандлар берди", дедилар.
Оналаримиз ичида энг биринчиси, исломга илк бош эгган аёл. Хадийжа розияллоҳу анҳони Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам доим эҳтиром билан эслар, қаттиқ ҳурмат қилар ва севардилар. Илк елкадошлари, уларни энг кўп қўллаб-қувватлаган соҳибалари Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қалбларидан чукур жой эгаллаган эдилар. Ана шундай буюк ҳурмат Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни умрларининг охирига қадар қалбларида яшади.
Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам аёлларига юмшоқлик билан муносабатда бўлар ва уларнинг ғам чекмаслиги учун ҳаракат қилардилар.
Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:" Софияга Ҳафсанинг уни "Яҳудийнинг қизи", дегани етди. Бас у йиғлади. Сўнг у йиғлаб турганда олдига Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кириб қолдилар ва:"Сени нима йиғлатди?", дедилар. "Ҳафса менга "Яҳудийнинг қизисан", деб айтди", деди. Шунда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:" Сен набийнинг қизисан. Амакинг ҳам набий, эринг ҳам набий. У нима билан сендан ортиқ фахр қилар экан?", дедилар. Кейин у Зот:" Аллоҳдан қўрқ, эй Ҳафса!", дедилар.
Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қалблари тенги йўқ қалб эди. Ҳеч бир инсон хоҳ у аёл бўлсин, хоҳ эркак ул зотдан ёмонлик кўрмаган эди. Ўз яқинларига елкадош бўлган Росулимиз соллаллоҳу алайҳи васалламга битмас-туганмас саловоту дурудлар бўлсин. Бизни шундай зотнинг уммати қилган Аллоҳ таолога ҳамду санолар бўлсин.
Нурия Жумаева