– Онаси, пул бер, эртага ўртоқларим билан ошим бор эди.

Азиз аканинг бемаҳал пул сўраганидан Гули опанинг жаҳли чиқди. Бунинг устига ўғлининг ҳам мактабига пул керак.

– Шу пулни олинг-да, бошқа сўраманг, етса – боринг, бўлмаса – йўқ, – деди.

“Бундай эркаклар йўқ. Нима деяпсиз?” деб эътироз билдиришга шошилманг. Афсус, ҳозир шундай эркаклар, оталар бор. Уйда аёлининг қўлига қараб кунини бекорчилик билан ўтказаётган, пул топиб келмагани етмагандек, аёлини дўппослаётганлар ҳам йўқ эмас. Оилада аёл аёллигини, эркак эрлигини қилмаётганига сабаблар кўп. Аввало, оиладаги муҳит, моддий қийинчиликлар, қариндош-уруғларнинг бегона бўлиб кетаётгани бунга сабаб бўлмоқда. Энг муҳим жиҳати, оилада исломий таълим-тарбиянинг йўқлигидир.

Қуръони каримда: “Эркаклар хотинлар устидан (оила бошлиғи сифатида доимий) қоим турувчилардир. Сабаб – Аллоҳ уларни айримлари (эркаклар)ни айримлари (аёллар)дан (баъзи хусусиятларда) ортиқ қилгани ва (эркаклар ўз оиласига) ўз мол-мулкларидан сарф қилиб туришларидир” (Нисо сураси, 34-оят), дейилган.

Шунингдек, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Сизларнинг ичингиздаги энг яхшингиз ўз аҳли аёлига нисбатан яхши муносабатда бўлганидир. Мен эса ўз аҳлимга сизлардан кўра яхшироқ муносабатдаман”, деганлар (Имом Термизий ривояти).

Негадир айрим эркаклар ана шу “бошлиқ”лик вазифасини бажаришни хоҳламаяпти. Ҳар ой иш алмаштирадиган, “Мен бошлиқнинг муомаласини кўтаролмайман” дея ҳар ҳафта ишдан бўшаб келадиганлар кўпайди. Қизиғи, бошлиқнинг муносабатини кўтаролмайди-ку, аёлининг таъна-дашномларини хотиржам қабул қилишади.

Бугун бозорларда савдо қилаётганларнинг асосий қисми аёллар. Ваҳоланки, савдо кўпроқ эркакларнинг иши. Ўша аёлларнинг ҳаммаси ҳам бева ёки ажрашган эмас. Қанчадан-қанчаси фарзандларига қўшиб эрини ҳам боқмоқда. Бозорчи аёлларнинг жанжалига қараб оила бошлиқлиги аёл киши учун қанчалар хунук кўринишини осон англаймиз. Яна шундай оналар ўғли “хотин қули” эканини айтишади. Аслида, фарзанд отадан намуна олишини ўйлашмайди.

Яна бир масала – атрофдагиларнинг муносабати. Бугун орамизда “Суюнчи” видеофильмидаги “Анзират” оналардай жонкуярлар йўқолиб кетди. Бировнинг тақдири бировга қизиқ эмас. Ўзим бўлай дегувчилар кўпайиб кетди. Ачинарлиси, қариндошлар, жондош ака-укалар орасида ҳам ана шундайлар йўқ эмас. Ака келиб укасига танбеҳ беришни, ялқовликда айблашни билади. Бироқ уни тингловчи, муаммосини ҳал қилувчи бир меҳрибони йўқ. Укасини “бўлиши шу” дея ташлаб кетаётган, бир кўмак билан чекланиб қолаётганлар оз эмас.

Энг яхши тайёрлов оила, ёши улуғ инсонларнинг насиҳати эмасми? Баъзан муаммоларни руҳиятшунослар билан ҳал этишга уринишларидан ҳайрон қоламан. Сабаби, халқимизнинг ўзи энг яхши психолог. Кўпни кўрган шундай отахонлар борки, йигитларимиз ўтган ўша муаммоларни енгиб ўтишган.

Фарзандларимиз орасида “Мен онамга ўхшашни истайман”, “Ойи, пул беринг”, дегувчилар кўпайди. Отанинг оилада ўрни фақатгина моддият билан боғлиқ эмас. Унинг маънавий таъсири ҳам бор. Ўғлини эшитадиган, у билан суҳбат қурадиган оталар камайиб бормоқда. Агар отанинг оилада ўрни бўлмаса, бола учун унинг гапи аҳамиятсиз. Ўрни бўлса ҳам, тарбия қилишга вақт ажратмаса, бу ҳам болада отага бўлган муносабатнинг ёмонлашувига сабаб бўлади.

Демак, жамиятда эркакларни фақат пул топиш билан боғлаб қўймасдан фарзандлар билан шуғулланишлари учун ҳам имкон бериш тўғри бўлади. Зеро, жамиятга келажак авлоднинг эртасини таъминлайдиган ҳақиқий оталар керак.

Камола АДАШБОЕВА

"Ҳидоят" журналининг 9-сонидан олинди

Расули Акрам соллаллоҳу алайҳи васаллам жанобимизнинг дунёга келишларига икки ойча вақт қолганди. Шу кунларда Фил воқеаси рўй берди. Одамларнинг ҳар тарафдан келиб Каъбани зиёрат қилишига тўсиқ бўлишни хоҳлаган Яман волийси Абраҳа, Византия императорининг ёрдами билан Санъа шаҳрида баҳайбат черков қурдирди. Аҳолини шу ибодатхонани зиёрат қилишга мажбурлади. Араблар қадимдан Каъбани зиёрат қилишга одатланганликлари туфайли Абраҳанинг черковига ҳеч эътибор бермадилар. Аксинча унга ҳақорат назари билан қарадилар. Ҳатто кимдир черков ичига кириб, ифлослади. 13 Ибн Саъд, “ат-Табақот”, I, 99-100-б. 24

Бу ҳодисадан аччиқланган Абраҳа Каъбани бузишга бел боғлади ва шу мақсадда катта қўшин тўплаб, Маккага юриш қилди. Абраҳанинг қўшини Маккага яқинлашиб, Қурайшнинг молларини талашни бошлади ва шу аснода Абдулмутталибга тегишли икки юз туяни ҳам ҳайдаб кетди. Шу сабабдан Абдулмутталиб Абраҳага бориб, ундан туяларини қайтариб беришни сўради. Абраҳа унга: “Мен сенларнинг муқаддас Каъбаларингни йиқитишга келдим. Сен бўлса, уни ҳимоялашни ўрнига туяларингни сўрагани келдингми?” деди. Абдулмутталиб: “Мен туяларнинг эгасиман. Каъбанинг ҳам ўз эгаси бор, албатта. Уни ўз Эгаси ҳимоялайди” дея жавоб берди. Абраҳа кибрланиб: “Менга қарши уни ҳимоя қила оладиган ҳеч қандай қудрат йўқ” деб, Абдулмутталибга туяларини бериб юборди.

Кейин қўшинга Маккага қараб юришни буюрди. Абраҳа қўшини олдида юрадиган, шу туфайли ғалаба қозонишга ишонадиган “Мамуд” деган фили бўларди. Абраҳа Каъбага қараб юрмоқчи бўлса, шу фил ётиб олиб, олдинга юрмасди. Ваҳоланки Яман тарафга қараб ҳайдалса, югуриб кетаверарди.

Шундай қилиб, Абраҳа базўр Маккага яқинлашса-да, унга ҳужум қилишга қодир бўлолмади. Чунки Абраҳа қўшини устига Аллоҳу таоло Абобил, яъни тоғ қалдирғочлари туркумидан бир гала қушни юборди. Қушларнинг ҳар бири нўхатдек келадиган учтадан тош олиб келганди. Тошлардан биттаси тумшуғида, иккитаси панжаларида ушлаб туришарди. Ана ўша тошларни қушлар Абраҳа қўшини устига ташлади. Майда тошлар аскарларнинг бошидан кириб оёғидан тешиб чиқарди. Тошларга нишон бўлган ҳар бир аскар шу заҳоти тил тортмай ўларди.

Ояти каримада ҳам айтилганидек, оқибатда қўшин худди янчилган экин япроғидек булиб колди. Бу ҳолни кузатган Абраҳа, қўрқув ва талвасага тушиб, қочиш пайига тушди, бироқ қоча олмади. Чунки тошларнинг асл нишони у эди. Тошлардан унга ҳам бориб текканди. Қочаётганида гўштлари бурда-бурда бўлиб тўкилиб ўлди.

Бу воқеа Қуръони каримнинг Фил сурасида қуйидагидек таърифланган: “(Эй Расулим!) Парвардигорингиз (Каъбани бузишни хоҳлаган) фил эгаларини қандай (ҳалок) қилганини кўрмадингизми? У зот уларнинг (Каъбаи муаззамани вайрон қилиш учун қўллаган барча) ҳийла-найрангларини барбод қилмадими? У зот уларнинг устига сополдан ясалган тошларни отувчи гала-гала қушларни юборди. Уларни қурт-қумурсқалар томонидан еб ташланган сомондек (илма-тешик) қилиб юборди.”

“Пайғамбаримиз ҳаёти”
китобидан

Шу йилнинг 8-11 ноябрь кунлари Қозон шаҳрида Ислом ҳамкорлик ташкилотига (ИҲТ) аъзо мамлакатларнинг Халқаро ёшлар илмий конгресси бўлиб ўтади. Унда Россия ва ислом дунёси давлатларидан ёш олимлар иштирок этади.

IQNA агентлигининг “Islam today” матбуотига таяниб хабар беришича, тадбир давомида ёш олимлар архитектура ва дизайн, халқаро ҳуқуқ ва таълим, нефть ва газ технологиялари, биотиббиёт ва биотехнологиялар, барқарор ривожланиш ва халқаро алоқалар каби йўналишлардаги илмий тадқиқотларни муҳокама қилади.
Конгресс ялпи мажлис, давра суҳбатлари, интерфаол семинар ва маданий дастурдан иборат бўлади.

ИҲТ мамлакатлари илмий конгресси Россия ва ИҲТ давлатларидан иштирокчиларни ёшлар ўртасида илм-фанни ривожлантиришга жалб этади, бу эса келажакда фаннинг илмий-техник ва инновацион ривожланишида муваффақиятларга олиб келиши мумкин.

Конгресс Ёшлар ишлари бўйича федерал агентлик (Росмолодеж), Ислом ҳамкорлик ёшлар форуми (ИCМФ) ҳамда ИҲТ мамлакатлари илмий-техникавий ҳамкорлик бўйича вазирлар доимий қўмитаси (CОМСТЕCҲ) кўмагида ўтказилади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати

Саудия Арабистонининг "Alharir.info" электрон газетаси саҳифасида "2023 йил январь – июнь ойлари мобайнида Ўзбекистонга 3,1 миллион нафар чет эллик сайёҳ борди" сарлавҳали мақола эълон қилинди, деб хабар бермоқда "Дунё" АА мухбири.

Унда қайд этилишича, Ўзбекистон статистика агентлиги маълумотларидан маълум бўлганидек, жорий йилнинг январь – июнь ойлари давомида мамлакатга 3,1 миллион нафардан ортиқ хорижлик сайёҳ келган.

Таъкидланишича, жорий йилнинг биринчи ярмида чет эллик саёҳатчилар сони 2022 йилнинг шу даврига нисбатан қарийб 1,9 миллион кишига ошган.

Хабар қилинганидек, уларнинг энг кўпи Тожикистон, Қирғизистон ва Қозоғистон фуқаролари ҳиссасига тўғри келади. Кейинги ўринлар Россия, Туркия, Туркманистон, Ҳиндистон, Жанубий Корея, Хитой ва Германияга тегишли.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати