Улуғ аждодларимизнинг ҳаётларини ҳаққоний таништириш бугунги глобаллашув даврида ёш авлодни тарбиялашда муҳим аҳамиятга эга. Айниқса, мумтоз адабиётимизни асл ҳолида сақлаш ва уларга етказиш адабиёт соҳаси мутахассислари олдида турган долзарб масалалардан бўлиб тургани ҳеч кимга сир эмас. Буюк ўзбек шоирлари ва мутафаккирлари ҳисобланган Алишер Навоий ва Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг ўлмас асарлари мана бир неча асрлардан буён халқимизнинг маънавий эҳтиёжини қондириб келмоқда. Мазкур шоирларнинг асарларига бўлган талаб ва эҳтиёж бирор асрда ҳам кам бўлмаган. 

2017 йили  11 февраль куни “Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юртида буюк шоир, мутафаккир, давлат арбоби Алишер Навоий таваллудига 576 йил тўлиши ҳамда шоир, давлат арбоби, саркарда Заҳириддин Муҳаммад Бобур таваллудига 534 йил тўлиши муносабати билан “Ғазал мулкининг султони”, “Буюк давлат арбоби Бобурнинг ўзбек адабиётига қўшган ҳиссаси” мавзуларида бадиий кеча  бўлиб ўтди. Унда билим юрти мудири З. Мирсодиқов, мудир муовини А. Ғаниев, билим юрти мударрислари, ҳодимлари  ва барча талабалар иштирок этди. Тадбирга  навоийшунос олим, Алишер Навоий номидаги Тошкент Давлат Ўзбек тили ва адабиёти университети проректори, филология фанлари доктори Абдулҳай Собиров таклиф этилди. Тадбирни маънавият ва маърифат ишлари бўйича мудир муовини  А. Ғаниев кириш сўзи билан очиб берди.

Тадбирда устоз Абдулҳай домла сўзга чиқиб, буюк мутафаккирларимизнинг қолдирган мерослари биз учун тенгсиз хазина эканлигини, уларни ўрганиб ҳаётга тадбиқ этиш кераклигини таъкидлаб ўтди. Шунингдек, юртимизда бундай мутафаккирларимизнинг ижодларини ўрганишга бўлган эътибор юқори даражада эканлиги ва бу борадаги қилинаётган ишлар ҳақида сўзлаб бердилар. Шунингдек, маърузачи Навоийнинг “Сирожул-муслимийн”, “Макоримул ахлоқ” асарларини, пайғамбарлар тарихига бағишланган “Тарихи анбиё ва ҳукамо” асарлари ҳақида батафсил маълумотлар бериб ўтдилар. Навоийнинг “Лисон ут-тайр” асари Аллоҳ таолога қурбат ҳосил қилиш йўлларини образлар орқали ёритиб берилганини талабаларга тушунтириб берди. Шунингдек, “Бобурнома” асари ҳам тарихий-мемуар асар эканлиги, унда тарих, география, адабиёт ва бир қанча фанлар ва соҳалар жамланган қимматли асар эканлиги таъкидланди. Тадбир давомида бу буюк мутафаккирларимизнинг ижодларидан намуналар тингланди.

Шундан сўнг билим юрти талабалари ўзлари тайёрлаган чиқишларини намойиш этишди. 3-курс талабаси Ихтиёр Комилов ва 4-курс талабаси Аҳмаджон Абдураззоқовлар буюк мутафаккирларимиз ижод намуналаридан ғазал, рубоий ва шеърлар ўқиб бердилар. Билим юрти талабалари томонидан тадбирга бағишлаб буюк мутафаккирларимиз сиймолари акс этган деворий газета (баннер)лар тайёрланди. Адабиётимизнинг етук намояндалари ҳисобланган бу буюк алломаларимизнинг қаламига мансуб асарлар ва бу буюк алломаларга атаб ёзилган бадиий адабиётлар кўргазмаси ташкил этилди.

Тадбир  сўнгида билим юрти мудири З. Мирсодиқов ташриф буюрган меҳмонга миннатдорчилик билдириб ўтди ва билим юрти номидан эсдалик совғалари топширди. 

А. ҒАНИЕВ,

 Маънавият ва маърифат масалалари

бўйича мудир муовини

Оила – ота, она ва фарзанддан иборат учта тиргакка қурилади. Оиланинг бахти саодати ҳам, унинг камоли ва фаровонлиги ҳам, тинчлиги ва осойишталиги ҳам ана шу уч устуннинг бир-бирига бўлган  муносабатига, аҳиллигига, яхши тарбиясига боғлиқ. Булар бўлмас экан, оила таназзулга юз тутаверади. Бу инқироз эса, ўз навбатида жамиятни ларзага келтираверади.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ота-она ўз боласига гўзал одобдан афзал нарса бера олмайди» - деганлар. (Термизий ривоят қилган).
«Ҳеч бир ота ўзининг фарзандига яхши тарбия бериш ва одоб ўргатишдан ортиқ ҳадя қилолмайди» -деганлар бошқа бир хадисларида (Имом Бухорий ривоят қилган.) Пайғамбаримиз алайҳис салом ўзлари фарзандларига, набираларига, умуман ёш болаларга жуда эътиборли бўлганлар. Пайғамбаримиз алайҳис саломни тарбияларини олган издошлари, саҳобалар ҳам фарзанд тарбияси борасида ул зотни йўлларини тутардилар.
Биз болажон миллатмиз. Фарзандларимиз учун ўзимизни ўтга-чўққа урамиз. Тиним билмаймиз. Ўзимиз емасак ҳам уларни оғзига тутамиз. Лекин,  тарбиядаги жуда нозик жиҳатларга боламизнинг қалбига киришга, у билан чинакамига дўстлашишга, тиллашишга, диллашишга интиляпмизми? Ота фарзанди учун ҳамма нарсани муҳайё қилиб қўйган, бироқ энг муҳим нарсани унутган. Ҳа, одам боласи учун қорин тўқлигию усти бутликнинг ўзи кифоя қилмайди. Унда кўнгил бор. Кўнгил эса доимий эътиборни, меҳрни тусайди. Ҳар бир фарзанд отадан меҳр кўришни ҳоҳлайди, эътибор ҳоҳлайди.
Агар биз ўша меҳри бера олмасак, бошқалардан олса тўғри бўладими? Эртага ўзларини ғаразли мақсадларига йўғрилган, ватанига, динига ва ота-онасига қарши борадиган миссионер ва турли оқимлардан ота-онасидан ололмаган меҳр-тарбияни олса, бу ҳаммамиз учун фожеа бўлади. 
Имом Ғаззолий бундай дейди: “Болалар ота-оналарига берилган бир омонатдир. Боланинг қалби ҳар қандай нақшу тасвирдан холи бир қимматбаҳо гавҳардир. У қандай нақш солинса, қабул қилади, қаёққа букилса, эгилади. Агар яхшиликка ўргатилса, шу билан ўсади ва дунёю охиратда саодатга эришади. Унинг савобига ота-онаси ҳам, ҳар бир муаллиму устозлари ҳам шерик бўладилар. Агар ёмонликка одатлантирилса, ҳайвонлардек ўз ҳолига ташлаб қўйилса, охир-оқибат ҳалок бўлади. Гуноҳи эса унинг тарбияси учун жавобгар бўлганларнинг гарданига тушади”.
Ҳозирги кунда баъзи тоифа ва гуруҳлар манфур мақсадлари йўлида Қуръони карим оятлари, ҳадиси шарифларнинг маъноларини ҳам бузиб, ўз ғояларига мослаштиришмоқда. Шунингдек, улар солиҳ аждодларимиз ва ўтган азиз уламоларимиз айтган сўзларни ҳам бутунлай нотўғри талқин қилиб, ўз манфаатлари йўлида фойдаланишмоқда. Масалан, “Ҳижрат”, “Жиҳод” ва “Шаҳид” сўзларини нотўғри талқин қилиб, ёшларимизни чалғитмоқдалар.
Биз ёшларимизга, мўмин-мусулмонларга, ҳали Ислом динимиз борасида оз билимга эга бўлган кишиларга юқоридаги сўзларни асл маъносини тушунтириб беришимиз лозим. Шунда ёшлар xавф-хатар юқоридаги сўзларда эмас, балки бу сўзларни ниқоб, қурол қилиб олган тоифа, гуруҳ ва адашган жамоаларда эканини англаб олади.
Ўшандай тоифалар ҳақида Аллоҳ таоло “Аъроф” сурасининг 179-оятида шундай  айтади-ки: “ ... Уларда қалблар бор, (лекин) улар билан англамайдилар. Уларда кўзлар бор, (лекин) улар билан кўрмайдилар. Уларда қулоқлар бор, (лекин) улар билан эшитмайдилар. Ана ўшалар ҳайвонлар кабидирлар. Балки улар (янада) адашганроқдирлар. Айнан ўшалар ғофиллардир”.
Биз фазандларимизни баъзи тоифа ва гуруҳларнинг манфур ғояларига учуб юртини ташлаб ватан-гадо бўлиб, юртдошларига қарши бориб, ватан хоини бўлишлигини олдини олишимиз лозим. 
Хулоса қилиб айтсак, барча мусулмонлар учун муқаддас бўлган тушунчалар ва атамаларни ғаразли мақсади йўлида суиистеъмол қилаётган бузғунчи тоифаларга қарши курашиш, уларнинг сохта даъволарига ўз вақтида асосли раддиялар бериш ҳар биримизнинг энг муҳим вазифамиздир. Агар биз ухласак, бепарво бўлсак, эртага улар, яъни бузғунчилар уйғонади.

Пискент туман бош имом-хатиби в.в.б: 

Зайнилобиддинхон Қудратов

2017 йил 14 февраль куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси тизимидаги футбол жамоалари ўртасида “Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили” муносабати билан ўтказилган футбол турнири ҳам ўз ниҳоясига етди. Финал ўйинида, “Ҳазрати имом” ва “Бухорий авлодлари” жамоалари ўзаро тўп суришади.

Ушбу учрашувга халқаро тоифадаги футбол реферелари ва футбол ихлосмандлари ташриф буюришди. Томошабинларнинг гулдурос қарсаклари остида бошланган финал ўйини, жуда ҳам қизиқарли ва муросасиз кечди. Юртимизда қиш фасли бўлгани сабабли, ҳаво бироз ёмғирли бўлган бўлсада, лекин бу футболчиларнинг ўйинлари ва кайфиятларига асло таъсир кўрсатмади, аксинча, самодан ёғаётган ёмғир томчилари уларга ўзгача куч-қувват ва тетиклик бағишлади. Демак, қуйида финал учрашуви натижалари ва турли номинациялар бўйича ғолибликни қўлга киритган футболчилар билан танишасиз:

1-ўрин "Бухорий авлодлари" жамоаси.

2-ўрин “Ҳазрати Имом” жамоаси.

3-ўрин “Мовароуннаҳр” жамоаси.

Турли номинациялар бўйича тақдирланганлар:

1. Энг яхши дарвозабон – Сагдиев Аҳмаджон (“Бухорий авлодлари” жамоаси дарвозабони)
2. Энг яхши ҳимоячи – Аманов Ҳошим (“Бухорий авлодлари” жамоаси ҳимоячиси)
3. Энг яхши ярим ҳимоячи – Шоймиров Акбар (“Мовароуннаҳр” жамоаси ярим ҳимоячи)
4. Энг яхши ҳужумчи – Нўъмонов Камолиддин (“Минор” жамоаси ҳужумчиси)
5. Энг кўп тўпурар – Парпиев Баҳриддин (“Мовароуннаҳр” жамоаси ҳужумчиси)
6. Энг чиройли голл соҳиби – Тошпўлатов Ҳасан (“Бухорий авлодлари” жамоаси ҳужумчиси)
7. Янг жонкуяр мухлис – Раҳматов Азамат

Финал ўйини якунида, жорий турнирга мезбонлик қилган Тошкент ислом институти томонидан ғолиб жамоалар ва меҳмонларга фахрий ёрлиқлар, ташаккурномалар ҳамда қимматбаҳо совғалар топширилди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

ахборот хизмати

Абдулла Авлоний: “Тарбия бизлар учун ё ҳаёт – ё мамот, ё нажот – ё ҳалокат, ё саодат – ё фалокат масаласидур”, деган эди. Дарҳақиқат, оилада фарзанд туғилиши билан унинг ота-онаси ва яқинлари, аввало, уни тарбия қилиш ҳақида қайғурадилар. Исмни ҳам яхши инсон бўлсин, деган пок ниятлар билан энг чиройлисини танлайдилар. Олам-олам орзулар, чақалоқни ҳеч нарсадан кам қилмай улғайтириш керак деган мақсадлар билан ота-она фарзанди учун яшай бошлайди. Бироқ асосий моҳиятни баъзан унутиб қўяди. Тарбия...

“Гарчи ҳар бир инсон бешикдан то қабргача илм олиш қобилиятига эга бўлса‑да, лекин уни болаликдан тарбиялаш таъсирлироқ ва жуда муҳимдир”, деган экан Фитрат. Ҳар бир ота-она ана шу фикрни ҳамиша ёдда тутмоғи лозимдир. Бинобарин, мурғак болалар онгига атрофдагиларнинг ҳар бир сўзи, қилаётган ишлари сақланиб, келажакда мустақил бўлганида ана шу хотиралари билан иш юритади. Демак, фарзанд тарбияси учун аввало оила аъзоларининг ўзи ҳам бевосита ўрнак бўлиши керак.

Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бундай марҳамат қилганлар: “Болаларингизга одоб беринглар ва одобларини чиройли қилинглар”.  Ҳақиқатдан ҳам, фарзандларнинг гўзал одоб билан безанганлиги Яратган наздида муҳим фазилатдир. Ушбу ҳадисни идрок этган ҳолда, ҳар бир ота-ота ўз дилбандининг хулқ-атвори, маънавиятига чуқур эътибор қаратиши, тарбиясини доимо назорат қилиб бориши мақсадга мувофиқдир.

Яна бир муҳим жиҳат – болаларни бекор қолишига йўл қўймаслик керак. Чунки бекорчилик ҳар қандай ёт фикрларга йўл очиб бериши шубҳасиздир. Бу борада ҳадиси шарифлардан бирида Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Авлодларингизга сузишни, отишни ва от минишни таълим беринглар”, деганлар. Худди шундай, мазкур ҳадис бугун учун ҳам аҳамиятлидир. Бинобарин, бугунги кунда ҳам соғлиқни сақлаш, хасталикларга чалинмаслик учун бадантарбия қилиш, спорт билан шуғулланиш муҳим ҳисобланади. Шу сабабдан ҳам ёш авлод вакиллари турли спорт тўгараклари, жисмоний машғулотлар ва мусобақаларга жалб этилмоқда. Ҳар томонлама баркамол, етук ёшларимиз жаҳон минбарларида юқори ўринларни эгалламоқдалар. Демак, ёшларни спорт тўгараклари билан банд этиш бир тарафдан унинг вақтини фойдали машғулотларга жалб этади, иккинчидан эса унинг соғлом ва фикри теран бўлиши учун хизмат қилади.

Буюк бобокалонимиз Алишер Навоий эса тарбиянинг самараси ҳақида қимматли мисрасини битган:

Қатрага чун тарбият этди садаф,

Эл бошига чиққунча топди шараф.

Ўзбекистон Республикасининг Биринчи Президенти бундай деган: “Одобли, билимдон ва ақлли, меҳнатсевар, имон-эътиқодли фарзанд нафақат ота-онанинг, балки бутун жамиятнинг энг катта бойлигидир”. Чиндан ҳам, бугун фарзандларнинг бахту саодати, ёруғ келажаги учун  юртимизда кўплаб ислоҳотлар амалга оширилмоқда. Ўғил-қизларнинг баркамол инсон бўлиб вояга етиши, юксак истеъдод соҳиби бўлиши ота-она ҳамда Ватани олдидаги фарзандлик бурчидир.

Минг афсуски, бугунги кунда кўплаб бузғунчиликлар ва разилликларга сабаб бўлаётган кимсалар учраб турибди. Уларнинг асосий эътиборлари ёшлар онгига қаратилгани ачинарлидир. Оилада етарли тарбия ва меҳр олмаган аксарият ёшларнинг бузғунчи оқимларга кириб қолаётгани ҳам айни ҳақиқатдир. Ушбу ҳодисаларни кўриб, билиб турган ҳар бир онгли инсон фарзандларини бу хуружлардан ҳимоя қилиш мақсадида аввало тарбия ишларини олиб бориши, айниқса, болалигиданоқ нима ҳалолу нима ҳаром, Ислом динининг мусаффо эътиқодлари ҳақида тушунчалар бериши замон талабидир. Бинобарин, эртанги куннинг эгалари келажак тараққиётини белгилайди.

Хожа Самандар Термизий айтганидек:

Тарбиядан тупроқ гавҳар бўлади.

Ноф ичра қон мушки асғар бўлади.

Қийматсиз қора бир темирни иксир,

Тарбия айлагач соф зар бўлади!

Дилшод СОЛИҲОВ,

“Кўкалдош” ўрта махсус ислом

билим юрти 4-курс талабаси

Кўк чой юрак ритмини издан чиқариши мумкин, қон босими паст юрадиган кишиларда эса, уни яна пасайтириб юбориши мумкин.

 Мутахассисларнинг сўзларига қараганда, баъзи кишиларга кўк чой ичиш ярамайди.

Бу хусусан, юрак-қон томир тизимида хасталиги бор кишиларга тааллуқлидир.

Шунингдек, ўниккибармоқли ичагида касаллиги бор кишиларга ҳам кўк чой ичиш мумкин эмас. Бундай ҳолатда  кўк чой ичиш ошқозон ва ичакларга зарар етказади.

 Кўк чой ичишдан қалқонсимон безларида касаллиги бор кишилар ҳам ўзларини тийишлари лозим. Эмизикли оналар кўк чой ичишлари уларнинг тиниқиб ухлашларига зарар қилади.

Кўк чойда мавжуд бўлган кофеин ва теофилин моддалари тахикардия хасталигини келтириб чиқариши мумкин ва асаб тизими фаолиятини издан чиқариши мумкин.

Глаукома ва подагра касалликлари бор кишиларга бу чойни ичиш тавсия этилмайди. 

Чой қанча кўп дам еса, ундаги  пурин кислотаси шунчалик кўпаяди.

Бундан ташқари кўк чойни чекланмаган кўп миқдорда ичиш мумкин эмас. Бу эса, буйракларда тош пайдо бўлиши хавфини туғдиради.

Жалолиддин Нуриддинов тайёрлади

15 февраль 2017 йил