muslim.uz
Бир оят тафсири: инсон – азиз!
“Дарҳақиқат, (Биз) Одам фарзандларини (азиз ва) мукаррам қилдик ва уларни қуруқлик ва денгизга (от-улов ва кемаларга) миндириб қўйдик ҳамда уларга пок нарсалардан ризқ бердик ва уларни Ўзимиз яратган кўп жонзотлардан афзал қилиб қўйдик” (Исро, 70).
Аллоҳ таоло одамзодни азизу мукаррам қилган, уни энг гўзал ва мукаммал шаклда яратган. Қуръони каримнинг “Тин” сураси тўртинчи оятида марҳамат қилинади: “Ҳақиқатан, Биз инсонни хушбичим (шаклда) яратдик”. Аллоҳ таоло одамни тик оёқда юрадиган, қўли билан овқат ейдиган қилиб яратди. Унга қулоқ, кўз, кўнгил берди. Инсон улар воситасида кўради, эшитади ва нарсаларни бир-биридан фарқлайди. У нарсаларнинг яхшисини ва чиройлисини билади. Дин ва дунё ишларида ўзига нима фойдаю нима зарар эканини ажрата олади.
“Дарҳақиқат, (Биз) Одам фарзандларини (азиз ва) мукаррам қилдик”. Уламолар ушбу оятни турлича тафсир қилишган. Ибн Аббосга (розияллоҳу анҳу) кўра, инсоннинг ўзга жонзотлардан мукаррамлиги овқатни қўли билан ейишидир.
Муҳаммад ибн Каъб “Инсоният орасидан Ҳазрат Муҳаммаднинг (алайҳиссалом) бўлишлари уларнинг мукаррамлилигидир”, деб тафсир қилган бўлса, Заҳҳокка кўра, одамзод нутқ ва фаросати билан мукаррам бўлган. Муфассир Ибн Жарир Табарий “инсонларнинг кўпчилик махлуқот устидан ҳукмронлик қилиши ва борлиқнинг одамзодга бўйсундирилгани унинг азизлигидандир”, деган. Яна айрим олимларнинг тафсир қилишларича, инсоният гапириши ва ёза олиши билан бошқа махлуқлардан азиздир.
Тафсирчи Қуртубий айтади: “Одам болаларининг азизлигига сабаб улардаги ақлдир. Зеро, ақл таклифнинг (ибодат ва муомалага лаёқатнинг) асосидир. Инсон ақл билан Аллоҳ таолони танийди, Унинг каломини тушунади, неъматларига эришади, пайғамбарларини тасдиқлайди. Фақат ақл бандани барча мақсадларига етказолмаслиги сабаб пайғамбарлар юборилган, китоблар туширилган. Шариат бамисоли қуёш, ақл эса бамисоли кўздир. Кўз, агар соғлом бўлса, очилиши билан қуёшни кўради, нарсаларнинг тафсилотларини идрок қилади.
Аллоҳ таоло баъзи ҳайвонларга берган хислатларни, масалан, отнинг чопиши, эшитиши, кўриши, филнинг кучи, шернинг шижоати каби баъзи хислатларни одамзодга ҳам ато этган. Аммо унинг бошқа жонзотлардан афзал ва азиз қилиниши, айтиб ўтганимиздек, ақл сабаблидир”.
“...ва уларни қуруқлик ва денгизга (от-улов ва кемаларга) миндириб қўйдик...” Ибн Аббос (розияллоҳу анҳу) бу оятни “Қуруқликда эшак, хачир, от, туя каби уловларга, денгизда эса катта-кичик кемаларга миндириб қўйдик”, деб тафсир қилган. Бунга қўшимча равишда замонавий автоуловларни ҳам киритиш мумкин.
Аллома Фахруддин Розий оят тафсирида бундай ёзади: “Аллоҳ таоло ҳайвонларни инсонлар миниши, юк ортиши ва бошқа шу каби ишларини бажариши учун бўйсундириб қўйган. Шунингдек, сувлару кемаларни ҳам унга миниши, юкларини ташиши ва бошқа юмушларини бажариши учун одамзодга бўйсундириб қўйган. Буларнинг барчаси инсоннинг бу оламда бўйсуниладиган раҳбар, итоат қилинадиган подшоҳ эканига, бошқа барча борлиқ унинг қўли остида эканига далолатдир”.
“...ҳамда уларга пок нарсалардан ризқ бердик” экинлардан, гўшту сутлар ва яна бошқа ранги ва мазаси турли-туман неъматлардан ризқ қилиб бердик. Гўзал манзаралар, турфа хил, ранг-баранг кийим-кечаклардан, дунёнинг турли бурчакларида етишадиган анвойи мевалардан ризқларини бердик.
“...ва уларни Ўзимиз яратган кўп жонзотлардан афзал қилиб қўйдик...” яъни, бошқа махлуқот ва мавжудотлардан устун қилдик.
Бизнинг аҳли сунна вал жамоа ақидамизга кўра, фаришталарнинг пайғамбарларидан инсонларнинг пайғамбарлари афзалдир. Оддий мўминлардан фаришталарнинг пайғамбарлари афзал. Оддий фаришталардан оддий мўминлар афзалдир (“Ақоид матнлари”).
Қуртубий, Ибн Касир ва Фахруддин Розий
тафсирлари асосида
Нўъмон АБДУЛМАЖИД
тайёрлади.
Вакилларимиз хабар қилади: тарихий фармон моҳияти аҳолига етказилди
Фарғона вилояти Қўштепа туманида Президентимизнинг “Диний-маърифий соҳа фаолиятини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги фармонига бағишланган тадбир ўтказилди
Тадбирни туман бош имом-хатиби Р.Жалилов очиб, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 16 апрелдаги “Диний-маърифий соҳа фаолиятини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги фармони тарихий воқеа бўлгани, ушбу фармон диний соҳа ходимларининг бугунги кунда соҳа ходимлари олдида турган вазифа ва имтиёзларни белгилаб берганини таъкидлади.
Шундан сўнг сўз олган туман Адлия бўлими бошлиғи М.Юлдашев ушбу Фармонга биноан диний-маърифий соҳа вакиллари олдига қўйилган вазифаларнинг мазмун-моҳияти ҳақида тўхталди. Ушбу ҳужжатда белгилаб ўтилган “Жаҳолатга қарши маърифат” шиори асосида динимизнинг асл инсонпарварлик моҳиятини тарғиб қилиш, ёшларни эзгу қадриятларимизга муҳаббат ва Ватанга садоқат руҳида тарбиялаш каби муҳим масалаларда бугун диний соҳа ходимлари жонбозлик кўрсатишлари зарурлигини замон тақазо этмоқда, – дея қайд этди.
Шу билан бирга, ушбу фармон асосида таъсис этилган «Вақф» хайрия жамоат фондининг мақсад-вазифалари, бу орқали имом-хатибларни маош билан таъминлаш, хайрия тадбирларини ташкил этиш, қолаверса, мўмин-мусулмонлар зиммаларида фарз бўлган закот ва бошқа хайрия-эҳсонларини замонавий ахборот технологиялари ёрдамида қулай ва тез шаклда адо имкониятига эга бўлганлари катта янгилик бўлгани эътироф этилди, деб хабар беради Фарғона вилояти вакиллиги матбуот хизмати.
ЎМИ Матбуот хизмати
Фарзандлар ўтинчи: илтимос – ажрашманглар!
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам “Видолашув хутбаси”да шундай деганлар: “Эй инсонлар, хотинларнинг ҳақларига риоя этингиз. Улар билан шафқат, меҳр ила муомалада бўлингиз. Уларнинг ҳақлари хусусида Аллоҳдан қўрқингиз! Хотинлар сизга Аллоҳнинг омонатидир. Уларни Аллоҳ номига сўз бериб олдингиз, улар амри Илоҳий ила сизларга ҳалол бўлди. Сизнинг хотинлар устида ҳаққингиз бўлгани каби хотинларнинг ҳам сизларда ҳаққи бордир....”
Бу муборак хутбада олам-олам маъно ва оила бошлиқларига улуғ топшириқ ва буйруқ мужассамдир. Бир қарашда оила деган уммонда сузиб кетиш жуда осондек туюлади. Аммо бу анчайин қийин. Негаки, сизларга сўзлаб бермоқчи бўлган ҳаётий воқеадаги ҳодисотлар одамни анчайин ўйлашга мажбур этади. Энг ачинарлиси кимлар бундан тўғри хулоса чиқаради, кимлардир ғафлатда қолади!
Гувоҳи бўлганимдек, Муқаддас илмли, тақволи, ҳалим бир аёл эди. Турмуш ўртоғи билан кечган кўп йиллик турмушининг аччиқ изтиробини ичига юта-юта адои тамом бўлди. Оиланинг оғир юкини кўтариш, фарзандларини таъминлаш, ижара ҳаққини ўз вақтида тўлаб туриш ҳам унинг зиммасига охирги пайтлар жуда оғирлик қила бошлади.
Кунлар, ойлар шиддат билан йиллар ҳам ўтди. Ҳаёт деб аталмиш дарғанинг оғирини елкасида 15 йил кўтариб охири чарчади. На уйга бир сум пул олиб келади, на уйдан узоқларга кетганда бир оғиз аҳвол сўрайди... Эри унинг ёнида елкадош, ёрдамчи, ҳамдард бўлиш ўрнига ўз масъулиятидан четга чиқиб аёлининг ҳақларига риоя этмади. Лоақал ижара пулини тўлашни ўз зиммасига олмади.
Баридан тоқати тоқ бўлган Муқаддас бир куни эридан “жавобини беришини” сўради. Эри бошида унинг гапларига эътибор бермади. Кейинчалик бу сўзлар яна такрорлангандан кейин: “Мени қўядиган хотиним йўқ, сендан ажралишни истамайман”, деб рози бўлмади. Бир куни эри Муқаддасга “суннатга мувофиқ талоғингни бераман” деб бир талоқ берди. Иккинчи талоқни берди... Учинчисини беришга унча шошмади. Эр-хотин роса тортишишди, биридан бири ўпкалади. Тўрт боласи ҳам уларнинг ёнида барча баҳсларига гувоҳ бўлди. Тинмай ёғилаётган гап-сўзлар ёмғирини эрининг: “Бўлди бошинг очиқ, сенга сўнгги талоқни ҳам бердим!” деган сўзи тўхтатди. Гўё нимадир гумбирлаб тушгандек бўлди. Атроф узоқ сукунатга чўмди. Гарчи бундай яшашдан безиб жавобини беришини сўраган бўлса-да Муқаддаснинг шунча йиллик турмуши интиҳо топганидан юрак-бағри эзилди. Аммо на эри, на фарзандларига билдирди буни.
Сукунатни эрининг: “Мен нималар қилиб қўйдим, шошиб нималар деб қўйдим. Бу гапни айтмаслигим керак, эди” дея афсус-надоматлари бузди. Фарзандлар олдидан нари кетган эр-хотин, иккаласи ҳам тинимсиз йиғлай бошлади. Эр ҳам, хотин ҳам унсиз йиғлади. Бири айтган сўзидан афсусда бўлса, иккинчиси шунча йил асраб-авайлаган турмушининг чиннидек чилпарчин бўлганидан юрак бағри қон бўлди.
Эр уйни тарк этаркан фарзандлари қўлига оз-оздан пул берди. Хотини Муқаддаснинг қўлига эса анчагина пул бериб: “Рўзғорда нима кам бўлса айт?” деган сўзидан аёлнинг жони бўғзига келди. Аммо ҳеч нарса деёлмади. Эрини кузатгунча ўзини зўрға тутиб турган Муқаддас дод-фарёд солди: “Наҳот ТАЛОҚ деган сўз эримни бир пасда тарбиялаб, оилапарвар, меҳрибон ота ва масъулиятли бошлиқ қилишга қодир бўлса...
Куннинг кечида эшик қўнғироғи жиринглади. Муқаддас эшикни очиб кўзларига ишонмади. Эрининг икки қўли тўла гўё бутун бозорни кўчириб келган. Гўшт, сут, ёғ, рўзғорга керакли бўладиган барча озиқ-овқатларни харид қилиб келганди. Аслида:
“Талоқ қилинган аёлларни меъёрида таъминлаш тақводор (эр)ларнинг зиммаларидаги ҳақ (бурч)дир” (Бақара сураси, 241-оят).
ТАЛОҚ – оила неъматидан айирса-да, унга оилада ҳақиқий оталик ва маҳрамлик масъулиятини ўргатди. Муқаддас эрини изидан жимгина кузатаркан, қизалоғи: “Барча фарзандларингиз номидан деб” бир мактубни қўлига тутқазди. Мактубда:
“Бизнинг оиламиз, бузилмас, мустаҳкам, бахтли, гўзал, чиройли, фариштали, баракали бўлишини тилаймиз. Барча эзгу-хайрли тилакларингиз амалга ошсин. Сизларга соғ-омонлик, бахт-саодат тилаймиз, онажон. Отажон биз сизларни доим кулишиб, фикрингиз бир жойдан чиқиб бахслашмаслигингизни хоҳлаймиз. Сизларга совға бу – БИЗ. Сизлардан бошқа болаларга ўхшаб бирор жойга айлантиришингизни ёки бирор совға олиб беришингизни ҳам сўрамаймиз. Фақат илтимос – АЖРАШМАНГЛАР! Бизга энг зўр совға – СИЗЛАР. Аллоҳдан оилавий хотиржамлик, уруш-жанжалларсиз яшашдан бошқа нарсани сўрамаймиз!”
Фарзандларингиз
Бомдод маҳали телефонга СМС келиб тушди.
Эр: “Мен барча айбларимга иқрорман, сизларнинг ҳаққингизга риоя қилолмадим. Менга сўз бер, ҳеч бўлмаса, у дунёда бирга бўлайлик”.
Хотин: “Хўп”.
Муқаддаснинг юраги юм-юм йиғлади. Умр бўйи эрининг шундай рўзғор тебратишини, ундан хол-аҳвол сўраб телефонлашишини йиллаб орзу қилганди.
Нилуфар БОЗОРБОЙ қизи
Миннатдорлик ҳисси
Ўз уйингни ўзинг асра...
Тошкент шаҳар Юнусобод тумани “Минор” маҳалласида уч ярим минг нафардан ортиқ аҳоли истиқомат қилади. Юртбошимиз фармонига биноан, маҳаллаларда хотин-қизлар билан алоҳида ишловчи битта мутахассис фаолият кўрсатиши таъкидлаб ўтилди. Бу фармонда агар маҳаллада аёллар сони 2000дан ортиқ бўлса, иккита мутахассис ишлаши назарда тутилган. Бу фармон ижроси бўйича маҳалламизда режалар ишлаб чиқилмоқда.
Иш режамизга биноан бир сафар хотин-қизлар билан ишлаш ва оилада маънавий-ахлоқий қадриятларни мустаҳкамлаш мутахассиси Гулнора Шакиржонова билан навбатдаги оиладан хабар олиш учун бордик.
Уй соҳибаси Ҳакима опа (исмлари ўзгартирилди) ёшлари улуғ, катта оиланинг нуроний маслаҳатгўйи эканлар. Ҳикояларини қисқача келтираман:
“Тўғрисини айтай, дарвоза қўнғироғи чалинса, безовта бўладиган бўлиб қолдим, негаки, яна “Сизлар диний оқимга кирганлар рўйхатида турасизлар” деган гап миямга ток каби урилади. У оқимга кириш у ёқда турсин, ўша махсус рўйхатда туриш мен учун улкан қўрқув. Эшик жирингласа, нафақат ўзим, келин ва невараларим ҳам жовдираб менга термиладиган худди қачонгача бундай хавотирда яшаймиз, деяётгандек бўларди...
Шу тахлит анча йиллар ўтди. Тўғриси қўни-қўшни, таниш-билишлар олдида хижолат чекадиган, йиғин-давраларга қўшилолмайдиган бўлиб қолдик...”
Онахоннинг ҳикояси анчайин оғир бўлиб, унинг кўзларида ўша кунларнинг оғир излари, овозида эса қандайдир ўкинч-дард зоҳир эди. У жондан азиз невараларининг онаси бўлган келинлари учун куйинарди.
Онахон тўрт ўғил фарзандларини олий маълумотли қилиб, 15 невара 10 эваранинг бувижониси эканлар, аммо...
– Мана, онахон, муҳтарам Президентимиз ташаббуслари билан шундай улуғ кунларга етишдингиз, энди нималар ҳақида ўйлаяпсиз?
– Аввало, минг раҳмат шу одил юртбошимизга! Биз каби оналарнинг оҳини эшитдилар, адолатни қарор топтирдилар. Узоқ йиллар кутубхонада ишладим. Халққа китоблар орқали зиё улашдим. Иккала келиним ҳам меҳнаткаш, халқ хизматида. Рўзғорлари тинч, ҳаётлари яна ўз изига тушди. Чеҳралари ёришиб, ҳар кун адолатли қарор учун давлатимиздан миннатдор бўлиб, дуода яшаяпмиз.
Биз бу оила остонасидан узоқлашар эканмиз, билиб-билмай қилган гуноҳлари афв қилинган ёхуд қандайдир адашув натижаси ўлароқ “айбдор” бўлиб қолган ҳамюртларимиз бошидан қора булут аригани ростлигига қувондик.
Дилором КАРИМОВА
ЎМИ матбуот хизмати
Ногироннинг кафилига тушган – сохта ота
Ислом динида бировнинг ҳақига хиёнат қилиш, ҳалол меҳнат билан топган молини зўрлик ва алдов йўли билан олиш, ўғрилик қилиш оғир гуноҳ, қабиҳ одат ҳисобланади.
Туғруқ жараёни қийин кечиб, Насибанинг фарзанди уч кун деганда дунёга келди. Аммо онани сақлаб қолиш учун болага анча шикаст етказилди. Натижада соғлом бола ногирон бўлиб туғилди. Унинг ДЦП ташхиси қўйилган боласига даво истаб бормаган шифохонаси қолмади. Қаерда яхши даволаш клиникаси бўлса, ўша ерга олиб борди. Афсус, даволанишлар натижасиз қолаверди. Ногирон боладан ор қилган ота ундан юз ўгирди, улар ажралишди.
Ёш бўлганлиги учун Насибага кўплаб оила қуриш таклифи тушди. “Фақат ногирон болангизни онангизга ташлаб кетасиз” ёки “болани ногиронлар уйига топширамиз” деган шартлар билан совчиликка келишарди. Насибанинг бор дунёси, ишончи, бойлиги ва бахти шу ногирон фарзанди эди. Фарзандим керак бўлмаганлар билан оила қуролмайман, деб барча совчиларни рад этди.
Орадан йиллар ўтди, Насибага бир “мард” учради. Айланиб ҳам, ўргилиб ҳам унинг бола ҳақида қайғуриб гапиришлари, ҳар икки гапнинг бирида “болани ўз исми-шарифимга оламан, даволатаман, қўлимдан келган барча имкониятларни қиламан. Бисотимда анча ерларим бор, уларни бирини сотиб албатта, уй-жой билан ҳам таъминлайман” дейишини канда қилмасди. Бу гапларни эшитган барча қариндошлар ҳам, “турмуш қуравер, бундан яхшиси бўлмаса керак. Ахир болангга ўз отасидан зиёд қайғурмоқда”, деб унга насиҳат қилишди.
Насиба болани даволата-даволата анча молиявий томондан ҳам заифлашиб қолди. Ўзининг иқтисодий томони ночорлигини ҳисобга олиб, Турғунбойга жуфтлик сифатида унчалик тўғри келмаса-да унга турмушга чиқди. Ўзини меҳрибон қилиб кўрсатган Турғунбой атрофдагилар наздида ўта савобгар деб танилди. Боланинг даволаниши учун 1-2 бор пойтахт харажатларини тўлагандай бўлдилар-да ҳамманинг ишончига кирди. Бир томондан берган пластик карточканинг эгаси бошқалигидан хавфсираган Насиба эрини саволга тутганда, шундай жавоб қилди: “Мендан анчагина қарзи бўлганлиги учун пластикда қарзини узиш учун берилган” деб алдаб қўйди.
Орадан бир йил ўтар-ўтмас фирибгарнинг асл башараси очила бошлади: “Аяси, менинг ишларим бироз юришмаяпти, илтимос, 4-5 сўм йўл кира бериб тур. Насиба эрига ачинибгина қолмай унга ўғлининг пенсиясидан “йўлкиралар” бериб турди. Бу йўлкираларнинг кети узилмасди.
Баъзида унинг қўлида кўпроқ пул тушиб қолишининг сабаби – бировларнинг ишончига кириб, алдаб қарз оларди. Кейин яна бир касби маълум бўлди-ки “Низоли одамлар орасига тушиб пул ундириш” (разборчик) бўлган. Бу ҳам унга бироз даромад келтириб турган.
Аслида ҳеч бир ишнинг бошини тутмаган Турғунбой ўзига бойлик келтирувчи сирли сандиқ топдим, дея Насибани бошини айлантирган экан.
Оиласини ижарага олиб чиқиб кетган Турғунбой ижара пулини ҳам Насибанинг ўзига тўлаттира бошлади. Насибага молиявий ёрдам бериб турган онаси Фотима аяга бу қимматга тушаётгани учун ижарадан қизи ва набирасини уйига кўчириб ўтди. Бир сўм пул топмагани етмагандай, уйга одам эргаштириб ичкиликбозлик қиладиган одатини бошлаб юборди. Ўзини жуда мўмин-қобил кўрсатган сохта отанинг хурмача қилиқлари секин-секин кўпая бошлади.
Насиба бир гал пенсия ва алимент пулларидан бироз орттириб қўй сотиб олди ва ўғлининг даволанишига яраб қолар, деб уни боқа бошлади. Бундан хабар топган Турғунбой адирда қўйларим бор, берсанг уларга қўшиб боқаман деб қўйни ҳам олиб кетди. Ва Фотима аядан ҳар ой қўй емлари учун 20-30 минг сум пул ҳам олиб кетарди. Олти ой ўтиб қўйни олиб келишини айтганда, Турғунбой пайсалга солди. Эрта олиб келаман, индин олиб келаман. Бир галги қистовлардан сўнг Турғунбой вақти йўқлигини рукач қилди. Шунда Фотима ая қўйни қаердалигини айтса, ўзи бориб олиб келишини айтди. Бу жавобни кутмаган Турғунбой қопқонга тушган сичқондай типирчилаб қолди. Ва “Қўйингиз касал бўлиб ўлди” деган жавобни айтди. Шу йўл билан ўзича қўйни ҳам “ҳалоллади”.
Бу орада ишим юришмаяпти, менга тегишли бўлган фермер хўжалигини асоссиз тортиб олишди, менга озроқ пул бериб туринг зора ишим ҳал бўлса, қарзларимни баридан қутиламан деб Фотима аядан 400 минг сум қарз ҳам сўради. Фотима ая ишлари ўнгидан келса, вазияти ўнгланса, зора барча қарзларимни берар деб умид қилгани ҳолда қарзга яна пул берди. Бундай қарзларнинг сони анчага ортди. Аммо тўлашни хаёлига келтирмаётган Турғунбой яна юзсизларча Фотима холанинг уйига келаверарди.
Бу орада Насиба яна фарзандли бўлди. Ўз боласи туғилар-туғилмас ногирон фарзанд унинг сохта тилидан ҳам тушиб қолди. У фақат ўз фарзанди ҳақида гапирарди: “Барча эътиборингни ўғлингга бериб, қизим эсингдан чиқмасин, яхшилаб қара”. Аммо ўз фарзанди харажатларига ҳам пул бермасди. Барча иқтисодий харажатларни Фотима ая ўз ёнидан қиларди. У эса ногироннинг пулини сарфлашдан нарига ўтмади.
Асл башараси очилган Турғунбойнинг яна ҳунарлари кўпая борди. Бир куни маҳалла сомсахонасида уч-тўртта ҳамтовоқлари билан 160 минг сўмга ичкиликбозлик ва сомсахўрлик қилиб: “Пулни хотинимдан оласизлар, унга бериб қўйганман” деб жўнаб кетибди.
Зеро, Қуръони каримда бундай иллатли кишиларни ҳаром йўлдан қайтишга, Аллоҳ насиб этган покиза ризқни истеъмол қилишга чақириб шундай дейилади: “Мол дунёларингизни ораларингизда ноҳақ ҳаром йўллар билан емангиз...” (Бақара сураси, 188-оят).
Бу воқеалардан шокка тушаётган Фотима ая чидаб туролмади: “Барча қарзларимни тўлайсан, шунча сабр қилганим етар” деганларида: “Мен сиздан ҳеч қанақа қарздор эмасман, бироз бўлса-да хотин бола-чақамни боқдим, шуларнинг эвазига қарзларингизни айирбошлаймиз”, деди мунофиқона.
Бу гаплардан фиғони фалакка чиққан Фотима ая: “Майли, пулим ҳам керакмас, сенга садақа, аммо мени тинч қўй, уйимга қадам босма”, дедилар.
Насиба қаттиқ алданганини тобора ҳис қилиб борарди. У бу ишларга қандай ечим топишини билмай қолди. Ундан қандай қутулишни ҳам. Ахир уни ҳам боқишга, хурмача қилиқларини кўтаришга ва ичкиликбозлигига ортиқ бардош беролмайди. Энди бу одамдан қандай қутулса бўлади. Ахир бу ниятда унга турмушга чиқмаган эди-ку!
Мубина ИХЛОСОВА