muslim.uz

muslim.uz

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм 

Ҳозирги даврда, энг аввало, ахборот чегараларининг барҳам топишида ўзлигини намоён қилаётган глобаллашув шароитида ва бир пайтлар халқаро муносабатлар мазмунини белгилаган икки қарама-қарши куч — социализм ва капитализм ўртасидаги ўзаро курашнинг барҳам топиши натижасида экстремизм ва терроризм мамлакатлар, минтақалар ва умуман дунё хавфсизлигига асосий тахдид сифатида биринчи ўринга чиқди. Қўпорувчилик фаолиятининг турли кўринишларини ўз ичига олган инфраструктурани шакллантирган ва ривожлантирган мазкур икки дунёқараш ўртасидаги кураш ҳозирда турли хил кучларни бирлаштирган кўп қутбли дунёнинг мазкур инфраструктурага қарши курашидек шакл-шамойил касб этмоқда.

Бугунги кунда Ислом динига нисбатан бутун дунёда қизиқиш ва интилиш кучайиб, унинг шуҳрати  янада  кенг  ёйилаётганлиги ҳаммага маълум. Аммо буни кўра олмайдиганлар томонидан бунга қарши турли найранглар ўйлаб топилаётганлиги ҳеч кимга сир бўлмай қолди. Мусулмонлар орасида фитна қўзғаб, ўзаро келишмовчиликларни келтириб чиқариш ва жамият ҳаётида барқарорликни издан чиқаришда Исломни нотўғри талқин қилиб, унинг номидан турли нотўғри ғоя ва оқимларни пайдо қилиш энг  сермаҳсул қуролга айланиб қолди. Айни шу асосда мазҳабсизлик муаммоси ҳам пайдо бўлганлиги эҳтимолдан холи эмас.

Мазҳабсизлик ғояси асрлар давомида ўтган минглаб олимларнинг қилган меҳнатларини бекорга чиқаради. Асрлар давомида барча мусулмонлар амал қилиб келган анъана нотўғри, шунча мусулмон адашган экан, деган хулоса келиб чиқади. Бундай бўлиши мумкин эмас, буни тилга олишнинг ўзи қийин. Бу Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатига ҳам тўғри келмайди, зеро у киши шундай марҳамат қилади: «Аллоҳ умматимни бирор залолатга жамламас». Бошқа бир ҳадисда «Мусулмонлар яхши деб билган нарса Аллоҳнинг ҳузуруда ҳам яхшидир», – дейилган. Бу даъват мазҳаблар моҳияти ва қийматини умуман билмасликдир.

Ўзбек халқи суннийликнинг мўътадил мазҳаби ханафийликнинг бағрикенглиги билан сиёсий-иқтисодий, илмий-маданий ҳамда маънавий юксалишга қўлай шароитлар яратиб келган. Ханафийлик ўз тарихий тараққиётининг барча босқичларида мусулмонларнинг ҳамжиҳатлиги, ўзаро иноқлиги ва бирлигини таъминлаш учун курашиб келган.  У мусулмонлар орасидаги ҳар қандай фирқачиликка қарши бўлиб, қавмнинг диний эътиқод белгилари бўйича гуруҳларга бўлиниш ғоясини ҳеч қачон тан олмаган.

Ушбу ғоянинг салбий оқибатлари юртимизнинг ўтган яқин тарихида ҳам яққол намоён бўлади. Халқимиз ўз мустақилигини қайтадан қўлга киритганидан сўнг динимизга кенг йўллар очиб берилди. Диний маърифий соҳаларда турли мусулмон давлатлар билан ҳамкорлик йўлга қўйилди. Аммо шу билан бирга четдан мазҳабсизлик ғояси ҳам кириб келди. Улар ўзларининг нотўғри, аммо зоҳирда гўзал даъватларига бир қанча юртдошларимизни ишонтиришга улгурди. Улар халқимизнинг азалдан амал қилиб келаётган ҳанафийлик мазҳабини нотўғрига чиқарди. Бу эса ҳанафий мазҳабига амал қилувчиларнинг эътирозига сабаб бўлди.

Натижада мусулмонлар ўртасида низо, тортишув юз бериб, ихтилофлар авжига чиқди. Ҳали динни тўлиқ билмайдиган, Қуръоннинг таржима ва тафсири у ёқда турсин, уни тўғри ўқий олмайдиган юртдошларимизнинг диний ҳукмлар ҳақида тортишиб, бир-бирини адашганга чиқаришларига сабаб бўлди.

Турли хил ихтилоф ва келишмовчилик таъсирида ўз яқинларидан, халқидан ва юртидан норози кайфиятда бўлган диний экстримизмга мойил «кадрлар» пайдо бўлди. Улар энди нафақат мазҳабга амал қилувчилар билан, балки ўзаро бир-бирлари билан ҳам келишмас эди. Уларнинг ўзлари ҳам турли номсиз фирқаларга ажралиб кетди. Бундан эса турли экстремистик руҳдаги ғаразли кучлар унумли фойдаланди. Ўлкамизга четда шаклланган ва маълум тарихга эга бўлган радикал оқимлар кириб келди ва тарқоқ номсиз фирқаларни ўзларига қўшиб олди. Натижада «Ҳизбут таҳрир», «Акромийлар»,  «Туркистон Ислом ҳаракати», «Жиҳодчилар» каби экстремистик руҳдаги гуруҳлар пайдо бўлди.   

Шунинг учун ҳам Рамазон ал-Бутий «Мазҳабсизлик – Ислом шариатига таҳдид солиб турган энг катта бидъат» деб айтгани бежиз эмас эди. Ҳозирги кунимизда ҳали ҳам юртдошларимиз ичида билиб-билмай ушбу ғоянинг таъсирида юрган кишиларнинг мавжудлиги сабабли бу ғояни диний-маърифий асосда чуқур ўрганиб, унинг асл моҳиятини очиб бериш, уни одамларга, халқимизга тўғри тушунтириб бериш ва шу йўл билан мазҳабсизлик салбий оқибатларини олдини олиш бугунги кундаги муҳим ва долзарб вазифалардан бўлиб қолмоқда. Шу билан бирга, мазҳабларнинг асл моҳияти, уларнинг бебаҳо қиймати, хусусан, халқимиз азалдан амал қилиб келаётган ҳанафий мазҳабини халқимизга, ёшларимизга тушунтириш зарур.

Ҳозирда у Туркиядан тортиб Индонезиягача ҳудуддаги  давлатларда асосий  мазҳаб ҳисобланади. Ўзбекистонда у ΙХ-Х асрларда қарор топди. Ўзбекистондаги ҳанафий мазҳаб ўзига хосдир. Зеро Муҳаммад Шайбоний (749-805) Абул – Муъин Насафий, Имом Мотурудий каби  ватандошларимиз бу таълимотни янги тараққиёт босқичига кўтарганлар, энг муҳими, минтақа шароитига мослаштирганлар.

Моликий мазҳабининг ватани  Мадина бўлгани учун унинг Ҳижозда тарқалиши табиий эди. Ҳар йили ҳаж мавсумида Шимолий Африка ва Андалусия олимлари Мадина уламолари билан алоқа қилгани туфайли бу мазҳаб у ерларга ҳам ёйилиб, Андалусияда зоҳирий мазҳабини сиқиб чиқарди. Моликий мазҳаби ҳозирги кунларда ҳам Марокаш, Жазоир, Тунис, Ливияда этакчи мазҳаб сифатида сақланиб келмоқда. Шунингдек, у юқори Миср ва Судан ҳамда Баҳрайн, Бирлашган Араб Амирликлари ва Кувайтга ўз нуфузини ёйди. Бошқа қатор мамлакатларда ҳам муайян миқдорда моликий мазҳабининг издошлари мавжуд. Миср ва Суданда йирик моликий жамоалари мавжуд. Кам миқдорда моликийлар деярли барча мусулмон давлатларида яшайдилар.

Шофеийлик тарқалган ҳудудлар:  Миср мазкур янги мазҳабнинг ватани бўлгани учун у ерда бу таълимот чуқур илдиз отгани табиийдир.

1517 йили Усмоний турклар томонидан Мисрга ҳанафий мазҳаби киритилади. Ҳозирги кунда суд маҳкамаларида шахсий мақом борасида ҳанафий мазҳаби татбиқ этилса-да, кўп мисрликлар, айниқса, қишлоқ жойларда ўз диний урф-одатларида шофеий мазҳаби анъаналарига содиқ қолганлар. Фаластин ва Иорданиянинг аксарият мусулмонлари, Сурия, Ироқ, Ҳижоз, Покистон, Ҳиндистон, Индонезия ҳамда Эрон ва Ямандаги сунний мусулмонлар ҳам шундай қиладилар.

Шофеий мазҳаби мураккаб мантиқий таҳлилни талаб қилувчи ҳанафий мазҳабидан ва Мадина фиқҳий мактабининг ҳуқуқий мажмуасини тўлиқ билишни талаб қилган моликий мазҳабидан фарқ қилади. Айнан мана шу нарса бу мазҳабнинг Сурия,  Ироқ  ва  Мисрда чуқур илдиз тарқалишига ва мусулмон давлатларига ёйилишига имкон берди.

Ҳанбалийлик тарқалган ҳудудлар. ХХ асрда Сауд оиласининг ҳукумат тепасига қайтиши Саудия Арабистонида ҳанбалий мазҳабини расмий мазҳаб сифатида таъсис этилишига олиб келди. Шунингдек, ҳанбалийлик Қатарда расмий мазҳаб ва Фаластин, Сурия, Ироқ ва яна бошқа жойларда ўз издошларига эга. 

Хулоса қилиб айтганда, тўрт фиқҳий мазҳаблар юқорида таъкидлаганимиздек, баъзи жузъий масалалардагина фарқланадилар, холос. Шунингдек бир фиқҳий мазҳаб ичида ҳам турли фикрлаш кенг миқёсда йўлга қўйилган. Мисол учун Ҳанафий мазҳабида баъзи масалаларда Имом Абу Ҳанифанинг шогирдлари у кишининг фатволаридан бошқача фатво чиқарганлар ва шогирднинг фатвосига амал қилинган.

Лекин фуқаҳоларнинг бу фикр эркинликлари зулм ва жавр ила баъзи кишилар томонидан ихтилоф, деб номланган. Аслида бу иш ихтилоф эмас, кўпфикрликдир. Масалани ҳал қилишда афзал ва осон йўлни танлашга уринишдир. Айни пайтда бу кўпфикрлилик юксак одоб доирасида бир-бирини ҳурмат қилган ҳолда йўлга қўйилган. Мунозара одоблари ишлаб чиқилган ва бу бобда китоблар ҳам битилган. Буларнинг ҳаммаси фикр ва сўз эркинлигининг самарасидир.

Мазҳабсизлар Қуръони Карим ва суннатдан шаръий ҳукмларни чиқаришда ўзларининг қадимги маслакдошлари бўлмиш «Зоҳирийлик» мазҳабининг йўлини тутганлар.

Ҳеч ким мазҳабларни фақат шу тўрт мазҳабга чеклаб қўймаган, балки тарихий шароит шуни тақозо қилган.

Мазҳаблар орасидаги ихтилоф ақидавий ихтилофлар каби шариат ман этган ихтилоф эмас, аксинча улар мусулмонлар учун раҳмат. Бу ихтилофлар саҳобий ва тобеинлар орасидаги ихтилофларнинг узвий давомидир.

Мазҳаб имомларининг саҳиҳ ҳадис ҳақидаги гаплари Имом Бухорий ва Муслим каби саҳиҳ ҳадислар тўпламида мазҳабга тўғри келмайдиган масалаларда мазҳабни ташлаб, ҳадисга эргашиш керак дегани эмас, бу гаплар фақат жуда ҳам кам кишилар бажара оладиган шартларга жавоб бера оладиган мазҳаб ичидаги мужтаҳидларга ва мутлоқ мужтаҳидларга қаратилган.

Мазҳабсизлик жамият ҳаётида ихтилоф ва жанжалларни келтириб чиқаради ва бунинг натижасида турли радикал оқимларга мойил «кадрлар» етишиб чиқади. Бирдамлик ва барқарорликка салбий таъсир этади. Бугунги кунда мазҳабсизликнинг олдини олишнинг маънавий, диний ва маърифий асосларига алоҳида аҳамият бериш лозим.

 

Тоҳирова Мухлисахон

 

Британия масжиди Рамазон ойида хайрия учун 996,000 фунт стерлинг ($1,4 миллион) тўплади, бунда хайрия йиғувчилар Яман, Сурия ва Ливанга инсонпарварлик ёрдамини кўрсатишди, шунингдек, Буюк Британияда оч ва муҳтож одамларни овқатлантиришга ёрдам беришди, деб хабар бермоқда islam.ru.

Arab News нашри тарқатган баёнотда Green Lane Masjid гуманитар ташкилоти бу йил Рамазон ойида "ҳар қачонгидан ҳам фаолроқ" эканини айтилган.

Islamic Relief ва One Ummahларни қўшган ҳолда хайрия ташкилотлари билан биргаликда ишлаган Бирмингемдаги масжид муқаддас ой давомида эҳсон йиғиш ва озиқ-овқат маҳсулотларини етказиб бериш дастурлари бўйича бир қатор тадбирларни ўтказди.

Телевидениеда маблағ йиғиш бўйича бир кампания доирасида Сурияда Green Lane Masjid нон заводи лойиҳаси учун 130 000 фунт стерлингдан ортиқ пул йиғилди.

Ушбу пулга қашшоқлик ва иқтисодий ҳалокат дуч келган 28 000 нафар сурияликларни мунтазам ва арзон озиқ-овқат билан таъминлаган ҳолда, ҳар куни 11 тоннадан ортиқ нон ёпиш давом эттирилади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Ўзбекистон ташқи ишлар вазири ўринбосари Фурқат Сидиқов 15 июнь куни Малайзия элчиси Ҳенди Ассан билан учрашди.

ТИВ маълумотига кўра, суҳбат чоғида кўп қиррали Ўзбекистон-Малайзия муносабатларининг долзарб масалалари муҳокама қилинди.

Томонлар турли даражада бўлиб ўтадиган қўшма тадбирлар жадвали ва кун тартибини кўриб чиқди. Шу нуқтайи назардан жорий йил 15-16 июль кунлари Тошкент шаҳрида ўтказиладиган “Марказий ва Жанубий Осиё: минтақавий боғлиқлик. Таҳдидлар ва имкониятлар” мавзусидаги юқори даражали халқаро конференцияда Малайзия томонининг ҳамда 15 июль куни онлайн режимда ўтказиладиган Бутунжаҳон ислом иқтисодий форумида Ўзбекистон томони иштирокининг ташкилий жиҳатларига муҳим эътибор қаратилди.

Бутунжаҳон Ислом иқтисодий форуми 2006 йилда Малайзия кўмаги билан ташкил этилган. БИИФ Ислом ҳамкорлик ташкилотига аъзо давлатларнинг Европа давлатлари ишбилармон доиралари билан асосий мулоқот майдони саналади. Шунингдек, исломий молиялаштириш воситаларини ишга солган ҳолда тадбиркорлик ва инвестиция фаолиятига янги имкониятлар яратиш ҳам ташкилотнинг асосий вазифаларидандир.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

ХХ аср сўнггида мусулмон оламида ислом ниқоби остидаги ақидапарастлик гуруҳларидан ташқари яна бир таҳдиднинг янги қатлами намоён бўлди. У ҳам бўлса мазҳабсизликка чақирувчилар тоифасидир. Ҳаракат тарафдорларининг даъвосича, Исломда унга эътиқод қилувчи шахс учун суннийликдаги тўрт ёки ундан бошқа фиқҳий мазҳабларнинг бирига эргашишлик шарт қилинмаган. Агар мусулмон шахс, бирор шаръий масалада улардан бирининг йўлини ўзига лозим тутса, у кўр–кўрона тақлид қилгани учун хатокор мутаассиб ва динидан ажралган фирқа ва гуруҳлардаги шахслар каби адашади.

Мазкур тоифага кирувчи шахслар исломга амал қилишнинг асосида фақатгина Китоб (Қуръон) ва сунна туриши лозимлигини таъкидлашади. Уларнинг фикрича, бу икки манба хатолардан холи. Аммо фиқҳий мазҳабларга эргашиш эса, Китоб ва Сунна таълимотидан кўра, кўпроқ шахслар ижтиҳод (фикр)ларига тақлид қилиниши билан тавсифланади. Бу эса, хатога йўл қўйиш ва нуқсонлардан холи бўлишни тўлиқ кафолатлай олмайди. Қолаверса, исломдаги фиқҳий мазҳаблар ҳижрий III асрдан сўнг пайдо бўлганлиги эътиборидан, бидъат ишлардан саналиб, сунна таълимотига кўра ҳар бир динга киритилган янгилик шубҳасиз залолатга маҳкумдир. Саҳобаи киромларнинг барчаси ҳам Аллоҳнинг китоби ва Расулуллоҳнинг суннатигагина мурожаат қилганлар. Улар бирор–бир масалада Қуръон ва суннадан далил тополмай қолгандагина ижтиҳодга қўл урганлар. Бу эса, асосий эътибор қаратиладиган ва эргашиладиган ҳолат.

Ўзларини ислом динининг фидойилари деб эълон қилаётган бу тоифа тарафдорлари Қуръон ва сунна турганда фиқҳий мазҳабларга эргашиш айнан мусулмонлар ўртасида ихтилофлар пайдо бўлишига замин яратилиши ва бу уларнинг бирлигига раҳна туғдираётганлиги жар солинмоқда.

Аслида, мазҳабсизлик даъвосини ёйишнинг ўзи ихтилоф манбаи бўлиб, Ислом дини, хусусан мусулмонлар бирлигига улкан таҳдид туғдирадиган омил эканлигига шубҳа йўқ. Улар ўзларини мазҳабсиз деб даъво қиладилару, аслида ўзлари ҳам намоз ва бошқа ибодатларда ўша тўртта машҳур мазҳаб имомларидан бирига эргашади. Мазҳабга эргашиш аслида залолатдан узоқ бўлмоқ демакдир. Мазҳабсизлик тарафдорлари ўз даъволарини асослашда ихтилоф  ва тақлид ибораларига алоҳида урғу берадилар.

Маълумки, исломда ихтилоф ақидавий ва фиқҳий йўналишларга хос. Ақидавий ихтилоф Аллоҳ таолога эътиқод қилишда турли туманлилик шаклда юзага келиб, мусулмонлар ички бирлигининг заифлашуви, турли тоифаларга бўлиниб кетишдек салбий оқибатларга сабаб бўлган. Бунинг оқибатида хорижий, мўтазилий, қадарий, жабарий ва муржиий каби кўплаб тоифалар вужудга келишига замин яратилган.

Фиқҳий ихтилофлар эса мутлақо бошқа мазмунга эга бўлиб, мазҳабларнинг ибодат, ижтимоий-иқтисодий ва ҳуқуқий муносабатларга турлича ёндашувнинг натижаси ўлароқ вужудга келган. Бундай ҳолат асло нуқсон ёки ихтилоф манбаи сифатида талқин этилиши мумкин эмас. Аксинча, ислом шариатининг замон ва маконга мослашувчанлиги ва мусулмонлар учун кенг имкониятлар мавжудлигидан далолат беради. Масалан, бирор-бир манзилга етиш учун турли томонлардан бориш имкони бўлса, киши нисбатан энг яқин ва қулай йўлни танлайди. Мусулмон шахси томонидан бирор бир мазҳабни тутиши ҳам айнан шундай ҳолатга қиёслаш мумкин. Зеро, уларда у ёки бу масала муайян халқ, миллатнинг урф-одатлари, қадриятлари, менталитети ҳамда ижтимоий муносабатларнинг характеридан келиб чиқиб энг қулай ва маъқул шаклда ҳал қилинган.

Ислом уламоларининг иттифоқига кўра, диннинг аслига тааллуқли бўлган ақидавий масалаларда тақлид қилиш мумкин эмас. Унинг акси ўлароқ, фиқҳий масалаларда эса, бирор-бир мазҳабга эргашиш, яъни тақлид қилиш лозим бўлади.

Шайх Рамазон Бутий айтадилар: “Мазҳабсизлик диндан чиқиб кетишга олиб борувчи кўприкдир”. Бундай ҳаракатлар эса ҳадисларда ва уламоларнинг асарларида қатъий қораланган. Қайд этилган мулоҳазалар “Қуръон ва ҳадисгагина амал қиламиз”, – дея ўзларини мужтаҳид билиб, фиқҳий мазҳабларни инкор қилаётганлар аслида, бу ҳаракатлари билан диний бирлик ва ақидавий якдилликка раҳна солаётганлигини исботлайди. Қолаверса, бундай иддаолар асрлар давомида мавжуд бўлиб келаётган мазҳаблар асосчилари ва уларнинг таълимотларига нисбатан бўҳтон бўлиб, мусулмон шахсини адаштиришга қаратилганлигини хулоса қилиш ўринли бўлади.

Хулоса қилиб айтганда ислом динидаги мазҳабларнинг турли туманлиги ноқис ҳолда бўлмасдан балки бир ҳикматдир. Бу умматларга енгиллик ва осонликдир. Аммо бу ҳикматни тушунмасдан ихтилоф чиқариш эса катта мусибатдир. Бу англашилмовчиликдан кўпрок мусулмонларнинг ўзи зарар кураётганлари хам маълум. Шунинг учун ихтилофларга бормасдан илм- маърифатга ёндошиш эса асосий вазифа бўлиб қолмоқда. Шуни хам айтиб утиш керакки ихтилоф чиқараётганларнинг кўпчилигини ёшлар ташкил қилади. Бунга сабаб уларнинг ёшлиги ва шу соха бўйича билимларининг етишмаслиги, қолаверса, кимларнингдир сўзларига алданиб қолишларидир. Инсоннинг онгига биринчи қабул қилшига маълумот  нотўғри булсада, тўғри хабар сифатида қабул қилишар экан. Шундан кейин унга тўғри маълумот берилса хам нотўғри деб қабул қилади. Шунинг учун биринчи олинаётган маълумот ҳақиқий тўғри эканини аниқлаш ва кейингина уни хотирада сақлаш лозим бўлади.

 

 

“Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти

4-курс талабаси Узоқов Абдулвосид

 

Ғазабни тийиш йўллари.
Қуйида ғазабни тийишнинг еттита йўлини зикр қиламиз.Ин ша Аллоҳ , уларга амал қилиш орқали ғазабни тийиш имкони бўлади:

- Эрингиз ёки фарзандларингизга уйга кириш дуоларини ўргатинг ва уларга амал қилдиринг.Қачонки, уйга кирсалар:
“Аъуузу биллаҳи минаш шайтонир рожийм”, “Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм”, Ихлос сураси, салавот ва дуо ўқиб ҳамда салом бериб кирсинлар. Дуо ушбудир:


اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ خَيْرَ الْمَوْلِجِ وَخَيْرَ الْمَخْرَجِ بِسْمِ اللهِ وَلَجْنَا وَبِسْمِ اللهِ خَرَجْنَا وَعَلَى اللهِ رَبِّنَا تَوَكَّلْنَا

“Эй, Аллоҳим! Мен Сендан кирадиган жойнинг энг яхшисини ва чиқадиган жойнинг энг яхшисини сўрайман. Аллоҳнинг номи ила кирдик ва Аллоҳнинг номи ила чиқдик.Ва Роббимиз Аллоҳга таваккал қилдик” (Имом Абу Довуд ривояти)
Ёдда тутинг! Дуолар фақат ўқиш учун эмас, балки Аллоҳ таъолодан ҳожатини сўраш учун бўлади.Шунинг учун дуоларнинг маъноларини тушуниб сўрасин. Агар болалар ёки катталар уйга кираётиб, шайтондан паноҳ сўрамасалар (дуо қилиб кирмасалар), у ҳолда шайтонлар уйга кириб, болалар ва эр-хотин ўртасига жанжал солади.


عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ أَنَّهُ سَمِعَ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ « إِذَا دَخَلَ الرَّجُلُ بَيْتَهُ فَذَكَرَ اللَّهَ عِنْدَ دُخُولِهِ وَعِنْدَ طَعَامِهِ قَالَ الشَّيْطَانُ لاَ مَبِيتَ لَكُمْ وَلاَ عَشَاءَ. وَإِذَا دَخَلَ فَلَمْ يَذْكُرِ اللَّهَ عِنْدَ دُخُولِهِ قَالَ الشَّيْطَانُ أَدْرَكْتُمُ الْمَبِيتَ. وَإِذَا لَمْ يَذْكُرِ اللَّهَ عِنْدَ طَعَامِهِ قَالَ أَدْرَكْتُمُ الْمَبِيتَ وَالْعَشَاءَ ».

Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. У киши Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг шундай деяётганларини эшитганлар: “Агар бир киши уйига кирса ва кираётган вақтида ва таомланаётган вақтида Аллоҳни зикр қилса, шайтон (ўзининг шерикларига): сизларга тунайдиган жой ҳам йўқ, кечки овқат ҳам йўқ, дейди. Агар бир киши уйига кирса ва кираётган вақтида Аллоҳни зикр қилмаса, шайтон (ўзининг шерикларига): сизларга тунайдиган жой топилди, дейди. Агар таомланаётган вақтида Аллоҳни зикр қилмаса, у: сизларга тунайдиган жой ҳам, кечки овқат ҳам топилди, дейди”. (Имом Муслим ривояти)

- Қачонки, ғазаб келса, у ҳолда “Аъуузу биллаҳи минаш шайтонир рожийм”ни ўқинг. Маъноси: “Мен қувилган шайтон ёмонлигидан Аллоҳ таъолога сиғинаман” (Имом Бухорий ривояти)

- Имом Абу Довуд ривоят қилган ҳадисда,Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:


إذا غَضِبَ أحَدُكُم وهُوَ قائِمٌ فَلْيَجْلِسْ فإِنْ ذَهَبَ عَنْهُ الغَضَبُ وإلاَّ فَلْيَضْطَجِع

“Қачонки, сизлардан бирингизга ғазаб келса, агар тик турган бўлса, ўтириб олсин.Шунда ҳам ғазаби кетмаса, у ҳолда (ерга) ётиб олсин” дедилар.
Ишончим комилки, бундан бошқа йўлга ҳеч ҳожат йўқ. Чунки, одам тик турган пайтида, жисми ердан узоқ бўлади.Ўтирганда эса, ерга яқин бўлади.Ётганда эса, ўтиргандан ҳам кўра анча ерга яқин бўлади.Аллоҳ таъоло ернинг фитратига камтарликни солиб қўйган.У камтарлик одамга таъсир қилиб, ғазабидан тушади.Чунки, камтарлик ғазаб ва кибрнинг зиддидир.(Инсон бошини ерга қўйиб, дунёни кузатса, ўзининг ҳеч ким эмаслигини ва Аллоҳ таъолонинг бандаларига ғазаб қилишга ҳаққи йўқлигини англайди). (Давоми бор...)

Муҳаммад Ҳаниф Абдулмажид.

”Тўҳфайэ дулҳан” –китобидан Абдулқайюм Комил таржимаси

Видеолавҳалар

Top