АҚШнинг Йел университети олимлари томонидан ўтказилган тадқиқот натижаларига кўра китоб мутолаасини севадиган ва бу иш билан мунтазам шуғулланадиган кишилар бошқаларга нисбатан 2 йил кўпроқ умр кўрар экан. Ҳафтасига 3 ярим соатини ва ундан кўпроқ вақтини ўқишга сарфлайдиган кексаларда ўлим хавфи яқин 12 йилда бошқа қарияларга нисбатан 20 фоизга кам бўлар экан. Бу китобхонликнинг муайян жисмоний таъсиридир. Унинг маънавий таъсири, инсон ички дунёси, руҳияти, билимининг бойишига кўрсатадиган таъсирининг эса таърифи йўқ. Бугун афсуски, нафақат ёш авлод, балки, катталар ҳам китоб мутолаасидан узоқлашаётган бир пайтда чин маърифат манбаларидан узилишнинг оқибатлари ҳақида тушунтириш миллат тақдири йўлидаги муҳим тарғиботдир.

Самарқанд шаҳар “Қўшбоқолли” жоме масжиди имом-хатиби Жобир Рустамов “Сарбадорлар” маҳалласи фуқаролари билан “Жаҳолатга қарши маърифат билан” номи остида ўтказган суҳбатда ана шулар ҳақида сўзлаб берди. Имом-хатиб юртимиздаги хайрли ислоҳотлардан бири бу чекка қишлоқларда ҳам аҳолини китоб мутолааси билан ошно этиш мақсадида кутубхоналарнинг ташкил этилаётганлиги, бу имкониятлардан унумли фойдаланиш лозимлигини таъкидлади. Зеро, жамиятда содир бўлаётган турли муаммолар, жиноят, номақбул хатти-ҳаракатлар илмсизлик, маънавий қашшоқлик оқибати эканлигини тушунтириб, бунга тарихдан ибратли мисолларни келтириб ўтди. Йиғилганларнинг Ислом динидаги масалаларга оид саволларига жавоб берди.

ЎМИ Масжидлар бўлими

4- حديث طَلْحَةَ بن عُبَيْد الله قال: جاءَ رجلٌ إِلى رسولِ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ من أهل نجْدٍ ثائرُ الرأسِ يُسْمَعُ دوِيُّ صوتِهِ ولا يُفْقَهُ ما يقول، حتى دنا فإِذا هو يسأَل عن الإسلام؛ فقال رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: خمسُ صلواتٍ في اليومِ والليلةِ فقال: هل عليّ غيرُها قال: لا إِلاَّ أَنْ تَطَوَّعَ قال رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: وصيامُ رمضانَ قال: هل عليّ غيره قال: لا إِلاَّ أَن تَطَوَّعَ قال، وذكر له رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الزكاةَ قال هل عليَّ غيرُها قال لا إِلاَّ أَنْ تَطَوَّعَ قال فأَدبر الرجل وهو يقول: والله لا أزيد على هذا ولا أَنْقصُ قال رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: أَفْلَحَ إِنْ صَدَقَ

4- Толҳа ибн Убайдуллоҳ розияллоҳу анҳу ривоят қилган ҳадис: “Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи ва салламнинг олдиларига Нажд аҳлидан сочлари тўзғиган бир киши келди. Унинг ғўнғиллаган овози эшитиларди-ю, нима деяётгани тушунилмас эди. Яқинлашиб, бирдан Ислом ҳақида сўради. Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи ва саллам: (Ислом) бир кеча ва кундузда беш (вақт) намоз (ўқиш)дир”, дедилар. Ҳалиги киши: “Менинг зиммамда бундан бошқа яна (намоз) борми?” деди. “Йўқ, магар татаввуъ – ихтиёрий нафл ўқишинг мумкин”, дедилар. Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи ва саллам (сўзларини давом этдириб: “Яна Ислом), Рамазон рўзаси(ни тутмоқлик)дир”, дедилар. У: “Менинг зиммамда бундан бошқаси борми?” деди. У зот: “Йўқ, магар татаввуъ – ихтиёрий нафл рўза тутишинг мумкин”, дедилар. Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи ва саллам яна унга закотни айтдилар. У: “Менинг зиммамда бундан бошқаси борми?” деди. У зот: “Йўқ, магар татаввуъ – ихтиёрий нафл садақа беришинг мумкин”, дедилар. Шундан кейин халиги киши шундай деганча ортига қайтди: “Оллоҳга қасамки, бунга зиёда ҳам қилмайман, камайтирмайман ҳам”. Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи ва саллам: “Агар рост айтаётган бўлса, у (жаннатга) эришди”, дедилар.

Арабчадан Зиёуддин МАНСУР таржимаси

Изоҳ: Ушбу ҳадисда ҳаж ҳақида гап йўқ. Бундан кўринадики, бу ҳадисдаги воқеа Ҳаж фарз бўлишидан олдин бўлиб ўтган.

Бошланғич синфларга араб тилидан дарс ўтадиган муаллим ўқувчилардан имтиҳон олибди. Имтиҳон жавобларини текширгач, жавоб варақаларини яна ўзларига тарқатибди. Шунда ўқувчилардан бири: “Устоз, менинг жавобларимга бирорта ҳам тузатиш қўймагансиз. Барчасини тўғри бажарганим кўриниб турибди. Аммо нега менга ўн баллдан саккиз балл қўйдингиз?” деб сўрабди. Муаллим: “Сенинг сўз тузишдаги камчилигинг туфайли икки балл кам қўйдим” деб жавоб берибди. “Мен ўн балл олишни хоҳлайман” деб устози билан тортишиб кетибди ўқувчи. Ҳақиқатан ҳам у имтиҳондаги барча саволларга тўғри жавоб берган ва ёзма ишни ҳам жуда яхши ёзган эди. Бироқ устоз унинг синфдаги энг иқтидорли, аълочи ўқувчи эканлигини тан олгиси келмаётган эди. Устоз ўқувчига: “Агар менга жаннат тупроғидан олиб келсанг, сенга ўн балл қўйиб бераман” деб шарт қўйди. Устоз бу шарти билан ўқувчини чорасиз қолдиришни ва ўн балл қўймасликни хоҳлаётган эди. Эртаси куни ўқувчи муаллимга ҳамёнини тўлдириб тупроқ олиб келди. Устози ундан “Бу нима?” деб сўради. “Жаннат тупроғи” дея жавоб берди ўқувчи. “Қаердан олдинг буни?” деб ҳайрон бўлди устоз. Ўқувчи шундай деб жавоб берди: “Онамни тупроқ устидан юргиздим ва ўша тупроқдан ҳамёнимга солиб, олиб келавердим. Эсингизда бўлса, бир куни бизга “Жаннат оналар оёғи остидадир” деган ҳадисни айтган эдингиз”. Бу жавобни эшитган устоз нима қилишини билмай, довдираб қолди. Кейин шогирдининг заковатию фаросатига қойил қолиб, унга ўн балл қўйиб берди.

“Вазиятларни бошқариш санъати”
китоби асосида Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади

Сигирсимонлар оиласига мансуб, сайёрамиздаги энг ноёб жониворлардан бири – саолдир. Бу янги тур фақатгина 1992 йилда Вьетнамнинг шимоли-ғарбий қисмида 3 жуфт саол топилгандагина кашф этилди. 20-асрда мазкур сут эмизувчининг кашф этилиши фанда катта янгилик бўлди.

Саол – ноёб ва кам ўрганилган ҳайвон бўлиб, уларнинг аниқ сони маълум эмас. Уларнинг қандай ҳаёт кечириши ва қандай кўпайиши ҳозиргача сир бўлиб қолмоқда!

Саолни тутқунликда кўпайтиришга уринишларнинг бари самарасиз бўлиб, ушбу жонзотларнинг ўлими билан якунланди. Шу боис олимлар ушбу ҳайвон йўқолиб кетмаслиги учун уларни тутқунликда кўпайтириш фикридан воз кечдилар.

Бу ҳайвон Лаоснинг Вьетнам билан чегарадош ҳудудларидаги нам ва ўтиб бўлмас тропик ўрмонларда яшайди. Улар ўт ва барглар, шунингдек ўсимликларнинг уруғлари ва мевалари билан озиқланадилар.

Саол одатда жамоавий тарзда эмас, балки якка оила бўлиб яшайди, кундузлари унинг фаоллиги янада ортади.

Вояга етган саол танасининг узунлиги 180 сантиметр, бўйи 90 сантиметр, вазни эса 100 килограммгача етади.

Саолнинг юнги тўқ жигарранг бўлиб, юзида оқ рангли йўл-йўл чизиқлари бор. Бу жонзот ташқи томондан антилопа ёки косуллар (кийиклар)га ўхшаб кетади. Саолда узунлиги 50 сантиметрга етадиган шохлар мавжуд бўлиб, бу жонивор ёввойи табиат қўйнида 8 ёшдан то 11 ёшгача яшаши аниқланган.

Саоллар ҳозирги кунда фанда жуда ноёб ҳайвонлар саналиб, улар йўқ бўлиш арафасида турибди. Табиатда бу турнинг тахминан бир неча юзтаси қолган.

Шу ўринда Аллоҳ таолонинг мана бу оятига эътибор берайлик:

وَمِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَثَّ فِيهِمَا مِن دَابَّةٍ وَهُوَ عَلَى جَمْعِهِمْ إِذَا يَشَاءُ قَدِيرٌ

“У зотнинг оят-белгиларидан осмонлару ернинг яратилиши ва уларда турли жониворларнинг таратиб қўйилишидир. Ва У зот агар хоҳласа, уларни жамлашга қодирдир” (Шуро сураси, 29-оят).

Ҳа, азизлар, борлиқдаги барча нарсани Аллоҳ таоло улкан ҳикмат билан яратган. Биз ўзимиз ҳақимизда ва барча яратилган махлуқлар, жонли-жонсиз мавжудотлар ҳақида тафаккур қилиб кўришимиз керак. Чунки, булар Аллоҳ таолонинг борлигига, бирлигига далолат қиладиган оят-белгилардандир. Улар ҳақида тафаккур қилиб кўрган инсоннинг иймон нури зиёда бўлиб, Аллоҳ таолога бўлган ихлоси ортади.

Қайси жонзот қаерда яшайди, ҳайвонларнинг адади қанча, улар неча йил яшайди, нечта фарзанд кўради ва бошқа ҳақиқатларни Аллоҳ таолонинг Ўзи билади.

Интернет маълумотлари асосида Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади

Қатарнинг жамоат ишларини ўтказиш бошқармаси пойтахт Доҳа кўчаларини кўк рангга бўяш бўйича лойиҳани ишга туширди. Япон компанияси билан бирга ўтказилаётган тажриба йўлларни совитишга ёрдам бериши керак.

“Қора рангдаги асфалтнинг ҳарорати ҳаво ҳароратидан 20 даража иссиқ бўлади, чунки қора ранг иссиқни ўзига тортиб, уни қайтаради. Шу сабабли асфалт ҳароратини 15-20 даражага пасайтириш учун баъзи кўчаларни кўк рангга бўяшга қарор қилинди”, деб муҳандис Саъд ал-Дўсарий айтган сўзларни келтирган “Ар-Райя” нашри.

Биринчи бўлиб Абдуллоҳ бин Жасим номидаги кўчани бўяшга қарор қилинган. Бу кўчада Доҳанинг энг диққатга сазовор жойларидан бири – қадимги Сук ал-Вақиф бозори жойлашган. Бу кўчада деярли дарахтлар йўқ бўлиб, ёзда ҳаво ҳарорати 50 даражагача кўтарилади.

Муҳандиснинг қўшимча қилишича, кўк рангга бўялган кўчаларда ҳарорат ўзгариши ортидан 1,5 йил кузатув олиб борилади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати