Мавлоно Музаффар Ҳусайн Соҳиб китоб кўриб, кейин ваъз қилар эдилар. Маърузани китобга қараб ўқиб берар эканлар. Магар, жамоатга жуда ҳам ҳайратларини қўзғайдиган даражада қаттиқ таъсир қилар эди. Одамлар бу таъсирни сабабини сўрашганида айтганларки, қачон мен бирор гап гапирадиган бўлсам, ич-ичимдан орзуим, таманноим шундай бўладики, ҳамма одам шунга мувофиқ амал қилса эди, дейман. Саҳиҳ гап шу: “Ҳар чи аз дил ҳе зад бар дил ре зад”. "Дилдан чиққан нарса дилга қуйилади" деган гап, тўғри гап. Ваъз ва насихатни таъсир қилишлигида ваъз қилувчини ва насиҳатчини хайриҳоҳлиги ва дилидан талабаларни ислоҳ бўлишлиги энг катта шартлардандир.

1 қисм / 2 қисм

Улар: “Хўп яхши. Демак, тўрт имомларнинг барчаси тўғри экан, бордию тўрт имомдан учтаси бир хил фикрда бўлишса-ю, лекин биттаси бошқа фикрда бўлса, улардан қайси бирига эргашамиз?” деб яна сўрадилар.

Мен: “Бир имомга”, деб жавоб бердим.

Улар: “Нима учун, ахир кўпчиликка эргашиш керак эмасми?”, дейишди.

Мен: “Аллоҳ таоло 124 минг пайғамбарларини юборди. Уларнинг ададини Аллоҳ таолонинг Ўзи билади. Биз барчаларига иймон келтирамиз.

Қуръони каримда Юсуф алайҳиссаломга акалари сажда қилганлари ҳақида оят келган. Уламолар ушбу оятнинг тафсирида: “Инсонларнинг бир-бирига ҳурмат маъносида сажда қилиши Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламгача ўтган барча пайғамбарлар даврида рухсат этилган”, дейдилар. Аммо Пайғамбаримиз алайҳиссалом бизни бундай қилишдан қайтарганлар. Лекин ўтган 123 минг 999 нафар пайғамбар бундан қайтаришмаган. Сиз ўтган пайғамбарларга эргашасизми ёки охирги замон пайғамбари Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламгами?” деб сўрадим.

Улар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга эргашамиз”, дедилар.

Мен: “Худди шунингдек биз ҳам бир имомга эргашамиз”, дедим.

Улар: “Ислом дини Макка, Мадинада нозил бўлганми ёки Куфадами?”, деб яна савол сўрадилар.

Мен: “Макка, Мадинада”, дедим.

Улар: “Унда Куфадаги Абу Ҳанифага эргашмасдан, Макка, Мадинадаги имомларга эргашимиз керак эмасми?” дедилар.

Мен: “Тўғри, Қуръони карим оятлари Макка ва Мадинада нозил бўлди. Лекин етти қорилардан бири Маккалик, бошқаси Мадиналик, яна бири Басралик бўлган. Сизлар ҳам куфалик Имом Осимнинг қироатига эргашасизларку. Нега унда Қуръон Макка, Мадинада нозил бўлган бўлса, куфалик қорининг қироатига эргашяпсизлар?” деб саволларига савол билан жавоб бердим.

Улар: “Чунки куфалик қорилар Қуръонни ўзлари ўйлаб топишмаган. Улар куфага Макка, Мадинадан борган кўплаб саҳобалардан таълим олишган. Саҳобалар уларга Қуръонни ўргатишган”, дедилар.

Мен: “Саҳобалар Куфага келишганида ибодатларни ҳам ўргатишганми? Хусусан, қандай намоз ўқишни ҳам кўрсатиб беришганми? Нима деб ўйлайсиз?” деб сўрадим.

Улар: “Ҳа, саҳобалар қандай намоз ўқишган бўлса, уни куфа аҳлига ҳам ўргатишган”, дейишди.

Мен: “Демак, саҳобалар Қуръондан таълим беришган экан, албатта намозни ҳам ўргатганлар. Демак, бир мазҳабга эргашсак саҳобага эргашаётган бўламиз. Саҳобалардан кўра Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга эргашишда ким гўзалроқ намуна бўлиши мумкин?” дедим.

Хулоса ўзингиздан.......

Даврон НУРМУҲАММАД

Ҳасан Басрий раҳимаҳуллоҳ айтади: “Дўсту биродарларингиз билан яқин алоқалар ўрнатингиз, зеро, вафодор дўст нур сочувчи чироқ кабидир. Унинг нурини дунё сизга тамоман қоронғу бўлгандагина ҳис қиласиз”.

Бир ҳаким зотдан сўрашган экан: “Ҳаётингизда кўрган энг чиройли киши, энг яхши киши ким?”.

У киши: “Ҳамма айбларимни кўра туриб, мени яхши кўришда давом этган одамдан-да чиройлисини кўрмаганман”, дебдилар.

Адашсангиз сизни тўғри йўлга бошлайдиган, билмасангиз ўргатадиган, ғойиб бўлсангиз сизни қидириб қоладиган, ғафлатда қолсангиз сизга Аллоҳни эслатадиган, ҳаёт сизга зулматли бўлганда Аллоҳ таолодан кейин суянадиган дўст қидиринг!

Ҳакимлардан бири айтади: “Саккиз тоифа одамлар билан бирга юрган одамга Аллоҳ саккиз нарса беради:

Кимки бойлар билан бирга юрса, Аллоҳ унинг дунёга муҳаббатини, қизиқишини зиёда қилади;

Кимки камбағаллар билан бирга юрса, Аллоҳ ўзининг тақсимотига, берган ризқига розилигини зиёда қилади;

Кимки ҳокимлар, подшоҳлар билан бирга юрса Аллоҳ унинг кибрини, қалби қаттиқлигини зиёда қилади;

Кимки аёлларга аралашиб юрса Аллоҳ унинг нодонлигини ва шаҳватини зиёда қилади;

Ким ёш болалар билан юрса Аллоҳ унинг бекорчилигини, ҳазил-ҳузулини кўпайтиради;

Ким фосиқлар билан юрса, Аллоҳ унинг гуноҳ-маъсиятларга журъатини ҳамда тавбани кечиктиришини зиёда қилади;

Кимки солиҳлар даврасида ўтирса, Аллоҳ тоат-ибодатларга рағбатини оширади;

Кимки уламолар билан бирга юрса, Аллоҳ илмини ва тақвосини зиёда этади”.

Солиҳ зотлардан биридан сўрашган экан: “Биз билан Раҳмон ўртасида нима бор?”.

У киши дебди: “Биродаринг ҳаққига дуои хайр қилмоқ бор”.

Яъни, биродаринг ҳаққига дуои хайр қилишинг сени Аллоҳга яқинлаштиради.

Умму Дардо розияллоҳу анҳо ривоят қиладилар: Абу Дардо бундай деди: “Мусулмон банданинг ухлаб ётганда ҳам гуноҳи кечирилади”. Мен ҳайрон бўлиб сўрадим: “Эй Абу Дардо, қандай қилиб у ухлаб ётса-ю гуноҳи кечирилади?”.

У: “Биродари таҳажжудга туриб Аллоҳга дуо қилади ва Аллоҳ дуосини ижобат қилади. Биродарининг ҳаққига ҳам дуо қилади, Аллоҳ уни ҳам ижобат қилади”, деб жавоб берди.

Миллионлаб одамлар мана шундай дуоларга муҳтож эмасми?! Шундай экан таҳажжудга турганингизда биродарларингиз ҳаққига дуо қилинг!

Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг "Метин қоялар" китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.

Гоҳида фарзандларимизни бирор айби учун танбеҳ бермоқчи бўлсак, ғазаб отига миниб оламиз. Уларга оғир-босиқлик билан насиҳат қилиш ўрнига ичимиздаги бор ёмон гапларни, сўкишу ҳақоратларни ёғдирамиз.

Айримлар ўз жигарпорасини бирор онгсиз ҳайвонга ўхшатса, яна айримлар бошқа турдаги фаҳш гаплар билан болаларини сўкадилар. Яна ҳам энг ёмони фарзандининг бебошлик қилиб содир этган айби учун уларни қарғайдиганлардир.

Баъзилар эса насиҳат қилиш керак экан деб соатлаб маъруза ўқиб, гапларининг таъсирини ўзлари камайтириб қўйишади. Аслида-чи? Аслида тарбия жараёнидаги танбеҳ қандай қилинса тўғри бўлади?

Оталардан бири айтади: “Аёлимнинг айтишига қараганда, мен болаларни уришиб бераётган пайтимда уларга жуда қўпол гапирар эканман. Лекин ўзим нима деётганимга эътибор бермас эканман. Аёлимнинг гапидан кейин ўзимнинг нима дейишимга, қандай гаплар билан фарзандларимга танеҳ беришимга аҳамият бердим. Аёлим ҳақ экан, ҳақиқатда мен жуда ёмон гапларни ишлатар эканман. Ўшандан кейин уларга танбеҳ бермоқчи бўлсам, фақат яхши сўзлардан фойдаланишни қасд қилдим. Масалан: “Астағфируллоҳ”, “Аъузу биллааҳи минаш шайтонир рожийм”, “Лаа ҳавла валаа қуввата иллаа биллааҳ” деган зикрларни айтиб жазолайдиган бўлдим. Алҳамдулиллаҳ, шундан кейин ғазабим келса ҳам ўзимни босиб тура оладиган бўлдим. Гапларим ҳам олдингидан кўра фарзандларимга яхшироқ таъсир қиладиган бўлди”.

Оналарнинг бири айтади: “Фарзандларимни жазолаб таъзирини бераётган пайтим “Аллоҳ ҳидоят қилгур” дейман. Менга бу гапни айтиш одат бўлиб қолган. Қачон болаларим жаҳлимни чиқаришса, қулоқсизлик қилишса, ҳатто уларни савалашга тўғри келиб қолса ҳам ўша пайтда оғзимдан беихтиёр “Аллоҳ ҳидоят қилгур” деган гап чиқиб кетади. Мен бу сўзларни онамдан ўрганган бўлсам керак. Онам ҳам бизнинг бирор ишимиздан аччиқлари чиқса, шундай деб танбеҳ берардилар”.

Имом Бухорий раҳматуллоҳи алайҳ ўзларининг Саҳиҳларида келтиришларича, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг даврларида маст қилувчи ичимлик ичишга ўрганган бир киши бўлган экан. Набий аалайҳиссалом унга қайтарилган ишни қилгани учун таъзир белгиладилар. Ҳалиги одам таъзирини олгандан бир муддат ўтиб, яна шу айби билан қўлга тушди.

Набий алайҳиссаломнинг такрор буйруқлари билан яна қамчи урилди. Бу ҳолатни кузатиб турган саҳобаи киромларнинг бири ҳадеб бир ишни қилаверадиган кишининг ҳолатидан аччиқланиб “Аллоҳнинг лаънатига учрагур” деб юборди. Шунда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам уни лаънатлашдан қайтариб, умматга ҳар қандай вазиятда ҳам тилни тийиш кераклигини ўргатдилар.

Доктор Абдуллоҳ Муҳаммад Абдулмуътининг
"Фарзанд тарбиясида 700 та сабоқ" китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Камронбек Ислом таржимаси.