muslim.uz
Салоҳиддин домла Шарипов - Расулуллоҳ (с.а.в) хулқлари билан зийнатланайлик
Салоҳиддин домла Шарипов - Расулуллоҳ (с.а.в) хулқлари билан зийнатланайлик
Зилзила содир бўлди, намоз ўқийсизми?
Кеча ижтимоий тармоқлар ва турли сайтларда маркази Жиззах вилоятида бўлган зилзила ҳақида маълумотлар тарқалди. Зилзила магнитудаси 3,5 баллни ташкил этгани ва кўпчилик ушбу силкинишни сезмагани таъкидланди. Бироқ инсон зилзила ва турли табиий офатлар вақтида шошиб қолади, ҳодиса пайтида нима қилишни билмайди.
Зилзила ҳақида аниқ маълумот берадиган тизим ҳали ишлаб чиқилмаган, шунинг учун ҳам қачон ва қаерда ҳамда қандай кучдаги зилзила рўй беришини олдиндан айтишнинг ҳозирча иложи йўқ.
Зилзила вақтида нима қилиш кераклигини билмайдиганлар учун ушбу мақола кўмак беради деган умиддамиз.
Динимизда мусулмон одам Аллоҳ таолони кўп зикр қилиши, шу билан бирга қилган хатоларига доим истиғфор айтиши керак. Зеро, инсон хатодан холи эмас. Шундай экан, гуноҳларимиз кўпайиб, тавба ва истиғфорларимиз озайганда Аллоҳ таоло ўзининг қудратини бандаларига Қуёш тутилиши, ой тутилиши ва зилзила орқали кўрсатиб қўяр экан.
Зилзила ҳақида Тақий Усмоний ўзларининг “Мавсуъатул фиқҳийя” асарининг тўртинчи жилдида қуйидагича келтирадилар: “Зилзила Аллоҳ таолонинг оят ва аломатларидан ҳамда ноодатий ҳодисаларидандир. Ҳанафий, шофеий ва ҳанбалий мазҳаби уламолари зилзила содир бўлганда икки ракат намоз ўқиш мустаҳаб эканлигини айтадилар”.
Имом Косоний ва Ибн Қудома рaҳимаҳуллоҳлар Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳу Басрадалик вақтларида зилзила сабабли намоз ўқиганларини нақл қиладилар. Имом Нававий рaҳимаҳуллоҳ “Шарҳу Муҳаззаб”да Али розияллоҳу анҳудан зилзила бўлганда намоз ўқиш кераклиги ҳақидаги ривоятни келтирганлар.
Имом Косоний рaҳимаҳуллоҳ айтадиларки: “Бу усул қўрқинчли ва даҳшатли ҳодисалар пайтида намоз ўқишлик лозимлигига асослангандир. Қуёш ва ой тутилишида ўқиладиган намозларнинг асоси ҳам шудир”.
Намознинг ўқилиш тартиби қуйидагича:
Бу намоз жамоат бўлиб эмас, балки якка ҳолда ўқилади. Бошқа намозлардан фарқли бўлмаган ҳолда икки ракаат бўлиб, намоз ўқиш макруҳ бўлган вақтларда ўқилмайди. Намоздан сўнг дуога жидду жаҳд қилинади.
Юқоридаги маълумотлардан шундай хулоса қилиш мумкинки, ер силкиниши, ўта қаттиқ шамол келиши, кучли ёмғир ёғиб, сел оқиши каби ҳолатлар шунчаки табиий ҳодиса эмас, балки, сизу бизнинг гуноҳларимиз ҳаддан ошгани, Ҳақ таолонинг ибодагига бепарволигимиз, “Беш кунлик дунёда ўйнаб қол” қабилида иш тутишимизнинг аянчли ва хатарли оқибати экан. Шунингдек, бу бизга Аллоҳ таолонинг Ўзига қайтиб, тавба ва истиғфорга шошилишимизга илоҳий чақириқ эканлигини ҳам ёдда тутмоғимиз даркор.
Қуръон ўқинг, дуо қилинг!
Уйда мотам... ҳамма ғамга ботган, қайғуда: кимдир додлаб йиғлаган, кимдир хомуш тортганча, бир нуқтага тикилиб қолган...
Вафот етган инсоннинг тўрт фарзандининг биттасида азадорлик аломати сезилмасдан жанозада анчайин тетик ва бардам турарди. Табиийки, бу ҳол кўпчиликни ажаблантирди, аммо ҳеч ким ундан нега бундай қилаётганини сўрамади.
Охири тоқати тоқ бўлган оқсоқол ҳамон жилмайиб турган фарзандга қараб танбеҳ бера бошлади: “Менга қара болам! Намунча хурсанд бўлмасанг! Ахир бугун отангдан айрилдинг-ку!? Наҳот кўзингга бир томчи ҳам ёш келмаса!?” Фарзанд унга бундай жавоб берди: “Тўғри, бугун мен учун қайғули кун. Юрагим ачишиб кетяпти, аммо сабр қилишга мажбурман! Биринчидан, агар бошқаларга қўшилиб дод-вой солсам, марҳум отамнинг руҳига жабр қилган бўламан. Иккинчидан, агар додлаб йиғлаётган инсонлар йиғи-сиғи ўрнига ҳеч бўлмаса бир бора калима келтириб, марҳумнинг руҳига бағишлаганда – ҳам марҳумга фойдаси тегарди, ҳам ўзларига савоб етарди. Шу сабаб, ичимда тинмай калима келтириб, салавот айтаяпман!
Оқсоқол: “Унда нега жилмаясан?” деб сўради.
Нимтабассум қилиб туришимга ҳам иккита сабаб бор: биринчиси, ўзимни йиғидан тийиб, калима келтирганим учун отамнинг руҳи ором олаётганидан хурсандман; иккинчиси, эзилиб, қайғуга ботиб ўтирганимни кўриб бошқаларнинг ҳам юраклари ғамга тўлишини истамаганим учун табассум қилиб турибман! Шунинг учун келинг, ортиқча вақт йўқотмайликда Қуръон тиловатини бошлайлик!..
Хайдарбеков Шерзод
Тошкент шаҳри
Чексиз муҳаббатга муносиб зот
Оламларга раҳмат бўлган зотнинг вафотига бир минг уч юз саксон тўрт йил бўлибди. Уммат сал кам ўн тўрт асрдан буён ҳидоят шамчироғининг муборак сиймосисиз умр кечирмокда.
Сидратул мунтаҳони сайр қилган ул покиза жасадни ўз хаёлларида тасаввур килганча, қалбида расулига муҳаббати бор уммат ҳамон қилаётган ҳар бир амалида у муборак зотнинг таълимотларига эргашмокда.
Аллоҳ таоло биз инсонларга жуда ҳам меҳрибондир. Одамзот жаҳолат ботқоғида ботаётган, куфр ва ширк дарёсида чўкиб бораётган, ўз қўллари билан ясаган тошларга сиғиниб, гуноҳ, маъсият ва разилликнинг энг юқори чўққисига чиқиб, бир оёғи жаҳаннам оловининг тафтини сезиб турган бир пайтда: «Аллоҳ ўз ичларидан Аллоҳнинг оятларини ўқиб берадиган, уларни (ширк ва гуноҳлардан) мусаффо қиладиган ҳамда уларга Китоб ва Ҳикматни таълим берадиган Пайғамбарни юбориш билан, мўминларга инъом этди... » (Оли-Имрон сураси, 164-оят).
Бу зотнинг қадрини кўрингки, оламлар Роббиси Ўзининг яратган оламлари учун айнан шу инсонни раҳмат қилиб танлади: «(Эй, Муҳаммад!) Биз Сизни (бутун) оламларга айни раҳмат қилиб юборганмиз» (Анбиё сураси,107-оят).
Аллоҳ таолонинг бу сўзларини тасдиқлаб Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ўзлари ҳам: “Албатта мен ҳадя қилинган раҳматман”, деганлар (Имом Байҳақий ривояти).
Аллоҳ таоло инсониятни икки дунё саодатига эришиши учун нозил қилган муборак Каломида Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламга хитоб қилиб: «Айтинг (эй, Муҳаммад!): «Агар Аллоҳни севсангиз, менга эргашингиз. Шунда Аллоҳ сизларни севади ва гуноҳларингизни мағфират этади. Аллоҳ кечирувчи ва раҳмлидир» (Оли Имрон сураси, 31-оят) деб буюрган.
Яъни, агар биз, бизни йўқдан бор қилган, Ўз руҳи покидан насиба бериб инсон деган шарафли номга сазовор этган, азиз ва мукаррам қилиб қўйган Парвардигоримизни яхши кўрсак ҳамда Аллоҳ таоло ҳам бизни яхши кўришини истасак ва бандачилигимизга бориб билиб-билмай қилган гуноҳларимизни кечиришини хоҳласак, ягона шарт: ҳаётимизда қандай ҳолатга дуч келишимиздан қатъи назар Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламга эргашайлик!
«Пайғамбар сизларга келтирган нарсани олингиз, у сизларни қайтарган нарсадан қайтингиз ва Аллоҳдан қўрқингиз! Албатта, Аллоҳ жазоси қаттиқ зотдир», (Нажм сураси, 2-3-оят) деган Зот Муҳаммад алайҳиссаломни биз учун андоза қилиб яратди. Агар кимда Аллоҳнинг раҳматидан, охират кунидаги мукофотлардан ҳамда айтилган ваъдаларга бўладиган вафолардан умид қилса ҳар бир амалида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан ўрнак олишини Аллоҳ таолонинг Ўзи таъкидлайди: «(Эй, имон келтирганлар!) Сизлар учун – Аллоҳ ва охират кунидан умидвор бўлган ҳамда Аллоҳни кўп ёд қилган кишилар учун Аллоҳнинг пайғамбарида гўзал намуна бордир» (Аҳзоб сураси, 21-оят).
Инсон боласи борки, ҳаётида ишончли дўстга, унинг тўғри ва ишонарли панду насиҳатларига муҳтож бўлади. Бизнинг бу борада омадимиз келган. Чунки Раббимиз азза ва жалла: «Албатта, сиз буюк хулқ узрадирсиз» (Қалам сураси, 4-оят), дея таърифлаган, содиқул амийн бўлган, башарият сардори дея эътироф этилган зотнинг насиҳатлари бисёр. Агар уларга амал қилсак икки дунёда ҳам фароғатда бўламиз. Бу хушхабарни Аллоҳ таолонинг Ўзи айтмоқда: «Сизлардан ким Аллоҳ ва Унинг пайғамбарига итоат этса ва эзгу амал қилса, Биз унинг мукофотини икки ҳисса қилиб берурмиз ва унинг учун фаровон ризқ (жаннат)ни тайёрлаб қўйгандирмиз» (Аҳзоб сураси, 31-оят).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳар бир гаплари бизни жаҳаннам оловидан қутулишга ва абадий саодат соҳиби бўлишга чақиради.
Дарҳақиқат, қиёмат куни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўз умматлари ичидан у зотга муҳаббат қўйган, у кишининг суннатларида бардавом бўлган умматлари учун Аллоҳ таолодан мағфират сўраб, уларга шафоатчи бўлиб жаннат томон бошлаётган вақтда, шундай муборак зотга уммат бўлишдек бахтдан фойдаланиб қолмаслик билан ўз нафсига зулм қилганлар: «У кунда золим қўлларини (бармоқларини) тишлаб (пушаймон қилиб), дер: «Эҳ, қани эди, мен ҳам пайғамбар билан бирга бир йўлни тутганимда!», дейдилар (Фурқон сураси, 27-оят).
Бугун бизда имкон бор. Чунки биз ҳаётмиз. Шундай экан, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларига имкон қадар амал қилишга ҳаракат қилайлик. Зеро, Аллоҳ каломида: «Кимки Аллоҳ ва Унинг пайғамбарига итоат этса ва Аллоҳдан қўрқиб, тақво қилса, бас, айнан ўшаларгина ютуқ эгаларидирлар», деб марҳамат қилади (Нур сураси, 52-оят).
Ёрбек ИСЛОМОВ,
Учкўприк тумани
“Шоҳ муқаддам” жоме масжиди имом-ноиби
Қиш – мўминнинг баҳори рукнидан 3-мақола: қор парчаси – мўъжиза
Қишда қор ёғишини томоша қилиш завқли иш. Тўғрими? Ҳамма жой оппоқ қорга бурканади, атроф мусаффо, ҳаво топ-тоза, учиб-учиб тушаётган қор парчаларига қўлингизни тутсангиз, кафтингизга қўниб эриб кетади.
Биз қорни уч ёки тўрт кўринишда тасаввур қиламиз: майда қор. Қор майдалаб ёққанда қаттиқ совуқ бўлади, одамнинг хаёлига осмонда қор тугаб қолаётгандек, ана шу қор охиргисидек туйилади; ўртача қор, бу қор ёққанда ҳаво мўътадил бўлади, суяккача ўтиб кетадиган совуқ бўлмайди; лайлак қор. Бу қор ҳамманинг жону дили. Аммо у узоқ вақт ёғмайди ва ҳаво ҳарорати ҳам ёқимли бўлади; шилта қор. Бу ёмғир аралаш ёғадиган қор. Бунда ҳам ҳаво хийлагина совуқ бўлади.
Демак, билганларимиз шу тўрт хил қор экан. Уларни ҳажмига қараб ажратамиз. Аммо Аллоҳ таолонинг мусаввирлигини қарангки, ушбу қор зарраларининг бирортаси бошқа бирига ўхшамайди ва уларнинг ҳар бири алоҳида санъат асаридир.
Олимларнинг таъкидлашича, ер юзини буткул қор қопласа ҳам ҳеч бир қор заррасига бошқасига ўхшамайди.
Америкалик тадқиқотчи олим Вильсон Бентлей 50 йил давомида олиб борган кузатишлари натижасида 1985 йил шундай хулосага келди. Қор заррасини суратга туширишни санъат даражасига кўтарган олим умрининг ярмини шу ишга сарф этди.
Ҳар бир қор зарраси осмондан тушган мукаммал санъат асаридир. Ана шу бир дона қор заррасининг ўзиёқ инсон зотига Буюк Яратувчини танишга кифоя қилади. Яъни, Албатта, бунда тафаккур қиладиган қавмлар учун оят-белгилар бордир» (Наҳл сураси, 11-оят).
Қорнинг мўъжизаси шу билан тугамайди. Ҳар йили қишда тоғларда муз захираси йиғилади. Муз қалин бўлиши учун қор кўп ёғиши керак. Агар тоғлар меъёрида муз захирасини тўплаб ололмаса, ўша йили дарёларнинг суви кам бўлади. Шунингдек, яйловларга ва далаларга ҳам қор кўп ёғса, ўша баҳорда ўт-ўлан мўл бўлади, экин-тикин баракали бўлади.
Аллоҳ таоло муборак Каломида: «У осмондан сув нозил қилган Зотдир. Бас, у (сув) ила турли набототлар чиқардик. Ундан яшил гиёҳларни чиқардик. Ундан ғужум-ғужум бошоқлар чиқарамиз. Ва хурмодан, унинг новдаларидан яқин шингиллар чиқарамиз ва узум боғлари чиқарамиз. Бир-бирига ўхшаган ва ўхшамаган зайтун ва анорларни чиқарамиз. Унинг мева қилиш пайтидаги мевасига ва пишишига назар солинг. Албатта, бундай нарсаларда иймон келтирадиган қавм учун оят-белгилар бордир» (Анъом сураси, 99-оят), деб марҳамат қилган.
Бундан аён бўладики, қиш фаслининг қаҳратони ва қор-ёмғирлари бизнинг баҳоримизни, ёзимизни, кузимизни сероб қилиш учун экан. Биз эса ана шу ғанимат фаслда Қуръони каримни мутолаа қилайлик, зикрни кўпайтирайлик, амри маъруфлар, наҳйи мункарлар эшитиш учун муҳтарам олимларимизнинг суҳбатига бориб файз олайлик. Дўстларни зиёрат қилиб иймонлашайлик. Зотан, улуғларимизнинг тавсиялари ҳам шу ўзи.
Қуръони каримни қанчалик кўп ўқисак, қалбларимиз шифо топади, кўнглимиз роҳатланади, кўзимиз равшанлашади, хотирамиз мустаҳкам бўлади. Қалб шифо топса, тананинг бошқа аъзолари ҳам соғлом бўлиши машҳур ҳадисда ворид бўлган. Яна бир ҳадиси шарифда Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳу ривоят қилади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Темирга сув тегса занглайди. Худди шунга ўхшаб қалбларни ҳам занг босади”, дедилар. Шунда: “Ё Расулуллоҳ, унинг жилоси нима?” деб сўралди. У зот: “Ўлимни кўп эслаш, Қуръон ўқиш”, дея марҳамат қилдилар (Байҳақий, Абу Нуайм Қузоий ривоят қилган Жалолиддин Суютий бу ривоятни “Жомеул аҳодис”да, Муттақий Ҳиндий “Канзул уммол”да келтирган)
Имом Аҳмад ибн Ҳанбал айтади: “Тушимда Аллоҳ азза ва жаллани кўрдим. Ундан: “Ё Раббим, бандаларинг Сенга қурбат ҳосил қиладиган энг афзал амал қайси?” деб сўрадим. У Зот: “Эй Аҳмад, Менинг Каломим билан (қурбат ҳосил қиладилар)”, деди. Мен: “Парвардигорим, маъносини тушунсаларми ѐки тушунмасалар ҳамми?” дедим. Шунда Аллоҳ: “Маъносини тушунсалар ҳам, тушунмасалар ҳам”, деб марҳамат қилди” (Ибн Қудома. Мухтасару минҳожил қосидин).
Ёғаётган қор парчалари, тунларнинг қуюқлиги биз бандаларга ана шу ҳикматларни эслатиб, ибодатга маҳкам бўлишимизга ундайди.
Фотограф Алексей Клжатов ҳам кўп йиллардан бери қор парчаларининг йирик планли суратларини тасвирга тушириш билан шуғулланади. У доимий равишда ўз расмларини Flickr ресурсига жойлаб келади. “Мен уйимнинг очиқ айвонида LED чироғ билан ёритилган шиша устига тушаётган қор парчаларини суратга оламан. Баъзида эса табиий ёруғлик ҳамда фон сифатида қора толалардан фойдаланаман”, деб ёзади у.
Қуйида Алексей тасвирга олган қор парчаларидан намуналар келтирилди:
ЎМИ матбуот хизмати