Ислом дини гўзал ахлоқдан иборат. Ахлоқ дин асоси бўлганидек, мўминликнинг ҳам белгиси ҳисобланади. Ижтимоий ҳаётда кийим-кечакдан тортиб ўзини тутишгача, муомаладан то тижоратгача, оилавий муносабатлардан ҳатто жамиятдаги хатти-ҳаракатгача – барча феъл-атворнинг умумий жамланмаси ахлоқ дейилади.

Ахлоқ Оламлар Раббисининг фитратимизга жойлаштирган яхшилик, гўзаллик ва раҳм-шафқатнинг бир бутун кўринишидир. Ҳар бир бола Ислом фитратида туғилиб, кейинчалик ота-онасининг тарбияси билан ўз йўлини танлайди. Ҳар бир бола гўзал ахлоққа йўғрилган ҳолда дунёга келади. Вақт ўтиши билан оила давраси, дўст-суҳбатдошлари, атроф-муҳит, иқтисодий имкониятлар, ахборот воситалари каби ташқи таъсир ахлоқнинг гўзаллигига, бир бутунлигига путур етказиши мумкин.

Одам Атонинг фарзандлари Қобил ва Ҳобилдан бошлаб инсон фитратига бир имтиҳон зарурияти сифатида жойлаштирилган ҳасад, хиёнат, ғурур, адоват, эҳтирос каби кишини ёмонликка етакловчи нафсоний туйғулар ҳам энг олий махлуқот бўлган инсонни энг паст даражага – тубанлик жарига қулатиши мумкин.

Бугун дунёнинг манзараларига боқсангиз, урушлар, қонли тўқнашувлар айримларнинг манфаат ва ҳирсларининггина инъикоси эканини кўрасиз. Глобал оламдан ўзимизнинг кичик дунёга “кўчганимиз”да эса юртдошимиз, маҳалладошимиз, ҳатто оила аъзоларимиздан бирининг тоза фитратга зид хатти-ҳаракатларига кўзимиз тушади. Бу аслида ўша бир бутун гўзал ахлоқнинг заифлашганини кўрсатувчи омилдир.

Абдуллоҳ ибн Муборак раҳматуллоҳи алайҳ гўзал ахлоққа бундай таъриф беради: “Гўзал ахлоқ – очиқ чеҳрали бўлиш, инсонларга доимо яхшилик қилиш ва уларга азият етказадиган нарсаларни бартараф этишдир”.

Ўқиганда ёқимли ва қилиш осондек кўринган бу амаллар аслида динимизда энг улуғ савобга эришиш мумкин бўлган мақбул ибодат саналади. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Қиёмат куни тарозуда гўзал ахлоқдан ўзга оғирроқ келадиган нарса йўқ”, деб марҳамат қилганлар (Имом Термизий ривояти).

Шу нуқтаи назардан, асли фитратимизда бор бўлган, бизга олам-олам савоблар келтирадиган гўзал ахлоқни “уйғотиш” унчалик қийин иш эмас.

Гўзал ахлоқ – ширин сўз, яхши муомала, муҳаббат, табассум, марҳамат кўрсатиш, аввало, инсоннинг ўзидан бошланиши керак. Яъни, инсон ўзига яхшилик қилиб, боқий дунёда хайр ва саодатга эришиши учун ана шу яхшиликларга қўл уриши лозим. Зеро, бу амаллар ўз ўрнида уни ҳаловат ва бахт кўчасига олиб киради.

Инсон ўз яратилишига мувофиқ, эзгу ниятлар билан ҳаракат, ҳалол меҳнат қилса, умри давомида муваффақият қозонади, чунки олға қадам ташлаш учун арзирли мақсади бор. Бу хатти-ҳаракатлари, аввало, ўз оиласига, кейин атрофидагиларга хотиржамлик, ижобий муҳит ва албатта ишонч беради. Мўминнинг ишончли ва омонатдор бўлишининг сири ҳам мана шунда.

Таъкидлаш лозимки, инсоннинг бу ҳаракатларидан ҳосил бўлаётган ишонч ва омонатдорлик ҳисси вақт ўтиши билан яқинларидан ўзига қайтади. Бора-бора бу ижобий фазилатлар атрофоламга ёйилади ва ўзи яшаётган, келажакда фарзандлари яшайдиган муҳит ижобийлашувига туртки бўлади. Худди Расулуллоҳ алайҳиссалом яшаган саодат асридагидек… Худди жаҳолат сабаб кин, адоват ва маишатдан бўшамаган инсонлар жамиятида бир бурда нонини ҳам мўмин биродарлари билан бўлишиб еган саҳобаи киромлар шаклланганидек…

Нигора МИРЗАЕВА тайёрлади.
“Мўминалар” журналининг 2020 йил, 4-сонидан

Юртимиз мустақилликка эришган илк йилларда 14 январь санасида Ўзбекистон Республикасининг Қуролли кучларига асос солинди. Айнан шу сана ҳар йили мамлакатимизда Ватан ҳимоячилари куни деб белгиланиб, юртимиз бўйлаб кенг нишонланиб келинмоқда.

Бугун Нукус Муҳаммад ибн Аҳмад ал-Беруний ўрта махсус ислом билим юртида Ватан ҳимоячилари куни муносабати билан ўқитувчи ва талабалар иштирокида учрашув бўлиб ўтди. Унда Ўзбекистон ички ишлар вазирлиги халқаро хафсизликни тамийнлаш қушинлари ҳарбий қисми кичик сержантлари Б.Бекмуратов, С.Саидов ва Ж.Бабаевлар меҳмон бўлишди.

Тадбирда сўзга чиққанлар Ватанимизни севиш, ҳар бир қариш ерини асраб-авайлаш шарафли ва савобли бўлиш билан бирга, барчамизнинг бурчимиз экани таъкидланди.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Аллоҳ таоло розилиги йўлида бир кун чегара ҳудудида посбонлик қилиш бир ой кечалари ибодат қилиб, кундузлари нафл рўза тутишдан афзалдир”, деганлар. Ушбу ҳадис инсон ўзи яшаб турган Ватани, дини, оила аъзоларини ҳимоя қилиши улуғ ва хайрли амаллар сирасига кириши маълум бўлади.

Юртни асраш, қўриқлаш, Ватан ҳимояси учун ҳарбийлар сафида туриш динимиз таълимотида улкан савобли амал саналади. Бинобарин, шижоатли палласини, борингки, ҳаётларини шарафли бурчини адо этиш учун бахшида қилган ўғлонларнинг хизмати сабаб элу юрт хотиржам, заминимиз осойишталик ҳукм сурмоқда.

Бошқа бир ҳадисда юрт сарҳадларини қўриқлаш нақадар шарафли ва савоби қанчалар улуғлиги баён қилинган. Пайғамбаримиз алайҳиссалом: “Кечалари Аллохдан қўрқиб ёш тўкккан кўзни ва Аллох йўлида тунларни посбонлик килиб мижжа қоқмаган кўзни дўзах оташи куйдирмайди”, деганлар.

Ушбу ҳадислар қалбида иймони бор ҳар бир мусулмонни сергак торттириши ҳақиқат. Шунингдек, қалбида юрти, Она Ватанига бўлган муҳаббатини ҳам зиёда қилади.

Юртимиз тинчлиги ва осойишталиги йўлида тунни тун демай доимо огоҳ ва сергак туриб, сарҳадларни қўриқлаётган Ватан ҳимоячиларимиз ҳар доим соғ-омон бўлсин. Аллоҳ таоло Ўзининг ажр-мукофотлари билан тақдирласин!

Адилбай Ережепов,

Билим юртининг маънавият ва маърифат

ишлари бўйича мудир ўринбосари

Башарият  ўз  ерини  ундаги  нарсалари  билан,  гарчи  у  ҳеч  ким яшамайдиган  чўл  болса  ҳам  яхши  кўраверади. Ватанни  севиш  –  юракка  сингиб  кетган,  инсонни  унда  бўлганида  хотиржам, йироқ  кетганида  талпинадиган,  ҳужум  қилганида  асрайдиган  ва  камситилганида ғазабланадиган  қилиб  қўювчи  туйғудир.   Қуръони  каримда Ватан  сўзи  (ўрин,  жой  маъносида) бир ерда келган:

لقد نصركم الله في مواطن كثيرة

 “Батаҳқиқ Аллоҳ сизларга  кўп жойларда  нусрат берди.” (Тавба сураси, 25-оят).

Тўғри,  бу  сўз  биз  ўрганаётган    ватан  маъносини  тўлиқ  англатмайди.  Бироқ, Қуръони  каримда  Ватан  ҳақида  бирор  оғиз  сўз  айтилмаган  экан  дейиш  нотўғри. Чунки  Каломи  шарифда  инсоннинг  турар  манзили  –  Ватанини:  ҳовли,  қишлоқ,  шаҳар, диёр  ва  ер  кўринишида  зикр  қилган.  Инсон  дунёга  келаркан  мана  шу  жойларда бешак  қўним  топиб,  уларни  Ватан  тутиб  ҳаёт  кечиради.

Ватан  арабча  бўлгани  учун  унинг асл маъносини  билишда мўътабар араб  луғатлари ҳамда  замонавий қомусларга мурожаат қилдик. Ва  барчасида  бир  хил  маъно  келганига  гувоҳ  бўлдик. Ватан сўзи: Инсоннинг  ҳох  у  ерда  туғилган  ёки  туғилмаган  бўлсин  истиқомат қиладиган  ва маскан тутган  ери сифатида ифодаланган. Ватан сўзининг истеълоҳдаги  маъноси: Бир жамоа  инсонлар унинг фуқаролигини олиб,  ҳох  у  ерда  туғилган  ёки  туғилмаган  бўлсин,  унга  мансуб  бўлиб,  мустақил, жамоавий  тарзда яшайдиган,  ўз чегарасига  эга Давлатга Ватан  деб  айтилади.

Шундай улуғ ва қадрли масканни севиш ҳамда, унинг тинчлигини асраб ҳимоя қилиш ҳар биримизнинг бурчимиздир.

Бу ишимиз ҳам бесамар қолмайди.

عن عبد الله بن عباس رضي الله عنه قال: سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول: (عَيْنَانِ لَا تَمَسُّهُمَا النَّارُ: عَيْنٌ بَكَتْ مِنْ خَشْيَةِ الله، وَعَيْنٌ بَاتَتْ تَحْرُسُ فِي سَبِيلِ الله) رواه الترمذي

Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: "Икки кўзни ҳаргиз (дўзах) ўт тутмайди— Аллоҳ таолодан қўрқиб йиғлаган кўз ва Аллоҳ таолонинг йўлида мусулмонларни қўриқлаб, тонг оттирган кўз", деганларини эшитдим (Имом Термизий ривояти).

عن ابن عمر رضي الله عنهما: أن النبي صلى الله عليه و سلم قال: (ألا أنبئكم بليلة أفضل من ليلة القدر حارس حرس في أرض خوف لعله أن لا يرجع إلى أهله).

Ибн Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Сизларга Лайлатул қадрдан афзал кеча ҳақида хабар берайми? —У аҳлига қайтмаслик эҳтимоли бор, хавф ерида посбонлик қилган қўриқчидир", дедилар (Имом Ҳоким “Мустадрок”да ривоят қилган).

عن أبي هريرة رضي الله عنه أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: “موقف ساعة في سبيل الله خير من قيام ليلة القدر عند الحجر الأسود”. أخرجه ابن حبان وغيره،

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Аллоҳ таолонинг йўлида бироз туриш, Ҳажарул асваднинг ёнида Лайлатул қадрни қоим қилишдан афзалдир", дедилар (Ибн Ҳиббон ва бошқалар ривоят қилган).

Мусулмонларнинг қонлари, юртлари ва мол-жонларини сақлаш учун ухламай тонг оттирган кишига шундай юксак даража берилар экан. Лайлатул қадр кечасини қоим қилиб, ухламай бедор ўтказса бериладиган фойда ўша одамнинг ўзига бўлади. Агар у ҳажарул асваднинг ёнида бўлсачи.

Буни кўринг-да! Лайлатул қадр қандай улуғ кеча? Лекин, жамиятнинг хизмати, тинчлик, омонлик йўлида бедор ўтказган кеча Лайлатул қадрдан ҳам афзал ҳисобланар экан. Мана шу юқоридаги ҳадисларнинг далили эътиборидан Ватан ҳимояси қандай улуғ амал эканини билиб олдик!

Муҳаммад Юнус Муҳаммад Мусо ўғли,

Мир Араб Олий мадраса талабаси.

Ўзбекистон аҳолисининг катта қисмини ислом динига эътиқод қилувчи юртдошларимиз ташкил этади. Банк Ахборот хизмати билдиришича, бу эса мамлакатда ислом молия соҳасини жадал ривожлантириш имконини беради. Муҳими, бу борада амалий-саъй-ҳаракатлар бошланган.
Мана, энди акциядорлик тижорат Халқ банки ҳам ана шу қизғин жараённинг фаол иштирокчисига айланди. Яъни Хусусий секторни ривожлантириш бўйича Ислом корпорацияси (ICD) билан истиқболли шартномани имзолади. Унга мувофиқ, банкда шаръий тамойиллар асосида фаолият юритадиган “Исломий дарча” очилиши режалаштирилмоқда.
— Мазкур хайрли ташаббус натижаси, биринчи навбатда, мусулмон юртдошларимиз учун кенг имконият ва қулайликлар яратади, — дейди Халқ банки Бошқаруви Раиси Фарҳод Саламов. — Қолаверса, бундан банкимиз ҳам катта манфаат кўриши, шубҳасиз. Эзгу ниятлар билан бошлаётган ишимиз келажакда кутилган натижаларни беришига ишончим комил. Негаки, Хусусий секторни ривожлантириш бўйича Ислом корпорацияси — узоқ йиллик молиявий ҳамкоримиз ва вақт синовидан ўтган ишончли шеригимиздир.
— Ислом моялиясининг асосий мақсадларидан бири, бу реал иқтисодиётга ижобий таъсир қилиш ва унинг ўсишини таъминлашдан иборат, — дейди Хусусий секторни ривожлантириш бўйича Ислом корпорацияси Бoш директори Айман Седжини. — Шу мақсадда Халқ банки билан ҳамкорликда “Исломий дарча” очишни мақсад қилдик. Албатта, бу келишувиз мамлакатда банк хизматларидан фойдаланмаётган мижозлар учун ҳам қўл келади. Чунки, бу “Исломий дарча”ни очиш орқали мижозларга ва жисмоний шахсларга уларнинг эътиқодидан келиб чиққан ҳолда муқобил молиявий хизмат турларини таклиф қилиш ҳамда уларнинг молиявий эҳтиёжларини қондириш мумкин бўлади.
Онлайн мулоқот якунида Халқ банки Бошқаруви Раиси ҳамда Ислом корпорацияси Бoш директори томонидан “Исломий дарча” очиш юзасидан шартнома имзоланди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати