1 октябрь – Ўқитувчи ва мураббийлар куни 

Турли тамаддунлар туташган Буюк Ипак йўли чорраҳасида жойлашган юртимиз азалдан олиму уламолари, фозилу фузалолари билан довруқ қозонган. Она заминимизда туғилиб, камолга етган улуғ алломалар, буюк мутафаккирларимиз жаҳон илф-фани тараққиётига беқиёс ҳисса қўшганлиги туфайли бугун юксак тараққий этган техника асрида яшаш сизу бизга насиб этиб турибди.

Бунинг учун Яратганга қанчалар шукрона қилсак – шунча оз. Шу билан бирга, бугунги саодатли асрнинг вужудга келишида устозу мураббийларнинг ҳам ҳиссаси катта эканини унутмаслик зарур. Ҳар йили мамлакатимизда 1 октябрь устоз ва мураббийлар куни сифатида кенг нишонланади. Бу яхши, албатта. Лекин сизу бизга таълим берган улуғ зотларни фақат муайян саналарда эмас, балки ҳар доим эслаш, зиёрат қилиб, уларнинг дуоларини олиш зарур.

Муқаддас динимизда устоз ва мураббийларга эҳтиром беқиёс. Муаллимлик, мураббийлик ‒ буюк шараф. Зеро, башариятнинг энг афзал вакиллари пайғамбарлар ҳам муаллим ва мураббийлар қилиб юборилган.

Ўқитувчилик касби вакиллари жамиятга сув ва ҳаводек зарур. Бу муҳтарам зотларни қуёшга ўхшатиш мумкин. Қуёш нуридан барча бирдай манфаат кўрганидек, устозларнинг маърифати бутун башариятга наф келтиради. Бежиз Абдураҳмон Жомий ҳазратлари:

Устоз, мураббийсиз қолганда замон,

Зулумотдан қора бўларди жаҳон, демаган.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам бутун башариятга устоз қилиб юборилганлар. Бу ҳақда Қуръони каримда: «У (Аллоҳ) омилар (саводсиз кишилар) орасига ўзларидан бўлган, уларга (Унинг) оятларини тиловат қиладиган, уларни (ширк ва жаҳолатдан) поклайдиган ҳамда уларга Китоб (Қуръон) ва Ҳикмат (Ҳадис)ни ўргатадиган (бир) пайғамбарни (Муҳаммадни) юборган зотдир. Ҳақиқатан, (улар пайғамбар келишидан) илгари аниқ залолатда эдилар» (Жумъа сураси, 2-оят), деб марҳамат қилинган.

Ҳадиси шарифда: “Аллоҳ мени қийновчи ва қийинлаштирувчи қилиб эмас, балки муаллим ва осонлаштирувчи қилиб юборди”, дейилган (Имом Муслим ривояти).

Бир аллома устози ҳақида: “Отам мени кўкдан ерга тушишимга сабабчи бўлган, устозим эса ердан кўкка кўтарилишимга сабабчидир”, деган экан. Ота-она инсоннинг жисмини тарбия қилади, муаллим эса инсоннинг руҳини тарбиялайди.

Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам одамларга эзгулик ва яхшиликни ўргатадиган кишиларни мақтаб, бундай деганлар: “Албатта, Аллоҳ таоло, Унинг фаришталари, осмонлару ер аҳли, инидаги чумоли,  ҳаттоки денгиздаги балиқ ҳам одамларга яхшиликни таълим берувчининг ҳаққига  дуо қиладилар” (Имом Термизий ривояти).

Абу Ҳанифа Нўъмон ибн Собит шогирдлари билан кетаётган эди. Йўлдан чўпон подани ҳайдаб ўтиб қолди. Шунда Абу Ҳанифа отдан тушиб, чўпонга салом бериб, тавозе кўрсатди. Чўпон кетгач, шогирдлари: “Устоз, сиз Куфада, Басрада донғи кетган олимсиз, оддий чўпонга бунчалик тавозе кўрсатишингизнинг боси недир?” дейишди. Абу Ҳанифа: “Бу чўпондан ҳайвонлар ҳақида савол сўрагандим. У менга устозлик қилган эди. Муаллимга тавозе кўрсатиш гўзал фазилатдир”, дедилар.

Худди шундай Алишер Навоий мулозимлари билан кетаётиб, ногоҳ кўзлари йўл бўйида ўтирган ўсмир болага тушди. Ҳазрат отдан тушиб, болакай салом бериб, олдига борди ва: “Бу йигитча устозимизнинг набираси. Биз унга эътибор қаратиб, устоз хотираларини шод айладик”, деган.

Ислом таълимотига кўра, устоз нафақат дунёда иззат-ҳурматда бўлади, балки вафотидан кейин ҳам қолдирган манфаатли илми, таълим берган шогирдларининг хизмати, ёзган асарларидан ўзгаларнинг фойдаланиши туфайли номаи аъмолига савоб тўхтовсиз бориб туради. Ҳадиси шарифда:  “Инсон вафот этганда унинг амали тўхтайди. Фақат уч нарса туфайли (унинг номаи аъмолига савоб ёзилиб туради): садақаи жория; фойдали илм; дуои хайр қилувчи солиҳ фарзанд” (Имом Муслим ривояти).

Устозларни, олимларни эъзозлаш, уларга ҳурмат-эҳтиром кўрсатиш Соҳибқирон Амир Темурнинг адолат тамойилларидан бири бўлган. “Темур тузуклари” асарида ва бошқа кўплаб манбаларда ҳам илм аҳлига ҳомийлик қилиш буюк саркарданинг асосий мақсади экани баён этилади.

Француз шарқшуноси Луи-Матьё Ланглэ ўзининг “Донишмандлик рамзи” асарида: “Амир Темур олимларга хайрихоҳ бўлар, билимли ва ҳалол кишиларга ишонар эди. У тарихчи ва файласуфлар, илм-фан ва маъмурий соҳада билимдон одамлар билан суҳбатлашиш учун кўпинча тахтидан ҳам тушар эди”, дея ёзиб қолдирган.

Мухтасар айтганда, башарият учун ҳам, тараққиёт учун ҳам, тамаддун учун ҳам фақат бир нарса керак: бу – илм. Бежиз дунё имоми – Имом Бухорий ҳазратлари “Дунёда илмдан бошқа нажот йўқ ва бўлмагай!” демаганлар. 

Нуриддин домла ХОЛИҚНАЗАРОВ,

Тошкент шаҳар бош имом-хатиби

Барчамизга маълумки, мусулмонлар бир-бири билан кўришганда “ Ассалому алайкум”, яъни “Сизга тинчлик омонлик тилайман”, дея саломлашадилар. Халқимизнинг энг кўп такрорлайдиган тилаги “Илоҳо, хонадаонларимизни тинч ва осойишта, юртимизни обод қил”, дуосидир. Бундан ташқари, доно халқимиз томонидан “қўшнинг тинч-сен тинч”, “бир уруш бўлган жойдан қирқ кун барака кетади”, “тинчлигинг-ҳурлигинг”, “уруш томошабинга осон”, деган нақллар бежизга айтилмаган.

Дарҳақиқат, инсонларга тинчлик ва осойишталикдан кўра азизроқ неъмат йўқ! Юрт нотинч бўлса, тўй-томоша, хурсандчилик, ўйин-кулгу татимайди. Урушлар туфайли инсонлар ўртасида меҳр - оқибат, одамгарчилик унутилади. Бошланган хайрли ишлар ва улуғ мақсадлар ортга чекинади. Барчанинг ҳаётидан ҳузур - ҳаловат, турмушидан ором - фароғат кўтарилиб кетади.

Аллоҳ таоло бандаларини бўлар – бўлмас сабаблар билан уруш чиқаришдан, бир-бирларига қурол ўқталишдан қайтарган. Қуръони каримда шундай марҳамат қилинади:

яъни “Аллоҳ сизларни фақат дин тўғрисида сизлар билан урушган ва сизларни ўз юртингиздан (ҳайдаб) чиқарган ҳамда сизларни ҳайдаб чиқаришда бир-бирларига ёрдамлашган кимсалар билан дўстлашишингиздан қайтарур. Кимки улар билан дўстлашса, бас, ана ўшалар золим кимсалардир”  ( Мумтаҳана сураси, 9-оят ).

Аслини олганда диний бағрикенглик, ўзаро тотувлик ва ҳамфикрлик ва дўстона миллий муносабатлар одамийликнинг олий намунасидир. Хабарингиз бор, қадим улуғларимиз сизу биздек - авлодларига бебаҳо туганмас улкан маънавий мерос қолдирган. Зеро, тотувликда ҳикмат кўпдир. Тинчликнинг қадрига етмоғимиз зарур.

Тарихга назар соладиган бўлсак, қанча қанча урушлар беъмани сабаблар: бойлик ва амал талашганликдан келиб чиқиб, бу эса неча-неча бегуноҳ жонларнинг умрига зомин бўлган, тараққиётни ортга суриб юборган. Ҳисоб китобларга қараганда, сўнги олти минг йил ичида ер юзида жами беш минг етти юз марта катта урушлар бўлган. Вақтлар ўтган сайин урушлар сервайрон ва серқурбон бўлиб бормоқда. Масалан, биринчи жаҳон урушида тўққиз миллион, икккинчи жаҳон урушида эса эллик миллиондан ортиқ киши нобуд бўлган. Уруш инсоният бошига фақатгина кулфатларни келтиришини мана шу мисолларда ҳам яққол кўриниб турибди.

Инчинун, тинчлик-тотувлик ва аҳилликда маъно кўп. Самовий китобларнинг бирортасида уруш асло тарғиб қилинмаган. Балки, тичлик ва омонлик ҳамда сулҳга чақирилган. Яратган ер юзида яшовчи инсонларга диний ва миллий қарашларида тенгликни раво кўрган. Исломда барча миллат ва элатларнинг тенг ҳуқуқлилиги, мукаррамлик фақат тақвода экани ҳақида Қуръони каримда шундай марҳамат қилинади: яъни “Эй инсонлар! Дарҳақиқат, Биз  сизларни бир эркак (Одам) ва бир аёл ( Ҳавво)дан яратдик ҳамда бир-бирларингиз билан танишишингиз учун сизларни (турли туман) халқлар ва қабила (элат)лар қилиб қўйдик. Албатта, Аллоҳ наздида (энг азизу) мукаррамроғингиз тақводорроғингиздир. Албатта, Аллоҳ билувчи ва хабардор зотдир”.

(Ҳужурот сураси,13-оят).

Шу ўринда Президентимизнинг Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг 75-сессиясида глобаллашув замонида ҳар томонлама пишиқ ва пухта режалар асосида, миллий ва умумбашарий қадриятларга таянган ҳолда, иш тутиш лозимлигига алоҳида урғу бериб, тотувлик ва тинчликнинг қадрига етиб, барча ишларни ҳамкорлигу ҳамжиҳатликда адо этиш ҳақида сўзлади.

Мамлакатимизда бир қанча миллату элат вакиллари аҳил, дўстона, тинчлик-тотувликда яшаб келмоқда. Биласизки, аждодларимиз ўзга дин вакилларига доим бағрикенглик билан муносабатда бўлишган. Ўз навбатида улар ҳам ўлкамизни ўз Ватани сифатида қабул қилишиб, диёримизнинг ривожланиши йўлида ўз меҳнатлари билан хизмат қилганликларига гувоҳмиз.

Ўзбекистон аҳолиси 33 миллиондан ошиб кетди. Улар орасида эса 130дан ортиқ  миллат вакиллари бор. Юртимиз фуқароларнинг 94 фоиздан кўпроғи муқаддас     Ислом динига эътиқод қилади. 3,5 фоиз аҳоли эса православ динига мансубдир. Аҳолининг қолган қисми бошқа динга мансуб ҳисобланади. Юртимизда кўплаб диний ташкилотлар ҳам фаолият олиб бораётганлиги озод ва обод ҳаётда яшаётган халқимиз бағрикенглигининг амалий ифодаси бўлиб ҳисобланади.

Шу кеча-кундузда Тоғли Қорабоғ масаласи кун тартибидан жой олиб, барчани ташвишга солмоқда. МДҲ раислик қилаётган Ўзбекистон Давлати Озарбайжон Республикаси ва Aрманистон Республикаси муносабатларидаги кескинликнинг ошиши жиддий ташвишда эканигини изҳор этди. Мамлакатимиз ташқи ишлар вазирилигининг баёнотида қайд этилишича, ўзаро қарама-қаршилик чоғида ҳарбий кучнинг ишлатилиши икки томондан ҳам кўплаб инсонларнинг қурбон бўлишига олиб келиши мумкин.

Ўзбекистон Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлигида раислик қилаётган давлат сифатида МДҲ ҳудудида дўстлик, яхши қўшничилик муносабатлари ва ўзаро ишончни мустаҳкамлаш, баҳсли масалаларни халқаро ҳуқуқ нормаларига қатъий мос равишда тинч йўл билан ҳал қилинишининг муҳимлигини яна бир бор тасдиқлайди.

Мазкур ҳолат юзасидан Ташқи Ишлар вазирлиги Баёнот берар экан, жумладан, шундай дейди: “Озарбайжон Республикаси ва Aрманистон Республикасини ҳарбий ҳаракатларни тезда тўхтатишга ҳамда можарони суверенитет ва ҳудудий яхлитлик тамойилларига риоя қилган ҳолда тинч йўл билан бартараф этиш мақсадида дипломатик музокараларни бошлашга чақирамиз”.

Пайғамбаримиз (с.а.в.) “Ҳеч ким биродарига қурол ўқталмасин, чунки шайтон васваса қилиб, жаҳаннам қаърига етаклаётганини билмай қолиши мумкин”, деганлар.( Муттафоқун алайҳи ). “Мен вафот этганимдан сўнг бир-бирингизнинг бўғзига тиғ урадиган кофир бўлиб кетманглар”, дейилган. (Имом Бухорий ривояти.)

Пойтахтимизнинг Миробод туманидаги кўпгина маҳаллаларда турли миллат вакиллари бир оила аъзоларидек истиқомат қилишади. Юзга яқин миллат вакиллари жумладан, озарбойжон ва арман миллати вакиллари ҳам аҳил ва иноқ тарзда ҳаёт кечиришаётганлиги алоҳида қайд этмоғимиз зарур. Барча миллат вакиллари бир тану бир жон бўлиб, бир оиланинг вакилидек, бир бирининг ҳолидан хабар олиб, яхши - ёмон кунларида бақамти тарзда яшаб келмоқдалар.

Бу эса юртимизда ҳеч бир инсон ва миллат вакили эътибордан четда эмаслигини тўла тўкис ҳис этган тарзда уларга эмин - эркин истиқомат қилишларига шароит яратилганлигидан далолатдир.

 Одил Холмуродов

Миробод тумани  “Ал – Бадр” жомеъ масжиди имом хатиби

КЕЛИНГ ИБОДАТНИ ӮРГАНАМИЗ! 

Исомиддин домла ШАМСИДДИНОВ

Хабарингиз бор жорий йил 26 августъ куни Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Меҳр-саховат» кўкрак нишонини таъсис этиш тўғрисида”ги фармони қабул қилинган эди.

Бундай эътибор намунаси  билан  жаҳон миқёсида кенг тарқалиб,  глобал муаммога айланган коронавирус пандемияси даврида, шунингдек, турли табиий офатлар, фавқулодда ҳолатлар туфайли эл-юртимиз бошига тушган синовли кунларда мавжуд хавф-хатарларга қарши курашда, уларнинг оқибатларини бартараф этишда мардлик ва жасорат намунасини кўрсатган инсонлар тақдирланади.

Танти ва олижаноб халқимизнинг буюк тарихий ва маънавий қадриятларини, миллий анъаналарини муносиб давом эттириб, аҳолининг ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламини ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш, хайрия ва саховат маблағларини тўғри ва холис йўналтириш, қийин аҳволга тушган аҳолига ўз вақтида беминнат кўмак бериш, меҳр-оқибат, саховат ва ҳиммат каби юксак фазилатларни улуғлаб келаётгани одамнинг кўнглига янада қувонч ва шукуҳ олиб келади.

Мана шундай юксак эътибордан диний соҳа ходимлари ҳам назардан четта қолгани йўқ. Жумладан, Ўзбекистон мусулмонлари идораси Самарқанд вилояти вакили ўринбосари Хайруллоҳ домла Сатторов бугунги мураккаб ва оғир шароитда жамиятда тинчлик-осойишталик, бирлик ва ўзаро ҳамжиҳатлик муҳитини мустаҳкамлашдаги фаоллиги, беғараз ҳомийлик ёрдами ҳамда эзгу ишлари билан кўпчиликка алоҳида ўрнак бўлгани «Меҳр-саховат» кўкрак нишони билан тақдирланди.

Ушбу кўкрак нишонини вилоят ҳокими ўринбосари Дилшод Мамадқулов топширди. Бундай эътироф вилоятимизда фаолият олиб бораётган соҳа ходимларининг елкасига алоҳида масъулият юклайди.

Шу муносабат билан Ўзбекистон мусулмонлари идораси Самарқанд вилояти вакиллиги жамоаси вилоят бош имом-хатиби ўринбосари Хайруллоҳ домла Сатторовни ҳамда вилоятимизда дин йўлида фидокорона хизмат қилиб келаётган барча диний соҳа ходимларини ушбу мукофот билан муборакбод этади ва келгуси  фаолиятларига зафарлар тилайди.

Мукофот муборак бўлсин!!!

01 Муқаддима 

Исомиддин домла ШАМСИДДИНОВ