On September 28, 2022, in the "Palace of Symposiums" in Tashkent there was  a mutual dialogue with, the Minister of Hajj and Umrah Affairs of the Kingdom of Saudi Arabia Tawfiq bin Fawzon ar-Rabia and the Chairman of the Committee on Religious Affairs under the Cabinet of Ministers of the Republic of Uzbekistan Sodiqjon Toshboev and the Chairman of the Muslims Board of Uzbekistan, Mufti Nuriddin Domla Khaliqnazarov.

The two countries have long been connected by historical, cultural and religious ties. Relations between Uzbekistan and Saudi Arabia are built on the foundations of common and strong cooperation. Our ancestors aspired to Mecca and Medina. They are always fond of visiting holy places such as the House of God - the Kaaba, Arafat, Mina and Muzdalifah valleys, the Rawzai shrines and tombs of the Prophet, may God bless him and grant him peace, the Baqi' place where the great companions were buried, the Qiblatain and Quba mosques, and Uhud mountain.

It should be noted that this year marks the 30th anniversary of the establishment of diplomatic relations between the Republic of Uzbekistan and the Kingdom of Saudi Arabia.

Relations between Uzbekistan and Saudi Arabia have gained positive momentum in recent years, and the quality of mutual cooperation has reached a new level.

In the dialogue, the Chairman of the Committee on Religious Affairs Sadiqjon Toshboev noted that the President of the Republic of Uzbekistan Shavkat Mirziyoev's state visit to Saudi Arabia on August 17-18 this year at the invitation of two employees of the Holy Mosque, King Salman bin Abdulaziz Al Saud, serves to raise the cooperation relationship to a higher level.

Importantly, he noted that the long-term friendship between the two nations, the scope of relations based on the principle of brotherhood, has expanded even more.

Also, Hajj and Umra events are being implemented by the Public Council on organizing and holding Hajj and Umra events based on Cabinet of Ministers Decision No. 364. He noted that the pilgrims from Uzbekistan deserve the status of the most exemplary during the annual Hajj season.

The Minister of Hajj and Umrah Affairs, Tawfiq bin Fawzon al-Rabia, noted that the high-level talks between the leaders of the two countries demonstrated the commonality of views. The parties focused on further expansion of mutually beneficial relations between the two countries in trade-economic, investment, cultural-humanitarian, scientific-educational and tourism sectors.

At the meeting, the Chairman of the Board of Muslims of Uzbekistan, Mufti Nuriddin Domla Khaliqnazarov stated that the people performing Hajj and Umrah are the guests of Allah Almighty, and the person who helps them and eases their burden will achieve a great reward.

He also emphasized  that the number of Hajj pilgrims this year has exceeded 12,000, and the number of Umrah pilgrims has exceeded 40,000.

His Highness the Mufti come up with some suggestions regarding further improvement  of the quality of services for Hajj and Umrah pilgrims, preparation more comfortable conditions for them in order to pray in the valleys of Mina, Arafat and Muzdalifa, as well as cooperation in scientific and research works, to hold conferences with the participation of religious scholars, organizing pilgrimages of Saudi Arabia  citizens to ancient cities of Uzbekistan such as Samarkand, Bukhara, Termiz.

Yusuf Salih al-Utaybi, the ambassador of Saudi Arabia in Uzbekistan, said that today's historic meeting will enrich the cooperation with such practical results, and the introduction of visa-free regime for citizens of Saudi Arabia will be one of the important steps in the development of pilgrimage tourism.

During the talks, it was recognized that the state program "Nigoh-2030" is being successfully implemented in Saudi Arabia, that many approaches of the two countries are similar, and that they always support each other in the international arena.

At the meeting, a gratitude was expressed to His Highness the President of the Republic of Uzbekistan Shavkat Mirziyoyev, His Highness the King of Saudi Arabia Salman bin Abdulaziz Al Saud and His Highness the Crown Prince Muhammad bin Salman, the employee of the Two Holy Mosques, who prepared the ground for such cooperation.

The issue of drafting a Memorandum between the Ministry of Hajj and Umrah Affairs of the Kingdom of Saudi Arabia and the Committee on Religious Affairs under the Cabinet of Ministers of the Republic of Uzbekistan was discussed in the dialogue.

During the visit of the delegation of Saudi Arabia, it is planned to hold talks with the heads of a number of interested ministries and departments, to get acquainted with the activities of educational institutions, scientific research centers, and to visit holy places in our country.

Muslims  Board of Uzbekistan

Ислом дини ўз номи билан тинчлик динидир. Инсониятга ислом неъматини ато этган илоҳий ваҳий Қурьони Каримнинг ахлоқий асоси оқибат, раҳим-шавқат, меҳрибонлик, камтарлик ҳурмат ва тинчликка асосланади.

Бағрикенглик сифатига эга бўлган Ислом дини, инсониятга Аллоҳнинг марҳамати, улуғ неъмати бўлиб нозил қилинганлиги Қурьони Каримда баён қилинган:
“Ана энди бугун,  динимизни камолига етказдим, неъматимни тамомила бердим ва сизлар учун исломни дин бўлишига рози бўлдим…” Лекин бу Ислом динини нотўғри тушунган кимсалар ҳар хил йўллар билан ёшларимизни ижтимоий тармоқларда бузғунчи ғоялар билан ҳаёлларини бузмоқда.
Афсуски бази ёшларимиз дунёқараши, онг-тафаккури тор бўлганлиги учун ислом динини асл мохиятини тўғри тушунмаслиги туфайли бузғунчиларнинг ўргимчак тўрига ўзлари билмаган ҳолда илиниб қолишмоқда. Ёшларимизнинг бундай аҳволга тушишларига биз ота-оналар энг биринчи айбдорлармиз. Чунки фарзандларимизга тўғри тарбия бермаганлигимиз, улар билан доимо алоқада бўлмаганлигимиз. Ислом дини хақида тўлиқ ва мукаммал тушунча бермаганлигимиз биз ота оналарнинг айбимиз.
Аллоҳ таоло Бақара сурасининг 205-оятида: “Аллоҳ бузғунчилик фасодни севмайди” дея марҳамат қилади.
Пайғамбаримиз (алайҳиссалом) ҳадисларининг бирида:
“Қайси биримиз тонгда уйқудан уйғонганда оиласи тинч, тани соғ ва уйида бир кунлик егулиги бўлса, билсинки унда дунёдаги барча неъматлар мужассам екан”.
Тинчлик- бу Ислом шиоридир. Шундай екан бу тинчликнинг қадрига этайлик. Фарзандларимизга тўғри ва мукаммал тарбия берайлик. Ислом динини тинчликка булган эьтибори нечоғлик катта, ҳамда бағрикенглик унинг негизи эканлигини туғри тушунтирайлик.

Аллоҳ таоло юртимиз тинчлиги ва осойишталигини барқарор айлаб, халқимиз фаровонлигини бундан ҳам зиёда қилсин!

Баҳодир домла СУЮНБОЕВ
Гулистон шаҳар «Ат-Термизий»
масжиди имом-хатиби.

Венгриянинг«#moszkvater» онлайн-нашрида "Ўзбекистон қандай имкониятларни тақдим этади?" мақоласи чоп этилди, деб хабар беради “Дунё” ахборот агентлиги.
Нашрнинг бош муҳаррири ва асосчиси Стиер Габорнинг мақоласида Ўзбекистон Венгриянинг Марказий Осиё минтақасидаги энг муҳим савдо шерикларидан бири эканлиги ва Венгрия ҳукуматининг "Шарққа очилиш" сиёсатининг бевосита натижаси сифатида муносабатлар жадал ривожлана бошлагани қайд этилган.
"Икки давлат ўртасидаги сиёсий ва иқтисодий ҳамкорлик ҳеч қачон ҳозиргидек фаол бўлмаган", деб ёзади муаллиф. "Венгрия-Ўзбекистон муносабатларининг асосларидан бири сиёсий ишончдир."
Ўзбекистон Марказий Осиё минтақасида нафақат тижорат нуқтаи назаридан, балки геосиёсий нуқтаи назардан ҳам тобора муҳим аҳамият касб этиб бораётгани алоҳида таъкидланади. Шуни айтиш кифояки, яқинда бутун дунё Шанхай ҳамкорлик ташкилоти ўзининг 22-саммитини ўтказган Самарқандга эътибор қаратди.
Ўзбекистон сўнгги йилларда энг мувозанатли давлат бўлиб кўринади. Марказий Осиёнинг бешта давлати орасида Ўзбекистонни минтақавий гегемон ролини энг кўп белгилайдиган бир қанча омиллар мавжуд, деб ёзади муаллиф.
Аҳолиси 35 миллиондан ортиқ бўлган Ўзбекистон Марказий Осиёдаги аҳолиси энг кўп давлат ҳисобланади. Шуни ҳам таъкидлаш керакки, Ўзбекистонда Ислом цивилизацияси ривожига беқиёс ҳисса қўшган Марказий Осиёлик энг кўзга кўринган олим ва мутафаккирларнинг уйи ҳисобланади, дея хулоса қилади «#moszkvater».

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Барчамизга маьлумки, ҳар қандай тараққиёт – ҳоҳ диний, ҳоҳ ижтимоий, ҳоҳ иқтисодий, ҳоҳ оилавий тараққиёт бўлсин, унинг негизида бир нарса – тинчлик, ҳотиржамлик ётади.

Боболаримиз, момоларимиз дуо қилганларида: “Тани сиҳҳат, хотиржамлик, дили беғамлик бергин”, деб айтар эдилар. Чунки, тинчлик – Аллоҳ таолонинг инсониятга берган улкан неъматлардан биридир. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам муборак ҳадисларида тинчлик-хотиржамликни улкан неъмат эканлигини таъкидлаб шундай дейдилар:

يقول النبي ﷺ: نعمتان مغبون فيهما كثير من الناس: الصحة، والفراغ

“Икки неъмат борки, кўпчилик одамлар ундан маҳрумдирлар: сиҳат-саломатлик ва тинчлик-хотиржамлик”

Албатта, ҳар бир ҳурфикр инсон бу неъмат учун шукрини қилмоғи лозим. Айрим неъматлар бор-ки, уларнинг шукри “Алҳамдулиллаҳ” дейиш билан адо бўлади, аммо тинчлик неъматининг шукри “Алҳамдулиллаҳ” дейиш билан адо бўлмайди. Бу неъматни асраб туриш учун ҳар бир жабҳада, аввало маърифат соҳасида  курашмоқ керак.

Ушбу тинчлик-хотиржамликни бизларга таьмин қилиб берадиган, осойишта яшамоғимизга ўзининг беқиёс ҳиссасини қўшаётган касб эгалари борки, ҳамиша уларниниг хизматларини эътироф этиб ёдимизда тутишимиз керак. Ён давлатлар билан яхши қўшничилик муносабатларини тиклаб, дунёнинг сиёсий майдонида моҳирона дипломатик муносабатларни амалга ошириб келаётган ҳукуматимиз раҳбарларининг хизматларини ҳам алоҳида эътироф этмоғимиз керак.

 Алҳамдулиллаҳ, Ватанимиз сарҳадларини, ҳудудий яхлитлигини, аҳолини тинч ҳаётини ва унинг хавфсизлигини 30 йилдан бери кеча-ю кундуз таъминлаб турган Миллий Армиямиз – Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучлари мавжуд. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам:

رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول:  رباطُ يومٍ فى سبيل الله أفضلُ من شهْرٍ صيامه و قيمه

 “Аллоҳ розилиги учун бир кеча-кундуз Ватан сарҳадини қўриқлаш бир ойлик кундузлари рўза тутиб, кечалари ибодат билан қоим ўтказганни савобидан афзалроқдир”, деганлар.

أنَّ رَسولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عليه وسلَّمَ قالَ: رِبَاطُ يَومٍ في سَبيلِ اللَّهِ خَيْرٌ مِنَ الدُّنْيَا وما عَلَيْهَا

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:“Аллоҳ розилиги учун бир кеча-кундуз Ватан сарҳадини қўриқлаш дунё ва ундаги барча нарсадан яхшироқдир”, дедилар.

Шунингдек, бошқа ҳадисда:

رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول:  عَيْنَانِ لَا تَمَسُّهُمَا النَّارُ: عَيْنٌ بَكَتْ مِنْ خَشْيَةِ الله، وَعَيْنٌ بَاتَتْ تَحْرُسُ فِي سَبِيلِ الله

 “Дўзахда азобланмайдиган икки кўз (эгалари) бор: Аллоҳ таолодан қўрқиб йиғлайдиган кўз ва Аллоҳ розилиги йўлида мижжа қоқмай кечани қўриқчилик қилиб ўтказган кўз”, деб, Аллоҳ йўлида фуқаролар тинчлигини, Ватан сарҳадларини қўриқлашнинг ажр-савоби нақадар буюк эканлигини, бу хизматда тунни бедор ўтказганлар учун улкан ажр – дўзах ўтидан омонлик берилишини мужда бердилар.

Бугунги кунимизда мамлакатимизнинг тинчлигини кўролмайдиган тоифалар ҳам бор. Уларнинг айримлари сиёсий мақсадларини амалга ошириш учун “инсон ҳуқуқлари”, “демократия” каби сўзларни ўзларига қалқон қилиб мамлакатда фитна қўзғашга ҳаракат қилсалар, айримлари муқаддас динимизнинг муқаддас шиорларини ўз мақсадлари учун қалқон қилишиб, жамиятда фитна уруғини сепишга ҳаракат қилишмоқда. Ҳолбуки, Аллоҳ таоло Ўзининг Каломи шарифида шундай марҳамат қилади:

﴿وَالفِتْنَةُ أشَدّ مِنَ القَتْل﴾

“Фитна одам ўлдирмоқдан кўра гуноҳи оғирроқдир”. (Бақара сураси, 191-оят.)

Бир ҳудудда фитна оловини ёқишнинг гуноҳи одам ўлдирганнинг гуноҳидан оғирроқ экан. Чунки, қотилнинг зарари бир инсоннинг умрини завол қилиш билан тўхтайди, аммо фитначининг фитнаси ортидан келадиган зарар  эса йиллар ўтсада тўхтамайди. Шунингдек, бошқа оятда :

﴿إنَّ الصَّلاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَعْشَاءِ وَ الْمُنْكَرِ﴾

Яъни, “Намоз фаҳш ва мункар (гуноҳ) ишлардан қайтарур”, (Анкабут сураси, 45-оят.) деб марҳамат қилади.

Агар иймонимиз, ибодатларимиз бизларни фаҳш-мункар саналган амаллардан, жамият ичида фитна қўзғайдиган ҳаракатлардан қайтармас экан унда иймонли эканлигимизда, ибодатларимизнинг мақбул бўлишида шубҳа бор.

Дарҳақиқат, мамлакатимиз тинчлик ва ўзаро ҳурмат сиёсатини олиб бориб, ўз ҳудудида ва қўшни давлатлар ҳудудида тинчликни асраш учун улкан ишларни амалга оширмоқда. Бугунги кунда Ўзбекистонда истиқомат қилаётган аҳоли тинч-тотув умргузаронлик қилиб, ўз кундалик ташвишлари билан банд.

Улуғ шайх Алихон Тўра Соғуний раҳматуллоҳи алайҳ айтадилар: Тўрт нарса инсонийлик шарафи ва унинг иқболининг бутунлигидан далолатдир: 1) Озодлик, ҳурлик ва эркинлик; 2) Меҳнат билан топилган бойликка ўзи эгалик қилиши; 3) Туғилиб ўсган она ватанида истиқомат қилиши; 4) Покиза ва муқаддас ҳақ дин Исломга эътиқод қилмоғи.

Алихон Тўра Соғунийга кўра мана шу тўрт нарса кимда бўлса, демак ўша инсон бахтлидир, саодатлидир. Ушбу мезонга кўра Ўзбекистон халқи ҳам том маънода бахтлидир. Азиз ватандошлар, мамлакатимиз учун энг муҳим байрам Мустақиллигимизнинг 31 йиллиги нишонлаш арафасидамиз. Аллоҳ таоло Ватанимизни, сарҳадларимизнинг тинчлигини, осмонимиз мусаффолигини ва дунёда тинч-хотиржам, осуда ҳаётни барқарор қилсин. Тинчлигимиз барқарор, мустақиллигимиз абадий бўлсин. Яқинлашиб келаётган мустақиллик байрами барчамизга муборак бўлсин.

НОДИР Қобилов, Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқотлар маркази илмий ходими

Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази олим­лари томонидан буюк аждодимиз, Мовароуннаҳрдан етишиб чиққан дастлабки улуғ муҳаддис, муфассир, фақиҳ, ҳадис ва тафсир уламоларининг қадри баланд имом­ларидан бири Абдулҳамид Кешийнинг машҳур “Муснад” асари илк бор ўзбек тилига таржима қилинди.

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан амалга оширилган ва дунёнинг етакчи уламолари томонидан эътироф этилган ушбу таржима халқимиз маърифатини янада оширишга хизмат қилади.