Танловга!

Бир куни ишдан уйга келдим ва эшикни тақиллатдим. Аммо, аёлим эшикни очмади. Шунда эрталаб аёлим қариндошимизникига бориб-келишга рухсат сўрагани эсимга тушиб, чўнтагимни ва хамёним солинган сумкани ковлай бошладим. Афсуски, калитим йўқ эди. Тўсатдан аёлимдан жаҳлим чиқа бошлади ва рухсат берганим учун афсусландим (Ишонинг чарчаб келганим учун шунақанги жаҳлим чиққан эди). Қўлимнинг бирида рўзғор учун майда-чуйда нарсалар, иккинчисида эса телефон. Аёлимга қўнғироқ қилмоқчи бўлиб, рақамларни энди термоқчи бўлгандим, интернет хабарида “Рамазонни муносиб кутиб олайлик” деган хабарга кўзим тушди. Ишлар билан бўлиб, Рамазон кириб келаётганини ҳам эсдан чиқаришга сал қолибди. Ўша жойда туриб, Аллоҳдан мағфират сўрадим. Бир четга ўтирдимда бирма-бир Пайғамбаримиз Расулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васалламдан келган ҳадисларни ёдга олдим.

Биринчи ёдимга келган ҳадис бу Саҳл ибн Саъд розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилган: «Жаннатда Райён деган бир эшик бор. Қиёмат куни ундан фақат рўзадорларгина киради. Улардан ўзга бирон киши ўша эшикдан улар билан бирга кира олмайди. «Рўзадорлар қани?» деган чақириқ келади. Шунда рўзадорлар ўша эшикдан кирадилар. Уларнинг охиргиси кириб бўлгач, эшик беркитилади. Шундан сўнг бошқа ҳеч ким ундан кирмайди» - деган ҳадис эди. Имом Муслим ривояти. Субҳаналлоҳ, ҳозиргина уйимнинг эшиги бир неча дақиқага ёпиқ бўлгани учун қанчайин жиғибийрон чиқиб, ўзимни қўйгани жой топа олмай аёлимдан жаҳлим чиқаётган эди. Агарда, бу эшик ўрнига шу жаннатдаги Раййон  номли эшик бўлганда-чи? (Кўз олдим қорунғулашиб, яна бир бор Аллоҳдан мағфират сўрадим). “Аллоҳга шукр, ҳали имкониятимиз ва вақтимиз бор”-дея аёлимни келишини сабрсизлик билан кута бошладим. Аёлим бироздан сўнг келди ва мени эшикдан кира олмай турганимни кўриб, хижолат бўлди ва ўзини койий бошлади. Мен унга бўлган воқеани ва бу яхшиликка бўлганини хурсанд бўлиб айтдим. Кейин икковимиз уйга кирдик ва биргаликда рўзага оид оят, ҳадис ва тиббий маълумотларни кўра бошладик. Рўза ислом динининг беш фарзидан бирилиги ва у Аллоҳ томонидан ҳар бир мусулмонга фарз қилинганлиги тўғрисидаги Қуръони Каримнинг оятларидан бири бўлган: “Эй, иймон келтирганлар! Тақволи бўлишларингиз учун Сизлардан олдинги (уммат)ларга  фарз қилингани каби сизларга ҳам рўза тутиш фарз қилинди”[1] - оятини учратдик (Бақара сураси, 183 оят). Аллоҳ ўзининг оятида иймон келтирганларга қарата рўзани тутишга буюрди. Бундан энг асосий мақсад, тақволи бўлишлигимиз учундир. Демак, гўзал тақво либосимиз бўлиши учун рўза тутмоғлигимиз лозимдир. Бу хусусда, имом Ғаззолий ҳазратларининг қуйидаги сўзларини ёдга оламиз: “Рўзадан мақсад Аллоҳ таолонинг хулқларидан бир хулқ – беҳожатлик билан хулқланиш, нафс истакларидан имкон қадар тийилиш орқали, шаҳватлардан пок фаришталарга иқтидо қилишдир. Инсон ҳайвон мартабасидан шаҳватларни ақл нури ёрдамида синдириш қувватига эгалиги билан устун туради. Аммо, шаҳватлар унга ўз таъсирини ўтказгани, у нафсу ҳавосига қарши курашишга мажбурлиги юзасидан фаришталардан қуйи туради. У шаҳватларга – нафс истакларига берилгани сари энг қуйи табақаларга – асфала софилинга қараб кетади, натижада ҳайвонлар даражасига тушиб қолади. Шаҳватини тийгани сайин фаришталарнинг олий мақомига кўтарилиб боради, натижада фаришталар уфқига етади”. Демак, инсон рўза тутиш орқали нафақат ўз таън-вужуди, балки қалбини поклаб, иймонини мустаҳкамлайди. Қолаверса, беҳожатлик билан хулқланади.  Бу инсон учун энг катта инъомдир.

Шунингдек юқоридаги таърифга эътибор беринг: “...нафс истакларидан имкон қадар тийилиш орқали, шаҳватлардан пок фаришталарга иқтидо қилишдир”. Инсон учун фариштларга иқтидо қилишдек бахт бўлмаса керак. Бу гуноҳсиз бўлган Аллоҳнинг фаришталари каби дуоингиз шаксиз мустажоб, жаннат сизга вожиб бўлади деганидир. Шундай экан, бу дамларни ғанимат билмоқ ва ундан фойдаланиб қолмоқ керак.

Шу алфозда аёлим билан бирма-бир ҳадисларни кўраётган эдик, аёлимнинг юзи ёришиб кетди ва бир ҳадисни кўрсатди. Яъни, Абдураҳмон ибн Авф розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) айтадилар: “Аёл киши беш вақт намозини ўқиса, бир ой Рамазон рўзасини тутса, фаржини сақласа ва эрга итоат қилса, унга “Жаннатнинг  қайси эшигидан хоҳласанг, киравер”, дейилади”[2]. Тасаввур қилиб кўринг, жаннатнинг саккиз эшигининг хоҳлаганидан киравер дея лутф этилишини. Аслида яшашимиздан мақсад шу эмасми?!

Рамазон ойида рўза тутишнинг инсоннинг иймонига, тақвосига, соғлигига, руҳиятига ижобий таъсири ҳақида кўп гапириш мумкин. Аммо, бунинг асл фойдасини Аллоҳнинг ўзи билади.

Барчамизга эшик олдида кутиб туриш эмас, балки жаннатнинг хоҳлаган эшигидан кириш насиб қилсин (Амин). Барчангизга ойлар султони-моҳи Рамазон муборак бўлсин!

Умиджон Абдубаннаев,

Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети ўқитувчиси 

[1] Қуръони Карим маънолари таржимаси. Шайх Абдулазиз Мансур.

[2] Имом Аҳмад ривояти

Масжидларимизда Аллоҳнинг муқаддас Каломи хатм қилинмоқда. Бирин-кетин хатми Қуръонлар ҳам якунланиб бормоқда. Таровеҳ кечалари чинакам Қуръон байрами, маънавий зиёфатга айланмоқда. Хатмоналардаги уламоларнинг ваъзлари, дуолар ҳар бир иймон соҳибини Роббисига янада яқинлаштирмоқда.

Бугун 30-май, Рамазоннинг ғанимат ўтиб бораётган 25-кунларидир. Тошкент шаҳридаги иккита жоме масжидда бу кеча Қуръони Карим хатмонаси яъни, Каломуллоҳнинг сўнгги суралари ўқилиб, чин ихлос ила дуолар қилинади.

Бугун 30.05.2019 санасида Тошкент шаҳридаги қуйидаги масжидларда Қуръони Карим хатмонаси якунига етади: 

1. “Имом Бухорий” жоме масжиди. (Олмазор тумани, 2-Чимбой  кўча, 1-уй. Телефон: +98 336-22-26, +90 116-03-33)

Имом-хатиб: Абдурашидов Садриддин

Қорилар: Алимов Аҳмадхон, Ғазиев Раҳматулло, Оқилов Хуршид, Қодиров Жалолиддин, Маҳкамов Зикруллоҳ, Қурбонов Исмоил, Камолов Абдулбасир, Эшонқулов Нурииймон. 

2. “Убай ибн Каъб” (“Бўрижар”) жоме масжиди. (Чилонзор тумани, “Бўрижар” маҳалласи, Ал Хоразмий кўчаси, 63-уй. Тел:, +90 956-42-25, +97 725-31-32)

Имом-хатиб: Алихонов Мирзатилло

Қорилар: Каримов Даврон, Каримов Муҳаммадамин  

3. “Омина”жоме масжиди. (Юнусобод тумани, Обод маҳалласи, Ўртасарой кўчаси 30 уй.  Тел. :+998 71 289 00 91, +97 753-46-05)

Имом-хатиб: Муҳиддинов Юсуф

Қорилар: Абдуҳамидов Абдулмажид, Сайфуддинов Абдуқодир, Қодиров Ёсинбек 

4. “Абдулҳамид ҳожи” жоме масжиди. (Учтепа тумани, “Истироҳат” маҳалласи, Муаллим кўчаси 2-уй.  Тел.:+71 247 39 56, +94 407-20-09, +94 696 20-20)

Имом-хатиб: Азимов Жамолиддин

Қорилар: Раҳимқулов Зубайр, Маҳмудов Абдураҳмон, Хамидов Мирзо Улуғбек 

5. “Тепа” жоме масжиди. (Манзил: Мирзо Улуғбек тумани, Ф.Хўжаев маҳалласи, Тепамасжид  кўчаси 2а-уй. Тел.: +71 262 00 61, +98 362-97-42, +97 442-32-52)

Имом-хатиб: Маматов Акбарали

Қорилар: Ҳошимов Асилхон, Мухтаров Шамсиддин 

Хатми Қуръондан кейинги дуолар мустажобдир. Рамазоннинг энг баракотли онларини қўлдан бой берманг, азизлар!

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Масжидлар бўлими

Танловга!

Барчамиз нимадир харид қилиш учун бозорга борганмиз. Нарсаларнинг баҳоси уларнинг сифатига қараб белгиланиши барчамизга маълум. Масалан, сиз уй сотиб олмоқчисиз. Уйнинг қай даражада шинамлиги ва бошқа шарт-шароитига қараб унинг нархи белгиланади. Унинг шинамликлари ортгани сари баҳоси ҳам ошиб бораверади. Барча шарт-шароитларга эга бўлган уйларнинг баҳоси ўз-ўзидан бошқаларидан кескин фарқ қилади. Энди сиз сотиб олмоқчи бўлган уй жаннатда бўлсачи? Табиийки, унинг баҳоси ҳам сиз тўлашингиз мумкин бўлган энг олий “пул бирлиги” билан белгиланади.

Аслида, бу дунё биз учун жаннат томон юриб ўтиш йўли қилинган. Аллоҳ таоло биз учун белгилаб қўйган мажбуриятлар бироз ҳаракат ва озроқ машаққатни талаб қилади. Намоз ўқиш, ҳаж қилиш ва закотни адо этиш каби барча амалларда машаққат бўлмаганида жаннат ҳам бўлмаган бўларди. Ушбу машаққат бизнинг асл нафсимизга зид бўлган амални бажаришдан юзага келади. Масалан, инсоннинг нафсида мол-дунёни яхши кўриш бор. Нафсимиз мол-дунёни қўлимизда тутиб туришни, уни ҳеч кимга бермасликни талаб қилса шариат биздан унинг закотини беришни талаб этади. Шундай қилиб, биз нафсимизга зид бўлган амални бажариш билан савобни қўлга киритамиз ва жаннатнинг тўловини тўлаймиз. Худди шунингдек, рўза ҳам Аллоҳ таоло бизга белгилаган фарз амаллар орасида энг машаққатлироғи саналади. Чунки, унда нафсимизга зид бўлган бир эмас, бир нечта – ўзимиз хоҳлаганча таомланишдан сақланиш, жинсий эҳтиёждан тийилиш каби амалларни бажаришимизга тўғри келади. Шунинг учун ҳам Аллоҳ таоло барча ибодатлар банданинг ўзи учун эканлиги, фақатгина рўза У зот учун бўлиши ва рўзанинг мукофотинини Ўзи беришини ваъда қилган.

Юқорида уй сотиб олиш мисолини бесабаб келтириб ўтмадик. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам машҳур ҳадиси шарифда шундай марҳамат қиладилар: “Албатта, жаннатда Райён деб номланадиган эшик бор. Қиёмат куни ундан рўзадорлар киради, улардан бошқалар ундан кирмайди…” (Бухорий ривояти).  Демак, ким жаннатга Райён эшигидан киришни, у ердан ўзи учун қасрлар бунёд этишни истаса табиатига қанчалар зид бўлмасин рўза тутиши, у ердаги ховлиси қанчалар гўзал бўлишини истаса ушбу муборак ойда яхши амалларни кўпайтириши, бир сўз билан айтганда, фурсат борида сармоясини йиғиб жаннат тўловини тўлаб қўйиши лозим бўлади.

Ийсохон Яҳё тайёрлади

Танловга!

1. Савол: «Қадр» сўзининг маъноси нима?

    Жавоб: Ушбу сўзнинг «юксак шараф», «миқдор» ва «белгиланган вақт ёки макон» каби маънолари мавжуд. 

2. Савол: Нима учун «Қадр кечаси» дея номланган?

    Жавоб: Уламолар бу саволга бир қанча жавоблар беришган:

• Бу кечанинг даражаси жуда улуғ бўлгани учун;
• Аллоҳ таоло бу кечада дуоларни ижобат қилгани учун;
• Бу кечада бедор бўлиб ибодат қилганларнинг ажр-савоблари бир неча баробар кўпайтириб берилгани учун;
• Аллоҳ таоло бу кечада қилинган солиҳ амални минг ойдаги амалдан яхшироқ қилиб қўйгани учун;
• Бу кечада бедор бўлганларнинг гуноҳлари кечирилгани учун; 

3. Савол: Бу кечанинг бошқаларидан қандай устунликлари бор?

    Жавоб: Унинг кечанинг бошқаридан бир қанча устунликлари бор:

• Ушбу кечада Қуръон Лавҳул Маҳфуздан дунё осмонига нозил қилинган;
• Бу кечада Аллоҳ таоло фаришталарини осмондан ерга туширади;
• Бу кеча омонлик ва саломатлик кечаси бўлади;

4. Савол: Бу кечани қандай ўтказиш керак?

    Жавоб: Қуръон тиловати, намоз, зикр ва дуолар билан ибодат қилиб ўтказиш лозим. 

5. Савол: Бу кечада қойим бўлишнинг ҳукми нима?

    Жавоб: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бажарган ва бунга тарғиб қилган амал бўлгани учун суннат амал саналади. 

6. Савол: Ушбу кечада нима деб дуо қилинади?

    Жавоб: Ушбу кечада қуйидаги дуо кўпроқ айтилади: «Аллоҳумма иннака аъвуффун, туҳиббул аъфва фаъфу аънний» (Маъноси: Аллоҳим, Cен марҳаматли Зотсан, афв этишни суясан, мени кечиргин!). 

7. Савол: Қадр кечасини Рамазоннинг қайси кечаларидан излаш лозим?

   Жавоб: Рамазоннинг охирги ўн кунлигидаги тоқ кечалар, хусусан, йигирма биринчи ва йигирма еттинчи кечадан излаш мақсадга мувофиқдир. 

8. Савол: У барча Рамазон ойларида бўладими ёки фақат Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам даврларига хосми?

    Жавоб: У  қиёматга қадар барча Рамазон ойларида бўлади.  

9. Савол: Нима учун унинг аниқ қайси кун экани махфий қолган?

    Жавоб: Бунинг ҳикматларидан бири мусулмонларни ихлос ва муҳаббат билан Рамазоннинг охирги ўн кунлигини тўлиқ ибодат ила ўтказишга тарғиб қилишдир. 

10. Савол: Кечанинг қанчасида қойим бўлиш лозим?

      Жавоб: Кечанинг баъзисини ибодат билан ўтказиш мумкин, аммо тўлиқ ибодат қилиш афзалдир.

Манбалар асосида

Ийсохон Яҳё тайёрлади

Танловга! 

Лайлатул қадр - йил давомидаги энг афзал кеча...

Аллоҳ таоло бу кечани ойлар султони Рамазон ойига хослади ва бу кечада Қуръони Каримни Ўз Пайғамбари Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга нозил қила бошлади. Аллоҳ таоло “Қадр” сурасида айтадики:

“Албатта, Биз у(Қуръон)ни Лайлатул Қадрда туширдик” (1-оят)

Мана шу ояти карима ҳам қадр кечасининг қадри қанчалик улуғ эканини кўрсатади.

Лекин Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло бу кечани барча инсонлардан сир тутди.

Уламоларимиз бу сир тутишликнинг бир неча сабаблари бор эканлигини айтишади.

Қуйида уларнинг баъзиларини келтириб ўтамиз:

- Имом Фахр ар-Розий роҳимаҳуллоҳ ўзларининг ”Тафсийул кабир” китобларида шундай деганлар: ”Аллоҳ таоло бу кечани бир неча сабаблар туфайли махфий қилди.

Биринчи сабаб: Аллоҳ таоло баъзи бир нарсаларни яширгани каби у кунни ҳам яширди.

Мисол учун, бандаларини барча тоат-ибодатига ундаш учун ўз розилигини тоатларига, барча гуноҳлардан сақланишлари учун ғазабини маъсиятларга, инсолар барчалари бир бирларини ҳурмат қилишлари учун ўз валийларини инсонлар ичига ва кўпроқ дуо қилишлари учун эса ижобатини дуоларга яшириб қўйди. Шу билан бирга, барча исмларини улуғлашлари учун ”Исми Аъзам”ини, барча намозларга эътиборли бўлишлари учун ”ўрта намоз”ни, кўпроқ тавба қилишлари учун тавбаларининг қайси бири қабул бўлганини ва доим хавфда бўлишлари учун ўлим вақтини махфий қилди. Худди шунингдек, Рамазоннинг барча кунларини ғанимат билишлари учун бу кечани ҳам махфий қилди.

Иккинчи сабаб: Аллоҳ таоло бу кечани яширгани сабаби ўлароқ айтадики: Агар сиз бандаларимни гуноҳга бўлган жуъратингизни била туриб, бу кечани маълум бир кунга таъйин қилганимда ва сизлар нафсингизни гуноҳга ундаши туфайли ана шу кунда гуноҳ қилиб қўйсангиз. Ва натижада, билиб туриб қилган гуноҳингиз, билмай қилган гуноҳингиздан оғирроқ бўлар эди. Ана шу сабаддан, мен сизларга бу кечани сир тутдим.

Учинчи сабаб: Бандам бу кечани излаб топишга ҳаракат қилиб, шу қилган саъй-ҳаракати сабабли савобга эришишлари учун бу кечани махфий қилдим.

Тўртинчи сабаб: Қачонки банда Лайлатул қадр қайси кун эканини билмаса, Рамазоннинг ҳар бир кечаси қадр кечаси бўлиши мумкин деб ҳар бир кечани тоат ибодат билан ўтказади ва Аллоҳ таоло бундай бандаси билан фаришталарга мақтанади ва уларга “сизлар “ерда фасод тарқатиб қон тўкадиган кимсани яратасанми?”- деган эдингизми?” - деб айтади ва кўриб қўйинглар дейди.

Аллоҳ таоло барчамизни шундай улуғ кечага етишни ва кўплаб ажрларга эришишимизни насиб қилсин.

Интернет маълумотлари асосида тайёрланди.

Тошкент Ислом институти 2-курс талабаси

Муҳаммад Али Муҳйиддин