Ҳар бир инсонга Аллоҳ таоло томонидан турли хил зеҳн ва хотира берилади. Баъзилар ўзларининг ҳофизалари заиф эканлигини, ёдлаган нарсалари тез эсдан чиқаётганлигини шикоят қиладилар. Ана шундай инсонлар бундай ҳолатдан ҳеч афсусланмасинлар. Чунки, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам ўз сўзларида у киши ҳам унутиб, эсдан чиқаришларини айтиб ўтганлар. Саҳобалардан ҳазрати Али ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳу ҳам ушбу муаммо билан Расулуллоҳ  соллаллоҳу алайҳи васаллам олдиларига келдилар. Шунда Расулуллоҳ  соллаллоҳу алайҳи васаллам у кишига ва у киши орқали бутун умматга агар улар тез унутадиган бўлиб қолсалар нима қилишларини баён қилиб бердилар. Сизга ушбу ҳадисни ҳавола қиламиз. 

عَن ابنِ عَبّاسٍ أَنّهُ قالَ: "بَيْنَمَا نَحْنُ عِنْدَ رَسُولِ الله صلى الله عليه وسلم إذْ جَاءَهُ عَلِيّ بنُ أَبي طَالِبٍ فقالَ: بِأبِي أَنْتَ وَأُمّي تَفَلّتَ هَذَا القُرْآنُ مِنْ صَدْرِي فَمَا أَجِدُنِي أَقْدِرُ عَلَيْهِ، فقالَ لَهُ رَسُولُ الله صلى الله عليه وسلم: يَا أبَا الْحَسَنِ أَفَلاَ أُعَلّمُكَ كَلِمَاتٍ يَنْفَعُكَ الله بِهِنّ وَيَنْفَعُ بِهِنّ مَنْ عَلّمْتَه ويُثَبّتُ ما تَعَلّمْتَ في صَدْرِكَ؟ قالَ أَجَلْ يَا رَسُولَ الله فَعَلّمْنِي. قالَ: إذَا كانَ لَيْلَةُ الْجُمُعَةِ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَقُومَ في ثُلُثِ اللّيْلِ الاَخِرِ فَإِنّهَا سَاعَةٌ مَشْهُودَةٌ وَالدّعَاءُ فِيهَا مُسْتَجَابٌ وَقَدْ قالَ أَخِي يَعْقُوبُ لِبَنِيهِ {سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَكُمْ رَبّي} ـ يَقُولُ حَتّى تَأْتِي لَيْلَةُ الْجُمُعَةِ ـ فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِعْ فَقُمْ في وَسَطِهَا فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِعْ فَقُمْ في أوّلِهَا فَصَلّ أَرْبَعَ رَكَعَاتٍ تَقْرَأُ في الرّكْعَةِ الأولَى بِفَاتِحَةِ الكِتَابِ وَسُورَةِ يَس، وَفي الرّكْعَةِ الثّانِيَةِ بِفَاتِحَةِ الكِتَابِ وحم الدّخَانَ، وَفي الرّكْعَةِ الثّالِثَةِ بِفَاتِحَةِ الكِتَابِ وألم تَنْزِيلُ السّجْدَةِ، وَفي الرّكْعَةِ الرّابِعَةِ بِفَاتِحَةِ الكِتَابِ وَتَبَارَكَ المُفَصّل. فَإِذَا فَرِغْتَ مِنْ التّشَهّدِ فاحْمَدِ الله وأحْسِنِ الثّنَاءَ عَلَى الله وَصَلّ عَلَيّ وَأَحْسِنْ وَعَلَى سَائِرِ النّبِيّينِ، وَاسْتَغْفِرْ لِلْمُؤْمِنينَ والمُؤْمِنَاتِ ولإخْوَانِكَ الّذِينَ سَبَقُوكَ بالإيمَانِ ثُمْ قُلْ في آخِرِ ذَلِكَ: 

Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

 «Биз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларида эдик. Бир пайт Алий ибн Абу Толиб келиб: «Ота-онам сизга фидо бўлсин! Бу Қуръон менинг қалбимдан чиқиб кетяпти. Уни эгаллай олишимга кўзим етмайяпти», деди. Расулуллоҳ солллаллоҳу алайҳи васаалм: «Эй Абу Ҳасан, сенга бир нечта келималарни ўргатмайми, Аллоҳ улар билан сенга ҳам, сен уларни ўргатганларга ҳам манфаат беради ва ўрганганинг кўксингда барқарор бўлади?» дедилар. У: «Ҳа, эй Аллоҳнинг Расули, ўргатинг», деди.

 У зот: «Жума кечаси бўлганда, кечанинг охирги учдан бирида тура олсанг, бу гувоҳ бўлинадиган вақт. Ундаги дуо ижобат. Биродарим Яъқуб ҳам ўғилларига: «Роббимдан сизлар учун мағфират сўрайман», деб, жума кечаси келишини айтган эди. Қила оламасанг, кечанинг ўртасида тур. Буни ҳам қила олмасанг, аввалида тур. Тўрт ракат намоз ўқи. Биринчи ракатда Фотиҳаи Китоб ва Ёсин сураларини, иккинчи ракатда Фотиҳаи Китоб  ва Духонни, учинчи ракатда Фотиҳаи Китоб ва Саждани, тўртинчи ракатда Фотиҳаи Китоб ва Мулкни ўқийсан. Ташаҳҳудни тугатгач, Аллоҳга ҳамд айт ва Аллоҳга сано айтишни яхши қил. Менга яхшилаб салавот айт ва бошқа пайғамбарларга ҳам. Мўмину мўминалар ва ўзингдан олдин иймон билан ўтган биродарларинг учун мағфират сўра. Кейин ана шуларнинг сўнгидан шундай деб айт: 

اللّهُمّ ارْحَمْنِي بِتَرْكِ المَعَاصِي أَبَداً مَا أَبْقَيْتَنِي، وارْحَمْنِي أنْ أَتَكَلّفَ مَا لاَ يَعْنِينِي، وارْزُقْنِي حُسْنَ النّظَرِ فِيمَا يُرْضِيكَ عَنّي، اللّهُمّ بَدِيعَ السّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ ذَا الْجَلاَلِ وَالإكْرامِ وَالعِزّةِ التي لا تُرَامُ أَسْأَلُكَ يا الله يا رَحمَنُ بجَلاَلِكَ ونورِ وَجْهِكَ أَنْ تُلْزِمَ قَلْبِي حِفْظَ كِتَابِكَ كَمَا عَلّمْتَنِي وَارْزُقْنِي أَنْ أتْلُوَهُ عَلَى النّحْوِ الّذِي يُرْضِيكَ عَنّي. اللّهُمّ بَدِيعَ السّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ ذَا الْجَلاَل والإِكْرَامِ والعِزّةِ التي لا تُرَامُ أَسْأَلُكَ يا الله يا رَحْمَن بجَلاَلِكَ وَنُورِ وَجْهِكَ أَن تُنَوّرَ بِكَتَابِكَ بَصَرِي وأنْ تُطْلِقَ بِهِ لِسَاني وَأَنْ تُفَرّجَ بِهِ عن قَلْبِي وَأَنْ تَشْرَحَ بِهِ صَدْرِي وأَنْتَغْسِلَ بِهِ بَدَنِي فإِنّهُ لا يُعِينُنِي عَلَى الحقّ غَيْرُكَ وَلاَ يُؤْتِيهِ إلاّ أَنْتَ وَلا حَوْلَ وَلاَ قُوّةَ إِلاّ بالله العَلِيّ العَظِيمِ. 

«Аллоҳим! Мени боқий қолдирганинг муддатича доимий равишда гуноҳларни тарк қилишим ила менга раҳм қил. Ўзим учун фойдали бўлмаган нарсага ўзимни уринтирмасимдан менга раҳм қил. Сени мендан рози қиладиган нарсага яхши назар солишни менга насиб эт. Аллоҳим! Осмонлару ерни йўқдан бор қилган Зот! Эй улуғлик, икром ва кўз етмас иззат соҳиби! Эй Аллоҳ! Эй Роҳман! Улуғлигинг ва Юзингнинг нури ҳурматидан сўрайман, қалбимни Китобингни Ўзинг ўргатганингдек ёд олишда давомли қил! Уни Сени мендан рози қиладиган тарзда тиловат қилишни менга насиб эт. Аллоҳим! Осмонлару ерни йўқдан бор қилган Зот! Эй улуғлик, икром ва кўз етмас иззат соҳиби! Эй Аллоҳ! Эй Роҳман! Улуғлигинг ва Юзингнинг нури ҳурматидан сўрайман, Китобинг билан кўзимни мунаввар қил, тилимни енгил қил, у билан қалбимни оч, кўксимни кенг қил, у билан баданимни юв! Зотан, Ўзингдан ўзгаси ҳақ ишда менга ёрдам бера олмас. Уни фақатгина Сен берасан. Олий ва буюк Аллоҳнинг ёрдамисиз на куч бор, на қудрат бор». 

يَا أَبا الحَسَنِ فافعل ذَلِكَ ثلاثَ جُمَعٍ أَوْ خَمْساً أَو سَبْعاً تُجَبْ بِإِذْنِ الله والّذِي بَعَثَنِي بالحَقّ مَا أَخْطَأَ مُؤْمِناً قَطّ. 

 Эй Абу Ҳасан, буни уч, беш ёки етти марта қилсанг, Аллоҳнинг изни билан дуойинг ижобат бўлади. Мени ҳақ билан юборган Зотга қасамки, бу бирор мўминни асло четлаб ўтмаган». 

قالَ عبد الله بنُ عَبّاسٍ فَوَالله مَا لَبِثَ عَلِيّ إلاّ خَمْساً أوْ سَبْعاً حتّى جَاءَ عليّ رَسولَ الله صلى الله عليه وسلم في مِثْلِ ذَلِكَ المَجْلِسِ فقَالَ: يا رَسُولَ الله إنّي كُنْتُ رجلاً فِيمَا خَلاَ لاَ آخُذُ إلاّ أَرْبَعَ آيَاتٍ أوْ نَحْوَهُنّ فإِذَا قَرَأْتُهُنّ عَلَى نَفْسِي تَفَلّتْنَ وَأنا أَتَعَلّمُ اليَوْمَ أَرْبَعِينَ آيَةً وَنَحْوَها فَإذَا قَرَأْتُهَا عَلَى نَفْسِي فَكَأَنّمَا كِتَابُ الله بَيْنَ عَيْنَيّ وَلَقَدْ كنْتُ أَسْمَعُ الحَديثَ فإِذَا رَدَدْتُهُ تَفَلّتَ وَأنا اليَوْمَ أَسْمَعُ الأحَادِيثَ فإِذَا تَحَدّثْتُ بِهَا لَمْ أَخْرِمْ مِنْهَا حَرْفاً، فقَالَ لَهُ رَسُولُ الله صلى الله عليه وسلم عِنْدَ ذَلِكَ: مُؤْمِنٌ وَرَبّ الكَعْبَةِ يَا أَبَا الحَسَنِ". 

Ибн Аббос розияллоҳу анҳу айтади: «Аллоҳга қасамки, Алий беш ёки етти жума ўтибоқ, худди ўша мажлисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига келиб: «Эй Аллоҳнинг Расули! Аллоҳга қасамки, мен илгари фақат тўрт ё шунга яқин оятни эслаб қолардим. Ичимда ўқиб кўрсам, чиқиб кетган бўларди. Бугун эса қирқ ё шунга яқин оятларни ўрганяпман. Ичимда ўқиб кўрсам, гўё Аллоҳнинг Китоби кўз ўнгимда тургандек. Мен ҳадис эшитардим, қайтариб кўрсам, чиқиб кетган бўларди. Бугун эса ҳадисларни эшитяпман ва уларни айтиб берсам, ундан бирор ҳарфни ҳам тушириб қўймаяпман», деди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Каъба Роббига қасамки, мўминсан, эй Абу Ҳасан!» дедилар».

Жорий йилнинг 29 ноябрь куни Россия Ислом институтида анъанавий IV “Ислом билим юртлари фаолиятида инновацион технологиялар” номли халқаро илмий-амалий конференция бўлиб ўтади.

Ушбу конференция Россия Ислом институти ҳамда Татаристон мусулмонлари диний бошқармасининг ҳамкорлигида ўтказилмоқда.

Конференцияда Татаристон мусулмонлари муфтийси, Россия Ислом институти ректори, ўқитувчи ва ходимлари, шунингдек, Миср, Яман, Эрон ҳамда Тунис каби мамлакатлардан ташриф буюрувчи соҳа мутахассисларининг ҳам қатнашишлари кутилмоқда.

Тадбирда диний фанларни ўқитишнинг ўзига хос хусусиятлари, хорижий тилларни ўқитишнинг замонавий усуллари ҳамда Ислом иқтисодиёти ва унинг долзарб муаммолари каби масалалар муҳокама қилиниши режалаштирилган.

Даврон НУРМУҲАММАД

тайёрлади