muslim.uz

muslim.uz

“Виртуал севги” – интернет ижтимоий тармоқларида бир-бирига номаҳрам бўлган йигит ва қизларнинг ўзаро суҳбатлашиши, бир-бирига шаҳватни уйғотувчи гап-сўзларни айтиши, ўзининг расмларини бир-бирига юбориши бўлиб, айрим ҳолларда, бу иш оилалилар ўртасида бўляпти ва қанчадан қанча оилалар бузилиб кетиши содир бўлмоқда.

Афсуски, жамиятимизда бу каби иллатлар кўпайиб бормоқда. Бу иллат катта ёшдагиларнинг ҳам, ўрта ёшдагиларнинг ҳам, айниқса, ёшларнинг ахлоқий бузилишига олиб келмоқда. Бу муаммонинг ечими борми? Қуйида шу ҳақида сўз юритамиз.

Ижтимоий тармоқларнинг кўплаб фойдалари бор. Масалан, оила аъзолар, ота-она, қариндошлар ва дўстлар билан мулоқот қилиш имконини беради. Шу билан бирга унинг хатарли томонлари ҳам бор. Кўпчилик одамлар бу жиҳатига эътибор қилмайдилар. Унинг катта хатарларидан бири – “виртуал севги”лардир.

Номаҳрамлар бир-бирларининг суратларига қараши ҳис-туйғуни бошқарувчи миядаги кўплаб ҳужайраларнинг ҳалок бўлишига олиб келади. Профилларда йигит ва қизларнинг суратини кўриш ва бошқаларга юборишнинг осонлиги ҳамда ёшларда бекорчиликнинг авж олгани ҳаром алоқаларнинг кўпайишига сабаб бўлмоқда. Виртуал танишув бориб-бориб реал кўришувга, у эса зинога олиб келмоқда. Бу нарса ёшларнинг бугунги кунини ҳам, келажагини ҳам барбод қилади. Вақтлар зое бўлмоқда, авратлар очилмоқда, оилавий, шахсий маълумотлар ташқарига чиқиб кетмоқда.

Олимлар аллақачон исботлашганки, йигит қизга шаҳват назари билан қараса, миясида муайян гармонлар ишлаб чиқарила бошлайди. У гармонлар жинсий алоқага масъул ҳисобаланади. Юрак ҳам бу пайтда тез уриб, кўп қонни ўтказади. Бу жараён қисқа муддатда содир бўлади. Шунинг учун бегона аёл-қизларга қарашдан бутунлай тийилиш керак. Бу тийилиш, юқорида айтилганидек, мия гармонларни бевақт ишлаб чиқаришининг олдини олади. Юракни ҳам бир маромда ишлашига боис бўлади. Кўзни тийиш кишини бир умрлик надомат, турли жинсий, руҳий ва бошқа касалликлардан, ҳаром ишлардан тийилишига сабаб бўлади.

Ижтимоий тармоқларга кирган киши фойдали нарсаларни кўриш ва ўқишни ният қилиши керак.

Биргина тугмани босиш билан Аллоҳ ҳаром қилган нарсага кўзи тушади. Аллоҳнинг амрига бўйинсўниш керак ва ўша тугмани босмаслик керак. Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай деган:

قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ

“Сен мўминларга айт, кўзларини тийсинлар ва фаржларини сақласинлар. Ана шу улар учун покдир. Албатта, Аллоҳ нима ҳунар қилаётганларидан хабардордир” (Нур сураси, 30-оят).

Ҳаромга ундаган нафснинг хоҳишига юрмай, сабр қилиш улкан савобни қўлга киритишга сабаб бўлади. Аллоҳ таоло мана бу оятда шундай деган:

  إِنِّي جَزَيْتُهُمُ الْيَوْمَ بِمَا صَبَرُوا أَنَّهُمْ هُمُ الْفَائِزُونَ

“Албатта, Мен бугун уларни сабр қилганлари учун мукофотладим. Албатта, улар ўзлари ютуққа эришгувчилардир” (Мўминун сураси, 111-оят).

Агар сиз ҳаромга назар солишдан ўзингизни тийсангиз, бундан мақсадингиз Аллоҳнинг буйруғига итоат қилиш, қиёмат куни Унинг ҳузурида туришдан қўрқиш бўлса, сиз мана бу оятда ваъда қилинган мукофотга эришасиз, инша Аллоҳ.

Аллоҳ таоло шундай деб марҳамат қилади:

وَأَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَنَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوَى فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوَى

“Ва, аммо ким Роббисининг мақомидан қўрққан ва ўз нафсини ҳаволаниб кетишидан қайтарган бўлса. Бас, албатта, жаннат ўрин бўладир” (Нозиот сураси, 40-41-оятлар).

Қизларнинг суратига ҳар қанча назар солсангиз ҳам, бир куни барибир вафот этасиз. Қабрингизда ва Охиратда сизга ас қотадиган нарса амалингиздир. Шундай экан, сизга қандай амал ҳамроҳ бўлишини ўзингиз танланг!

Аллоҳ таоло қайтаргани учун ҳаромга қарашдан тийилган кўзни дўзах ўти ёндирмайди.

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар: “Уч киши борки, уларнинг кўзлари дўзахни кўрмайди. Булар: Аллоҳнинг йўлида қўриқчилик қилган кўз, Аллоҳдан қўрқиб йиғлаган кўз ва Аллоҳ ҳаром қилган нарсаларга боқишдан тийилган кўз”. Имом Табароний ривоят қилганлар.

Ҳаромга назар солишдан тийилиш иймоннинг зиёда бўлишига ва қалбда ҳаловат туйилишига сабаб бўлади. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар: “Агар сен Аллоҳ азза ва жалланинг розилиги учун бирор ишни тарк этсанг, Аллоҳ унинг ўрнига сен учун ундан яхшироғини беради”. Имом Аҳмад ривояти.

Мабодо ҳаром нарсага қараб қўйсангиз, қалбингизга шайтон “Энди тавба қилсанг ҳам фойдаси йўқ”, “Энди солиҳ амал қилсанг ҳам фойдаси тегмайди” ёки “Мана бун гуноҳни ҳам қил. Кейинроқ тавба қилиб оласан” деб васваса қилишига йўл қўйманг! Бу васвасага қулоқ солсангиз, у сизни гуноҳнинг домига баттар тортади ва аҳволингизни оғирлаштиради. Шунинг учун сиз дарҳол тавба қилишингиз ва гуноҳдан тийилиб, солиҳ амаллар қилишга ўтишингиз керак. Агар сиз тавбада бардавом бўлсангиз, бориб-бориб маъсиятни ёмон кўрадиган, ундан нафратланадиган бўлиб қоласиз.

Ҳаромга қараш зинонинг турларидан бири эканини билишингиз керак. Чунки, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам “Кўз ҳам зино қилади. Унинг зиноси назардир” деганлар. Агар сиз бир аёлга шаҳват билан қарасангиз, кўзингиз зино қилган ҳисобланади. Чунки, кўз номаҳрам аёлга шаҳват билан қараган пайтда танада ҳақиқий зино пайтида бўладиган жараёнлар кечади. Яъни баъзи гармонларнинг ишлаб чиқарилиши, зинога тайёрланиши каби. Шунинг учун ҳам Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам “Фарж уни ё тасдиқлайди ёки ёлғонга чиқаради” деганлар.

Юқоридагиларни ўқиб чиқдингиз. Энди кўзингизни ҳаромга тикишдан тиясизми? Ёки яна қарайсизми? Аллоҳ таоло бу кўзни ибодат саналган нарсаларга қарашга, қараш орқали ҳам савоб олишга буюрган. Шунинг учун кўзингизни Аллоҳнинг Каломи – Қуръонга қарашга ўргатинг. Бундан ташқари ота-она, аҳли аёл, фарзандлар, дўстлар ва устозларнинг юзларига самимий табассум билан боқишга ўргатинг. Мана шунда ажру савоб оласиз.

 

 

Абдуддоим Каҳелнинг мақоласидан

Нозимжон Иминжонов таржимаси

ЎМИ матбуот хизмати

 

 

Ҳукамолар тўқликнинг элликка яқин зарарини санаганлар: оғирлик, чарчоқ, кўнгил кўрлиги, ғам, руҳий заифлик, гуноҳдан қўрқмаслик, ҳаёсизлик, ақлнинг заифлиги, ношукрлик, ахлоқсизлик, нотинчлик, шаҳватпарастлик, хотирасизлик, ўлимни эсдан чиқариш, дунёни кўп севиш, бахиллик, хасислик, зулм, шайтонга эргашиш, сабрсизлик, ҳикматдан узоқ бўлиш,қўрқоқлик каби....

Шунинг учун мўмин-мусулмон ҳалолдан бўлса ҳам, ейишни камайтириш керак. Кунда икки марта овқатланиш инсонга кифоя. Эрталаб ва кечқурун. Халқимизда бу одат яқингача бор эди. Ҳаётимизга Европа удумлари кириб келди-ю, энг фойдали одатларимиз йўқолди. Аслида доим тўқ бўлиб юришдан йироқ бўлиш керак. Буюкларимиз шундай дейишади: “Соғлиқ, хотиранинг баркамол ва гўзаллиги-ўртача очликда юришдир”. Очликдан мақсад ҳаддан ташқари очлик эмас. Заковатнинг ривожланиши-машаққатнинг озлиги, қаноат, Аллоҳ таолонинг бало ва азобларини унутмаслик, ўлимга тайёр туриш, доим таҳоратли ва ибодатли бўлиш каби амалларга боғлиқ. Зеро, оз еган кишининг ташвиши ҳам кам бўлади. Бундай кам еб, кам харжлайдиган киши орттирганларини фақир, йўқсил ва мискинларга бериши мумкин. Қиёмат кунидаги энг оч инсонлар бу дунёда қоринларини доимо тўйғазиб юрганлардир. Тўқларнинг охиратда оч қолишларидан бирига сабаб, уларнинг бу дунёда малакут олами ва Ҳақ каломидан бехабар ўтиб кетганларидир. Зеро, ҳар бир мўминнинг келажакда содир бўладиган ҳодисаларни кўриб англайдиган бир  фаросат нури бўладики, нафсларига қул бўлганларнинг бундан хабарлари бўлмайди. Луқмони Ҳаким айтганки: “Эй фарзанд қорнингни босиб-тиқиб тўйдирсанг, фикр хазиналаринг қурийди, тафаккур қилолмайдиган аҳволга тушасан, сендан ҳикмат деган неъмат кетади, аъзоларинг ибодат қилишдан қолади.” 

Шу ўринда дин бўйича сунъий босим кўтарилиб, одамлар ўз ихтиёрлари билан исломга қайтаётган пайтда бўлиб ўтган бир ҳодиса ёдга тушади.Олий ўқув юртларида узоқ вақт раҳбар лавозимларда ишлаб келган, илмий унвон  соҳиби бўлмиш бир киши  Рамазондан кейин ҳам рўза тутиш лозимлигини қайта-қайта такрорлар, уламолардан қайси кунлари қандоқ рўза тутилишини тушунтириб беришни сўрар эди. У кишидан нима учун бу масалага қизиқиб қолганини сўрашди.

“Очиғини айтсам, бу йил биринчи марта тўлиқ рўза тутдим”, деди у ва ўз гапида давом этиб қуйидагиларни айтди:

“Рўзанинг фойдаси жуда ҳам кўп экан. Буни мен ўз тажрибамда ҳис қилдим. Ибодат, тақво, соғлик масаласида ҳеч гап йўқ. Ҳаммаси маълум. Ҳатто одамлар билан бўладиган муомалада ҳам фойдаси кўп экан. Илгарилари иш битириш учун  деб ёлғон-яшиқни гапираверар эдик. Рўза тутган одам ҳеч ёлғон гапира олмай қолар экан. Ҳатто, бир оғиз ҳам ёлғон гапирмай қўйдим. Рўза ёлғон гапириб, иш битириб кетиш пайти келганда ҳам  рўза оғзим билан ёлғон гапираманми, деб ўзимни тўхтатиб қолмоқдаман. Менимча, рамазондан кейин ҳам вақти-вақти билан рўза тутиб турилса бу ҳолатни ушлаб қолишга ёрдам берса керак”.

Ҳа, бу гапларда жон бор. Бу нарсага алоҳида эътибор бериш керак, илмий унвони бор киши бир ой рўза тутиб юқоридаги ҳолатга келгандан кейин, мутахассис уламолар режали илмий изланишлар олиб борсалар, самарали натижалар чиқиши турган гап.

Энди рўзанинг илмий мўьжизаларига ўтайлик. Маълумки, рўза фарз бўлган дастлабки даврда мусулмонлар фарз ибодатини адо этиш масъулияти ҳисси ила рўза тутаверганлар. Кейинчалик бошқа халқ, миллат ва элатлар билан аралашилди. Уларнинг саволларига, эътирозларига ёки Исломга нисбатан қилган таьналарига жавоб бериб бориб исломий ибодатларнинг, жумладан, рўзанинг ҳукмлари, ахлоқий фойдалари ва ўша замон руҳи ва талабига мос томонлари шарт қилинди, тушунтирилди.

Кейинчалик, хусусан, бизнинг асримизда Ислом душманлари унга илм номидан ҳужум бошладилар ва таъна тошларини отдилар. Улар томонидан Ислом дини илм душмани, исломий ибодатлар илмий асосга эга эмаслиги, инсонлар учун зарарли экани кенг баён қилинди. Жумладан, рўза соғлиқнинг кушандаси, инсон шахсиятини тамомила бузиб ташлайдиган омил сифатида васф этилди.

Лекин охир-оқибатда рўза кони фойда экани, усиз соғлиқни сақлаш мумкин эмаслиги, рўза кўплаб беморликларнинг давоси экани исбот қилинди. Энг қизиғи, бу илмий кашфиётларнинг ҳаммаси мусулмон бўлмаган кишилар томонидан қилинди ва қилинмоқда.

Мазкур илмий  тажрибаларнинг натижалари Ислом динида бундан ўн беш аср илгари рўза тутишни фарз қилиниши илмий мўжиза бўлганига далолат сифатида қабул қилинмоқда. Ёки бошқача қилиб айтадиган бўлсак, Аллоҳ таолонинг: “Рўза тутмоғингиз сиз учун яхшидир”, деган ояти ва Пайғамбаримиз с.а.в. нинг: “Рўза тутинглар, саломат бўласизлар”, деган ҳадислари мўьжизаси исбот бўлмоқда.

Тиббий илмий изланишлар оқибатида рўзанинг турли жисмий ва руҳий касалликлардан ҳимоя қилиш, уларнинг олдини олишда фойдаси борлиги собит бўлди.

Баъзи мисолларни келтирамиз:

  1. Рўза инсондаги касалликларга қарши қобилият (иммунитет)ни кучайтиради. Чунки рўза тутган одамда ушбу мақсадга хизмат қилувчи ҳужайралар ўн марта кўпайиши илмий равишда собит бўлган.
  2. Рўза тутган одамда семизликка қарши монелик пайдо бўлади. Чунки одатда семизлик ғизони ҳазм қилишдаги нуқсондан, атроф-муҳитдаги нафсоний ва ижтимоий таъсирлар орқали келиб чиқади.

Гоҳида руҳий изтироб ҳам ғизони нотўғри  таъсир қилишга олиб бориши мумкин. Рўза тутган одам руҳий, ақлий истиқрорга эга бўлади. Чунки рўзадор одам имоний  муҳитда кўп ибодат, зикр, Қуръон тиловати қилиб вақт ўтказади. Турли аччиқланиш, асабийлашиш, уруш-жанжаллардан йироқ бўлади.

  1. Рўза буйракда тошлар йиғилишдан сақлайди. Чунки рўза тутган одамнинг қонида сода кўпайиб, калий тузлари тўпланишини ман қилади. Шунингдек, рўзадор сийдигида сийдик йўлларидаги тузларни тўпланиб қолишини йўқотадиган модда кўпайиши ҳам илмий равишда исбот этилган.
  2. Рўза инсон жисмини унинг тўқималарида тўпланиб қоладиган турли зарарли моддалардан тозалашда ёрдам беради. Маълумки, озиқ-овқат, дори-дармон ва ҳаво орқали инсон жисмига кўплаб зарарли моддалар кириб, тўпланиб қолади. Ана ўша моддалар фақат рўза тутиш орқали чиқиб кетади.
  3. Рўза жинсий мойилликнинг кучини қирқади. Бу эса, айниқса ёшлар учун жуда ҳам фойдалик бўлиб, жисмни турли асабий ва жисмоний изтироблардан сақлайди. Бу ҳолат ҳам илмий тажрибалар орқали исбот қилинган.

Халқаро алоқалар бўлими ходими

Абдуллоҳ Парпиев тайёрлади

Имом Бухорий раҳматуллоҳи алайҳ ва бир қанча муҳаддислар ривоят қилган ҳадиси қудусийда Аллоҳ таоло: “Одам боласининг рўзадан бошқа ҳамма амали ўзи учун, фақат рўза Мен учун ва унинг мукофотини Мен – Ўзим берурман” -дейди.

Ҳадиси қудусийнинг мазмун ва моҳиятини тушуниб, англаб етишиш учун ҳадиснинг матни изоҳ ва шарҳларга эҳтиёж сезади.

“Саҳиҳул Бухорий”нинг шарҳи “Фатҳул Борий”да  Ибн Ҳажар Асқалоний раҳматуллоҳи алайҳ ушбу ҳадиси қудусийнинг маъносини ёритиб, ундаги муҳим ўнта асл моҳиятни баён қилади.

  1. Бандаларнинг амаллари ҳаммаси ёлғиз Аллоҳ таоло учун бўлишлиги таъкидланган бўлсада, амалларнинг ичида “...фақат рўза Мен учундир...” -деб хосланишининг сабаби, рўза ибодатига риё (хўжакўрсинлик) аралашмайди. Рўза ўзини тийишдан иборат ботиний амал бўлгани учун риё аралаштиришни имкони ҳам бўлмайди. Рўзадан бошқа ибодатлар зоҳирий амал бўлгани учун риё аралашиш хавф-хатари доим бўлади. Ибодатларга риё аралашса, фақат Аллоҳ таоло учун эканлиги қолмайди.

Қуйидаги ҳадис бу маънони қўллаб-қувватлайди.

عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: "لَيْسَ فِي الصِّيَامِ رِيَاءٌ" رواه البيهقي

 Ибн Шиҳобдан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Рўзада риё бўлмайди” – дедилар. Имом Байҳақий ривоят қилган.

Рўза банда билан Роббиси орасидаги сиррий амал бўлиб, ўзига хос ибодатдир. Рўзадан бошқа ҳамма амалларда бирон бир амални бажараётган шахс, ўзгаларнинг ҳаваси, мақтови, эътиборини жалб қилишни истаб қолади. Шунинг учун Аллоҳ таоло амалларнинг ичида “...фақат рўза Мен учундир...” -деб хосламоқда.

  1. Бандаларнинг ҳамма амалларига мукофотни ёлғиз Аллоҳ таолонинг ўзи бериши ва ундан бошқа мукофот берувчи йўқ эканлиги аниқ бўлсада, “...унинг мукофотини Мен – Ўзим берурман...” –деб хосланишининг сабаби рўзанинг мукофотини ёлғиз Аллоҳ таолонинг ўзи билади. Рўзанинг мукофоти, ажри ва савоби ҳеч кимга ошкор қилинмаган, рўзадан бошқа амалларнинг мукофоти миқдори баъзи инсонларга ошкор қилинган ва ҳадисларда зикр қилинган.

Қуйдаги ҳадис бу маънони қўллаб-қувватлайди.

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ"مَا مِنْ حَسَنَةٍ عَمِلَهَا ابْنُ آدَمَ إِلَّا كُتِبَ لَهُ عَشْرُ حَسَنَاتٍ إِلَى سَبْعِ مِائَةِ ضِعْفٍ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ إِلَّا الصِّيَامَ فَإِنَّهُ لِي وَأَنَا أَجْزِي بِهِ يَدَعُ شَهْوَتَهُ وَطَعَامَهُ مِنْ أَجْلِي "

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Одам боласи қилган яхши амалларининг савоби ўн баробардан етти юз баробаригача кўпайтириб ёзилади. Аллоҳ таоло: “Фақат рўза ундан мустасно. (яъни, рўзанинг савоби беҳисоб берилади)Чунки, рўза Мен учундир ва унинг мукофотини Мен – Ўзим берурман. У (одам боласи)рўзада шаҳвати ва таомини мен учун тарк қилур” – дедилар. Имом Насаий ривоят қилган.

Рўзанинг савоби беҳисоб эканига қуйдаги ояти карима ҳам далил бўлади.

قال الله تعالى: إِنَّمَا يُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسَابٍ

Албатта, сабр қилувчиларга (охиратда) мукофатлари беҳисоб берилур (Зумар, 10-оят).

Рўза сабр билан сайқал топадиган ибодат. Рўзадор киши нафсининг хоҳиш- истакларини сабр билан тўхтатади. Сабр қилувчининг мукофоти ояти каримада айтилганидек беҳисоб берилади.

  1. Ҳадиси қудусийда “...фақат рўза Мен учундир...” - деб хосланиши: “Рўза мен учун ибодатларнинг энг яхшиси. Менинг ҳузуримда у бошқа ибодатлардан устун ва муқаддам ибодат” – деган маънони ҳам ифодалайди.

Ибн Абду Бирр раҳматуллоҳи алайҳ ҳадиси қудусийда “...фақат рўза Мен учундир...” дейилиши рўза ибодатининг фазилатига кифоя қилади –дейдилар. Гўёки, бу ибодатнинг фазилати борасида ортиқча таърифга зарурат йўқ.

Қуйдаги ҳадис бу маънони қўллаб-қувватлайди.

عَنْ أَبِي أُمَامَةَ قَالَ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَخْبِرْنِي بِعَمَلٍ ينفعني الله به قَالَ عَلَيْكَ بِالصَّوْمِ فَإِنَّهُ لَا مِثْلَ لَهُ رواه النسائي

Абу Умома розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

У зот: “Эй, Аллоҳнинг расули (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Аллоҳ таоло у туфайли менга манфаат берадиган амалнинг хабарини беринг” –дедим.

Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)  “Рўзани ўзинга лозим тутгин! Чунки, рўзага баробар келадиган амал йўқ” – дедилар. Имом Насаий ривоят қилган.

  1. 4. “...фақат рўза Мен учундир...” – деб Аллоҳ таоло рўзани ўзига нисбат беришида уни улуғлаш, қадрини юксалтириш бор. Бу эса ҳамма мулк Аллоҳники бўлсада, каъбани “Байтуллоҳ” деб Аллоҳ таолога нисбат беришга ўхшашдир.

Зайн ибн Мунир раҳматуллоҳ алайҳ: “Умумий ўринда бир нарсанинг хосланиши фақатгина ўша нарсани улуғлаш учун бўлади” –дейдилар.

  1. Аллоҳ таолонинг инсон табиатидан фарқли ўлароқ сув, таом ва бошқа нарсалардан беҳожат экани унинг ўзига хос сифатидир. Рўза тутган инсон Аллоҳ таолонинг сифатига мувофиқ, ўзини емоқ, ичмоқ ва бошқа нарсалардан беҳожат билиб Аллоҳ таолога ибодат қилади. Шунинг учун Аллоҳ таоло: “...фақат рўза Мен учундир...” дейди.

Имом Қуртубий раҳматуллоҳи алайҳ: “...фақат рўза Мен учундир...” ҳадисининг маъноси: “Бандаларнинг амаллари ўзларининг ҳолларига муносибдир. Фақат рўза, Ҳақ таолонинг сифатларидан бир сифатга муносибдир.   Аллоҳ таоло  “...фақат рўза Мен учундир...” дейиш билан гўёки, “Рўзадор менинг сифатларимдан бирга эга бўлиб, менга яқинлашмоқда” -демоқчи.

  1. Нафс истаклари емоқ, ичмоқ ва роҳатланмоқ каби хусусиятлардан беҳожат бўлиши нафақат Аллоҳ таолонинг сифатларидан бири балки, у фаришталарнинг ҳам сифатларидан ҳисобланади. Шу маънода инсон рўзани гўёки фаришталар сифати билан адо этади.
  2. Рўза холис Аллоҳ таоло учундир, унда инсон нафси учун улуш, насиба йўқ. Рўзадан бошқа иодатларда эса нафсга улуш, насиба  бўлади.
  3. “...фақат рўза Мен учундир...” – деб хосланишининг яна бир маъноси рўза ибодати Аллоҳ таолодан ўзга илоҳлар учун бажарилмади. Намоз, садақа, тавоф ва бошқа ибодатлар турли бут санамлар учун қилинди. Рўза эса фақат Аллоҳ таоло учун бажарилди.
  4. “...фақат рўза Мен учундир...” – деб хосланишининг яна бир маъноси тўғрисида Ибн Уяйна раҳматуллоҳи алайҳ: “Қиёмат кунида бандалар орасидаги ҳақ-ҳуқуқлар ўзаро ҳукм қилинади. Рўзадан бошқа ибодатлар бандаларнинг ўзаро турли зулмлари сабаб бир-бирлардан олиб берилади. Фақат рўзанинг ажру савоби сақланиб қолинади. Охир оқибат рўзанинг мукофати жаннат бўлади” -дейди.

 

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ يَقُولُ: سَمِعْتُ أَبَا الْقَاسِمِ  صلى الله عليه وسلم  يَقُولُ: "قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ: كُلُّ الْعَمَلِ كَفَّارَةٌ، إِلاَّ الصَّوْمَ، وَالصَّوْمُ لِى وَأَنَا أَجْزِى بِهِ. رواه احمد

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Аллоҳ таоло айтади:  ҳамма амал каффоротдир. Фақат рўза мустаснодир. Чунки, рўза Мен учундир ва унинг мукофотини Мен – Ўзим берурман.” – дедилар. Имом Аҳмад ривоят қилган.

Рўзадан бошқа солиҳ амаллар қиёмат кунида инсоннинг дунёда қилган хато ва камчиликларни каффорот бўлиши учун хизмат қилиш эҳтимоли бўлади. Фақат рўза ибодати сақланиб қоладиди. Рўзанинг ажру савоби хато ва камчиликларни каффароти учун беҳуда кетмайди.

  1. Рўза ботиний амал бўлгани учун ошкор бўлмайди, фаришталар уни қайд қилмайди. Агар ошкор бўлганда фаришталар бошқа амалларни ёзганидек рўзани ҳам ёзар эди. Шунинг учун Аллоҳ таоло “фақат рўза Мен учундир” -дейди.

Бу фикрни айтувчи Ибн Арабий ривоят қилган бошқа бир ҳадиси қудусийни далил қилиб келтиради. Ҳадиси қудусийда Аллоҳ таоло айтади: “Ихлос сирларимдан бир сирдир. Уни яхши кўрган бандаларимнинг қалбига соламан. Ундан фаришта ҳам хабардор бўлмайди, хабардор бўлса, уни ёзар эди. Шайтон  ҳам хабардор бўлмайди, хабардор бўлса, у фасод қилар эди”-дейди.

Рўза ҳам ихлос каби сиррий ибодат. Ибодатлардаги ихлосни Аллоҳ таолодан ўзга ҳеч ким билмагани каби, рўзани ҳам  ҳеч ким билмайди.

Ибн Ҳажар Асқалоний раҳматуллоҳи алайҳ мазкурларни зикр қилиб, буларнинг ичида биринчи, иккинчи,саккизинчи ва тўққизинчиси бошқаларга нисбат эътиборли ва ёрқинроқ эканлигини қайд қиладилар.

 

Жалолиддин ХОЛМЎМИНОВ

“Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти мударриси

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев ижтимоий-иқтисодий ислоҳотларнинг бориши билан танишиш мақсадида бугун, 19 май куни Андижон вилоятига ташриф буюрди. Бу ҳақда Президент Матбуот хизмати хабар берди.

Ташриф давомида тўқимачилик, пиллачилик, фармацевтика, агносаноат корхоналари фаолияти билан танишиш, истиқболли лойиҳаларни муҳокама қилиш, вилоят фаоллари ва мутасаддилар иштирокида йиғилиш ўтказиш режалаштирилган.


ЎМИ Матбуот хизмати

Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Муборак Рамазон ойини муносиб тарзда ўтказиш тўғрисида”ги қарорига мувофиқ бу ойни тинчлик-хотиржамлик ва кўтаринки руҳиятда ўтказиш учун барча тегишли ташкилотлар астойдил хизмат қилмоқдалар.

Шу муносабат билан  Тошкент шаҳар Ички ишлар Бош бошқармаси жойларда йўл ҳаракати хавфсизлигини таъминлаш, автоҳалокатлар ва бошқа нохушликлар юз беришининг олдини олиш ҳамда йўлнинг қатнов қисмида автомобиллар тирбандлиги келиб чиқишига йўл қўймаслик мақсадида Тошкент шаҳрида таровеҳга келган намозхонлардан масжидлар атрофи ва масжид ҳудудидан 150 метр масофагача бўлган узоқликда автомобилларни қўймасликларини сўрайди.

Масжидлар атрофида автомобилларнинг бетартиб қўйиб кетилиши натижасида бир қанча ноқулайликлар туғилмоқда, йўллар беркилиб қолиб, ҳаракатланаётган автомобилларнинг ўтишига қийинчилик туғдирмоқда.

Азизлар, барчамизнинг мақсадимиз, бу улуғ ойни хурсандчиликда, ҳаловатда ўтказишдир. Шундай экан, бизнинг хавфсизлигимиз, хотиржамлигимиз учун ўрнатилаётган тартиб-қоидаларга риоя қилайлик.

ЎМИ Тошкент шаҳар вакиллиги Матбуот хизмати

 

 

Top