Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳунинг исми Абдуллоҳ, куняси Абу Абдураҳмон, отаси Умар ибн Хаттоб, онаси Зайнаб бинти Мазъундир. Абдуллоҳ ибн Умар ҳали балоғат ёшига етмай, отаси билан Маккада Исломга кирдилар. Бадр ва Уҳуд жангларига қатнашиш учун Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан рухсат сўраганларида, ёшлари кичкина бўлгани сабабли рухсат бермадилар. Лекин Хандақ жангига чиққанлар. Ана шу вақтда Ибн Умарнинг ёшлари ҳали ўн бешдан ўтмаган эди. Оталари билан бирга Мадинага ҳижрат қилдилар. Ёшлари йигирмага етганда Маккани фатҳ этишда иштирок этдилар.
Абдуллоҳ ибн Умар ёшлик вақтларидан тақводор, иффатли эдилар, у кишини Қурайш ёшлари ичида, нафсига молик кишилардан, деб танишарди. Кишилар орасида сахийлик ва ростгўйлик билан ҳам машҳур эдилар. Аллоҳ йўлида ҳақдорлар учун бир кунда юзта туяни инъом этганлари ривоятларда келади. Доимо етим ва мискинлар билан бирга овқатланиб юрар эдилар. Агар бирор маърака қиладиган бўлсалар, ана шу маъракага фақат етим ва камбағалларни таклиф қилар эдилар. Албатта, бу сахийликлари фахр ёки мақтов учун эмас, балки Аллоҳ йўлида бўлар эди. Абдуллоҳ ибн Умар зоҳидлардан эдилар. Дунёга мойил ҳам бўлмас ва унга ортиқча ҳаракат ҳам қилмас эдилар, балки ундан баданларини тўсгудек кийимни, эгилган беллари тўғри бўлгудек таомни умид қилар эдилар, холос.
Ибн Умар кечалари кўп намоз ўқиб, доим Қуръон тиловат қилиб, Аллоҳни кўп зикр қилардилар. Агар огоҳлантирувчи, қўрқитувчи оят эшитсалар, кўзларига ёш ёмғир каби қуйилиб келарди. Ибн Умар кечасининг кўп қисмида намоз ўқиб чиқар эдилар. Тонг саҳарларда эса, истиғфор айтиб, йиғлаб чиқар эдилар.
Улуғ зотлардан Товус раҳматуллоҳи алайҳи: «Ибн Умардан кўра тақволи, Ибн Аббосдан кўра билувчироқ кишини кўрмадим», дейди.
«Лан танолул бирра хатто тунфиқуу мимма туҳиббун» («Яхши кўрган нарсаларингиздан инфоқ қилмагунингизча яхшиликка эриша олмайсизлар») ояти каримаси нозил бўлганида Ибн Умар Румайса исмли чўрисини Аллоҳ йўлида озод қилдилар ва: «Аллоҳга қасамки, дунёда энг яхши кўрган кишим сенсан, озодсан, кетавер», деб айтдилар.
Улуғ зотлардан Нофеъ айтадилар: «Ибн Умарга агар дунё ишларида бирор нарса қаттиқ бўлиб қолса, Раббиларига яқин бўлар эдилар».
Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳу айтадилар:
«Абдуллоҳ ибн Умардан бошқа молу дунёга мойил бўлиб кетмаган бирор кишини кўрмадик».
Кишилар айтишар эди: «Абдуллоҳ ибн Умарнинг зоҳидликлари отасидан мерос эди. Шунинг сингари, дин таълимотларини ҳам отасидек касб қилган эдилар. Ҳар бир ишда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга ва отасига эргашар эдилар. У зотнинг қалблари беҳожатлик билан тўлган эди. Ақллари олий даражада, руҳлари эса, пок эдилар. Агар ҳузурида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам зикр қилинса, у зотга бўлган муҳаббатларидан кўзлари ёшга тўлар эди».
Ибн Умарда уламоларга хос бўлган бир хислат бор эди. Агар инсонлар бирор нарсада жоҳиллик қилсалар, уларга адоватларини зоҳир қилмас ёки жавобни узиб қўймас эдилар. Агар билмайдиган нарсалари тўғрисида сўралса, дарҳол билмайман, деб айтар эдилар.
Ибн Умар ҳаммаси бўлиб, 2630 та ҳадис тўплаб, Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан кейинги ўринни эгалладилар. Ибн Умар ҳадисларни Абу Бакр Сиддиқ, Умар ибн Хаттоб, Усмон ибн Аффон, Абдуллоҳ ибн Масъуд каби улуғ саҳобалардан ва Оиша ҳамда Ҳафса оналаримиздан ривоят қилдилар. У зотдан Саид ибн Мусаййиб, Ҳасан Басрий, Ибн Шиҳоб Зуҳрий, Ибн Сийрин, Нофеъ, Мужоҳид, Товус, Икрима каби тобеинлар ривоят қилишди.
Абдуллоҳ ибн Умар ҳижратнинг 73-йили 84 ёшида Макка шаҳрида бу фоний дунёдан дорулбақога риҳлат қилдилар.
ЎМИ матбуот хизмати