بسم الله الرحمن الرحيم

الحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي قَالَ فِي كِتَابِهِ: "يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا" وَالصَّلَاةُ وَالسَّلَامُ عَلَى رَسُولِهِ الَّذِي قَالَ: "أَكْرِمُوا أَوْلَادَكُمْ وَأَحْسِنُوا آدَابَهُمْ" وَعَلَى آلِهِ وَأَصْحَابِهِ أَجْمَعِينَ أَمَّا بَعْدُ.

ФАРЗАНД ТАРБИЯСИ, ЁШЛАРНИНГ ИЛМ-МАЪРИФАТГА ЭЪТИБОРИНИ ҚАРАТИШ

Муҳтарам жамоат! Маълумки, фарзанд неъмати Аллоҳ таоло томонидан берилган буюк неъмат бўлиб, ҳар бир ота-она бу неъматни қадрига етиб, ҳаққини адо қилиши зарурдир. Динимизда фарзанд тарбиясига катта аҳамият берилган бўлиб, уни фарзанд ҳатто дунёга келмасидан олдин бошлаш керак экани бир қанча китобларимизда баён қилинган.

Муқаддас динимиз отанинг зиммасига фарзанди дунёга келишидан олдин бир қанча вазифаларни юклаган. Қуйида улардан баъзисини баён қиламиз:

1. Бўлажак фарзанд учун одоб-ахлоқли, дину диёнатли она танлаш. Чунки фарзанд тарбиясига отадан кўра онанинг таъсири кўпроқ экани барчамизга маълум. Сабаби – оталар кўпроқ вақтларини оиласининг моддий таъминоти учун кўча-кўйда ўтказадилар. Фарзанд эса кўпроқ онаси билан уйда қолади. Фарзанд ким билан кўпроқ мулоқотда бўлса, табиийки ўшанинг таъсири катта бўлади.  Шунинг учун ҳам Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам бу борада шундай деганлар:

تَخَيَّرُوا لِنُطَفِكُمْ فَانْكِحُوا الْأَكْفَاءَ

(رواه الإمام ابن ماجه عن عائشة رضي الله عنها)

яъни: “Сизлар ўз нутфангизга муносиб жуфти ҳалолни ихтиёр қилинглар. Ўзингизга муносибларга никоҳланинглар!” (Имом Ибн Можа ривоятлари).

Демак, фарзанд одоб-ахлоқли бўлиши учун унинг биринчи суҳбатдоши бўлмиш – онасини ҳусни хулқли ва солиҳасини танлаш отанинг бурчи экан.

2. Эр-хотинлик муомаласидан олдин ота ҳадиси шарифда келган дуони ўқиши керак. Бу ҳақда Пайғамбаримиз алайҳиссалом бундай деганлар: “Агар сизлардан бирингиз ўз аёлига яқин келишни хоҳласа: “Бисмиллаҳи, Аллоҳумма жаннибнаш шайтона ва жаннибиш шайтона маа розақтанаа” десин. Шундай муомаладан кейин Аллоҳ уларга фарзанд тақдир қилган бўлса, ўша фарзандга шайтон ҳеч қачон зарар бера олмайди” (Имом Бухорий ривоятлари).

  Уламоларимиз айтадиларки, “бисмиллоҳ” билан бўлган фарзандни шайтон маълум миқдорда васваса қилиши мумкин, лекин ҳеч қачон уни буткул ўзига бўйсиндира олмайди.

  Демак, фарзандни шайтон васваса қилмаслиги учун отанинг ҳиссаси жуда катта экан.

3. Ҳомиладор бўлган онага ҳалолдан едириш – отанинг зиммасидаги фарзанд учун бажариши керак бўлган вазифалардан биридир. Бу ҳақда Расулуллоҳ алайҳиссалом бундай деганлар:

لَا يَرْبُو لَحْمٌ نَبَتَ مِنْ سُحْتٍ إِلَّا كَانَتْ النَّارُ أَوْلَى بِهِ

(رواه الإمام الترمذي عَنْ كَعْبِ بْنِ عُجْرَةَ رضي الله عنه)

яъни: “Қайси гўшт ҳаромдан улғайса, жаҳаннамга киришга лойиқ бўлади” (Имом Термизий ривоятлари).

Маълумки, ҳомила она озуқасидан ривожланади. Шунинг учун онанинг луқмаси ҳомилага албатта таъсир қилади. Шундай экан, ҳомиладор она истаган нарсасини ота олиб келишда биринчи навбатда ҳалол эканига эътибор қаратиши айни муддаодир.

 Динимиз отанинг зиммасига фарзанди дунёга келгандан кейин бир қанча вазифаларни юклаган. Қуйида улардан баъзисини баён қиламиз:

1. Ўнг қулоғига азон ва чап қулоғига такбир айтиш. Агар ота буни ўзи бажара олмаса, бошқа кишини ўзидан вакил қилса ҳам бўлади. Бу ҳақда Пайғамбаримиз алайҳиссалом шундай деганлар: “Кимнинг боласи туғилса-ю, унинг ўнг қулоғига азон, чап қулоғига иқома айтса, унга Умму Сибён зарар етказа олмайди” (Имом Абу Довуд ривоятлари).

Умму Сибён – болаларга зиён етказадиган жин тоифасидир. Унинг қиладиган иши гўдакларга зарар етказишдан иборат. Аммо боланинг қулоғига азон ва такбир айтиб қўйилса, мазкур жин болага зарар етказа олмай қолади. Бундан ташқари, янги туғилган боланинг қулоғига кирган биринчи нарса Аллоҳнинг зикри бўлиши қандай ҳам яхши. Шунингдек, азон ва такбир боланинг қалбига, бутун вужудига яхши таъсир қилишидан умидворлик ҳам бор.

2. Фарзандга маъноли ва чиройли исм қўйиш – ота-онанинг бурчларидан биридир. Фарзанд келажакда ўз исмидан уялмайдиган бўлиши керак. Бу ҳақда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар:

إِنَّكُمْ تُدْعَوْنَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ بِأَسْمَائِكُمْ وَأَسْمَاءِ آبَائِكُمْ فَأَحْسِنُوا أَسْمَاءَكُمْ

رَوَاهُ الإمام أحْمَدُ عَنْ أَبِى الدَّرْدَاءِ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُ

яъни: “Қиёмат кунида ўз исмингиз ва оталарингиз исмлари билан чақириласизлар. Шунинг учун фарзандларга чиройли исм қўйинглар!” (Имом Аҳмад ривоятлари).

Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Исмларнинг яхшиси – бандалик ва ҳамдни билдирувчисидир”, – деганлар. Шунинг учун, “Аллоҳ таолога бандалик” маъносини англатувчи Абдуллоҳ, Абдураҳмон ва “Аллоҳ таолога ҳамд” маъносини англатувчи Ҳамидуллоҳ каби исмлар яхши исмлар ҳисобланади.

Шунингдек, Пайғамбарлар, саҳобалар ва тобеинлар каби улуғ зотларнинг исмлари  ҳам  қўйишга тавсия қилинган яхши исмлар ҳисобланади.

Қизларга ҳам ўтган улуғ момоларимиз, саҳобия аёллар ва “эзгулик” маъносини англатувчи исмларни қўйиш тавсия қилинади.

3. Ота имкониятга қараб фарзандига ақиқа қилиб бериши. Бу ҳақда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар:

مَعَ الْغُلاَمِ عَقِيقَةٌ، فَأَهْرِيقُوا عَنْهُ دَمًا، وَأَمِيطُوا عَنْهُ الأَذَى

رَوَاهُ الإمام  البخاري سَلْمَانُ بْنُ عَامِرٍ الضَّبِّىُّ رَضِي اللهُ عَنْهُ

яъни: “Янги туғилган болага ақиқа қилиш бордир. Унинг учун қон чиқаринг ва ундан нопокликни кетказинг” (Имом Бухорий ривоятлари).  

Шариатимизга кўра, ақиқани кўриниши шуки, бола туғилганидан кейин еттинчи куни унинг сочи олинади ва ўша сочни оғирлигича тилла ёки кумушнинг  қиймати миқдорича фақирларга садақа қилинади.

Кейин хоҳловчилар болани бошига заъфарон суртишлари мумкин. Сочи олингандан кейин унинг номидан жонлиқ сўйилади.

Ақиқа кунини таъйин қилиниши борасида Оиша разияллоҳу анҳо шундай деганлар: “Ақиқа еттинчи куни бўлсин. Агар еттинчи куни бўлмаса, ўн тўртинчи куни бўлсин. Агар ўн тўртинчи куни ҳам бўлмаса, йигирма биринчи куни бўлсин” (Имом Ҳоким ривоятлари). Уламоларимиз айтадиларки, мана шу кунларда ақиқа қилишга отанинг молиявий имконияти бўлмаса, қачон қодир бўлса, ўша пайтда ақиқа қилиши мумкин.

Шу билан бирга ота ёш боласини солиҳ ва тақводор киши ҳузурига олиб бориб, танглайини кўтариши ҳам марғуб ишлардандир. Танглай кўтариш дегани – солиҳ ва тақводор киши бир хурмо ёки ширин мевани олдин ўзи чайнаб туриб, боланинг оғзига қўли билан солиб қўйишидир. Бу нарса мева бўлгани афзалдир. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам, деярли, доимо болаларнинг танглайини хурмо билан кўтарганлар.

4. Чиройли таълим-тарбия ва одоб-ахлоқли қилиб фарзандни тарбиялаш ҳам – ота-оналарнинг бурчларидандир. Бу ҳақда Пайғамбаримиз алайҳиссалом ҳадиси шарифларининг бирида шундай марҳамат қилдилар:

مَا نَحَلَ وَالِدٌ وَلَدًا مِنْ نَحْلٍ أَفْضَلَ مِنْ أَدَبٍ حَسَنٍ

(رواه الإمام الترمذي)

яъни: “Ота ўз боласига чиройли одобдан кўра яхшироқ нарса бера олмайди” (Имом Термизий ривоятлари).

Демак, ота-она ва фарзанд тарбиясига масъул бўлган шахслар ёш авлодни ростгўйлик, ваъдага вафо, омонатдорлик, каттага ҳурмат, кичикка иззат, ўзгаларга меҳр-оқибатли бўлиш каби фазилатлар соҳиби қилиб вояга етказишга катта аҳамият қаратишлари – динимиз талабидир!

Азизлар! Ҳозирги кунда фарзандларимиз мактабдан таътилга чиқмоқдалар. Мана шу пайтдан ҳам унумли фойдаланиб, ёшларимизни касб-ҳунар, тил курслари каби фойдали тўгаракларга йўналтиришимиз – айни муддаодир. Шу билан бирга таътил пайтида фарзандларимиз кимлар билан дўстлашяпти ва бўш вақтларини кимлар билан ўтказяпти шуларга ҳам алоҳида эътибор бериб қўйишимиз керак бўлади.

Бугунги кун ёшларига жуда кўп имкониятлар яратиб берилган. Ёшларимиз бу имкониятлардан оқилона ва тўғри фойдаланишлари лозим. Лекин, минг афсуслар бўлсинки, баъзиларнинг фарзандлари, хоссатан, мактаб ёшидаги йигитлар вақтларининг аксарини интернет ва компьютер ўйинлари (playstation) клубларида ҳар хил ножўя ўйин ўйнаб, инсоннинг қалби ва имонига зарар келтирадиган расм ва видеоларни томоша қилиб ва тўғри йўлдан адаштирувчи нотаниш кишилар билан суҳбат ўтказиб, умрларининг олтин даврини зое қилмоқдалар.

Шунингдек, баъзи оилаларда фарзанд тарбияси тўлиғича телевизор ёки телефон аппаратларига топшириб қўйилган. Уларнинг фарзандларини ўзлари эмас, балки ўша техник жиҳозлар “тарбияламоқда”. Ҳар бир ота болалари тарбияси учун жавобгар эканини унутмаслигимиз ва охиратда бу ҳақда айнан ота сўралишини ёдимиздан чиқармаслигимиз керак.

Ислом динида “илм” деганда “диний” ва “дунёвий” илмлар тушунилади. Диний илм инсоннинг руҳий ҳаёти, унинг эътиқодига оид бўлиб, охирати учун зарур бўлса, дунёвий илм унинг жисмоний ҳаёти, дунё ободлиги учун зарурдир. Шунинг учун ҳам ҳадиси шарифда:

خَيْرُكُمْ مَنْ لَمْ يَتْرُكْ آخِرَتَهُ لِدُنْياهُ ولا دُنْياهُ لآخِرَتِهِ ولَمْ يَكُنْ كَلاًّ على النَّاس

(رواه الإمام الديلمي)

яъни: “Сизларнинг энг яхшингиз – бу дунёсини деб охиратини унутмаган, охиратини деб бу дунёсини унутмаган ва ўзгаларга малол келтирмаганидир” дейилган. Ушбу таълимотларга жону дили билан амал қилган аждодларимиз, буюк бобокалонларимиз ҳам шариат, ҳам тариқат ва ҳам илм-фан соҳасида бутун дунёга ўрнак бўлганлар.

Муҳтарам азизлар! Баъзида интернет хабарларида ўқувчилар ўз устозларига ҳурматсизлик қилишлари, ҳатто охирги пайтларда қўл кўтаришларини ҳам кузатмоқдамиз. Бу халқимиз келажаги учун офат эмасми, неча асрлик тарихимизда бундай ҳолатлар ҳеч кузатилганми?! Шуни таъкидлаш керакки, устозини ва илм масканини ҳурмат қилмаган талаба ва ўқувчига ҳаргиз фойдали илм юқмайди ва ҳаётда барака топмаслигини тажрибадан кўриб турибмиз.

Фарзандларимизга устозлар ва ўқитувчиларнинг ҳурматларини жойига қўйиб, эҳтиром билан муомала ва муносабатда бўлишларини ҳам ўргатишимиз керак. Ваҳоланки, тарихда ўтган ва ҳозирги кунда машҳур ва маълум алломаларнинг ҳаётларига эътибор берадиган бўлсак, улар устозларини жуда юксак даражада эҳтиром қилган, натижада устозларини илмлари ва дуоларини олганлар. Масалан, мазҳаббошимиз Имоми Аъзам Абу Ҳанифа раҳматуллоҳи алайҳдан шундай деганлари ривоят қилинади: “Устозим Ҳаммоднинг ҳурматлари учун у зотнинг уйлари томонга оёғимни узатмаганман. Ҳолбуки, у зотнинг уйлари билан менинг уйим орасида еттита кўча бор эди”.

Ёшларимиз ижтимоий тармоқлардан фойдаланиб билимларини оширишмоқчи бўлишса, расмий сайтларга мурожаат қилишсин, расмий домлаларимизнинг каналларига аъзо бўлишсин. Зеро, ижтимоий тармоқларда ғаразли мақсадлар билан фаолият олиб борадиган сайт, канал ва шахслар жуда кўп. Уларнинг на манзили, на шахси, на устози, на мазҳаби маълум! Улар жамиятимиз ва ёшларимиз тарбиясига катта таҳдид бўлиб, фирқаланиш, динда ғулу кетиш ва мазҳабсизлик уруғларини сочмоқдалар.

Муҳтарам жамоат! Маърузамиз давомида ҳозирги кунда долзарб масалалардан бири бўлган йўл ҳаракати қоидаларига амал қилиш ҳақида суҳбатлашамиз. Сабаби, хабарингиз бор, охирги пайтларда баъзилар томонидан йўл ҳаракати қоидаларига риоя қилмаслик оқибатида бир қанча кишилар вафот этмоқда ёки бир умрга ногирон бўлиб қолмоқда.

Ислом шариати йўл ҳаракати қоидаларига ижтимоий қоидалар сифатида қарайди ва унга риоя қилишга буюради! Зеро инсон уловда юрганида ўзи ва ўзгаларни хатарга қўймаслиги, пиёдалар, йўловчилар ва бошқа ҳайдовчилар ҳаётига хавф солмаслиги керак. Бунинг учун эса йўл ҳаракати иштирокчиларининг барчаси йўл ҳаракати қоидаларига қатъий риоя қилишлари лозим бўлади. Қоидани бузиш – бошқа бир йўл ҳаракати иштирокчиси ҳаққини поймол қилиш ва унга зулм қилиш ҳисобланади.

Исломнинг асосий қоидаларидан бири ҳисобланган ҳадиси шарифда Пайғамбаримиз алайҳиссалом шундай деганлар:

لَا ضَرَرَ وَلَا ضِرَارَ

яъни: “Исломда зарар кўриш ҳам зарар бериш ҳам йўқ” (Имом Байҳақий ривоятлари). Ушбу шаръий қоидага кўра, ҳайдовчи ўзгаларнинг жони, молига етказган зарари учун жавобгар бўлади. Фақат ҳайдовчига боғлиқ бўлмаган, унинг айби йўқ ҳолатлар – бундан мустасно ҳисобланади.

Ислом Фиқҳи Академияси ва Саудия Арабистони подшоҳлигининг илмий баҳслар ва фатво бериш бўйича доимий қўмитаси каби фатво идоралари ва жумҳур уламолар йўл ҳаракати қоидаларига амал қилиш – вожиб экани ҳақида хулоса берганлар. Демак, юқоридаги сабабларга кўра йўл қоидаларига амал қилишнинг лозимлиги ҳамда уни бузганларга молиявий жазолар қўллаш жоизлиги келиб чиқади.

Йўллардаги бахтсиз ҳодисаларнинг аксарияти тезликни ошириш ва қарама-қарши йўлга чиқиш оқибатида содир бўлмоқда. Бунинг сабаби, биринчи навбатда – шошқалоқликдир. Пайғамбаримиз Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам ҳар бир ишда саҳобаларни шошқалоқликдан қайтариб келганлар ва ҳадиси шарифларидан бирида: “Босиқлик – Аллоҳдан, шошқалоқлик – шайтондандир”, – деганлар (Имом Байҳақий ривоятлари).

Тезликни чеклашда асосан ҳайдовчи ва йўловчиларнинг ҳаётини сақлаш назарда тутилади. Ҳайдовчининг бу чекловни бузиши ўзининг ва бошқаларнинг ҳаётини хатарга қўйиш бўлади. Шу боис қатор фатво марказлари ва уламолар, жумладан, Саудия Арабистони уламолари рухсат этилган тезликдан юқори тезликда ҳаракатланиш оқибатида рўй берган бахтсиз ҳодиса туфайли вафот этган ҳайдовчи ўз жонига қасд қилган бўлади, деб фатво берган.

Шундай экан, мусулмон кишини йўл ҳаракати қоидаларига амал қилиши кузатув камералари ёки йўл ҳаракати ҳавфсизлиги бўлинмалари ходимлари назорат қилаётгани учун эмас, Ислом шариатининг талаби деб эътиқод қилган ҳолда бажариши керак! Шунда йўлда юриш ҳам ибодатга айланади.

Аллоҳ таоло юртимизни тинч, осмонимизни мусаффо қилиб, барчамизни тўғри йўлда бардавом айлаб, турли бало-офатлардан Ўз ҳифзу ҳимоясида сақласин! Омин!

Муҳтарам имом-домла! Келгуси жума маърузаси “Ақидада адашмайлик” мавзусида бўлади, иншааллоҳ.

Муқаддас Ислом динида  биров билан сўкишиш, уришиш, жанжал қилиш гуноҳ ҳисобланади. Бандачилик билан гуноҳкор бўлиб уришиб, жанжаллашганларнинг бир-бирига адоват сақлаб аразлашиб юришлари гуноҳ устига гуноҳдир. Жахли  чиққанда ўзига келиши учун уришган тарафларга уч кун муҳлат берилган. Ўша муҳлатдан кейин ҳам аразлашиб, бир-бирини кўрганда юз ўгириб кетишлик халол эмас. Ўртада юзага келган ноқулай ҳолатдан чиқишни ўз бўйнига олиб қарши томонга биринчи салом берган одам яхши одам бўлади.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мўмин мўминдан уч кундан ортиқ аразлаши ҳалол эмас. Агар у уч кунни ўтказган бўлса, ўша билан учрашиб, салом берсин. Агар унинг саломига алик қайтарса, иккилари ажр (савоб)га шерик бўладилар. Агар саломга алик қайтармаса, у гуноҳни ўзига олган бўлади. Мусулмон эса аразлашдан чиқади», дедилар». Абу Довуд ривоят қилган.

Яна ўша кишидан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мусулмонга ўз биродаридан уч кундан ортиқ аразлаш ҳалол эмас. Ким ўшандан ортиқ аразлаб туриб ўлиб қолса, дўзахга киради», дедилар».Абу Довуд ривоят қилган.

Абу Айюб Ансорийдан ривоят қилинади:

 "Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Мусулмонга ўз биродаридан уч кундан ортиқ аразлаб юриши ҳалол эмас. Учрашганларида униси ҳам юз ўгиради, буниси ҳам юз ўгиради. Уларнинг яхшиси аввал салом берганидир", дедилар".

Аразлашган икки киши кўчада учрашиб қолиб, бир-биридан юз ўгириб ўтиб кетиши халол эмас. Мана шу икки кишининг кай бири аввал салом берса, шуниси яхшироғи бўлади.

Абу Дардодан ривоят қилинади: “Пайғамбаримиз соллаллоху алайхи васаллам:

«Сизларга намоз, рўза ва садақадан ҳам афзалроқ даражани айтиб берайми?» дедилар.

«Ҳа! Айтиб беринг!» дейишди.

«Икки томоннинг орасини ислоҳ қилиш. Икки томоннинг орасини бузиш қирувчидир», дедилар».

Шарҳ: Уришиб қолган томонларнинг орасини ислоҳ қилишнинг даражаси нафл рўза тутгандан, нафл намоз ўқигандан, нафл садақа қилгандан юқоридир.

Икки томоннинг ораси бузилиши ҳалокатга олиб борадиган нарсадир. Бу худди устара сочни қиргандек, жамиятни қириб, расво қиладиган нарсадир.

Бунинг акси, яъни аразлашиб, жанжаллашиб қолган томонларнинг орасини ислоҳ қилиш эса юксак даражадаги савобли ишдир.

Ҳар биримиз аразлашиш ва қариндошлардан узоқлашиш, гина-адоват, нафрат, адоватни авж олдирувчи шайтоннинг фитнасидан паноҳ тилашимиз лозим. Аллоҳ мўминларнинг қалбини иймон билан поклади. Қуръон ва суннатда баён қилинган одоблар кишининг қалбидан шайтоннинг насибасини чиқариб ташлайди. Қуръон ва суннат мусулмонларни яқинларига нисбатан ишончда бўлиши учун бир-бирларига ўзаро муҳаббат ва меҳр-оқибат изҳор қилишга буюрди. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам мўмин киши бир-биридан уч кундан ортиқ аразлашиб юриши жоиз эмаслигини марҳамат қиладилар. Зеро, гина-араз яқин кишилар ўртасида меҳр-оқибат йўқолишига олиб келади. Шайтонга мўминлар орасида низо солиши учун қулай фурсат туғилади. Мусулмоннинг араз қилиши уч кеча-кундуздан ортиқ бўлса, бу иш гуноҳи кабирадир. Чунки бу одамларнинг ораси бузилиб кетишига олиб келади. Шунинг учун уч кундан кейин саломлашиб, ярашиб олиш буюрилади. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай марҳамат қилдилар: "Аллоҳга қасамки, то мўмин бўлмагунингизча жаннатга кира олмайсизлар. То бир-бирингизга меҳр-муҳаббатли бўлмагунча мўмин бўла олмайсизлар. Агар амал қилсангиз, ўрталарингизда муҳаббат пайдо қиладиган нарсани айтиб берайми - ораларингизда саломлашишни ёйинглар" (Бухорий ва Абу Муслим ривоятлари).

Кимдир оила даврасида кўп эркалик кўрганидан, улғайганида ҳам унга ҳамма жойда шундай муносабатни кутади. Аммо ҳамма ҳам бировнинг эркалигини кўтаравермайди. Шундай экан, ҳар нарсага аразлаб, яқинлари билан неча  кунлаб гаплашмай юриш мўминнинг иши эмас. Аллоҳга хуш келмайдиган бундай ишлардан тийилайлик. Шунда яқинларимиз ҳурматига сазовор бўлиб, осуда ҳаёт кечирамиз.

Одилжон Нарзуллаев

Янгийўл туман Имом Султон жомеъ масжиди имом хатиби

2021 йил 21 май куни Афғонистон Ислом Республикаси делегациясининг Ўзбекистон Республикасига ташрифи доирасида Термиз шаҳридаги Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот марказида диний соҳа вакиллари билан учрашув бошланди.

Тадбир доирасида Афғонистон Ислом Республикаси Олий миллий ярашув кенгаши раиси маслаҳатчиси, Миллий бирдамлик партиясининг Шимолий ҳудудлар бўйича раҳбари Муҳаммад Муҳсин Донеш, Балх вилояти ҳаж ва вақф бошқармаси бошлиғи Маҳмуд Донешжу Муҳаммад Бунёд, Афғонистон шимолий ҳудудлари шиа мазҳаби уламолар кенгаши раиси Саид Муҳаммад Саид Муҳсин Ҳусайний, Афғонистон уламолар кенгаши аъзоси Абдулваҳҳоб Абдулбосит Пайғомий, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг биринчи ўринбосари Ҳомиджон Ишматбеков, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг ўринбосари Ўткирбек Ҳасанбоев  Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот маркази директори Шукурулло Умаров, оммавий ахборот воситалари ва бошқалар иштирок этишмоқда.

Даставвал, мартабали меҳмонлар Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот маркази ва Имом Термизий ўрта-махсус таълим муассасаси фаолияти, яратилган имкониятлар билан яқиндан танишишди.

Анжуманни ўтказишдан асосий мақсад аждодларимизнинг маънавий меросини чуқур ўрганиш асосида ёшларда соғлом дунёқарашни кучайтириш, уларни азалий қадриятларга садоқат руҳида тарбиялаш, ислом дини равнақи ҳамда Ислом цивилизацияси ривожига беназир ҳисса қўшган Муҳаммад Ҳаким Термизий, Имом Термизий, Бурҳониддин Муҳаққиқ Термизий, Варроқ Термизий ва бошқа термизийларнинг оламшумул аҳамиятга молик диний-маънавий меросини ўрганишга бағишланган бугунги тадқиқотлар натижаларини умумлаштириш ҳамда уларнинг навбатдаги босқичида долзарблик касб этаётган вазифаларни белгилаб олишдан иборат.

Айни дамда марказнинг кичик мажлислар залида учрашув давом этмоқда.

Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот маркази МАТБУОТ ХИЗМАТИ

Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам ўзлари ҳақида шундай дейдилар: Мен уйқу билан уйғоқлик ўртасида эдим, шу пайт Жаброил билан Микоил алайҳумассалом фаришталар келдилар ва Жаброил алайҳиссалом Микоил алайҳиссаломга: Эй Микоил, уни вазнини ўлча, дедилар. Микоил алайҳиссалом мени ўнта киши билан ўлчади ва мен оғир босдим.
Жаброил алайҳиссалом: юзта киши билан ўлча, дедилар. Мени юзта киши билан ўлчади ва мен оғир босдим. Жаброил алайҳиссалом: мингта киши билан ўлча, дедилар. Мени мингта киши билан ўлчадилар ва мен оғир босдим. Шунда Жаброил алайҳиссалом: Уни ҳақ билан юборган зотга қасмки, агар осмонлар ва ер аҳолисининг ҳаммаси билан ўлчасак ҳам, у оғир босади, дедилар.
Бир куни Пайғамбаримиз алайҳиссалом Абу Бакр, Умар ва Усмон разияллоҳу анҳумлар билан Уҳуд тоғига чиқдилар. Тоғни тепасига етганларида у силкина бошлади. Шунда Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам: Эй Уҳуд, тинчлан. Сени устингда Пайғамбар, Сиддиқ ва иккита шаҳид турибди, дедилар.
Жаброил алайҳиссалом Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб: Аллоҳ таоло Сизга салом йўллади ва сизнинг даражангизни улуғ қилганлигини айтди. Қачон Аллоҳнинг исми зикр этилса, албатта ўша вақтда сизнинг ҳам исмингиз зикр этилиши, даражангиз улуғ эканлигидандир, деди. Яъни, Ла илаҳа иллаллоҳ (Аллоҳдан бошқа илоҳ йўқ) дейилганда, Муҳаммадун расулуллоҳ (Муҳаммад Аллоҳнинг элчиси) дейилади. Ушбу калима кундаги беш вақт намозга айтиладиган азон калималарида мавжуд. Намознинг ичидаги ташаҳҳуд калималари ичида мавжуд. Ҳатто, сўнги нафасда, жон чиқар арафасида айтилиши марғуб.
Пайғамбар алайҳиссаломга Мусонинг шижоати, Ҳоруннинг шафқати, Довуднинг пешқадамлиги, Сулаймоннинг улуғлиги, Яҳёнинг очиқлиги, Исонинг меҳрибонлиги, Айюбнинг сабри берилган.
Аллоҳ таоло Пайғамбар алайҳиссалом ҳақларида қасам ичиб шундай деган: Қудратим ва улуғлигимга қасамки, эй Муҳаммад, қайси йўлдан юрмасинлар ва қайси эшикни тақиллатмасинлар агар сизнинг ортингиздан эргашмас эканлар уларга ҳеч қачон очилмайди.
Пайғамбар алайҳиссалом ҳатто Исро ва Меърожга чиққанларида, Сидратул мунтаҳога етганларида ҳам оёқларида кавушлари бор эди, Мусо алайҳиссаломга эса, ерда бўла туриб: “Бас, оёқ кийимингни ечгин. Чунки сен муқаддас Туво водийсидадирсан”, (Тоҳо, 12) деди.
Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳу Расулуллоҳни васф қила туриб шундай деганлар: Мен Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламдан кўра гўзалроқ кимсани кўрмадим. Гўёки қуёш у зотнинг юзларида порлар эди. Дарҳақиқат, Аллоҳ таоло қуёш ҳақида: “Чарақлаб турувчи чироқни (қуёшни пайдо) қилдик” (Наба, 13) деган бўлса, Пайғамбаримиз ҳақларида: “Аллоҳнинг изни билан (Сизни) Унга (Унинг динига) даъват қилувчи ва (йўл кўрсатувчи) нурли чироқ қилиб ҳам (юбордик)” (Аҳзоб, 46) деган.
Али ибн Абу Толиб разияллоҳу анҳу айтадилар: Мен расулуллоҳ алайҳиссаломни ғусл қилдириш учун кирганимда, кийимларини еча олмадим, чунки у зотнинг баданларидан таралаётган нур кўзларимизни қамаштириб юборди. Шунинг учун кийимларининг устидан сув қуйиб муборак жасадларини ювдик.
Абдуллоҳ ибн Масъуд разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади, у киши пайғамбар алайҳиссаломдан: Сизга жанозани ким ўқисин, деб сўраганларида: Мени ювиб, кафанлаб бўлганингиздан кейин бир фурсатга ёлғиз қолдиринглар. Менга биринчи бўлиб Халилим Жаброил ва Микоил жаноза ўқийдилар, сўнгра Исрофил ва ўлим фариштаси ўқийдилар. Ана ундан кейин жамоат-жамоат ва ёлғиз ҳолда аввал эркаклар, сўнгра ёллар ўқисинлар, дедилар.
Аллоҳумма солли ва саллим ала саййидина Муҳаммад.

https://t.me/tuhur

Ҳомиджон Ишматбеков,

Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг биринчи ўринбосари

Алҳамду лиллаҳи робил аъламин, вассолату вассаламу ъала хойри ҳолқиҳи ва ъала алиҳий ва асҳабиҳи ажмаъин.

Бугунги кунда, аҳоли орасида “Кимнингдир фарзанди бузғунчи тоифаларга қўшилиб, Сурияга кетиб, у ерда жангларда вафот этибди, ота-онаси фарзандининг адашган тоифаларга қўшилиб қолганлигидан маҳаллада, ёру-дўстлари орасида бош кўтара олмай, фарзанд доғида бу дунёни тарк этибди” деган гапларни эшитиб юрагинг эзилади.

Уларга қараб, “Эй ғофил банда, сенга нима етмаган эди, Аллоҳнинг розилигини олиш учун бошқа тинч одамларни ўлдириш мумкин эмас-ку, Сенинг юртингда дин соҳасида барча шароитлар мавжуд-ку, Сен илм олиб, яхши амалларни қилиб, ота-онанг, ёру дўстларинг, қариндош уруғларинг, энг аввало Она Ватанинг учун фойдали ишлар қилсанг бўлмасмиди?!

Минг афсус, сен ёш ниҳол вақтингда зараркунанда қуртларнинг таъсирига тушиб, ўзингни ва ота-онангни оғир аҳволга солдинг”.

Ахир Аллоҳ инсонга ҳаёт деб аталмиш улуғ неъматни синов учун бир маротаба беради-ку, Сен, бу синовда нега адашдинг?!,

Энди қиёмат куни сен ўзинг ўлдирган ўша юртдаги бегуноҳ мусулмон инсонлар, юрти вайронага айланган, етим қолган норасидалар, бева қолган муслималар, фарзанд доғига учраган ота ва оналар, тинчлиги ва ҳаловати бузилган бошқа мўминларнинг олдида, энг асосийси сени яратиб, сенга улуғ неъматларни берган Аллоҳ таоло олдида нима деб жавоб берасан?!.

Ваҳоланки, Аллоҳ ўзининг муқаддас китобида, Бас, “... ўз қўлларингиз билан ўзларингизни ҳалокатга ташламангиз!”. (Бақара, 195) деб айтиб қўйганку.

Шунингдек, бир қатор дунёдаги ва юртимиздаги олимлар, диний уламмолар ва олимлар адашган кимсаларни тўғри йўлга даъват қилиб, бир неча китоблар ёзишган, ҳозир ҳам ёзишмоқда.

Бироқ, экстремистик оқимга кирган кимсаларнинг гумроҳлиги шундаки, улар фақат ўзларига ўхшаган кишиларнинг гапига қулоқ солади. Марифий суҳбатларга келмай, келса ҳам бефарқ муносабатда бўлади. Унга чин дилдан, самимий насиҳат қилиб, тўғри йўлни кўрсатган олимнинг гапига кўнмайдилар.

Шу сабабли, булар ҳақида Қуръони каримда шундай дейилган: “Парвардигорининг оятлари билан насиҳат қилинганидан сўнг, улардан юз ўгирган кимсадан кўра ким ҳам золимроқдир?! Албатта, Биз (ундай) жиноятчилардан (дунё ва охиратда) интиқом олувчидирмиз”. (Сажда, 22).

Аллоҳ бу каби тоифаларнинг фитнасидан ўзи асрасин, юртимиздаги тинч ва осуда ҳаётни сақланиши, ҳалқимизни фаровон кун кечиришига хизмат қилишга барчамиз масъулмиз. Зеро, Қуръони каримда Аллоҳ “Фитна-қатл этишдан ҳам ёмонроқдир”. (Бақара, 191). деб бежиз айтмаган.

Муҳаммадхон Нуриддинов