muslim.uz
Ҳақиқатни рад этиш (9 қисм)
Инсон хоҳиш-истаклари ва ғурурига зид бўлган ҳақиқатни рад этиши энг даҳшатли нафс касаллиги саналади. Бунга чалинган одам нафсини жиловлай олмайди ва унга қарши туролмайди. Нафсининг бундай касаллигига қарши курашмаган киши мағлуб бўлади ва ғолиб нафс ўз эгасини бошқара бошлайди. Банда нафсини назоратда тутиши учун Аллоҳ таоло бундай буюради: “Энди сизни йўқдан бор қилувчи Зотга тавба қилинг, ўзингизни ўзингиз ўлдиринг. Шундай қилмоғингиз сизни йўқдан бор қилувчи Зот ҳузурида сиз учун яхшидир” (Бақара сураси, 54-оят).
Ишорий тафсир муфассирлари “ўзингизни ўзингиз ўлдиринг” оятини “Инсон нафсини поклаши учун уни хор қилиши ва қоралаши”, деб тафсир қилганлар.
Муолажа услуби
Бу касалликнинг энг яхши давоси – бекорчи ва фойдасиз ишларни тарк қилиш, Аллоҳ таолога бутун қалб ила интилиш ва Унинг иродасига тўлиқ бўйсуниш.
Aллоҳ таоло Иброҳим алайҳиссаломдан Исмоил алайҳиссаломни қурбон қилишни талаб қилганида пайғамбарининг итоатини синаб кўрмоқчи эди. Иброҳим алайҳиссалом Роббининг амрига тўлиқ бўйсунди ва синовдан муваффақиятли ўтди:
«Икковлари таслим бўлиб, уни пешонасича ётқизганида. Биз унга нидо қилдик: “Эй Иброҳим! Батаҳқиқ, сен тушни тасдиқ қилдинг! Албатта, Биз гўзал иш қилгувчиларни мана шундай мукофотлаймиз”». (Соффаат сураси, 103-105-оятлар).
Шундан сўнг Аллоҳ таоло Иброҳим алайҳиссаломга қурбонлик қилиш учун бир қўчқор ато этди. Исмоил алайҳиссаломнинг ҳаётлари сақланиб қолинди.
Жунайд Бағдодий раҳимаҳуллоҳ: “Ким бу дунё билан алоқани сақлаб қолса, Аллоҳ унга жаннатни ман қилади”.
Муҳаммад ибн Абдуллоҳ ар-Розий менга бундай деган эди: “Абулқосим ал-Мисрий Бағдодда унга бундай деган экан: “Ибн Ёздониёрдан сўрашди: “Банда қандай ният билан Аллоҳга интилиши керак? У жавоб берди: “Аллоҳ ризолиги учун воз кечган нарсаларига ҳатто ўгрилиб ҳам қарамаслик ва қутулишга муваффақ бўлган гуноҳларга асло қайтмаслик”. Бу жавобдан кейин яна сўрадилар: “Бу сўзларингиз гуноҳларидан тавба қилган гуноҳкорларга тегишли. Аллоҳга ишончи заиф одам қандай ният билан интилиши керак?”.
Олим жавоб берди: “Ўтмишдаги муваффақиятсизлик ва қайғуларга ғарқ бўлишни тўхтатиб, келажакдаги ҳолатининг яхши бўлишини қалбида чуқур ҳис қилиб, Аллоҳга интилсин”.
Абу Абдураҳмон ас-Суламийнинг
"Нафс иллатлари ва уларнинг муолажаси" китобидан
Даврон НУРМУҲАММАД таржимаси.
“Жумадан жумагача” муҳим хабарларнинг қисқача тафсилоти (04-12-2022)
“Жумадан жумагача” рукни орқали muslim.uz сайтида эълон қилинган энг муҳим хабарларнинг қисқача шарҳи билан танишиш мумкин.
Жамоат билан бирга бўлиш раҳмат бўлса, ундан ажралиш азобдир
Фитналар содир бўлганида мусулмон киши шариатнинг бунга муносабатини билмоғи керак бўлади. Бунинг учун эса аҳли сунна уламоларидан сўраши ва уларнинг кўрсатмасига кўра ҳаракат қилмоғи лозим бўлади. Чунки Аллоҳ таоло “Агар билмасангиз зикр аҳлидан сўранглар”, деган. Бошқа бир оятда эса “Эй иймон келтирганлар! Аллоҳга итоат қилинг, Пайғамбарга ва ўзингиздан бўлган иш бошиларга итоат қилинг. Бирор нарса ҳақида тортишиб қосангиз, агар Аллоҳ ва охират кунига иймон келтирган бўлсангиз, уни Аллоҳга ва Пайғамбарга қайтаринг. Ана шундай қилиш хайрли ва оқибати яхшидир”, дейилган.
Ибн Аббос бу оятнинг тафсирида “ўзларингиздан бўлган ишбошилардан” мурод дин ва фиқҳ аҳли деганлар. Қолаверса, эсдан чиқармаслигимиз керакки, аҳли сунна вал жамоа уламолари Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг меросхўрларидир. Фитналар пайтида қандай йўл тутишимизни улардан сўрашлик бизларга вожиб бўлади.
Имом Термизий Абу Дардо розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Олимлар пайғамбарларнинг меросхўрларидир. Албатта, Пайғамбарлар динорни ҳам дирҳамни ҳам мерос қолдирмаганлар. Улар илмни мерос қолдирганлар…”, дейилган.
Уламолар Аллоҳнинг шариатининг ёрдамчилари, инсонларга ҳақни ботилдан, ҳидоятни залолатдан ажратиб баён қилиб берувчилардир. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам “Инсонлардан шундайлари борки, улар яхшиликлар учун калит, ёмонликлар учун қулфдир”, деганлар.
Фитналар эшигини ёпадиган ҳам, улардан чиқиш калити ҳам уламолардир. Шунинг учун аҳли сунна вал жамоа уламолари атрофида йиғилиш ва улар билан бирлашиш лозим бўлади. Мусулмонлар жамоаси билан бирга бўлгандагина фитналар зарар қилмаслиги мумкин. Чунки бўри ҳам подадан айрилган қўйга ҳужум қилганидек, шайтон ҳам мусулмонлар жамоасидан ажралган кишиларни фитналар домига тортиб боради.
Башир ибн Амрдан ривоят қилинади: “Ибн Масъуд чиқаётган пайтида биз тайёрланиб турдик. У Қодисия йўлида келиб тушди. Бир боғга кириб, қазойи ҳожат чиқарди. Сўнгра таҳорат олди. Сўнгра чиқди. Унинг соқолларидан сув томиб турарди. Биз унга: “Бизга насиҳат қилинг. Инсонлар фитнага тушганлар. Сиз билан яна учрашамизми, йўқми билмаймиз”, дедик.
Шунда у: “Аллоҳга тақво қилинглар. Яхши одам хотиржам бўлгунча ёки фожирдан қутилгунча сабр қилинглар. Жамоатни лозим тутинглар. Албатта, Аллоҳ таоло Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг умматини залолатда жамламайди”, дедилар. Жамоат билан бирга бўлиш раҳмат бўлса, ундан ажралиш азобдир. Жамоат билан бўлган киши фитналардан узоқ бўлади ва нажотга эришади. Жамотдан ажралган киши эса фитналарга тушади ва азобга дучор бўлади. Жамоат бу фақат кўпчилик дегани эмас, балки аҳли сунна вал жамоа йўлидан юрган кишилар жамоатдир.
Шунинг учун Ибн Масъуд розияллоҳу анҳу “Агар фақиҳ тоғни устида бўлса эди, у жамоат бўларди”, деган эдилар.
Ҳузайфа розияллоҳу анҳу айтадилар: “Инсонлар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан яхшиликлар ҳақида сўрардилар. Мен эса унга тушиб қолишимдан қўрқиб ёмонликлар ҳақида сўрардим. Мен “Ё Расулуллоҳ! Биз жоҳилият ва ёмонликларда эдик. Аллоҳ таоло бизга мана бу яхшиликни келтирди. Бу яхшиликдан кейин ёмонлик бўладими?” деб сўрадим. “Ҳа. Фақат унда дахон бўлади” дедилар. “Унинг дахони нима?” дедим. У зот: “Бир қавмлар бўлади, улар менинг йўлимдан бошқа йўлда бўладилар. Уларни танийсан ва инкор қиласан” дедилар. Мен “Мана шу яхшиликлардан кейин яна ёмонликлар бўладими?” дедим. “Ҳа. Жаҳаннам эшигига чақирувчилар бўлади. Ким уларга ижобат қилса, унга (жаҳаннамга) тушадилар” дедилар у зот. Мен: “Ё Расулуллоҳ! Бизга уларни сифатлаб беринг” , дедим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Уларнинг терилари худди бизнинг териларимиздек, бизнинг тилларимиз билан гаплашадилар”, дедилар. “Ўша нарсалар менга етиб қолса, менга нимани буюрасиз”, дедим. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Мусулмонлар жамоаси ва уларнинг имомларини лозим тут”, дедилар.
ТИИ Модуль таълим шакли битирувчиси,
Хоразм вилояти, Шовот тумани Юсуф Ҳамадоний
жоме масжиди имом-хатиби Шермуҳаммад Болтаев
Вилоят вакиллиги самарқандлик талабалар билан учрашувлар ўтказди
Бугунги кунда мамлакатимизда диний таълимга алоҳида эътибор қаратилиб, йилдан йилга кенг имкониятлар тақдим этилмоқда. Хусусан, ҳозирги кунда Ўзбекистон мусулмонлар идораси тасарруфида 3 та олий ва 10 та ўрта махсус ислом билим юртлари фаолият юритиб, уларда юзлаб талабалар таълим олмоқда.
Самарқанд вилоятидан шу кеча кундузда жами 94 нафар талабалар ушбу ислом билим юртларида диний таҳсил олмоқда. Жумладан, Тошкент ислом институтида 6 нафар, Тошкент шаҳар “Кўкалдош” ўрта махсус ислом таълим муассасасида 7 нафар, Қорақалпоғистон Республикаси Нукус шаҳрида жойлашган “Муҳаммад ал-Беруний” ўрта махсус ислом таълим муассасасида 12 нафар, Хоразм вилояти Ургунч шаҳридаги “Имом Фахриддин ар-Розий” ўрта махсус ислом таълим муассасасида 4 нафар, Бухоро вилояти Когон туманидаги “Мир араб” олий мадрасасида 9 нафар, Бухоро вилояти Бухоро шаҳридаги “Мир араб” ўрта махсус ислом таълим муассасасида 15 нафар, Қашқадарё вилояти Китоб туманидаги “Хожа Бухорий” ўрта махсус ислом таълим муассасасида 39 нафар ва Сурхондарё вилояти Термиз шаҳрида жойлашган “Имом Термизий” ўрта махсус ислом таълим муассасасида 2 нафар.
Ўзбекистон мусулмонлар идораси Самарқанд вилоят вакиллиги диний муассасаларда таълим олаётган мазкур талабалар билан узвий алоқани йўлга қўйган. Хусусан, яқинда Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институти, “Кўкалдош”, Нукус шаҳридаги “Муҳаммад Беруний”, Урганч шаҳридаги “Фахриддин ар-Розий”, Бухоро шаҳридаги “Мир Араб” олий ва ўрта махсус ислом билим юртларида бўлган вилоят бош имом хатибининг ўринбосари Ёқубжон домла Мансуров талабалар билан учрашиб, уларга вақтдан унумли фойдаланиш, илмни пухта эгаллаш бўйича насиҳатлар берди. Сўнгра ўқишни якунлаганларидан сўнг вилоятга қайтиб, диний соҳада вакиллик билан ҳамкорликда хизмат қилиш, эгаллаган илмларини мусулмонларга етказиш зарурлигини эслатиб ўтди. Шунингдек, талабаларнинг яшаш шароитлари, иқтисодий ҳолатларини ҳам ўрганиб, ўқув шартнома тўловларини амалга оширишга имконияти йўқ талабаларга ҳомийлар кўмаги билан моддий ёрдам кўрсатилди.
Мазкур тадбирларнинг давоми ўлароқ, жорий ҳафтанинг биринчи ярмида Ёқубжон домла Мансуров Қашқадарё вилояти Китоб туманидаги “Хожа Бухорий” ўрта махсус ислом таълим муассасасига ташриф буюриб, мазкур даргоҳда таълим олаётган самарқандлик толиби илмлар билан дилдан суҳбат қурди. Ушбу давра суҳбатида домла талаба ёшларга "Илм олиш игна билан қудуқ қазиш кабидир” мавзусида маъруза қилиб бердилар. Шунингдек, уларни ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш ҳамда Самарқанд вилоятидаги юқори малакали кадрларга бўлган эҳтиёжни қондириш каби масалалар бўйича ўз фикр-мулоҳазаларини билдириб ўтди.
Тадбирдан сўнг, билим юрти билан келгусида ҳам малакали кадрлар тайёрлашда ўзаро ҳамкорликни янада кучайтириш бўйича фикр алмашилди.
Иншааллоҳ, бундай тадбирларни келгусида ҳам мунтазам ташкил қилиб бориш, ушбу улуғ даргоҳларда таълим олаётган самарқандлик талабалар билан янада яқинроқ ишлаш, уларни ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш, вилоятимизга етук кадрлар тайёрлаш бўйича ишлар олиб бориш ва мана шундай учрашувлар ташкил қилиш режалаштирилган.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Самарқанд вилояти вакили Зайниддин Эшонқулов
Абдулҳай домла Турсунов: Оила мустаҳкамлигини таъминлаш асослари
