Миср сафарида бўлиб турган муфтий Нуриддин домла ҳазратлари ушбу диёрнинг таниқли уламолари билан бирга бутун дунёга машҳур “Азҳар” масжидида жума намозини минг-минглаб намозхонлар бирга адо этдилар. Муфтий ҳазратларинини ташриф буюришларини эшитган ватандошлар мазкур қадимий жомега тўп-тўп бўлиб келишди.

Ташриф асносида Муфтий ҳазратлари “Азҳар” жомеси уламолари ҳамроҳлигида қадим тарих ҳақида сўзловчи муҳташам масжид биносини кўздан кечирдилар, унинг ноёб архитектураси, намозхонларга қилинган шароитлар, толиби илмларнинг илм олиши учун яратилган имкониятлар тўғрисида маълумот олдилар. Сўнгра Муфтий ҳазратлари минг-минглаб намозхонлар йиғилган йирик жомеда Азҳари шарифнинг шайхлари, таниқли уламолари билан бирга жума намозини адо этиб, якунда хайрли дуолар қилинди.

Маълумот учун, Мисрда жойлашган дунёдаги энг кўҳна ва салоҳиятли Ислом дорилфунуни, жоме масжиди ва мадрасалардан иборат мажмуа Азҳар номи билан аталади. У фотимийлар саркардаси Жавҳар Сақалий томонидан ҳижрий 358 йили Қоҳира билан бир вақтда қурила бошлаган.

Шаҳар қурилган пайтда фотимий ҳукмдорлар ўзлари учун муҳташам сарой қуриш билан бир пайтда Азҳар масжидига ҳам асос солишган ва Пайғамбар алайҳиссаломнинг қизлари Фотимаи Заҳронинг сифатига хослаб «Азҳар» (порлаб турувчи) деб номлашган эди.

Шундай қилиб, дунёга машҳур Азҳар масжиди 970–972 йиллари қурилган. Минг йиллар мобайнида масжид турли ҳукмдорлар томонидан бир неча марта қайта таъмирланган. Лекин шунга қарамай масжиднинг асл қиёфаси деярли ўзгармай келяпти.

Сафар жараёнлари ва муҳокама этилган мавзулар ижтимоий тармоқларимиз орқали ёритиб борилади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий

Нуриддин домла ҳазратлари

Ўзбекистоннинг Ар-Риёддаги элчихонасида Саудия Арабистонидаги ўзбек диаспораси – ватандошлар жамияти вакиллари билан учрашув бўлиб ўтди, деб хабар бермоқда “Дунё” АА мухбири. Унда Ар-Риёд шаҳридан Қори Нусратулло, Жиддадан Муҳаммад Соли ал-Обидий, Муҳаммад Сабур, Мусо Муҳаммад Соли, Макка шаҳридан Абдул Ҳамид сингари ватандошларимиз вакиллари иштирок этишди.

Учрашувда ўзбек диаспораси вакилларига сўнгги йилларда Ўзбекистон ижтимоий ва иқтисодий ҳаётининг барча жабҳаларида амалга оширилаётган кенг қамровли ислоҳотлар ҳамда мамлакатимиздаги бағрикенглик, тинчлик, ёшларга, жумладан, хорижда истиқомат қилаётган ватандошларга кўрсатилаётган эътибор ва яратилаётган шароитлар ҳақида батафсил маълумотлар тақдим этилди.

Ватандошлар Ўзбекистон ва Саудия Арабистони ўртасидаги сиёсий, иқтисодий, маданий-гуманитар ва бошқа соҳалардаги ҳамкорлик кўлами кундан-кунга кенгайиб бораётгани, хорижий сармоядорлар фаолиятини қўллаб-қувватлаш сиёсати туфайли турли соҳаларда Саудия сармояларининг ҳажми ортиб бораётганини мамнуният билан қайд этилди.

Ўзбекистон элчихонаси айни пайтда ватандошлар ўртасида «Ўзбек заминидан етишиб чиққан олимлардан кимни биласиз?» мавзусидаги мусобақани ўтказишга тайёргарлик кўраётгани, унда нафақат ўзбек диаспораси вакиллари, балки мамлакатда вақтинча истиқомат қилаётган ватандошлар, саудиялик ёшлар ҳам иштирок этиши ташаббуси қўллаб-қувватланди.

Ар-Риёд шаҳри вакили Қори Нусратулло ватандошлар номидан Ўзбекистонга бўлган юксак ҳурмат ва муҳаббат туйғулари сўнмаслиги ва ота-боболари туғилиб ўсган қадрдон диёр ҳамиша қалбларда ардоқланишини алоҳида қайд этди.

Унинг таъкидлашича, Саудия Арабистонидаги ўзбеклар ижтимоий аҳволлари жиҳатидан турли поғоналарни эгаллашган. Юртдошларимиз орасида вазирлар, генераллар, элчилар, диний ва дунёвий илмларнинг билимдонлари, профессорлар, инженер, учувчи ва тиббиёт докторлари ҳам бор. Ватандошларнинг аксарияти ишбилармонлар бўлиб, асосан, мамлакатнинг марказий шаҳарлари ҳисобланган Мадина, Макка, Тоиф, Ар-Риёд шаҳарларида яшашади. Ўзбек ватандошлар Мадинаи
Мунаввара шаҳрида ўзларининг ҳисобларидан «Андижон боғчаси», «Чуст такяси» деб аталадиган мусофирхоналарга асос солишган.

Ўзбекистонда яратилаётган барча қулай имкониятлардан фойдаланган ҳолда мамлакатимизнинг Саудия Арабистон билан барча йўналишларда тобора кенгайиб бораётган алоқаларини янада чуқурлаштиришга ўзбек ватандошлари ўз ҳиссаларини қўшишга тайёр эканликлари маълум қилинди.
Жиддалик ватандош Муҳаммад Соли ал-Обидий Ўзбекистонда Президент Шавкат Мирзиёев раҳбарлигида олиб борилаётган очиқлик, бағрикенглик ва дўстлик сиёсатини юқори баҳолади.

Ватандошнинг айтишича, Саудия Арабистонидаги ўзбек ватандошларимиз араб имлосида ўқиб, фаолият олиб боришади. Улар ва фарзандлари мактаб ва олий ўқув юртларида араб тилида таҳсил олишади, лекин оилада ва ўзбек жамоаларида ўзбекча сўзлашадилар.

М.ал-Обидий фарзандларига Ўзбекистоннинг тарихи ва бугунги куни, дунё тан олган машҳур ўзбек уламолари, кўп мамлакатларда ўзбеклар томонидан барпо этилган машҳур иншоотлар, жумладан, Мисрдаги «Миқёс ан-Нил», Ҳиндистондаги Тож Маҳал, Покистондаги Шалимар боғи ҳақида бераётган маълумотлари уларда Ватанга меҳр уйғотаётганини таъкидлади.

М.ал-Обидийнинг маълум қилишича, ҳозирги пайтда Саудия Арабистонида яшаётган ватандошлар «Улуғ ўзбеклар» номли гуруҳ доирасида жамоат тадбирларини биргаликда уюштиришмоқда.

Ушбу гуруҳ бундан буён элчихона билан алоқаларни янада ривожлантиришга тайёр эканлиги билдирилди.

Макка шаҳридан келган ватандош Абдул Ҳамид Саудия заминида туғилиб, улғаяётган авлодни ўзбек тилидаги бадиий ва ўқув адабиётлар ҳамда бошқа зарур материаллар билан таъминлашда кўмак берилишини сўради.
Шу билан бирга, элчихона томонидан уюштирилиши режалаштирилаётган тадбирларда, хусусан, Саудия Арабистонида «Ўзбек маданият маркази»ни очиш,

«Ўзбекистон маданияти кунлари» ва бошқа тадбирларни ташкил қилиш ва ўтказишда ўзбек диаспораси жамоалари ва вакиллари яқиндан кўмак кўрсатишга тайёр эканлиги маълум қилинди.

Жиддалик ватандош Муҳаммад Сабур Ўзбекистон ва Саудия Арабистони улкан экспорт салоҳиятига эга эканлиги хусусида атрофлича тўхталди. У Ўзбекистонда етиштирилган ҳўл ва қуритилган мева-сабзавотлар, тўқимачилик ва чарм-пойафзал маҳсулотлари, чинни, сополдан ишланган буюмларни импорт билан шуғулланувчи ватандошларимиз Саудия Арабистонига олиб киришга катта қизиқиш билдираётганини айтди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Шунингдек машҳур олимлардан Хусайн Воиз Кошифий «Ахлоқи муҳсиний» асарида фарзандлар тарбиясида муҳим бўлган исломий қадриятларга тўхталиб: "Фарзанд Ҳақ таолонинг омонатидир. Ота-онадан маҳшар вақтида бу омонат ҳақи талаб қилинади. Бу омонат гўёки ойна - бутун борлиқ кўзгуси, аввалидир. Ҳақиқат жавоҳири уни нимага хоҳласа, ўшанга мойил қилиши мумкин.” Шундай маслаҳатлардан сўнг ҳаммада бир савол туғулади «Биз интернет ва ижтимоий тармоқ турларидан фойдаланмаслигимиз керакми? Жавоб ўлароқ айтамизки йўқ фойдаланинг илло бугунги кунда улардан фойдаланмасликни иложи ҳам йўқ, фақат бир нарсани унутманг вертуал оламга сиз эмас вертуал олам сизга ҳизмат қилсин.»

Ҳиндистоннинг сиёсий арбоби Махатма Ганди ўз даврида шундай ёзган эди: «Мен уйимнинг эшик ва деразаларини маҳкам беркитиб ўтира олмайман. Чунки унга тоза ҳаво кириб туриши керак. Шу баробарида эшик ва деразаларимдан кираётган ҳаво довул бўлиб, хонадонимни ағдар-тўнтар қилиб, ўзимни йиқитиб ташлайдиган даражада очиб ҳам қўя олмайман». Бу сўзларни бугунги ахборот асрида турли маълумотларнинг кириб келиши, у ёки бу минтақада тўғри эътиқодга салбий ёки ижобий таъсир этиши маъносида қўллаш ҳам мумкин. Шунинг учун ҳам ёшларда интернетнинг яхши томонларидан унумли фойдаланиш, ёмон таъсирларидан ўзларини ҳимоя қила олиш имунитетини шакллантириш зарур. Шу ўринда Фитратнинг ушбу сўзлари ёдимизга тушади «Тарбия уч қисмдан иборат: бадан тарбияси, ақлий тарбия, ахлок тарбияси.»

Виртуал оламдаги ахборот хуружидан ҳимояланиш учун мустақил фикрга эга бўлишимиз лозим. Биз ёт ғоялардан ўзимизни ҳимоя қилишига эътибор беришимиз керак, яъни ҳар бир инсон учун мустақил фикр зарур. Мустақил фикрга эга бўлган инсонгина яхши ёки ёмон маълумотнинг моҳиятига етиб, уларга қарши куч топа олади.

Биз замон билан ҳам нафас бўлишга чақирган ҳолда, вертуал оламнинг энг тўғри йўллари ва керакли малумотларидан тўлақонли фойдаланиш ва уларни унумли сарфлаш тарафдоримиз илло вақт оз илм эса жуда кўп.

Акрамов Козимхон

Испаниянинг «Informe Oriente Medio» нашрида «Ўзбекистон: Лотин Америкаси аҳолиси учун тарихий ва маданий туризм» сарлавҳали мақола эълон қилинди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА.

Ушбу мақола Ўзбекистон сайёҳлик бренди элчиси Софи Иббоцоннинг Лотин Америкаси ва Ўртаер денгизи ҳудудидаги етакчи испан тилидаги «Informe Oriente Medio» ахборот агентлигига берган интервьюси асосида тайёрланган.

«Тарихга назар ташлайдиган бўлсак, ҳозирги Ўзбекистон ҳудуди Европа, Хитой ва Ҳиндистон ярим оролини боғловчи Буюк Ипак йўлининг қоқ маркази бўлган. Самарқанд ва Бухоро каби шаҳарлар илм-фан, маданият марказлари сифатида шуҳрат қозонган. Уларнинг номи Марказий Осиё чегараларидан ташқарида ҳам машҳур бўлган», дея Софи Иббоцоннинг фикрларидан иқтибос келтиради нашр.

Материал Ўзбекистонда ўнлаб этник ва лингвистик гуруҳлар, жумладан, ўзбеклар, тожиклар, қорақалпоқлар, руслар, Бухоро яҳудийлари, татарлар, корейс ва бошқа миллатлар вакиллари ёнма-ён, тинч-осуда фаровон ҳаёт кечираётгани алоҳида таъкидланган.

“Қаерга борманг, масжидлар, православ ва католик черковлари, буддавийлар ибодатхоналари ва ҳатто зардуштийларнинг минорасигача бўлган турли эътиқод масканларини кўрасиз”, деб ёзади нашр.

Софи Ибботсон муштарийларга Буюк Ипак йўли тарихига оид «Дунёнинг янги тарихи» (Питер Франкопан), «Қизил қумлар» (Кэролин Иден), «Учар гиламда Хивага саёҳат» (Кристофер Аслан Александр) асарлар билан танишишни тавсия қилган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати