muslim.uz

muslim.uz

 

Бир одам дуоси мустажоб улуғ зотнинг ҳузурига бориб, «Ҳазрат, дуо қилинг, мен яхши яшамоқчиман, тўқ, хотиржам ҳаёт кечирмоқчиман», дебди. Ҳазрат «Майли, дуо қиламан, лекин кимга ўхшаб яшамоқчисан? Одамлар орасидан ўзинг ҳавас қилган бирор одам борми, бориб бир қидириб кел-чи, кейин мен ўша одамга ўхшаб яшашингни сўраб, Аллоҳдан дуо қилиб бераман», дебди. Ҳалиги одам шаҳар айланибди. Қараса, бир одам ниҳоятда яхши яшаяпти, олдида ўғиллари хизматга бел боғлаган, егани олдида, емагани ортида. У шу одамга ҳавас қилиб, ҳазратга бориб, «Фалончини биласизми, тақсир? Фалон кўча, фалон маҳаллада яшайди. Ўша одамга ҳавас қилдим, шунга ўхшаб яшагим келяпти, дуо қилинг», дебди. Ҳазрат шундай дебдилар: «Майли, дуо қиламан. Лекин сен шошмагин, болам. Бориб, у одам билан бир гаплашиб кўргин. У одамнинг бирор муаммоси, бир дарди бўлмасин тағин. Дуо қилсам, ундаги неъмат билан қўшилиб, дарди ҳам сенга ўтиб қолмасин, кейин қийналиб юрма».

Бу одам яна бориб, ўша бой билан гаплашибди. Мен ҳазратнинг ҳузурларига бориб, сизга ҳавас қилганимни, сизга ўхшаб яшашимни сўраб, дуо қилишларини сўрасам, сизга юбордилар. Сизда ҳеч бир дард, муаммо йўқдир ҳар ҳолда?» дебди. У гапини тугатар-тугатмас, ҳалиги бой, ўзига тўқ, ҳаётдан хурсанд, мамнун бўлиб яшаётгандек кўринган одам йиғлаб юборибди, «Бу дунёда мендан бахтсиз одам бўлмаса керак. Келиб, мендан сўраб тўғри қилибсиз» деб, ўзининг тарихини айтиб берибди:
«Оила қурдим, уйландим. Эр-хотин бир-биримизни жуда яхши кўрар эдик. Аммо кўп йиллар олдин аёлим оғир дардга чалинди, ўлим тўшагига михланди. Ўлиши аниқ бўлиб қолгач, орамиздаги тилларда достон бўлгудек муҳаббат туфайли аёлимнинг рашки қўзиб, «Мен ўлсам, бошқасига уйланиб оласиз» деб тинмай йиғлайверди. Ўзи ўлим азобида қийналиб ётибди, яна рашки ҳам қийнаяпти деб, раҳмим келиб, «Хотиржам бўл, мен сендан бошқа аёлга қарамайман. Бутун умр сенга садоқат билан яшаб ўтаман», деявердим. Аммо у бу гапимга кўнмади. Мен ҳам уни ниҳоятда яхши кўрар эдим, муҳаббатдан кўзим кўр бўлиб, сўзимни исботлаш учун ошхонага кириб, пичоқни олиб, ўзимни ўзим бичиб ташладим. Шундан кейин аёлим хотиржам бўлди, хурсанд бўлди, «Энди кўнглим жойига тушди», деди. Мен ҳам хурсанд бўлиб, энди тинчгина оёғини узатиб, дунёдан ўтадиган бўлди деб турсам, Аллоҳ шифо бериб, хотиним ўзига келиб, соғайиб кетди. Оғир касалдан тузалиб, нақ ўлимнинг ёқасидан қайтиб келди. Аммо бу қувончимиз узоққа чўзилмади. Унга кўрсатган вафодорлигим ҳурмати аёлим мен билан бир-икки йил сабр қилиб яшади, аммо кейин тоқат қила олмади. Мана бу менга хизмат қилиб юрган ўғиллар менинг фарзандларим эмас. Мен ана шундай азоб тўла ҳаётда яшаяпман, сен кўрган нарса менинг ташқи кўринишим, аммо ичимдаги дардим дунёга сиғмайди».

Шайх Зулфиқор Аҳмад Нақшбандий ҳафизаҳуллоҳ ушбу ривоятни келтириб, шундай дейдилар: «Ҳар бир инсон ўз ҳолига, ҳаётига, қисматига, тақдирига рози бўлишни, шукр қилишни ўрганиши керак. Чунки бу ҳаётни унга Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло раво кўрди, шундай бўлишини ирода қилди. Шунинг ўзи катта марҳамат, шунинг ўзи катта бир неъмат. Шукр қилсак, Аллоҳ бундан ҳам зиёда қилиши мумкин. Аммо ношукрлик қиладиган бўлсак, бошқа ҳаётларга ҳавас қиладиган бўлсак, ўзимиздаги боридан ҳам маҳрум бўлиб қолишимиз мумкин».

Юнусобод тумани бош имом-хатиби

Раҳматуллоҳ САЙФУДДИНОВ тайёрлади

Ибодатлар орасида афзали – Қуръони карим тиловатидир. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам умматларини бунга қизиқтирганлар. Қуръони Карим соҳибини шафоат қилади. Шайтон васвасаларидан қўрғон бўлади. Унинг тиловати гуноҳларни ўчирадиган, савобларни кўпайтирадиган гўзал амалдир. Аммо кейинги вақтларда намозлардан кейин ўқиладиган Қуръон тиловатини бидъат дейдиган, уни эшитишдан юз ўгирадиган кишилар пайдо бўлмоқда. Тиловат ўқилиб турган ҳолатда одобсизлик билан чиқиб кетаётганлар бўлиб, улар Расулуллоҳ(соллаллоҳу алайҳи васаллам даврларида қилинмаган экан, деган асоси йўқ гапларни айтиб, ўзларини оқлашга уринадилар.

Ҳанафий мазҳаби уламолари намоздан кейин тиловат қилиш қандай амал ва унга келтирилган ҳужжатлар, тиловатнинг одоблари қандай бўлиши керак?  деган саволларга жавоб бериб ўтганлар.

Энг аввало фиқҳ ва ҳадис китобларида «Намоздан кейинги зикрлар» боби мавжуд бўлиб, уларда намоздан кейин зикр қилиш, Қуръони карим суралари ёки оятларининг тиловати буюрилгани маълум қилинади. Бу далиллар асосида намоздан кейин ўтириб зикрга ёки Қуръон тиловатига машғул бўлиш бидъат амал бўлмаслигини тушунамиз. Бундан эса бидъат деган фикрга бориш гуноҳ экани маълум бўлади. Ҳадисларда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Оиша розияллоҳу анҳони ҳар куни Қуръони карим ҳаққини адо этишга буюрганлар. Буни 200-250 оят ўқиш ёки 100 оят ва Ихлос сурасини уч бора ўқиш билан адо этиш, деб тушунтирганлар. Қуръони каримдаги кўпгина суралар ва баъзи оятларнинг фазилатлари зикр қилинган. Ушбу тиловатнинг Қиёмат куни шафоат қилиши, савоблар кўпайтириб ёзилиши, ҳожатларнинг раво бўлиши, беморларга шифо бўлиши, дуоларнинг ижобат бўлиши, тетиклик ва ақлга мусаффолик бериши ва бошқа кўпгина фазилатлари баён қилинган. Шундай суралардан Ёсин, Фатҳ, Ар-Роҳман, Воқеа, Духон, Мулк, Набаъ, Каҳф ва бошқаларни санаш мумкин. Оятлардан Ал-Курсий, Бақара сурасининг охирги икки ояти, Тавба сурасининг охирги икки ояти, Ҳашр сурасининг охирги уч ояти ва бошқалар бор.

Мўмин киши ҳар куни Қуръони карим ҳаққини адо этиш учун алоҳида вақт ажратиши керак. Аммо кўпинча имкон топилмайди. Ёки шунчаки бу вазифа борлиги ёддан кўтарилади. Ҳар қандай хасталикни даволовчи моҳир табиб каби уламоларимиз беш вақт намозда қуйидаги сураларнинг тиловатини тавсия қиладилар: Бомдоддан кейин Ёсин сураси – 83 оят, Пешиндан кейин Ар-Роҳман сураси – 78 оят ёки Фатҳ сураси – 29 оят, Асрда Набаъ (Амма) сураси – 40 оят, Шомдан сўнг Воқеа сураси – 96 оят, Хуфтондан сўнг Мулк сураси – 30 оят. Жами 350 оят атрофида ҳар куни ўқилади. Демак, мўминлар намоздан сўнг ушбу сураларнинг тиловати сабабли Қуръони каримнинг ҳар кунлик ҳаққини адо этиш билан бирга мазкур сураларнинг фазилатларидан ҳам баҳраманд бўладилар.

Имом Исмоил Ҳаққий раҳматуллоҳи алайҳ машҳур «Руҳ ул-баён» асарида Тоҳо сурасининг 124-оятини шундай тафсир қиладилар:

«Ким Менинг эслатмамдан юз ўгирса, бас, унинг учун танг (бахтсиз) турмуш (қабр азоби) бўлиши муқаррар ва Биз уни Қиёмат кунида кўр ҳолда тирилтирурмиз».

«Қуръони каримдаги «зикр» лафзи Қуръон, намоз, тасбеҳ-таҳлиллар ва бошқа шу каби маъноларда келади. Яъни Мени доимо ёдига солиб турувчи шу Китобдан ва Менга чақирувчи бўлган мана шу элчимдан юз ўгиришидир. Зеро, унга бу дунёда ниҳоятда тор ва қийинчилик машаққатлари кўп бўлган ҳаёт бордир. Оятда икки масдар, яъни ўзак сўзлар бир-бирига сифат бўлиб келтирилган. Бу эса муболағани, яъни ҳаёт торлигининг қўша-қўша машаққатлари борлигини ифодалайди. Бунинг сабаби, банда дунё орзу-ҳаваслари билан алданиб қолади. Ваҳоланки, дунёга интилиш инсонни ҳалокатга етаклайди. Ўзини назорат қила олмагани боис орзу-ҳаваслари, бойлик ва бошқа зийнатлар билан овора бўлиб қолиши кучаяди. Унинг камайиб қолишидан ёки йўқотишдан хавфда бўлади, кўнгил хотиржамлиги олинади. Зикрдан юз ўгирмаган кишида эса бунинг акси бўлади. У охират талабида экан, иймонининг баракаси билан бу дунёда унга кенглик ва хотиржамлик берилади. Билгинки, ҳаётнинг торлиги, машаққатларга бойлиги маъсият-у гуноҳларнинг жазоси ва уқубатидан бўлиши мумкин».

«Ким Менинг зикримдан юз ўгирса, яъни Мени ёд этишни лозим тутмай, Менинг ҳидоятимга юрмаса, тўғри йўлдан юришни хоҳламаса, бас, унга жуда машаққатли ҳаётни берурмиз».

Бу машаққатлар унинг қалбини азоблаш билан бўлади, ҳар бир ишига, йўлларига парда ташлаб қўйиш, эшикларни унга ёпиб қўйиш билан амалга оширилади. Зеро, Аллоҳнинг зикри қалб калитидир, ундан юз ўгириш эса қалб эшигини ёпишдир.

Зокиржон Шарифов

Бугун, 24 июль куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси тасарруфидаги Имом Бухорий номидаги Тошкент Ислом институтига ҳужжат топширган абитуриентлар учун ижодий имтиҳонлар бошланди.

Имтиҳон Қуръон тиловати ва дуо билан бошланди. Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари Иброҳим домла Иномов Муфтий ҳазратларининг табрикларини абитуриентларга етказдилар ва Таълим ва кадрлар тайёрлаш бўлими мудири Жалолиддин Нуриддинов омад тилаб, дуо қилдилар.

Сўнгра институт ректори Уйғун Ғафуров абитуриентларга имтиҳон жараёни ва тартибини тушунтириб ўтди.

Ижодий имтиҳон материаллари солинган конверт имтиҳон бошланиши олдидан Ўзбекистон мусулмонлари идораси кузатувчиси, Тошкент Ислом институти қабул ҳайъати аъзолари, абитуриентлар ҳамда ота-оналар иштирокида очилиб, бу ҳақда далолатнома тузилди.

Кузатувчилар, ота-оналар имтиҳон учун ажратилган хоналар ва имтиҳон топширувчилар учун яратилган шарт-шароитлар билан танишдилар.

Фарзандларига руҳий далда бўлиб, улар билан ҳамроҳ бўлиб келган ота-оналар ва меҳмонлар учун институт ҳудудида салқин ичимликлар ва шинам кутиш жойлари ташкил қилинди. Имтиҳонларни талаб даражасида ўтказиш мақсадида ички ишлар ва тиббиёт ходимлари ҳам жалб қилинди.

Абитуриентлар ижодий имтиҳонда Араб тили фанидан синовдан ўтишмоқда. Тошкент Ислом институтига абитуриентларни қабул қилиш тартиби тўғрисидаги низомга кўра, Ақоид, Фиқҳ ва Ўзбекистон тарихи фанларидан тест синовлари эртага 25 июль куни бўлиб ўтади.

Маълумот учун, 2018-2019 ўқув йили учун жами 202 абитуриентлардан аризалар қабул қилинган бўлиб, бу йил Ўзбекистон мусулмонлари идораси томонидан 50 та ўрин ажратилган бўлиб, шундан 8 нафари аёл-қизлардан иборат.

ЎМИ Матбуот хизмати

Қашқадарё вилоятидан жорий йилда 413 нафар фуқаронинг муборак Ҳаж зиёратига бориши кутилмоқда. Бу ҳақда ЎМИ Қашқадарё вилояти вакиллиги Матбуот хизмати хабар берди.

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 7 июндаги “Ҳаж ва Умра тадбирларини ташкил этиш ва ўтказишни янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори Ҳаж ва Умра зиёратларини юқори савияда ташкил этишда муҳим дастуриламал бўлмоқда.

Ҳаж буюк ибодат бўлиб, у Ислом дини арконларидан биридир. Бугунги кунда мамлакатимизда исломнинг бешинчи аркони бўлган Ҳаж амалини бажариш учун кетаётган юртдошларимизнинг сафи йилдан-йилга ортиб бормоқда. Шунинг учун уларни сафарда турли тушунмовчилик ва қийинчиликларга учрамаслиги учун учрашувлар ташкил этилиб, Ҳаж зиёратига оид барча зарур маълумотлар берилмоқда. Бу жараёнда номзодларнинг Ҳаж зиёратини адо этиши учун моддий ва жисмонан қодирлиги, амалларни тўлиқ бажариши учун етарли диний билими мавжудлигига эътибор қаратилаётир. Жумладан, 27 июнь куни вилоятда муборак Ҳаж зиёратига борадиган зиёратчилар иштирокида ҳаж ибодати олдидан учрашув бўлиб ўтди.

Вилоят Ҳаж ва Умра ҳайъати масъуллари, Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Қашқадарё вилоятидаги вакили, вилоят бош имом-хатиби Р.Усмонов иштирок этган учрашувда муборак зиёратнинг мазмун-моҳияти тушунтирилиб, барча зарур тавсиялар берилди. Хусусан, Ҳаж мавсуми ёзнинг иссиқ кунларига тўғри келиши, сафарга ёши улуғ фуқароларнинг бориши, шунингдек аксарият зиёратчиларнинг илгари хорижга чиқмаганлиги инобатга олиниб, оят, ҳадис ва ҳаётий мисоллар орқали Ҳаж зиёрати тартиб-қоидалари тушунтириб берилди.

Зиёратчиларнинг Ҳаж ибодатига оид саволларига мутахассислар батафсил жавоб берди.

Бундан ташқари, Ўзбекистон мусулмонлари идораси ташаббуси билан Қашқадарё вилоят ҳокимлиги ҳамда ЎМИнинг Қашқадарё вилоятидаги вакиллиги ҳамкорликда жорий йилнинг 24 июль куни 150 нафар зиёратчининг Ҳаж ибодати олдидан Бухоро шаҳрига зиёрати ташкил этилди.



ЎМИ Матбуот хизмати

Бугунги кунда терроризмга олиб келувчи тажовузкор экстремизм ва радикализм (ТОКТЭР)га қарши кураш жараёнида оммавий ахборот воситаларининг ўрни ниҳоятда муҳим. Чунки улар бир томондан аудиторияга ахборот етказиш баробарида кўпчиликнинг фикрига кенг таъсир қилиш имкониятига эга бўлсалар, иккинчи томондан жамоатчилик назоратини ўрнатишда ҳам фаол иштирок этишлар мумкин.
 
photo5368687989217143005.jpg
 

Беруний Алимов, 
филология фанлари бўйича 
фалсафа доктори
 

Табиийки, ана шу мақсадда нималарга кўпроқ эътибор қаратиш керак? Айниқса, шу соҳага эндигина ихтисослашаётган мухбирларда бундай саволларнинг туғилишига кўп бора гувоҳ бўлганмиз.
 
Умуман олганда, ҳозирги даврда терроризмга қарши курашда ОАВ ролини фаоллаштиришимиз керак. Тўғри, тинч ва осойишта ҳаёт кечирмоқдамиз. Журналистларимиз бирон нарсага бош қўшишлари учун “ахборий сабаб” ёки тегишли биронта жиддий воқеа содир бўлиши керак. Шундагина ёзишни бошлаймиз. Бироқ, назаримизда, шундай мавзулар ҳам борки, улар ҳақида ёзиш учун воқеани пойлаб ўтириш шарт эмас. Балки унинг олдини олиш, яъни профилактика билан боғлиқ ишларда иштирок этишимиз керак.
 
Бошқача айтганда, бу борада ОАВ ва журналистлар ишини фаоллаштириш жоиз. 
Таҳририятлар ўзларининг ижодий ишлар режасига албатта бу борадаги материалларни алоҳида киритиб қўйишлари мақсадга мувофиқ бўлади.
 
Мисол учун, миллий медиа сегментда ёшлар учун фойдали бўлган ахборотларни кўпайтириш, ёт ғояларга умуман ўрин қолдирмаслик масаласига алоҳида эътибор қаратилиши керак.
 
Умуман олганда, бугунги ҳар қандай журналистик фаолият мазмунини хавфсизликни таъминлаш нуқтаи назаридан қайда кўриб чиқиш ўринли бўлар эди. Шу мақсадда профилактик материалларга кўпроқ ўрин ажратиш зарур.
 
Ахборот маконида ёшларимизни чалғитадиган, уларнинг онгига таъсир ўтказишга уринаётган шубҳали, келиб чиқиши ноаниқ бўлган ОАВга қарши биргаликда кураш олиб борилмоғи даркор.
 
Интернет ва ижтимоий тармоқларни хавфли ахборотлардан тозалашда фаол қатнашмоғимиз зарур. Шунингдек, тинчликни бузувчи, экстремистик ва шу каби бошқа ахборотларни тарқатаётган сайтлар, саҳифалар фаолиятини техник жиҳатдан тўхтатиб қўйиш чоралари кўрилиши керак.
 
Террористик гуруҳлар фойдаланадиган турли ахборот каналлари, ҳар хил катта-кичик сайтлар, жумладан, электрон ОАВ ва ҳатто исломий, диний сайтлар, ижтимоий тармоқлар воситасида бузғунчи ва ёлғон ахборотларга раддия бериш, образли қилиб айтганда, “сопини ўзидан чиқариш” яхши самара беради. Бу мақсадда одатдаги ахборот сайтларимиздан кўра, диний-маърифий йўналишлардаги сайтларнинг фаоллигини ошириш назарда тутилади.
 
Террористлар олиб бораётган ғоявий урушга қарши курашга йўналтирилган комплекс чора-тадбирларни баҳамжиҳатликда ишлаб чиқиш, бу борада барча маҳаллий ва республика марказий ОАВлар кучини бирлаштириш керак бўлади.
 
Терроризм профилактикаси учун расмий идоралар ва ОАВ вакиллари иштирокида турли форумлар ва давра суҳбатларини ташкил этиш билан боғлиқ тадбирлар режасини ишлаб чиқиш ва уни ўрнатилган тартибда амалга ошириб бориш зарур.
 
Дунёнинг турли бурчакларида содир этиладиган террористик хуружлар ҳақидаги ахборотларнинг миллий ОАВда тарқатилишига имкон қадар чек қўйиш, айниқса, қурбонлар тасвирга олинган кадрларни ТВ орқали кўрсатмаслик керак. Шу маънода ҳалок бўлган ёки яраланган шахсларнинг расмларини газета ва интернет сайтларида бермаслик керак. Чунки террористик ҳаракатларнинг асосий мақсади оддий одамларнинг ичига қўрқув ва ғулғула солишдан иборат бўлади. Журналистлар эса шу каби даҳшатли расмларни одамларга кўрсатиш орқали террористларга билиб-билмай “ёрдам” берган бўладилар.
 
Миллий ва маҳаллий ОАВга республика халқи ва фуқароларини жипслаштиришга қаратилган ахборотларни кўпайтириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқилиши зарур. Кузатишлар шуни кўрсатадики, бу борада олдин қалам тебратмаган журналистлар ишни нимадан бошлашни билмайдилар.
 
Энг асосий мақсад – оммавий ахборот воситалари содир этилган террористик хуружларни ёритиш эмас, балки уларнинг олдини олиш бўйича материаллар беришга кўпроқ эътибор қилишлари керак.
 
Терроризм ва экстремизм профилактикасига доир тадбирларларда олимлар, тадқиқотчилар ва психологлар маърузаларини ташкил этиш зарур. Шунингдек, бу каби тадбирларга машҳур маданият арбоблари, ёшлар билан ишлайдиган турли ташкилотлар вакилларини жалб этиш яхши самара беради.
 
Мухбирлар ўз чиқишларида ёлғон ва хавфли қарашларга қарши курашишлари керак. Хусусан “такфиризм”, яъни бошқа динларни умуман инкор этишнинг нақадар хавфли эканлигини аудиторияга тушунтириб беришимиз ўринли бўлар эди.
 
Журналистик материалларда аҳолиси асосан мусулмонлардан иборат бўлган давлатларда яшаётган бошқа диндаги фуқароларнинг қандай ҳуқуқлари мавжудлигини ёритиб беришимиз ҳам аҳамиятлидир. Муқаддас диний китоблар, хусусан, Қуръони Каримни нотўғри талқин қилиш, айниқса, мусулмон одамнинг ўзга дин вакилларига бўлган муносабати ҳақидаги тушунчаларини бузиб кўрсатишга чек қўйиш зарур.
 
Хориждаги турли дин пешволари томонидан норасмий тарзда берилган фатволарнинг нотўғрилигини очиб бериш, жумладан, террористик ҳаракатларга рухсат берувчи фатволарнинг асл мақсадини тушунтириш зарур.
 
Мақола ва материалларда экспертлар фикрига асосланган ҳолда терроризм ғояларини қабул қилишнинг ўзи гуноҳ эканлигини исботлаб бериш айни муддао бўлар эди.
 
Булардан ташқари, содир этилган террористик хуружлардан ўринсиз хурсанд бўлиш мумкин эмаслигини қайд этиш, унинг психологик жиҳатдан ҳам, маънавий жиҳатдан ҳам нотўғри эканлиги ҳақида батафсил тушунчаларни шакллантириш зарур.
 
Ёшларни, хотин-қизларни ўқитиш, уларнинг илмий дунёқарашини кенгайтиришга йўналтирилган маърифий фаолиятни ОАВда ҳар томонлама қўллаб-қувватлашимиз керак.
 
Бир сўз билан айтганда, терроризмга бошловчи зўравон экстремизм ва радикаллашувга қарши кураш олиб боришда юқорида қайд этилмаган яна бошқа муҳим тадбирларни, яъни турли ижодий журналистик шакл ва кўринишдаги профилактика ишларини ҳам амалга ошириш мумкин. Биз уларнинг айримларига тўхталдик, холос. 
 
Асосий мақсад – ОАВ орқали фуқароларни огоҳликка чорлаш, турли бегона унсурлар, ёт ғояларнинг ахборот маконимизга кириб келишига йўл қўймасликдан иборат бўлиши керак.
 
ЎзА
Top