Ўзбекистон Президентининг Қурбон ҳайити муносабати билан табриги

Азиз ва муҳтарам ватандошлар!

Сиз азизларни, юртимиздаги барча мўмин-мусулмонларни, бутун халқимизни шукроналик, саховат ва меҳр-оқибат айёми – муборак Қурбон ҳайити билан чин қалбимдан самимий табриклаб, эзгу тилакларимни билдиришдан ғоят мамнунман.

Қурбон ҳайитининг маънавий ҳаётимизда олижаноб фазилатларни, бағрикенглик, мурувват, дўстлик ва ҳамжиҳатлик каби эзгу қадриятларни мустаҳкамлаш борасидаги ўрни ва аҳамияти беқиёсдир. Бу қутлуғ айёмда ҳаммамиз, аввало, мана шундай файзли ва баракотли кунларга етказгани, юртимиз тинч, осмонимиз мусаффо эканлиги учун Оллоҳ таолога чексиз шукроналар айтамиз. 

Бугунги кунда мамлакатимизни ҳар томонлама ривожлантириш, халқимизнинг фаровон ҳаёти, жондан азиз фарзандларимизнинг бахту иқболини таъминлаш йўлида амалга ошираётган барча ислоҳотларимиз, жумладан, диний-маърифий соҳадаги  ишларни тубдан такомиллаштиришга қаратилган чора-тадбирларимиз дунё ҳамжамияти, нуфузли халқаро ташкилотлар томонидан кенг эътироф этилмоқда.

Яқинда Америка Қўшма Штатларининг Вашингтон шаҳрида ўтказилган диний эркинликлар масалалари бўйича нуфузли халқаро форумда Ўзбекистонда виждон эркинлигини таъминлаш бўйича амалга оширилаётган саъй-ҳаракатлар юқори баҳолангани бу борада бошлаган  ишларимизнинг халқаро миқёсда юксак эътироф этилганига яққол далилдир. 

Биз ислом цивилизацияси ривожига улкан ҳисса қўшган буюк алломаларимизнинг бой илмий-маънавий меросини ўрганиш, ёшларимизни юксак инсоний қадриятлар асосида тарбиялашга алоҳида эътибор бермоқдамиз. 

Дунёда муқаддас динимиз номидан турли ёвуз ҳаракатлар содир этишга уринишлар кучайиб бораётган бир пайтда, униб-ўсиб, ҳаётга ёруғ юз билан кириб келаётган ўғил-қизларимизга муқаддас динимизнинг инсонпарварлик моҳиятини тушунтириб бериш, уларни теран фикрлайдиган, шиддатли замон мезонлари асосида яшайдиган маърифатли, дунёқараши кенг, баркамол инсонлар этиб вояга етказиш тобора муҳим аҳамият касб этмоқда. Бу йўлда бошлаган ислоҳотларимиз кутилган самарани бериши учун барчамиз, бутун халқимиз билан биргаликда ҳамжиҳат бўлиб иш олиб боришимиз кундалик заруратга айланмоқда.

Мана шундай саодатли дамларда ҲАЖ амалларини адо этаётган юртдошларимиз бугунги дориламон кунлар учун шукроналар айтиб, Яратгандан юртимизга тинчлик, халқимизга фаровонлик сўраб хайрли дуолар қилмоқдалар. Ишончим комил, бундай улуғ ибодатни адо этиш шарафига муяссар бўлган мўмин-мусулмонларимиз она

Ватанимизга қайтгач, шахсий ҳаётда, ижтимоий фаолиятда бошқаларга ибрат ва намуна кўрсатадилар, ёшларни фидойи ва ватанпарвар этиб тарбиялаш, адашган инсонларни тўғри йўлга бошлашдек савоб ишларга муносиб ҳисса қўшадилар. 

Ушбу улуғ айём кунларида узоқ ва яқин мусулмон мамлакатларнинг халқларини, барча дўстларимизни самимий қутлаб, уларга тинчлик ва хотиржамлик, тараққиёт ҳамда  фаровонлик тилаймиз.

Муҳтарам юртдошлар!

Қурбон ҳайити муносабати билан юртимизда уч кунлик дам олиш эълон қилингани халқимизнинг кайфиятини кўтариб, байрамга алоҳида файз ва шукуҳ бахш этмоқда. Бундай фазилатли кунларда юртдошларимиз қадимий ва табаррук масканларни, буюк аждодларимизнинг мўътабар қадамжоларини зиёрат қилиб, қариндош-уруғлари, яқинлари ҳолидан хабар олиб, руҳий таскин, маънавий озиқ олмоқдалар. 

Барчангизни муборак Қурбон ҳайити билан яна бир бор чин қалбимдан самимий муборакбод этаман.

Дуогўй кексаларимизнинг мана шундай фазилатли дамларда элу юртимиз ҳақига қилган эзгу ният ва тилаклари ижобат бўлсин!

Хонадонларимизда файзу барака ва осойишталик зиёда бўлсин! 

Юртимиз тинчлиги, халқимиз фаровонлиги янада мустаҳкам ва барқарор бўлсин!

 Шавкат Мирзиёев                               Ўзбекистон Республикаси Президенти

Қурбон ҳайити ер юзидаги барча мумин–мусулмонларнинг икки байрамидан бири бўлиб, бу кунларда хурсандчилик қилиш билан бир қаторда кўплаб савобларга ҳам эришилади. Шунга кўра байрам кунларида қилинадиган ишларни эслаб ўтишимиз фойдадан холи бўлмайди:

Такбиру ташриқ. Такбиру ташриқни айтиш Иброҳим алайҳис саломнинг суннатларидир. Уни арафа куни бомдод намозидан бошлаб, қурбонлик кунининг учинчи куни аср намозигача фарз намозларидан кейин айтилади. Жами 23 та намозда мукаммал бўлади. Шунингдек, ҳайит куни биров билан учрашганда, бирор жойга борганда, ҳайит намозига кетаётганда такбир айтиб юрилади. Такбир қуйидагича:

«اللهُ أَكْبَرُ اللهُ أَكْبَرُ، لاَ إلهَ إِلاَّ اللهُ، واللهُ أَكْبَرُ اللهُ أَكْبَرُ، وَلِلَّهِ الحَمْدُ»

«Аллоҳу акбар, Аллоҳу акбар, лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар, Аллоҳу акбар, валиллаҳил ҳамд»

Мусулмон киши бу такбирларни айтиш билан улуғ байрамни ич-ичидан ҳис қилади ва ҳисобсиз савобларга эга бўлади.

Қурбон ҳайити учун ғусл қилиш. Ҳайитга ғусл қилиш (ювиниш, покланиш) суннати муаккада, яъни таъкидланган суннат ҳисобланади. Эркагу-аёл, катаю-кичик тозаланиб, энг янги кийимларни кийиб байрамни қарши олиш динимиз шиоридир. Шунингдек, ҳовли-жойларни тозалаш, муҳтожлар ҳолидан хабар олиш ва яқинларни зиёрат қилиш ҳам муминлик вазифасидир.

Қурбонлик қилиш. Қурбонлик қилинадиган ҳайвонлар ҳақида Аллоҳ таоло оятда “баҳиматил анъом” деган. Бунга тўрт хил ҳайвон киради: қўй, эчки, қорамол ва туя. Қолган гўшти ҳалол қилинган ҳайвонлар гарчи гавдаси қанчалик катта бўлса ҳам қурбонликка сўйилмайди.

Қорамол 2 яшар, туя 5 яшар, эчки ва қўйлар бир яшар бўлиши керак. Олти ойликдан ўтган қўчқор гавдаси бир яшар қўчқордек бўлса, қурбонлик қилса бўлаверади дейилган фатво китобларида. Қурбонлик қилаётган киши ўзи сўймайдиган бўлса, қурбонлик пайтида гувоҳ бўлиб туриш фазилатли амаллардандир.

Имрон ибн Ҳусайн розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Эй Фотима, тур қурбонлигинга гувоҳ бўл. Биринчи тўкилган қон билан сенинг қилган гуноҳларинг кечирилади” деб марҳамат қилганлан.

Қурбонликка иложи борича ҳайвонни кўркамроғини, кўзга ёқадиганроғини танлаш керак.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қурбонликларингизни каттароқ қилинглар, чунки улар Сирот кўпригида сизларга улов бўлади!” – дедилар.

Рамазон ҳайитида оғизни очиб яъни бирор нарса тановул қилиб, қурбон ҳайитида бирор нарса тановул қилмай ҳайит намозига бориш суннатдир.

Абдуллоҳ ибн Бурайда отасидан ривоят қилади “Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам таомланмагунча Рамазон ҳайитига чиқмас эдилар ва тоинки қурбонлик жонивори сўйилмагунча Қурбон ҳайитида бирор нарса емас эдилар”.

Ҳайит кунлари еб-ичиладиган ва хурсандчилик қилинадиган кунлардир. Нубайшатал Ҳузалийдан ривоят қилинади. Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ташриқ кунлари (Такбир айтиладиган кунлар) еб-ичиладиган ва Аллоҳни зикр қилинадиган кунлардир”.

Шунга мувофиқ ҳайит кунларини хурсандчилик ва хушкайфиятда ўтказмоқлик динимиз кўрсатмасидир.

Аллоҳ таоло барчаларимизга муборак кунларни тароватини насиб этсин!

Нуриддин ХОШИМОВ

“Ҳидоя” ўрта махсус ислом билим юрти ўқитувчиси

ЎМИ Матбуот хизмати

Мана шундай саодатли кунда жаннатмакон диёримизнинг барча  мусулмонлари  ва  халқини  муборак  Қурбон  ҳайити  билан  самимий муборакбод  этамиз. Аллоҳ  таолодан  меҳр-оқибат,  шукроналик  ва  бағрикенглик ифодаси бўлган бу улуғ байрамни барчамиз учун хурсандчилик, шоду хуррамлик ва ҳамжиҳатликда ўтказишликни сўраймиз.

Қурбон  байрами  зулҳижжа  ойининг  ўнинчи  кунидан  бошланади.  Арафа кунидан  бошлаб  дунёдаги  барча  мусулмонлар  қатори  юртимиздан  борган ҳожиларимиз  ҳам  зиммаларидаги  фарзлардан  бири  –  ҳаж  ибодатини  бажаришга киришишди. Бу йили туманимиздан кетаётган хожилар сони муҳтарам юртбошимизнинг ташаббуслари билан 28 тадан 35 тага ошди. Улар  Мино, Арафот, Муздалифа, Маккадаги Масжидул Ҳаром каби ибодат жойларида ҳаж амалларини бажариб, гуноҳлардан покланиш билан бирга мустақил юртимиз ҳамда унинг раҳбарларига, халқимиз ва барча мусулмонларимизга Аллоҳ таолодан  тинчлик-хотиржамлик,  файзу  баракот  ва  эзгуликлар,  кенг  ризқ  ва фаровонлик  тилаб  дуолар  қилишяпти.  Пайғамбаримиз  Муҳаммаддан  (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ривоят қилинган ҳадисда: «Бу кунларда қилинган яхши ишлар бошқа  кунлардагидан  Аллоҳ  таолога  суюклидир»,  дейилган  (Имом  Бухорий ривояти, «Саҳиҳи Бухорий»).

Қурбон ҳайити намози адо этилганидан сўнг қодир бўлган мусулмонлар Аллоҳ таолога  атаган  қурбонликларини  сўйишга  киришишади.  Зеро,  қурбонлик  қилиш Аллоҳ  таолони  улуғлаш,  берган  неъматларининг  шукронасини  адо  қилиш  ва нафсоний  иллатлардан  покланишдир.  Қурбонлик  қилиш  закот  нисобига  қодир кишиларга вожиб амаллардандир. Қурбонлик  сўйишнинг аввали ҳайит намозини адо этилганидан сўнг сўйилади. Унинг охирги вақти эса ҳайитнинг учинчи кун аср вақтигача. Қурбонлик қилувчининг қурбонлик сўйиш вақтида ҳозир бўлиши мустаҳабдир.

Қурбонликка  қўй,  эчки,  туя,  сигир  каби  ҳайвонларнинг  эркаги  ҳам  урғочиси ҳам сўйилиши мумкин. Булардан туя 5 ёш, сигир 2 ёш, қўй ва эчки эса 1 ёшга тўлган бўлиши керак. Аммо қурбонлик ниятида бошқа жониворларнинг сўйилиши масалан, товуқ, ғоз ва шу каби паррандаларни сўйиш жоиз эмас.

Мол ва туяни етти киши  номидан сўйилишига  шариатимизда кўрсатмалар бор. Жобир  (розияллоҳу анҳу)дан  ривоят  қиладилар:  “Набий  (соллаллоҳу алайҳи васаллам)  билан  Ҳудайбияда  бир  туяни етти  киши  номидан,  бир  сигирни  етти  киши  номидан  сўйдик”  (Абу  Довуд, Муслим ва Термизий ривоятлари).

Агар  мол  ёки  туя  7  киши  номидан  сўйиладиган  бўлса,  унинг  гўштини тақсимлашда чамалаб эмас, балки килолаб ўлчаган ҳолда тенг тақсимланиши лозим. Қурбонлик  сўйиши  вожиб  бўлган  киши  қурбонликни  вақтида  сўймаса,  кейин унинг қийматини садақа қилиш вожибдир. Сўйилган қурбонликнинг уч дан бирини садақа қилиш, учдан бирини едириш, учдан бирини кейин ейиш учун олиб қўйиш мустаҳабдир.

Қурбонликка  ҳар  томонлама  соғ  ва  семиз  бўлган  жонлиқларни  сўйиш шариатимиз  кўрсатмаларидандир.  Бунинг  ҳам  ўзига  хос  ҳикматлари  бор,  албатта. Биринчи  ҳикмат – бу  мусулмонларнинг  Аллоҳга  нисбатан  юксак  одоблари, Қурбонлик Аллоҳ таолога атаб қилингани учун уни соғ-саломат, ҳеч бир нуқсонсиз бўлишига  эътибор  бериш  Аллоҳ  таолога  нисбатан  юксак  одобни  кўрсатади. Қурбонлик  қилинадиган  ҳайвоннинг  айбу  нуқсонсизини  топиш  эса,  тақвонинг баркамоллиги  учун  уринишдир.  Иккинчи  ҳикмат  –  бу  мусулмонларнинг ўрталаридаги  меҳр-оқибатларини  мустаҳкамлайди.  Уларга  касал  ҳайвонларнинг гўштини  эмас,  балки  соғ  ва  семиз  ҳайвонларнинг  гўштини  совға  қилиш  яхши ишлардандир. Бу иш уларнинг кўнглини кўтаради.

Қурбон  ҳайити  –  улуғ  байрам. Шунинг  учун  бу  кунни  яқинларимизни  йўқлаб, уларнинг  ҳолидан  хабар  олиш,  ёши  улуғларни  зиёрат  қилиш,  муҳтожларга  меҳр-мурувват  кўрсатиш,  оилаларга  хурсандчилик  улашиш  ва умуман,  байрамнинг кўркига  кўрк  қўшадиган  амали  солиҳлар  билан  ўтказиш  мақсадга  мувофиқдир.

Пайғамбаримиз  (соллаллоҳу алайҳи васаллам)  бу  кунда  янада  меҳрибонроқ,  шафқатлироқ  бўлар,  етим-есирлар бошини силар, қариялар, касалмандлар, муҳтожлардан хабар олар, уларнинг кўнгилларига ҳам байрам шукуҳини олиб кирар эдилар. Бу кунда гина-қудуратларни унутиб, кечиримли бўлиш лозим. Аммо гуруҳ-гуруҳ бўлиб уч кунлаб фотиҳахонлик қилиш, байрамни мотамга айлантириш ўрнига уни хурсандчилик ва шодиёна билан ўтказайлик!

Аллоҳ  таоло  ушбу  Қурбон  ҳайити  байрамимизни барчаларимизга  муборак  қилиб,  унинг  савобидан  ҳаммамизни  баҳраманд  айласин, гуноҳларимизни  мағфират  этсин!  Бу  байрам  баракотидан  барча  мўмин-мусулмонларни икки дунё саодатига мушарраф айласин!  Хирмонларимизга барака берсин,  иқболимизни  баланд,  толеимизни  улуғ  қилсин.  Юртимизга  тинчлик, халқимизга  фаровонлик,  Юртбошимизнинг  эл-юрт  манфаати  йўлидаги  хайрли ишларида юксак муваффақиятлар ёр бўлсин, омин!

Қибрай тумани бош имом-хатиби
М.Миржалилов

ЎМИ матбуот хизмати