Nasafziyo.uz 

Исломнинг инсонни мукаррам қилиш бўйича кўрган чоралари ичида либос масаласи ҳам бор. Бу масалада инсоннинг кийиниш маданиятига риоя қилиши ўзи учун обрў ва мартабалиги, гўзаллик ва зийнатлиги, жамиятнинг бошқа аъзоларини эса ҳурматлаш экани тушунтирилди.

Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади: “Эй, Одам авлоди! Сизларга авратларингизни беркитадиган либос ва патлар (зийнат кийимлари)ни туширдик. (Аммо) тақво либоси – бу, яхшироқдир. Бу(лар) Аллоҳнинг мўъжизаларидандир. Шояд (буни) эслаб кўрсалар!” (Аъроф сураси 26-оят).

Ушбу ояти каримада Аллоҳ таоло инсонларга авратларини беркитадиган ҳамда уларга зийнат бўладиган турли либосларни бичиш, тикиш, тайёрлаш учун имкон берганини “нозил қилдик” деган сўз билан эслатар экан, авратларни мазкур либослар ила тўсишга амр этмоқда.

Бугунги кунда жамиятимиз аъзолари орасида кийиниш маьданиятига бўлган талаб кескин ўзгараётганини кўриш мумкин. Бу мавзулар нафақат ёшлар учун, балки ёш-у катта барчамиз учун эканлигини ҳаммамиз яхши биламиз.

Аллоҳ таоло кийим-бошни инсонга авратини тўссин, ўзини тузатсин, деб берган. Аммо бошқа соҳаларда ҳаддида турмаган одам бу ўринда ҳам турли бузуқликларга йўл қўйди. Баъзилари кийим-бошни фахр ва ғурур воситаси, иккинчилари уни ҳаётдаги асосий мақсад қилиб олди. Қадр-қийматни ҳам кийим-бош билан ўлчай бошлашди. Учинчилари кийимни тор ва юпқа кийиб, ундан кўзланган асосий мақсадни суиистеъмол қилишга киришди. Хусусан, ёшларимиз кийимларида турлик ёзувлари бор, ҳайвонотларни расмлари бор, йиртиқ-ямоқ кийимларни замон талаби деб, ҳаддиларидан ошишди. Бу ҳол юксак инсоний шарафни ерга ур
ади. Шунинг учун ҳам Ислом бу ишларда ўз таълимотларини жорий қилди.

Маъруфхон Алоходжаев,
Наманган шаҳри "Абдулқодир қори" жоме масжиди имом-хатиби

Инсоннинг оиласи тинч, яшаб турган манзил-макони осойишта экан унга оиланинг равнақи, фарзандларининг таълим-тарбияси, келажаги ва истиқболига олиб борувчи барча омилларга муяссар бўлажак. Бундан ташқари жамиятда ҳаёт кечираётган одамларнинг ўзаро бир-бирларига бўлган ишонч ва садоқатлари, мехр-мурувватларининг самимий бўлиши асосан хотиржам бўлишликка боғлиқдир. Шу маънода Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайхи ва саллам) ҳадисларининг бирида тинчлик хотиржамлик энг катта неъмат эканлигини таъкидлаб: "Икки неъмат борки, кўпчилик инсонлар унинг қадрига етмайдилар, у-хотиржамлик ва сиҳат-саломатликдир"-деганлар. Демак инсонлар учун хаводек зарур сиҳат-саломатлик ва тинчлик-осойишталик неъматларнинг қадр-қимматига ўта аҳамият бериш керак эканлигини хадиси шарифда таъкидланмокда.

Аммо, беш панжа бир бўлмагандай, одамларнинг баъзилари қалб хасталигига учраб, Юртимиз равнақини кўра олмаслик иллатига чалинганларни борлиги кишининг афсуслантиради. Улар хар хил кўринишда бўлиши, хусусан диний окимларга мансуб бўлиши кишини хавотирга солади. Вахолангки, Аллоҳ таоло ўзининг каломида, "Оли Имрон" сурасининг 103-оятида "(Эй мусулмонлар), Аллоҳнинг арқонига (динига) боғланингиз ва бўлинмангиз!" деб хитоб қилади. Демак, барча мўмин-мусулмонлар соф ақида ва эътиқодга ишониб бизларгача жорий бўлиб келган тўғри йўлдан адашмаслигимизни таъкидламоқда.

Зеро, динда адашиш, нотўғри ақидаларга эргашиш мукаддас динимизни   кўрсатмаларини   инкор  қилишлик  бўлиб, натижада инсоннинг ўзига ва ўзгаларга зулм қилишлигига сабаб бўлади. Оли Имрон сураси, 108-оятда "Аллоҳ оламда ҳеч қандай зулмни бўлишини хоҳламайди" –дейилган.

Юқоридаги илоҳий далиллардан зулм ва ёмонлик Аллоҳ қайтарган ва қилиниши мумкин бўлмаган тубан амал экани кўриниб турибди.

Ҳақиқатда ислом дини хар қандай шароитда экстремистик харакатларнинг зулм келтирувчи харакатларни амалга оширишига мутлако қарши. Пурмаъно инсонпарварлик таьлимотлари ўзида ифода қилган динимиз бўла туриб афсуски, Аллоҳ таолони улуғ неъмати бўлмиш тинчликдан хамма ҳам баробар баҳраманд эмас. Чунки дунёни турли бурчакларида қон тукилишлар содир бўлмокда. Бу хунрезликларни дунё бўйлаб амалга оширилиши террористик кучларнинг мукаддас ислом дини ниқоби остида содир этиши сир эмас.

Бундай бузғунчиликдан Куръони каримда: "...Аллоҳ боғланишга буюрган нарсаларни бузадиган ва ер юзида бузғинчилик килиб юрадиган кимсалар хам борки, улар учун (Аллоҳдан) лаънат бўлур ва улар учун нохуш диёр (жаханнам) бордир"- деб қайтарилган. (Раъд сураси, 25 оят)

Ачинарли томони шундаки, улар динни ниқоб килиб олган, унинг моҳиятини ўз манфаатлари йўлида бузиб талқин қилаётган жиноятчи, қаллоб, адоват ва низо уруғини сочаётган кимсаларнинг буйруқларини ижро қилаётганларини ўзлари хам билмайдилар. Аллоҳ бўлинманглар деса, нега мусулмонлар бўлиниб кетяпти деган ташвишли савол маърифатли мусулмон кишисида пайдо бўлиши табиийдир. Шундан келиб чикиб хар бир мўмин мусулмон киши бўлиниш ёмонлигини англаб етиши лозим. Зеро, бўлинмаслик аҳли сунна вал жамоа йўлини танлаш ва унга эргашиш имон амридир. Маълумки, кейинги даврда, пайдо бўлаётган Ислом номи билан боғлиқлиги айтиладиган, лекин аслида мусулмонларнинг ораларига тафриқа соладиган тоифалар бизнинг юртимизга бегонадир. 

Хозирги кунда юртимизга узоқ ва яқин айрим мамлакатларда бўлаётган нотинчликларни қоралаймиз, тез кунларда тинчлик хотиржамлик ва офият неъматидан бахраманд бўлишликларини Аллох таолодан сўраймиз. 

Юртимиздаги омонлик ва офият неъматлари бардавом бўлсин.  

Абдумалик Жўраев,
Уйчи тумани “Худойберди эшон” жоме
масжиди имом-ноиби

Яхшилик, хайр-саховат, меҳр-оқибат, силаи-раҳм каби улуғ фазилатлар доимо инсонга зийнат бўлиб келган. Бундай олижаноб хислатларни ўзида мужассам эта олган инсонгина эл-юртнинг оғирини енгил қила оладиган фазилатли шахс ҳисобланади. Бинобарин, инсон эзгулик йўлида саъй-ҳаракат қилса, умрига, ризқига барака киради, ҳаёти осуда, қалби хотиржам бўлади.

Саҳоват – бу икки тоифа ўртасини боғловчи, уларни улфат қилувчи ва ҳар иккисини дунё имтихонидан яхши ўтишга ёрдам берувчи амаллардан биридир. Қуръони каримнинг кўплаб оятларида одамларга инфоқ-эҳсон қилиш, яъни саҳоват ҳақида гап кетади. Аллоҳ йўлида қилинадиган садақа ва эҳсонларнинг фазилати тўғрисида Қуръонда шундай дейилган:

“Садақаларингизни агар ошкора берсангиз, жуда яхши. Борди-ю, камбағалларга пинҳона берсангиз – ўзингиз учун янада яхшироқдир ва (У) гуноҳларингиздан ўтар. Аллоҳ қилаётган (барча) ишларингиздан хабардордир”. (Бақара сураси, 271-оят)

Хайр-эҳсоннинг барча кўринишлари, хоҳ у нафл бўлсин хоҳ фарз бўлсин, барчаси гуноҳларнинг ўчирилишига сабаб бўлади. Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “...Сув оловни ўчирганидек, садақа гуноҳларни ўчиради», дедилар”. (Имом Термизий ривояти).

Демак садақани хоҳ ошкора хоҳ яширинчи берсин, нияти холис бўлса, садақага ваъда қилинган мукофотга яъни гуноҳларининг кечирилишига эришади. Уламолар садақани инсоннинг имони борлигини тасдиқловчи амал дейишган. Чунки хайри эҳсон қилувчи киши ўзига бегона бўлган ва ҳеч ҳам манфаъат келмайдиган одамга имконидан келиб чиқиб бир нарсани беради.  Абу Молик Ашъарий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Садақа ҳужжат ва далилдир (яъни имони борлигига)», дедилар» (Имом Термизий ривояти).

Хайр-эҳсон фақат моддий маблағлар билан бўлмайди. Яъни эҳсоннинг маънавий турлари ҳам бўлади. Абу Мусо розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган бир ҳадисда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам)марҳамат қилиб айтдилар:

“Ҳар бир мусулмон кишиси садақа-эҳсон қилмоғи лозим. Саҳобалар савол қилиб сўрашди: Эй Аллоҳнинг Расули! Агар садақа қилишга бирор нарса топа олмаса нима қилади? Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: Қўли билан меҳнат қилади, ўзига ҳам фойда келтиради ва садақа ҳам қилади. Улар сўрашди: Эй Аллоҳнинг Расули! Агар бунга қодир бўлмаса, нечора қилади? Ул зоти шариф дедилар: Қийналган, муҳтож кишига ёрдам қилади. Саҳобалар савол беришди: Эй Расулуллоҳ! Агар буни ҳам қила олмаса нима қилади? Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам жавоб бериб айтдилар: “Яхшиликка ёки хайриятга йўллайди” Саҳобалар сўрашди: Буни ҳам қила олмаса-чи,? Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам марҳамат қилиб айтдилар: “Ўзини ёмонликдан тияди, шу нарса ундан садақа бўлади”.

Яна бир ҳадиси шарифда, Навос ибн Санъон Ансорий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Бу киши Расулуллоҳдан соллаллоҳу алайҳи ва саллам яхшилик ва ёмонлик ҳақида сўради. Шунда у зот: «Яхшилик – ҳусни хулқ, ёмонлик – юрагингни ғаш қиладиган ва одамлар кўриб қолишини ёқтирмаган нарсанг», дедилар (Имом Бухорий ривояти).

Лекин сарф-харажат ва хайр-эҳсон қилишда ҳам исрофга йўл қўймаслик лозим бўлади. Аллоҳ таоло Қуръони каримда инфоқ эҳсонни мўътадил қилган бандаларини мақтаб шундай деган:

“Улар эҳсон қилганларида исроф ҳам, хасислик ҳам қилмаслар, (тутган йўллари) бунинг ўртасида – мўътадилдир” (Фурқон сураси, 67-оят).

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам ҳадисларининг бирида: “Енглар, ичинглар, кийининглар ва садақа қилинглар, исроф ва мақтанчоқлик қилмаган ҳолда” (Имом Бухорий ривояти). Демак, эҳсон қилишнинг ҳам меъёри бор экан.

Шундай экан Аллоҳ таоло ҳаётимиз ва ризқимизни фаровон айлаб, исрофгарчиликка йўл қўйишдан ва унинг балоларидан Ўз паноҳида асрасин ва барчаларимизни яқинларга, муҳтож кишиларга яхшилик қилишда пешқадамлардан бўлишимизни, берадиган хайр-эҳсонларимизни ихлос ва чин дилдан ато этувчи саҳоватли инсонлар сафидан жой олишимизни насиб айласин, ҳидоят йўлида собитқадам қилиб, барчаларимизни икки дунё саодатига мушарраф этсин!

Маъруфхон АЛОХОДЖАЕВ,
Наманган шаҳар “Абдулқодир қори”
жоме масжиди имом-хатиби

Fakt 24 | Saudiyaning markaziy nashrlari: O‘zbekistonlik ziyoratchilar uchun yuqori darajada xizmat ko‘rsatilmoqda