Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Ассалом алайкум, мен ҳам Аллоҳнинг ҳақ Пайғамбари Муҳаммад алайҳиссалом ҳақларида сизларга ҳикоя қилиб бермоқчиман. Аввало ўзимни таништирай, мен Хандақман. Баъзилар мени билмаслиги мумкин. Биз хандақлар қадимда жуда машҳур бўлганмиз. Катта-катта шаҳарлар ва қалъалар атрофини душманлардан иҳота қилганмиз. Одамлар бизни чуқур қилиб кавлашарди-да, ичимизга сув тўлатиб қўйишарди. Хандақ билан ўралган шаҳарларни душман забт этиши қийин кечарди. Лекин Арабистон томонларда шаҳарларни хандақлар билан муҳофаза қилиш урф бўлмаган эди. Ерлари тош-метин, кейин хандақни тўлатишга оқар сувлар ҳам йўқ эди.

У пайтларда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам Мадинада яшар эдилар. Бир куни у киши Абу Суфён бошлиқ кофирлар Мадинага юриш бошламоқчилиги ҳақида хунук хабар эшитдилар. Тезда лашкарбошиларини маслаҳатга тўпладилар. Мадина шаҳри муҳофаза деворлари билан ўралмаган эди. Шаҳарнинг уч томонида зич қурилган уйлар ва хурмозорлар бўлиб, душман бу томондан ҳужум қила олмас эди. Фақат шимол тарафи очиқ, яланглик эди. Хавф ана шу тарафдан бўлиши мумкин эди. Маслаҳатга тўпланганлар орасида Салмон Форсий деган саҳоба бор эди. У киши эронлик бўлиб, Эронда шаҳарлар хандақлар билан ўралишини, ундан отлар, туялар, жангчи филлар, ҳатто пиёдалар ҳам ўта олмаслигини айтиб қолди. Бу гап Пайғамбаримизга маъқул тушди. Чунки душман аскарлари от ва туяларга минган эдилар-да.

Шундай қилиб, зудлик билан хандақни, яъни мени қазиш ишлари бошланиб кетди. Ер заранг эди, чўкич, кетмон, кураклар етишмас эди. Ахир одамлар бунақа ишларни қилиб ўрганмаган эдилар-да. Бунинг устига душман тобора яқинлашиб келарди.

Хандақ қазишда Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг ўзлари ҳам тиним билмай ишладилар. Муборак қўлларига чўкич тутиб, гурсиллатиб заминга урсалар, тупроқ палахса-палахса бўлиб кўчиб чиқарди. Ҳа, иш роса жадал эди, одамлар тун-у кун ғайрат қиларди. Ниҳоят, мўлжалдаги иш охирига етди. Бу орада кофирлар ҳам Мадинага етиб келишди. Келишди-ю, ҳанг-у манг бўлиб қолишди. Ҳа, мен уларнинг йўлини кесиб қўйган эдим. Устимга кўприк қурай дейишса бир қулоч ҳам ёғочлари йўқ. Тупроқ билан тўлдирай дейишса на чўкич, на бир қуроллари бор. Бунақа тадбирни душман хаёлига ҳам келтирмаган эди! Роса бошлари қотди. Охири аламларидан нима қилишни билмай, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг лашкарларини узоқдан камон ўқига тута бошлашди. Душман Расулуллоҳнинг Хандақ жангини ўйлаб топганларидан жуда таажжубда, мислсиз аламда эди.

Эртаси куни душманнинг чавандоз баҳодирларидан бештаси устимдан от сакратиб ўтишга муваффақ бўлди. Ҳа, отлари учқур, абжир эди. Улардан Амр ибн Абдуввуд дегани Ислом лашкарларига қараб қичқирди.

– Эй, менга талабгорларинг борми? Шундай мард топилса майдонга чиқсин!
Нимагадир бу кишига ҳа деганда талабгор чиқмаётган эди. Бундан билдимки, Ибн Абдуввуд кофирларнинг энг кучли, ишонган баҳодирларидан. У уч бора қичқиргандан кейин майдонда ҳазрати Али пайдо бўлдилар. У киши отда эмас пиёда эдилар. Бир-бир босиб Ибн Абдуввуднинг рўпарасига келдилар. Икковлари орасида шундай гап-сўз бўлиб ўтди.

– Эй, Ибн Абдуввуд, сенга уч шартим бор. Албатта, сен улардан бирини қабул қиласан.
– Гапир, эй Али, қулоғим сенда!
– Иймон келтириб, Исломга киргин!
– Бу ишни мендан кутма. Ҳаргиз Исломга кирмайман. Иккинчи шартингни айт!
– Иймон келтирмасанг, урушни бас қилиб орқангга қайт! Шундай қилсанг, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам башорат қилганларидек, бахтли кишилардан бўласан, урушда ажалинг етмайди.
– Сенинг бу шартинг хотинларга кулгу бўларлик ишдир. Бу шартни қўй, кейингисига ўт!
– Унда ўзингдан кўр, учинчи шартим жанг!

– Эй, Али билиб қўй, Араб дунёсида бу иш билан мени ҳеч ким қўрқита олмайди. Жанг қилиш менинг касбимдир, Муҳаммадни ўлдириш учун онт ичганман. Бунга фурсат етди.

Шундай деб Ибн Абдуввуд отидан тушди, икки ўртада олишув бошланди. Ибн Абдуввуд биринчи бўлиб ҳазрати Алига қилич солди. Ўткир яроқ ҳазрати Алининг дубулғаларини кесиб, бошларига андек шикаст етказди. Бироқ ҳазрати Али ҳам жавоб зарбини шундоқ бердиларки, яроқлари Ибн Абдуввуднинг дубулғасини кесиб, унга яхшигина шикаст етказди. Иккинчи зарбадан сўнг душман мағлуб этилди. Бу орада кофирлар саросимага тушиб қолдилар. Улар энг ишонган баҳодирлари, лашкарбошидан ажраган эдилар. От сакратиб ўтган қолган тўрттаси орқаларига қарамай қочишди. Улардан Навфал ибн Абдуллоҳ деганлари устимдан отини сакрата олмай, йиқилди ва ҳазрати Алининг қиличларидан жон берди.

Макка кофирлари бу ишдан ёмон фол олишди ва от сакратиб ўтишдан воз кечишди. Бу орада Аллоҳнинг қудрати билан душманнинг ичидан ола чиқиб, қўшин бир-бирлари билан тескари бўлиб қолди. Ана шу аснода Ислом қўшинига Аллоҳдан ёрдам етди. Кучли бўрон қўзғалиб, кофирларнинг озиқ-овқатини, ўтов ва чодирларини, ҳатто ҳайвонларга бериладиган ем-хашакларигача учириб кетди.

Яна шундоқ зим-зиё тун чўкдики, бунақаси Араб саҳросида илгари бўлмаган эди. Одам ёнида турган одамни танимас эди. Устига-устак қаттиқ совуқ туриб, ёз кунида сувлари музлади. Душман аскарлари совуқ урган майсадек бўлиб қолди. Мен душманга бу азоблар етгунча Расуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Аллоҳга бундай деб илтижо қилганликларига гувоҳ бўлган эдим:

«Ей бор Худо-ё, барча пайғамбарга китоб туширувчи ўзингсан! Охират кунида ҳаммадан тезлик билан ҳисоб олгувчидирсан! Қудратинг улуғдир, бу келган кўпчилик душманларни ўзинг тарқатгин!»

Шундоқ бўлди, орқага қараб қочиш машқини Макка кофирларининг қўмондони Абу Суфиённинг ўзи бошлаб берди. Ўн минг кишилик душман ўз-ўзидан даф бўлди.

Ана шу воқеадан кейин Ислом тарихидаги бу жанг менинг номим билан аталиб, «Хандақ уруши» дейиладиган бўлди.

Эркин бобо
«Ҳилол» журналининг 3(48) сонидан

Мамлакатимизда Президентимиз Шавкат Мирзиёев бошчилигида маърифат ва диний бағрикенглик масалаларига алоҳида эътибор берилмоқда. Кейинги етти йилда соҳа бўйича 50 дан ортиқ қонун ҳужжати қабул қилинди.

Ўзбекистоннинг миллатлараро ва конфессиялараро тотувликни ўрнатиш сиёсати Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси ва бошқа халқаро ҳуқуқий-меъёрий ҳужжатларга тўла мос келади.  

Бу фикрлар Олий Мажлис Сенати Раиси Танзила Норбоеванинг Мусулмон оқсоқоллар кенгаши бош котиби Муҳаммад Абдусалом билан мулоқотида қайд этилди.  

Учрашувда Мусулмон оқсоқоллар кенгаши билан кенг кўламли алоқаларни мустаҳкамлаш, диний бағрикенглик ҳамда анъанавий ислом қадриятларини мустаҳкамлаш борасида ҳамкорликни кенгайтириш масалалари муҳокама қилинди.  

Маълумот ўрнида айтиб ўтиш жоизки, юртимизда турли миллат ва дин вакилларининг ўз салоҳиятини тўлақонли амалга ошириши, уларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш учун конституциявий кафолатлар таъминланган. Ўзбекистон мусулмонлари идораси, унинг ҳудудлардаги вакилликлари, 3 та олий ва 10 та ўрта махсус таълим муассасаси ҳамда 16 та конфессияга тегишли 2,3 мингдан ортиқ диний ташкилот фаолият юритмоқда.  

Муҳаммад Абдусалом Ўзбекистон Президентининг БМТ Бош Ассамблеясининг «Маърифат ва диний бағрикенглик» махсус резолюциясини қабул қилиш ташаббуси халқаро майдонда ҳам эътироф этилаётгани, ҳужжат мазкур йўналишдаги саъй-ҳаракатларни бирлаштиришга туртки бўлганига алоҳида тўхталди.  

Ўзбекистоннинг бутун дунё мусулмонлари учун жуда катта аҳамиятга молик экани, ушбу юртдан етишиб чиққан олимлар нафақат мусулмон оламига, балки бутун дунё учун ҳам катта илмий мерос қолдиргани таъкидлаб ўтилди.  

Учрашув якунида ўзаро алоқаларни янада кенгайтириш, делегациялар ташрифларини амалга ошириш, биргаликда турли илмий ва амалий тадбирларни ташкил этишга келишиб олинди.  

Н.Абдураимова, ЎзА

Саудия Арабистони Қироллиги Жидда шаҳрида Ислом ҳамкорлик ташкилоти ахборот агентликлари иттифоқи (UNA-OIC) ва Мусулмонлар жаҳон лигаси (MЖЛ) ташаббуси билан “Оммавий ахборот воситаларида нафрат ва зўравонлик тарқалиши авж олишини камайтириш” мавзусида халқаро форум иш бошлайди.

Анжуманда MЖЛ Бош котиби, шайх доктор Муҳаммад бин Абдулкарим Ал-Исо, Ислом ҳамкорлик ташкилоти Бош котиби Ҳусайн Иброҳим Тоҳа, Фаластин давлатидаги расмий оммавий ахборот воситалари бош назоратчиси, вазир Аҳмад Ассаф, шунингдек, ИҲТга аъзо давлатлар ахборот агентликлари раҳбарлари, халқаро медиа институтлари, таниқли диний ташкилотлар вакиллари, интеллектуал, ҳуқуқ ва инсон ҳуқуқи арбоблари, халқаро  ташкилотлар масъуллари, дипломатлар, журналистлар иштирок этади.

Форумда “Оммавий ахборот воситаларида тарафкашлик ва нотўғри талқин: Фаластин муаммоси намуна сифатида” каби бир неча долзарб мавзу муҳокама қилинади. Бундан кўзланган мақсад ОАВда йўл қўйилаётган камчиликларни аниқлаш ҳамда ташвиқот ва тарафкашликнинг инсониятга, жамиятга салбий таъсирини кўрсатишдан иборат.

Ташкилотчилар нотўғри маълумот бериш, нохолислик, ОАВ орқали нафрат тарқалиши хавфига қарши халқаро иттифоқ тузиш ниятида.

Муҳаррама Пирматова, ЎзА

Яқинда бир акамиз қўнғироқ қилиб: “Малибу” олдим, мошина тўйига кел”, деди ғурурланиб. У кишини янги улов билан қутладим. Бироқ топиш-тутиши ҳаминқадар одамнинг машина олгани кишида бироз иштибоҳ уйғотди.

Кейин билишимча, акамиз ўғли билан арзонроқ “Дамас” илинжида машина бозорига тушади. Қиммат автомобиллар ёнидан ўтаётиб танишимиз ўғлига: “Бунақа машина минмай ўтиб кетаман, шекилли”, дея ўпкалайди. Ўғил: “Отамни бир хурсанд қилай” дея, бироз эскироқ “Малибу”ни бўлиб тўлаш шарти билан сотиб олади. “Дамас” учун йиғилган пулни бошланғич тўловга бериб, ота-бола уйига “Малибу” миниб қайтишади. Буни кўрган оиладагилар ҳам, қишлоқ аҳли ҳам ҳайрон.

Афсуски, оиланинг қувончи узоққа чўзилмади. Уловнинг ойлик тўлови уларни қийнаб қўйди. Шунда акамиз машинани сотмоқчи бўлди. Аммо у анча арзонга нархланди. Охири уйини гаровга қўйиб, банкдан кредит олиб машина пулини тўлади.

Орамизда бундай қурби етса-етмаса, орзу-ҳавас деб ўзини қийин аҳволга солиб қўядиганлар жуда кўп. Айниқса, тўй-ҳашам, уй-жой, машинаю турли буюмлар олишда бу яққол кўринади.

Мол-дунё тўплаш бугун аксар кишиларнинг ҳаёт мазмунига айланган. Ҳамма ҳам яхши яшагиси, уйларини ҳашаматли, тўйларини данғиллама қилгиси, энг сўнгги русумдаги автоулов мингиси келади. Бундай хоҳишларимизнинг чеки йўқ. Битта уй иккита, оддий машина зўрига, кўп қаватли уйи ҳовли бўлсин, дея тинмаётганлар қанча. Уларга етишиш учун эртаю кеч меҳнат қилаётганлар бисёр.

Бугун хорижга ишга кетаётган айрим кишиларда ҳам шу ҳол. Бошида “Камимни битказиб олай”, деган ниятда четга отланади. Бироқ иши битса-да, уйига қайтмайди. Топаётган пуллар кўзига яхши кўриниб, йиллаб ёки буткул ўзга ўлкаларда қолиб кетяпти.

Булар орасида осон бойиш илинжида бировларни чув тушираётган, пора олаётган, ўғирликка қўл ураётганлар, ҳатто қотилликкача бораётганлар йўқ эмас.

Ички ишлар вазирлиги маълумотига кўра, қувасойлик вояга етмаган икки шоввоз бойлик умидида тўйхонага ўғирликка тушиб, маиший техника ва қимматбаҳо буюмларни ўғирлашган. Худди шундай ғиждувонлик ١٥ яшар йигит холасининг уйидан беш минг доллардан ортиқ пулни ўмарган. Қинғир йўлни мақсад қилган сурхондарёлик кимса ҳам бир неча танишларини хорижга ишга юборишни ваъда қилиб, минглаб доллар пулларни ўз харжига ишлатиб юборган. Энди улар жиноятларига яраша қонун олдида жавоб беришмоқда.

Аслида қорнимиз бир коса овқату яримта нонга тўяди ёки яшашимиз учун бир уй-жой кифоя. Лекин орзу-ҳавас, мол-дунё умиди бизга тинчлик бермайди.

Аллоҳ таоло инсонни мол-дунё тўплаш учун эмас, ўзига итоат, ибодат қилиш учун яратган. Бу ҳақда Қуръони каримда: «Мен жин ва инсонни фақат Ўзимга ибодат қилишлари учунгина яратдим» (Зориёт сураси, ٥٦-оят), дея марҳамат қилинган.

Афсуски, аксариятимизнинг асосий мақсадимиз орзу-ҳавас бўлиб қолган.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда: “Билингки, албатта, бу дунё ҳаёти ўйин, кўнгил эрмаги ва зеб-зийнатдан, ўзаро фахрланишдан, мол-мулкни ва бола-чақани кўпайтиришдан иборатдир... Бу дунё ҳаёти ғурурга кетказувчи матодан ўзга ҳеч нарса эмас” (Ҳадид сураси, ٢٠-оят), дея марҳамат қилади. Яна бир оятда: “Эй одамлар! Албатта, Аллоҳнинг ваъдаси ҳақдир. Бас, дунё ҳаёти сизни алдаб қўймасин...” дейилган (Фотир сураси, ٥-оят).

Бугун мол-дунё бизни алдаб қўймаяптими? Унинг кетидан қувиб умримиз ўтиб кетяпти. Неча йиллаб йиққан молимиз вақти келса, асқатаётгани йўқ.

Яна бир гап. Қуръони каримда: “Кимки охират экинини истар экан, Биз унга экинни зиёда қилурмиз. Кимки дунё экинини истар экан, Биз унга ўшандан берурмиз, аммо унинг учун охиратда насиба бўлмас”, дейилган (Шуро сураси, ٢٠-оят).

Ниятимизга яраша ҳаракат қилиб, бойлигимиз ортаётгандир. Аммо уни Аллоҳ розилиги йўлида ишлата оляпмизми? .

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу ривоят қилади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Мен сизлар учун камбағалликдан қўрқмайман, мол-дунё тўплашда кимўзар ўйнашингиздан қўрқаман. Мен сизлар (бехосдан) хато қилишингиздан қўрқмайман, гуноҳни атайин содир этишингиздан қўрқаман”, деганлар (Имом Аҳмад ривояти).

Бугун Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам қўрққан иш содир бўлаётгандек. Бойлик орттиришга мусобақалашиб, ён-атрофда нималар бўлаётганидан, қариндошларимиз, яқинларимиз ҳолидан бехабармиз. Вақтимиз фақат иш, пул топиш билан ўтяпти. Лекин вақтда барака, ишда унум йўқ. Ҳеч ишга улгурмаяпмиз. Бу йўлда ўзимизга жабр қилиб бўлса-да, ниятимизга етяпмиз. Гоҳида ҳалол-ҳаромга қараганимиз ҳам йўқ.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Кимки ўз уйида тинчликда, тани соғлом, бир кунга етадиган таоми бор ҳолда тонг оттирса, унга бутун дунё неъматлари тўлиғича берилгандек бўлибди”, деганлар (Имом Бухорий ривояти).

Демак, бугун аксар юртдошларимизга барча неъмат берилган экан. Фақат бунга қаноат ва шукр қилиш лозим.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Эҳтиёжидан ортмайдиган ризққа эга бўлиб, Аллоҳ берган ана шу ризққа қаноат қилиб яшаган мусулмон киши батаҳқиқ нажот топибди”, дедилар (Имом Муслим ривояти). Биз ҳам нажот топувчилардан бўлайлик.

Ҳамроқул ХОЛБОЕВ,
Бекобод тумани “Улуғбек” жоме
масжиди имом-хатиби

"Ҳидоят" журнали 11-сонидан олинди

Ғайридин бўлган, кейинчалик исломга кирган бир аёл ўзининг исломга кириш тарихини ҳикоя қилади:

«Мен шифокор эдим. Менинг бўлимимда бир қари муслима аёл даволанарди. Унинг олдига, бошқалардан фарқли ўлароқ, эртаю кеч бир эр-хотин йўқлаб келарди. Ҳали дори-дармон, ҳали кўнгли тусаган егуликлар олиб келар, кайфиятини кўтариб, яхши гаплар билан кўнглини олишарди.

Бир куни улардан: «Сизларга бу аёл ким бўлади?», деб сўрадим.

Эркак: «Менинг онам», аёл эса, «Менинг қайнонам», деб жавоб берди. Менинг ҳайратим янада ортди. Аёлга қараб: «Бу киши-ку, онасига қараётган экан, сиз нега бунчалик ғамхўрлик қиласиз? Ҳозирги кунда ҳеч қайси аёл бировга бунчалик меҳр кўрсатмай қўйган. Кузатиб турсам, у аёлга қараб йиғлаб ҳам қўясиз ҳатто», дедим.

Шунда аёл тушунтирди: «Бу киши менинг турмуш ўртоғим. Унинг розилигида Аллоҳнинг розилиги бор. Унинг розилиги эса, онасининг розилигида».

«Сизни бундай қилишга нима мажбур қилади?»

«Диним шунга буюради». Сўнгра Ислом нима, унинг қандай шартлари бор, қандай яхшиликлари бор, қисқача тушунтириб берди.

Унинг сўзларини эшитиб, ўйланиб қолдим. Менинг ҳам бир ўғил, бир қизим бор. Бир йилда бир қандайдир маросим бўлиб қолса кўришамиз, бўлмаса йўқ. Мен касал бўлиб, шифохонага тушиб қолсам, ўзим хабар бермагунимча билишмайди ҳам.

Сўнгра ундан исломга қандай киришни сўраб, мусулмон бўлдим. Эрим билан ажрашиб, мусулмон давлатга кўчиб кетдим. Ўша ерда бир мусулмон эркакка турмушга чиқдим. Ҳозир икки қизим бор. Бахт нималигини биринчи бор туйдим. Исломдан олдинги ҳаётимни ҳаёт деб ҳисобламайман.

Ҳикояни ўқиб, Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг бир сўзлари ёдимга тушди:
«Исломга жим турган ҳолингизда даъват қилинглар!»

Саҳобалар сўрашди:
«Эй, амирул муъминийн, қандай қилиб?»

«Гўзал хулқинглар билан!», деган эдилар.