Халил бўйра тўқирди. Жойнамози бўлмаган намозхонни кўрса, дарҳол бўйрадан жойнамоз тўқиб совға қиларди. Бир куни ажиб туш кўрди. Умуртқасидан ток новдаси ўсиб чиқиб, бир бош узум тугибди. Кишилар ундан қанча келиб ейишмасин тугамас эмиш. Бу кўп бора такрорлангач, бир шайхнинг ҳузурига бориб, таъбирини сўради.

Шайх ундан:

– Фарзандинг борми? – деб сўради.

– Ҳа, икки ёшли ўғлим бор, – деб жавоб берди Xалил.

– Уни Мисрдаги ал-Азҳар университетида ўқитгин. Иншоаллоҳ, яхши инсон бўлади, – деб тайинлади шайх.

Шундай ҳам бўлди. Халил ўғлини Азҳарда ўқитди. Бола саккиз ёшида Қуръонни ёд олди. Мусҳафи шарифни биринчи бўлиб магнит тасмасига Имом Осимдан Ҳафснинг ривояти асосида ёздирди. Шу сабабли Аллоҳ бу меҳнатига машҳурлик ато қилди. Унинг қироати бутун дунёга ёйилди. Кейинчалик бошқа қироатларини ҳам магнит тасмасига туширди.

Биринчи бўлиб “Ўргатувчи” услубида Қуръонни магнит тасмасига ёздирди.

Биринчи бўлиб Бирлашган Миллатлар Ташкилотида Қуръон ўқиди ва пешин вақтида азон чақирди.

Биринчи бўлиб Америка Конгрессида Қуръон ўқиди.

Қуръон қироатига бағишлаб қатор асарлар битди. Унинг қарийб 55 йиллик Қуръон билан қилган сафари 1980 йил 23 ноябрда ниҳоясига етди.

Бу улуғ қироат соҳиби Маҳмуд Халил Ҳусарий раҳимаҳуллоҳдир. Биз ҳали ҳам ўша бир бош узумдан баҳраманд бўляпмиз.

Манбалар асосида

Муслима МИРКОМИЛ қизи тайёрлади.

 لن يبقى الإنسان إلى الأبد في العالم،

الشيء الوحيد المتبقي هو السمعة الطيبة.

الشيخ السعدي.

  تجري هذه الأيام عملية تشكيل متحف "تاريخ الحضارة الإسلامية" داخل المركز في تتابع سريع. ويحاول العديد من العلماء والمتخصصين والمصممين والمهندسين تسليم المشروع النبيل لشعبنا.

 ولا مبالغة في القول إن الأيام الأخيرة من الأسبوع الماضي قد أثرت يوم عمل موظفي الحضارة الإسلامية روحيا وتربويا بخصائصهم المثمرة في النقاشات العلمية.

  تمت مراجعة مكونات قسم "آسيا الوسطى في عصر ما قبل الإسلام" بدقة تحت قيادة العلماء والأساتذة الذين يمثلون الركائز الرئيسية لعلم أوزبكستان. تمت دراسة عينات من المعروضات النادرة المتوقع تضمينها في القسم وتم تقديم خيارات بديلة بدلاً من القطع الأثرية التي لا تتطابق مع المحتوى.

 كما تمت مراجعة محتويات النصوص التي تغطي حوالي 50 موضوعاً مختلفاً مكتوبة على الأجنحة. قدم الباحث في المركز الناقد الفني عليشر إيغاموف عرضًا لمكونات القسم ومحتوياته ، وتم توضيح العديد من الأسئلة.

 تم تقديم إرشادات قيمة حول إثراء هذا القسم من قبل كبار العلماء في العصور البدائية والقديمة رستم سليمانوف وشاكرجان بيدايوف.

قال ميرصادق إسحاقوف أحد العلماء القلائل في الثقافة المكتوبة القديمة لجمهوريتنا ، إنه سيدعم عن كثب معرض الأمثلة الفريدة لـ "وثائق صغد" الموجودة في أراضي أوزبكستان. وأكدت الأستاذة جنت إسماعيلوفا التي لديها مدرسة رائعة في مجال علم المتاحف على ضرورة جذب المزيد من القطع الأثرية النادرة إلى القسم ، وتجهيز المناطق المفتوحة بالقسم بعروض متحركة ، وإثرائها بنماذج موضوعية.

    نذكركم أنه من المتوقع أن يقام أكثر من 100 معرض في معرض "قسم آسيا الوسطى في فترة ما قبل الإسلام". ومن بينها "تمثال بوديساتفا" و "عملات كوشون" و"نموذج سفينة فترة إفتالي" و "أوسواريس" و "أفروسياب" و "القلعة المسماة" نموذج المدينة وغيرها من القطع الأثرية من بين "روائع" القسم.

مركز الحضارة الإسلامية في أوزبكستان

عقد مؤتمر صحفي عن نشاطات لجنة الشؤون الدينية بجمهورية أوزبكستان. 

تمت الإشارة إلى التعاون مع المراكز العلمية والإسلامية في تركيا والولايات المتحدة الأمريكية وبريطانيا العظمى وألمانيا وفرنسا والمملكة العربية السعودية ومصر وماليزيا وإندونيسيا وسنغافورا وأفغانستان وغيرها من الدول. 

ونجحت لجنة الشؤون الدينية في تنظيم موسمي الحج والعمرة حيث أدى 15 ألف و150 حاج أوزبكي مناسك الحج وأكثر من 34 ألف معتمر أوزبكي مناسك العمرة. 

وتعمل في أوزبكستان 2125 مسجدا و197 منظمة دينية غير الإسلامية. 

وكالة أنباء أوزبكستان،

Нуфайъ ибн Ҳорис Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг мавлолари. Бир ривоятда исми Нуфайъ ибн Масруҳ дейилган. Тоиф қамалида девордан осилиб тушиб, Пайғамбаримиз алайҳиссалом ҳузурларига қочиб боради. Кейин у зотнинг ҳузурларида Исломни қабул қилади. Нуфайъ қул эканини айтганидан сўнг, Набий алайҳиссалом уни озод қилдилар ва унга “Абу Бакра” кунясини бердилар. 

Ушбу ҳодисага гувоҳ бўлган қабиладошлари Пайғамбаримиз алайҳиссаломдан Абу Бакрани қул ҳолатида ўзларига қайтариб беришларини сўрашди. Набий алайҳиссалом: “Асло йўқ! У Аллоҳнинг озод қилгани ва расулининг озод қилганидир”, дея уларга рад жавобини бердилар. 

Абу Бакра розияллоҳу анҳу Ҳорис ибн Каладаҳнинг қули бўлган. Онаси Сумаййа ҳам илгари Ҳориснинг чўриси эди. Машҳур қўмондон ва фақиҳ Маъруф Зиёд ибн Абиҳ розийаллоҳу анҳу унинг она бир акасидир.

Абу Бакра Сақафийнинг насаби борасида ихтилоф бор. Бир ривоятда Нуфайъ ибн Ҳорис ибн Каладаҳ дейилади. Лекин саҳоба Ҳорис насабини инкор этиб, бундай деган: “Мен сизларнинг диндош биродарингиз ҳамда Набий алайҳиссаломнинг мавлолариман. Агар одамлар насабимни айтишимни истаётган бўлсалар мен Нуфайъ ибн Масруҳ Ҳабашийман”.  

Саҳоба Басрада яшади. Ҳасан Басрий розияллоҳу анҳу: “Басрага Абу Бакра Сақафий ва Имрон ибн Ҳусойиндан афзал киши келиб тушмаган”, деган. Имрон ибн Хусойн «Абу Бакрадан кўра фазилатли кишини кўрмадим», деб айтган.

Абу Бакра Сақафийнинг аёли оламдан ўтганда. Аёлнинг акалари жаноза намозини ўзлари ўқишмоқчи бўлди. Саҳобий розийаллоҳу анҳу: “Жаноза намозини ўқишга сизлардан кўра мен ҳақлиман”, деди. Шунда одамлар: “Расулуллоҳ алайҳиссаломнинг саҳобалари тўғри айтмоқда”, дейишди. Кейин Абу Бакра жанозани ўқиди. Дафн учун қабрга тушганида раҳматли аёлининг яқинлари куч ишлатиб уни чиқариб юборишди. Саҳоба хушидан кетди. Уни кўтариб уйига олиб боришди. Ўғил қизларидан йигирма нафари шовқин-сурон кўтаришди. Абу Бакра хушига келгач: “Дод-вой солманглар. Аллоҳга қасам, ўзгалардан кўра ўз жонимдан айрилганим яхшироқ”, деди. Яқинлари ваҳимага тушиб ва: “Нима учун, эй отажон?” деб сўрашди. Саҳоба: “Мен яхшиликка буюриб, ёмонликдан қайтаришга қодир бўлмайдиган замонга тушиб қолишимдан қўрқаман. У кунда яхшилик йўқ”, леди» (Мўъжами Имом Табароний).

Ибн Маҳдий раҳимаҳуллоҳ айтади: «Бизга Абу Ҳушайна, у амакиси Ҳакам ибн Аърождан ривоят қилди: “Бир киши ёғоч олиб келди. Зиёд  (ўша давр волийси) ёғочларни сотиб олмоқчилигини айтди. Ҳалиги одам рози бўлмади. Кейин Зиёд ёғочларни куч ишлатиб тортиб олди. Кейин улардан Басра масжидида айвон ясаттирди. Ровий айтади: “То ўша айвон бузиб ташланмагунича Абу Бакра розийаллоҳу анҳу масжидда намоз ўқимади”».  

 Абу Усмон Наҳдий ривоят қилади: “Абу Бакранинг дўсти эдим. Бир куни у менга бундай деди: “Кўрмайсанми одамларни, мен буларга дунёни қораласам, улар ўғлим Абайдуллоҳни отлиқларга, Роввадни ризқ уйига (текинга озиқ-овқат тарқатадиган жой), Абдураҳмонни байтул молга раҳбар қилишибди. Айтчи? Буларнинг барида дунё бор эмасми?! Мен болларимга танбеҳ бердим, чунки улар ношукурлик қилишди”.  

Абу Бакра Нуфайъ ибн Ҳорис Сақафий розияллоҳу анҳу кибор саҳобалардан ва фақиҳларидан эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан 132 та ҳадис ривоят қилди. У кишидан тўртта фарзанди, Абу Усмон Наҳдий, Ҳасан Басрий, Муҳаммад ибн Сирин, Уқба ибн Суҳбон, Рибъий ибн Ҳирош, Аҳнаф ибн Қайс ва бошқалар ҳадис ривоят қилишди.

Абу Бакра Нуфайъ ибн Ҳорис Сақафий розияллоҳу анҳу бундай ривоят қилади: “Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Қачон икки мусулмон бир-бирига қилич ўқталса, ўлдирувчи ҳам, ўлдирилган ҳам жаҳаннамдадир”, деганларида мен: “Эй Аллоҳнинг расули, мана бу-ку қотил, ўлдирилганни айби нима?” деб сўрадим. У зот алайҳиссалом: “Чунки у ҳам шеригини ўлдирмоқчи бўлган эди”, деб жавоб қилдилар» (Муттафақун алайҳ).

Абу Бакра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ҳозир бўлган ғойибга етказсин. Шояд ҳозир бўлувчи уни ўзидан кўра кўпроқ англовчига етказса”, дедилар (Икки Шайх ривояти).

Уяйна ибн Абдураҳмон отасидан ривоят қилади. Абу Бакра бетоб бўлганда фарзандлари табиб чақиришга ошиқишди. Саҳоба рози бўлмади. Кейин ўлими яқинлашганда: “Табибларингиз қаерда? Агар ростгўй бўлсангиз (ўлимни) қайтариб кўрингчи?” деди. Айтилишича у ўлими олдидан васият қилиб: “Бу Нуфайъ ибн Ҳабаший васият қилган нарса”, деб ёздирган.

Ибн Саъд Абу Бакра розийаллоҳу анҳунинг Муовия ибн Абу Суфён замонида, Басрада оламдан ўтганини ривоят қилган.

Мабалар асосида

Юлдуз КОМИЛОВА тайёрлади.