Пайғамбар саллоллоҳу алайҳи васаллам бир ҳадиси шарифда: “Аллоҳнинг бир тоифа фаришталари борки, улар кўчаларни кезиб зикр этаётганларни излайди.  Аллоҳни зикр этаётган жамоатни учратганда бир-бирларига:

“Бу ёққа келинглар, излаганларимиз бу ерда экан”, дея овоз берадилар ва зокирларни кўкка қадар қанотлари остига олади. Кўк юзига чиққанларида Аллоҳ таоло – ҳар нарсани билгани ҳолда – улардан:

– Қулларим нима деяпти? – деб сўрайди.

Фаришталар:

– Сени тасбиҳ ва такбир этаётир. Сенга ҳамд айтиб, таъзим бажо этмоқда, – дейди.

Аллоҳ таоло:

– Улар мени кўрдиларми? – деб сўрайди.

Фаришталар:

– Йўқ, Сени кўрмадилар, – дея жавоб беради.

Аллоҳ таоло:

– Мени кўрганларида нима қилган бўлар эди? – деб сўрайди.

Фаришталар:

– Агар Сени кўрганларида янада кўп ибодат этар, янада кўп таъзим этар ва янада кўп тасбиҳ этардилар, – дейди.

Буюк Роббимиз улардан:

– Қулларим нима истаётир? – деб сўрайди.

Фаришталар:

– Сендан жаннат истаётир? – деб жавоб беради.

Аллоҳ таоло:

– Улар жаннатни кўрдиларми? – деб сўрайди.

Фаришталар:

– Йўқ, улар жаннатни кўрмадилар, – деб жавоб беради. 

Аллоҳ таоло:

– Агар жаннатни кўрсалар нима қилган бўлар эди? – деб сўрайди.

Фаришталар:

– Агар у ерни кўрсалар жаннатга бўлган иштиёқи янада кучаяр, у ерни истаб ҳеч тоқати қолмас, ибодатларини янада кучайтирар эди, – дейди.

Аллоҳ таоло:

– Нимадан қўрқиб менга сиғинаётирлар? – деди.

Фаришталар:

– Жаҳаннамдан Сенга сиғинаётир, – дея жавоб беради.

Аллоҳ таоло:

– Улар жаҳаннамни кўрдиларми? – деб сўрайди.

Фаришталар:

– Йўқ, кўрмадилар, – деб жавоб беради.

Аллоҳ фаришталардан:

– Улар жаҳаннамни кўрганларида нима қилган бўлар эди? – деб сўрайди.

Фаришталар:

– Агар жаҳаннамни кўрганларида янада қаттиқ қўрқиб, ундан Сенга шиддатла қочар эди, – дея жавоб беради.

Бу жавобни эшитган Аллоҳ таоло:

– Шоҳид бўлингки, уларни афу этдим, – дейди.

Шунда фаришталардан бири:

– Уларнинг орасида бир киши борки, у аслида улардан эмас, бир ғаразли нияти учун уларнинг орасига суқилиб олган, – дейди.

Аллоҳ таоло у фариштага:

– Улар шундай бир жамоатки, уларнинг дўстлари ўзларига хиёнат этмас, – дейди” (Бухорий, Муслим ривояти).

“Мерос” илми деб ҳар бир вориснинг тарикадан оладиган мерос улушини белгилаб берувчи ҳисоб-китоб ва фиқҳий масалалардан иборат қоидалар тўпламига айтилади. Мерос илми “Фароиз илми” деб ҳам аталади. Аллоҳ таоло мерос ҳукмларини баён қилиб: “Бу тақсим Аллоҳ таолодан фарз килингандир”, деб марҳамат қилгани сабабли бу илм фароиз илми деб номланади. فريضة сўзининг кўплиги فرائض бўлиб, луғатда бир нечта маъноларда ишлатилади. Шаръий истилоҳда эса, мерос оладиган ва олмайдиган кишилар, шунингдек, мерос олувчиларнинг мерос миқдорини билдирувчи илмни фароиз деб аталади.

Мерос илми Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам даврларида алоҳида илм бўлмасдан, асосан, тафсир, ҳадис ва Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам баён қилиб берган фиқҳий масалалар ичидаги бир қисм ҳисобланган. Кейинчалик саҳобаи киромлар орасидан айримлари бу илм соҳасида устозлик даражасига етиб, моҳир фароиз билимдонларига айланганлар. Чаҳорёрлар ва Зайд ибн Собит бу илмнинг устозлари ҳисобланадилар.

Мерос илми ҳақида илк китоб таълиф этилиши тобеинлар даврига тўғри келиб, биринчи бўлиб Абу Бакр Айюб ибн Абу Тамима Сижистоний (131 ҳижрий йилда вафот қилган) «Фароиз Айюб ал-Басрий» номли китобини таълиф қилган. Аксар уламо “бу асар фароиз ҳақида ёзилган илк китоб” деб эътироф этган. Айюб Сижистонийдан сўнг китоб таълиф этиш анча ривожланган ва мерос илми ҳақида жуда кўп асарлар яратилган.

Мерос ва унга доир ҳукмларни Аллоҳ таолонинг ўзи Қуръони каримда мукаммал ва муфассал тарзда баён қилиб берган. Ҳар бир ворис улуши, даражаси, шунингдек, меросга оид бошқа ҳукмлар мерос оятларида аниқ-равшан, шарҳу тафсилоти билан зикр қилинган. Меросга бу даражада аҳамият берилишининг яна бир сабаби, мерос мол-мулкка эга бўлишнинг энг асосий сабабларидан бири ҳисобланади.

Тошкент ислом институтида Диний фанлар кафедраси катта ўқитувчиси Саиджамол Масайитов 4-Б гуруҳга фароиз фанидан “Бобо ва ака-сингилларнинг мерослари” мавзуида очиқ дарс ўтди.

Очиқ дарсга Тошкент ислом университети Исломшунослик илмий-тадқиқот маркази ходими Б.Аҳмедов, “Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти мударриси Ж.Холмўминов, Тошкент ислом институтининг ўқув ва илмий ишлар бўйича проректори И.Аҳроров, Диний фанлар кафедраси мудири С.Примов, кафедра ўқитувчилари – А.Саидаҳмедов, Я.Раззоқов, П.Каттаев, Ф.Жўраев, Ф.Ҳомидов, Тиллар кафедраси мудири Ф.Маманосиров, Ўқув-услубий бўлим бошлиғи Ё.Бухорбоев, қатнашиб таҳлил қилишди.

Саиджамол Масайитов домла очиқ дарсни талабалар давомати ва бир қатор ташкилий ишларни амалга ошириш билан бошлади. Сўнг ўтилган мавзу юзасидан тарқатма материаллар асосида савол-жавоб қилинди. Талабалар мавзуни пухта ўзлаштиргани уларнинг жавобларидан яққол сезилиб турди. Шундан сўнг янги мавзу асосида талабаларга зарур маълумотлар берилди.

Ўқитувчи очиқ дарсда янги педагогик усуллардан фойдаланиб, слайдлар, тарқатма материаллар орқали мавзуни баён қилиб берди, дарсни самарали ташкил қила олди ва қўйилган мақсадга эришди.

Қосим АБДУЛЛО,

Диний фанлар кафедраси кабинет мудири

 “Саййид Муҳйиддин махдум” ўрта махсус билим юрти 

“Саййид Муҳйиддин махдум” ўрта махсус билим юртида 31 март куни битирувчи курс талабаларини иш жойларига тақсимлаш мақсадида Ўзбекистон мусулмонлари идораси Таълим ва кадрлар тайёрлаш бўлими мутахассиси У.Хўжаев ва Масжидлар бўлими мутахассиси М.Жабборов билим юртига ташриф буюрди. Меҳмонлар билим юрти мудири М.Алимов ва ўқув ишлари бўйича мудир муовини в.б. Р.Маҳмудов ҳамроҳлигида билим юртидаги таълим-тарбия жараёнининг ҳозирги кундаги ҳолати, талабаларнинг яшаш ва ўқишлари учун яратилган шароитлар билан танишиб чиқди.

Сўнгра куннинг биринчи ярмида маънавий-маърифий тадбирлар ўтказиш залида битирувчиларнинг иш тақсимоти аввалида ҳар бир талаба билан алоҳида суҳбат ўтказилди. Суҳбатда талабаларга фиқҳ ва ақидага оид, Қуръони каримдаги оятлар ва уларнинг тафсири, турли оқимлар бўйича саволлар берилди.  

Куннинг иккинчи ярмида маънавий-маърифий тадбирлар ўтказиш залида меҳмонлар билан учрашув ўтказилди. Билим юрти мударрис-ўқитувчилари иштирок этган учрашувда билим юртидаги таълим-тарбия ишлари, битирувчиларга қўйилган талабларнинг бажарилиши мавзусида суҳбат ўтказилди.   

Куннинг асосий қисмида вилоят бош имом-хатиби Н.Холиқназаров ва эътиборли меҳмонлар битирувчи курс талабалари иштирокида иш тақсимоти йиғилишини ўтказди.  Йиғилишни билим юрти мудири М.Алимов  очиқ деб эълон қилди ва кун тартиби билан йиғилганларни таништирди. Кун тартиби тасдиқлангач, М.Алимов билим юрти битирувчиларини масъулиятли хизматларга тайинланаётгани билан табриклаб келгуси ишларида муваффақият тилади ва Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Таълим ва кадрлар тайёрлаш бўлими мутахассиси У.Хўжаевга сўз берди.

У.Хўжаев ўз нутқи аввалида “Саййид Муҳйиддин махдум” ислом ўрта махсус билим юртининг республикамизда тутган ўрни, ушбу даргоҳда таҳсил олаётган талабаларга яратилган шароитлар, улар эришаётган ютуқлар ҳақида гапириб ўтди ҳамда жорий ўқув йилида ушбу билим юртини 28 нафар талаба ёшлар битиришини, уларнинг келгусидаги фаолияти давридаги муҳим вазифалар ҳақида қисқача сўз юритди. Шунингдек, йиғилишдан олдин битирувчи курс талабаларига қўйилган талаблар асосида ҳар бир талаба билан алоҳида суҳбат ўтказилгани,  айрим талабалар ҳаяжонлангани боис саволларга тўлиқ жавоб бера олмагани, ушбу ҳолат бўйича билим юрти мударрис-ўқитувчиларига тавсиялар бериб ўтганини айтди.

Нотиқ ўз сўзида давом этиб, билим юрти маъмурияти Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг жойлардаги вакилликлари билан келишган ҳолда ишлаб чиққан билим юртининг 2016-2017 битирувчи курс талабалари иш тақсимоти жадвали билан таништирди. Унга кўра, битирувчи талабалар имом-хатиб ва ноиби-имом вазифаларига ишга тақсим қилинди ҳамда тақсимот бўйича ҳар бир битирувчи икки йил мажбурий хизматни ўтаб бериши, кейин эса билим юртини битиргани тўғрисидаги дипломга эга бўлиши таъкидланди.

Нотиқ ўз сўзи якунида битирувчиларни масъулиятли вазифаларни бажаришга киришаётгани билан табриклаб, уларнинг ҳақларига дуо қилди.

Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Масжидлар бўлими мутахассиси М.Жабборов ўз нутқида ҳозирги кунда республикамизда фаолият кўрсатаётган масжидлар, ушбу жойларда фаолият кўрсатаётган имом-хатиблар, имом-ноибларининг хизмат вазифалари ҳақида гапириб ўтди ҳамда битирувчиларга тақсимот қилинган иш жойларидаги фаолиятларида зафарлар тилади. 

Вилоят бош имом-хатиби Н.Холиқназаров билим юрти битирувчиларига ўзининг кўп йиллик тажрибаси билан ўртоқлашган  ҳолда келгусидаги фаолиятларида зарур бўладиган тавсиялари ва насиҳатларини бериб ўтди.

Йиғилиш якунида билим юрти мудири М.Алимов ўтказилган ушбу тақсимотдан талабалар томонидан ҳеч қандай эътироз бўлмаганини ҳамда битирувчилар ушбу билим юртида олган билимларидан фойдаланган ҳолда келажакда тақсимот қилинган иш жойларига бориб, Ватанимизга, халқимизга чин қалбдан хизмат қилишларини билдириб ўтди.  

“Ҳидоя” ўрта махсус ислом билим юрти

Истиқлолнинг дастлабки йилларидан бошлаб юртимизда аҳолини, хусусан, ёшларни иш билан таъминлаш масаласи энг муҳим вазифалардан бири сифатида эътиборда бўлиб келмоқда.  

Ўзбекистон мусулмонлари идораси тизимидаги таълим муассасалари битирувчиларини иш билан таъминлашнинг ҳам ҳуқуқий-меъёрий асослари яратилди.

 Жумладан, истиқлол йилларида қабул қилинган Меҳнат кодекси, «Аҳолини иш билан таъминлаш тўғрисида»ги ва «Ўзбекистон Республикасида ёшларга оид давлат сиёсатининг асослари тўғрисида»ги қонунлар ва бошқа меъёрий ҳужжатлар ёшларнинг, айниқса, таълим муассасаси битирувчиларининг ишли бўлишига мустаҳкам замин ҳозирлади.

Битирувчиларни ишга жойлаштириш чора-тадбирлари эса улар ўқишни тугатишидан анча аввал кўрилаётгани муҳим аҳамият касб этмоқда.

1 апрель куни Наманган вилоятидаги “Ҳидоя” ўрта махсус ислом билим юрти битирувчиларининг тақсимот тадбири бўлиб ўтди.

Тадбирда Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Таълим ва кадрлар тайёрлаш бўлими мутахассиси Умид Хўжаев ва Масжидлар бўлими мутахассиси Музаффар Жабборов, вилоят бош имом-хатиби Абдулҳай Турсунов, билим юрти мудири Абдулазиз Бобамирзаев, ўқув ишлари бўйича мудир ўринбосари Содиқжон Мадмусаев ҳамда билим юртининг махсус фан ўқитувчилари иштирок этдилар.

Тақсимот жараёнида ҳар бир битирувчи талаба билан индивидуал суҳбат ўтказилиб, уларни яшаш жойларига яқин бўлган масжидларга тақсимот қилинди.

Тадбир якунида битирувчи талабалар кўрсатаётган ғамхўрликлар учун Ўзбекистон мусулмонлари идораси раҳбариятига самимий миннатдорчилик изҳор этиб, билдирилган ишончни оқлаш учун келажакда астойдил хизмат қилишларини таъкидладилар.   

Таълим ва кадрлар тайёрлаш бўлими

"Кимки бир кўнгли бузуғнинг ҳотирин шод айлагай,

Онча борки, Каъба вайрон бўлса бунёд айлагай."

Сўз даҳоси Навоий ҳазратларининг ушбу ҳикматлари инсон қалбини обод этиш, унинг шоду-хурсандчилигига эришиш энг катта савобли амаллардан эканлигини ифода этади. Ана шу олий мақсад йўлида имом-хатибларимиз ҳам намуна кўрсатиб келмоқдалар. Жорий йилнинг 29 март куни Тошкент шаҳар “Хўжа Аламбардор” жоме масжиди имом-хатиби Раҳимберди Раҳмонов шаҳримизнинг “Камолон” маҳалласида яшовчи боқувчисини йўқотган, эътиборга муҳтож оилалар, кексалар хонадонларини йўқлаб, уларнинг ҳолидан хабар олди. Имом-хатиб кексаларимизнинг дуоларини олиб, улар доимо маҳалланинг ардоғида эканликларини билдирди. Динимизда инсон шаъни, қадр-қимматининг азизлиги, айниқса, кексалар дуоси саодат калити эканлиги, кундан-кунга обод бўлиб бораётган юртимизда ҳеч ким меҳр-мурувватдан четда эмаслигини айтиб ўтди.

“Аллоҳга шукурки, маҳалламиз қадимдан ҳавасли манзиллардан ҳисобланиб келади. Бу ердаги юртдошларимиз ҳудди бир-бирларига қариндошдек. Яхши кунларида ҳам, ёки бирор мусибат онларида ҳам ўзаро елкадош бўлиб, доим бир-бирларини қўллаб келишади. Қўшнилар иноқлик ва самимиятда асл миллатимиз бирдамлигини намоён этадилар. Имом-домламиз ташаббуслари, кўрсатмалари асосида доимий равишда ўтказилувчи бу каби эзгу ишлар ҳам сўзимизга исбот бўла олади”, дейди “Камолон” маҳалласи раиси Бахтиёр ака Султонов. 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Тошкент шаҳар вакиллиги Матбуот хизмати