muslimuz
Ижтимоий тармоқдаги “тренд”ларга бир назар
Бўш вақтларимизда ижтимоий тармоқларда турли видеоларни томоша қиламиз. Маъқул келса, дўстларимиз ва яқинларимизга ҳам улашамиз.
Кейинги пайтларда тармоқларда одоб-ахлоққа, инсонийликка чорловчи видеолар кўпаймоқда. Айниқса, ижтимоий билим улашувчи, тадбиркорлик ва замонавий технологиялар билан шуғулланувчи блогерларимиз халқимизга манфаатли контентларни улашяпти.
Гуруч курмаксиз бўлмаганидек, ахлоқсизлик, беҳаёлик ва ваҳшийликни тарғиб қилувчи видеоконтентлар ҳам талайгина. Айрим вайнерларнинг мавзуларига назар солсак, эр-хотин, қайнона-келин, дўст ва дугоналар орасидаги муносабатлар, бошқа турли трендларни такрорлаш бўлиб қолган. Сўзларни бузиб, шеваю жаргонлардан фойдаланиш эса одат тусига кирмоқда.
Булар орасида инстаграм тармоғида қайнотасининг ҳисобига яшовчи эркаклар мавзусидаги видеолар талайгина экани кишини таажжубга солади. Унда йигитларнинг боқиманда, қўлидан ҳеч иш келмайдиган ландовур, аёлининг ёки ота-онасининг ҳисобига яшаши кулги қилиняпти ва бу оддий ҳолдек кўрсатилган. Бу ҳазил, албатта. Лекин унинг замирида “зили” бормасмикин? Чунки бундай видеоларнинг кўплиги йигитларимизда ана шу тушунчани ҳосил қилиб қўймаяптими? Ҳаётда орияти йўқ йигитлар кўпайиб бораётганини инобатга олсак, бу мавзуга бошқача ёндашиш кераклиги ойдинлашади. Афсуски, мард, қаҳрамон, юрт ҳимоячиси ёки эр киши оиласининг қўрғони, аёлининг таянчи, фарзандларининг ишонган тоғи эканини ифодалайдиган видеолар кам.
Шуниси ҳам борки, кейинги пайтларда баъзи йигитларимиз орасида беҳаё видеоларни тарқатиш урфга кирган. Шу билан бирга, тўю тантаналарда, байраму йиғинларда йигит кишига ярашмайдиган хурмача қилиқлар қилиб, ижтимоий тармоқларга жойлаш ҳам кўпаймоқда. Улар бу билан нимага эришмоқчи? Наҳот биргина лайк ёки машҳур бўлиш киши ор-номуси, ҳаёсидан устун бўлса!?
Афсуски, баъзи қизларимиз ҳам ижтимоий тармоқ саҳифаларида обуначилар ва лайклар сони ошиши учун очиқдан-очиқ беҳаё суратларини жойлайди. Бу эса айрим кузатувчилар томонидан илиқ қарши олинади. Саҳифаси бундай суратлар билан тўлган қизларимиз эртага бир йигитнинг ёри, кимгадир келин ёки она бўлишини наҳот ўйламасалар. Шунингдек, тармоқларда айрим қизларнинг муомала маданиятидан йироқ эканини кўриб ёқа ушлайсан. Эртага у қандай она, қандай келин бўларкин?
Қолаверса, шу кунларда тармоқларда баъзилар ўзининг бир кунлик ҳаётини кенг оммага икир-чикиригача намойиш этиш одат тусига кирмоқда. Улар ўз саҳифаларида ҳашаматли яшаши, қиммат автомашиналар миниши, нима тановул қилаётгани ёки чет элларга саёҳати, аёли, ота-она, ака-ука ёки дўстларига машина, уй совға қилишини кўз-кўз қилмоқда. Бу кибр бўлиши билан бирга ҳаёсизлик ҳам эмасми? Бу иллат урфга кириб бораётгани ачинарли ҳол. Бу видеоларни кўриб, кимдир ҳавас қилса, кимдир ҳаётидан нолишга тушади. Бунинг ортидан оилавий можаролар келиб чиқиши ҳеч гапмас.
– Динимиз беҳаёликдан, кибру риёдан қайтаради. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Риёнинг камлиги ҳам ширкдир”, деганлар, – дейди Тошкент шаҳар “Ҳазрати Имом” жоме масжиди имом-хатиби Ҳабибуллоҳ домла Абдураззоқов. – Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу ривоят қилган ҳадисда Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ҳаё иймондандир, иймон эса жаннатдадир. Беҳаёлик қўполлик, шафқатсизликдир, қўполлик эса дўзахдадир”, деганлар (Имом Термизий ривояти). Ҳаё кишиларни ёмон йўлдан қайтаради, яхшиликка ундайди. Кимнинг ҳаёси бўлмаса, қабиҳ ишларни тап тортмасдан қилаверади. Ҳадисда айтилганидек, қабиҳ ишлар охири дўзахга олиб боради. Шу боис бугун ижтимоий тармоқларга бирор хабар ёки видео жойлаётганда, жуда ҳушёр бўлиш керак. Одамларга яхшилик улашиш пайида бўлайлик, маънисиз, савиясиз, манфаатсиз видеолардан тийилайлик. Шунда ўзимиз учун ҳам, жамият учун ҳам фойдали иш қилган бўламиз.
Шоҳрух УБАЙДУЛЛОҲ
Фарзандим катталашгач, муҳаббатим камайди
Фарзандларимнинг гўдаклик даврида уларга бўлган муҳаббатим чексиз эди. Лекин улар катта бўлиб ўсмирлик даврига ўта бошлагач, уларга нисбатан муносабатим ўзгара бошлаганини, қаттиққўлликка ўтганимни сеза бошладим. Айни пайтда фарзандларим ҳам менга нисбатан худди шундай муомалага ўтишди. Улар менинг айтганимни қилишдан қочишар, қасдма-қасд ҳаракатлар қилишарди. Орамиздаги муҳаббат сусайгани сари муаммолар келиб чиқа бошлади.
Шунда бу масалада тажрибага эга инсонлар билан маслаҳатлашиб, тавсиялар олишга қарор қилдим. Уларнинг айтишича, биз ота-оналар ва фарзандлар орасидаги муҳаббат вақт ўтгани сари ўзгариб, уни мустаҳкамлаш чораси кўрилмаса, улар билан бирга яшаш қийинлашиб қолар экан. Яъни қалбдаги муҳаббат камайса, унинг ўрнини нафрат эгаллаб вақт ўтгани сари ўртадаги алоқа йўқолиб борар экан.
Тажрибали кишиларнинг сўзига кўра, биз фарзандларимиз ўртасидаги меҳр-муҳаббатни кундалик, ҳафталик ва ойлик махсус кўрсатмалар билан янгилаб туришимиз керак экан. Ушбу кўрсатмалар фарзандларимизга бўлган меҳримизни ифодаловчи сўзлар айтишимиз, ҳаракатлар қилишимиз, уларга ёқадиган машғулотлар билан шуғулланишимиз, ибодатларни биргаликда бажаришимиз, биргаликда саёҳатларга чиқишимиз кабилардан иборат экан.
Мен уларнинг кўрсатмаларига амал қилишга қарор қилдим. Тўғри, аввалига бу бироз қийин бўлди. Лекин Аллоҳнинг фазли билан бу йўлда сабрли бўлиб, муваффақиятга эришдим. Бир ой ўтар-ўтмас оиламизда меҳр-муҳаббат янада зиёдалашди. Оиламиз биз учун жуда ёқимли ва севимли даргоҳга айланди. Фарзандларим билан хотиржам мулоқот қила бошладим. Улар мени кўпроқ эшитадиган, қайсарлик қилмайдиган бўлишди.
Ушбу тажрибамга таяниб ҳар бир ота-оналарга айтадиган тавсиям шуки, фарзандларингиз билан орангизда муаммолар кўпайиб кетаётган, тинчлигингиз, асабларингиз бузилаётган, кўп жаҳл қилаётган, ғазабланаётган бўлсангиз, билингки сиз фарзандларингиз билан орангиздаги муҳаббатни янгидан тиклашга шошилинг.
Абдуллоҳ Муҳаммад Абдулмуътийнинг "Меҳр ойи" китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Ҳикматуллоҳ Рўзалиев таржимаси.
Мабрур ҳаж қандай бўлади?
Ҳажга кетаётганларга ёки ҳаждан қайтганлар ҳаққига «Ҳажинггиз мабрур ҳаж бўсин!» дея дуо қилинади. Умуман, ҳожиларнинг ўзлари ҳам ўз ҳажларининг мабрур бўлишини истаб, дуои хайрлар қиладилар. Нима учун бундай дуо қилинади? Чунки, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг мана бу ҳадиси шарифлари бор:
“Мабрур ҳажнинг мукофоти фақат жаннат бўлади!” (Бухорий, 3/1773; Муслим, 2/1349).
Бошқа бир ўринда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан инсоният учун энг афзал амаллар қайсилигини сўралганида, ул зоти шариф томонларидан бундай амаллар қаторида ҳажжи мабрур ҳам санаб ўтилган эди (Бухорий, 2/1519; Муслим, 1/83).
Шундай экан, ҳажнинг қай тариқада мабрур бўлишини билиб олиш жуда зарур экан. Аввало «мабрур» сўзининг луғавий маъноси қандай?
«Мабрур» сўзи луғатда яхшилик қилинган, қабул қилинган деган маънодадир. Унинг «холис» деган маъноси ҳам бор. Демак, «мабрур» сўзи «мақбул» сўзига маънодош бўлади.
Мабрур ҳаж бўлиши учун қуйидагилар бўлиши лозим:
1) Имом Бухорийнинг “Тарихи кабир” асарида бир ривоят бор. Унда машҳур олим Ҳасан Басрий раҳимаҳуллоҳнинг бундай дегани нақл қилинади: “Мабрур ҳаж шуки, ҳаждан дунёда зоҳид ҳолда, охиратга рағбатли бўлган ҳолатда қайтмоқликдир” (Бухорий, «Тарихи кабир», 3/808).
Демак, ҳожилар юртга қайтар эканлар дунё борасида зоҳид, зуҳду тақвога берилган, охират борасида эса унга рағбат қўйган, ҳаром ва шубҳали нарсаларга парҳезгор бўлиб, ҳар дам ва ҳар қадамда охиратини ўйлайдиган бўлишлари керак экан. Агар ана шундай ҳожилар бўлса, уларнинг ҳажларининг мабрур бўлганининг аломати ана шудир.
2) Ҳаж вақтида гуноҳ иш ва қилиқлар аралашмаган ҳаж мабрур бўлади. Бу ҳақида Расулуллоҳ (с.а.в.)нинг қуйидаги ҳадислари бор: «Кимки ҳаж қилса, ёмон гап ва ёмон иш қилмаса, ўтган гуноҳлари кечирилади» (Термизий, 2/808).
Ҳадиси шарифда тилга олинган “рафас” сўзи луғатда шаллақилик қилиш, беҳаё гапларни гапириш, бузуқ, ифлос ишларни қилиш маъносида экани айтилади. Қуръони каримда у «хотини билан жинсий яқинлик қилиш» маъносида келган. Бу ерда эса у умумий бўлиб, ёмон гап-сўз, қабиҳ ишлар маъносида қўлланган. Демак, ҳажда бу хилдаги ишлар мутлақо мумкин эмас.
3) Ҳаждан кўзланган мақсад фақат Аллоҳнинг фарз қилган ҳажини адо қилиш бўлиши керак. Шундагина ҳаж мабрур бўлади. Бу тўғридаги Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳунинг мана бу гапига эътибор беринг:
“Ким мана бу Уйни бошқа нарсани ирода қилмасдан ҳаж қиладиган бўлса, гуноҳлардан худди онаси туққан кундагидек бўлиб чиқади” (Ибн Абу Шайба, 3/12785).
Инсон ҳажга борар экан, тижорат, савдо-сотиқ ва бошқа шунга ўхшаш дунёвий ва ҳаждан ўзга диний ишлар ҳажнинг баҳонаси ила сафарнинг биринчи мақсадига айланиб қолмаслиги керак.
Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу бир хотиннинг ҳаждан қайтаётганини кўриб, «Сайру саёҳат қилиб, дўконларни айланиб юрибсанми?» дебдилар. Хотин тасдиқ жавобини берганида, унга Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу: «Ундай бўлса, қайтадан ҳаж қилгин!» деган экан.
Бир куни Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу Каъбага суяниб ўтирганида, Ироқдан келган ҳожилар у ёқдан бу ёққа ўта бошлабдилар. Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу уларни олдига чақирибди. «Сизлар ҳажга келдингларми? Тавоф қилдингларми, Сафо ва Марва орасини саъй қилдингларми?» дебдилар. Улар тасдиқ жавобини қилибдилар. «Ҳозир нима қилаяпсизлар? Ҳаж мавсумидан фойдаланиб қоляпсизларми?» дебди.
Ҳожилар фурсатдан фойдаланиб, у ер бу ерларни кўриб юришганини, у ёққа бу томонга ўтиб, бориб-келиб юрганларини, бошқа хайрли амаллар, кўпроқ зикр, кўпроқ нафл ибодатлар қилмаётганларини айтишибди. Шунда Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу уларга ҳажни қайта қилишларини буюрибдилар (Ибн Абу Шайба, 3/12787).
Саҳоба Абу Зарр розияллоҳу анҳу ҳаж кунларида Рабза деган жойни айланиб юрган ҳожиларни кўриб, уларга ҳажларини қайта қилишни бурган экан.
Демак, инсон ҳаж кунларини ғанимат билиши, бошқа нарсаларга, совға-саломларга чалғиб кетиб, ибодатлардан, зикрлардан қолиб кетмаслиги керак. Шунда унинг ҳажи мабрур бўлади.
4) Ҳажи мабрур бўлганининг аломати ҳожи ҳаж қилиб қайтганидан сўнг унинг ҳоли яхши тарафга ўзгаришидир. Ҳар бир ҳожи ўз ҳолига қараб кўрсин: кўпроқ ибодатлар қилаяптими, ўқиётган нафллари аввалгидан кўпайдими, одамларга қилаётган хайрли амаллари ортдими, оғзидан чиққан ёмон гаплар энди йўқолдими, ёмон амаллари йўқолдими, ҳеч кимга айтиб бўлмайдиган гуноҳлари, айбу нуқсонлари озайдими?
5) Имом Қуртубий раҳимаҳуллоҳ айтган: “Ҳаж мабрур бўлиши учун ҳаж арконлари, маносиклари, амаллари, фарзу, вожибу суннат ва мустаҳабларининг барчаси мукаммал ва тўлиқ адо қилиниши керак”. Бу жуда муҳим гап! Ҳожилар бунга эътибор қаратишлари керак бўлади. Ҳажнинг амалиётларининг бирортаси қолиб кетмаслиги, амалларнинг кетма-кетлиги, тартиби ўзгармаслиги, шошма-шошарликка йўл қўймаслиги, бировлар гапига кириб осон ва қулай йўлга ўтиб олмаслиги керак.
6) Муҳаммад Юсуф Баннурий раҳимаҳуллоҳ ҳажнинг мабрур бўлиши учун у риёдан холи бўлмоғи керак, деб таъкидлаган. Зотан, риё савоблар кушандасидир. Хўжакўрсинга, одамлар ҳожи десин, ҳамманинг эътибори ва обрў-ҳурматига сазовор бўлиш мақсадида ҳажга борса; ҳамма ҳажга бораяпти-ку, деб одамлар кўзи учун ҳажга кетса, унинг ҳажи мабрур бўлмаслиги мумкин.
7) Умуман, мабрур ҳаж деганда гуноҳ, маъсият аралашмаган ҳажга айтилади. Чунки, унинг "холис ҳаж" деган маъноси бор. Бу гуноҳлардан холи, деганидир. Тавоф асносида, одамлар тиқилинчида бировга туртилмасликка, бировнинг оёғини босиб олмасликка ҳам эътибор қаратиш керак бўлади. Бировнинг кўнглига оғир келадиган гапларни гапирмаслик керак. Бунинг учун зикрга зўр бериш керак. Ҳажга бориб, меҳмонхонада оёқ узатиб ётиб, умрида бир марта бўладиган, атиги ўн беш кунлик муборак сафарида бу ёқдаги, юртидаги дунёвий ишларини муҳокама қилишнинг ҳеч кераги йўқ.
Барча ҳожиларнинг ҳажлари мабрур, саъйлари машкур бўлсин!
تم تنظيم الندوة لرؤساء الأئمة والخطباء
في مركز التدريب بالأكاديمية الإسلامية الدولية في أوزبكستان يستمر التدريب في اتجاه "الدراسات الإسلامية" ل لرؤساء الأئمة والخطباء في جمهورية قارقلباغستان والمناطق ومدينة طشقند
أقيم اليوم درس نظري للباحث الرئيسي بمركز الإمام الماتريدي الدولي للأبحاث الدكتور الشيخ أحمد سعد الدمنهوري حول موضوع "أساليب الرد على المحتوى المتعصب علمياً: الممارسة الدولية"
وتم خلال التدريب تقديم المعلومات القيمة عن تعاليم أهل السنة والأهمية التاريخية والحديثة للتعاليم الماتريدية وطرق علماء أهل السنة في دحض ادعاءات الحركات الضالة. وفي نهاية التدريب تم إعطاء إجابات الشاملة والتفصيلية على أسس علمية للأسئلة التي تهم لمشاركي الندوة. يستمر التدريب الخاص للتطوير المهني
الخدمة الصحفية لإدارة المسلمي في أوزبكستان
تم تكليف لأعضاء البعثة "الحج - 2024" بمسؤولية كبيرة
وفي 20 مايو من العام الجاري عقد رئيس إدارة مسلمي أوزبكستان والمفتي، الشيخ نورالدين خالق نظر اجتماعًا إفتراضيا عن طريق الفيديو حول تسيير موسم "الحج - 2024" على مستوى عالٍ. وحضرها ممثلو وفد الحج وأعضاء بعثة الحج ورؤساء المجموعات وبعثة الأطباء
وفي اللقاء ألقى سماحة المفتي كلمة وأكد فيها: إن الحاج ضيف الله تعالى. ومن يساعد الحاج ويخفف عنه ينال فضلًا عظيمًا. وكل عضو في أعضاء البعثة و رؤساء المجموعات يهدفون إلى هذا القدر الكبير المستويات ليسعد ضيوف الرحمن. وقد أشار على وجه التحديد إلى أنه يجب أن يكون على قدر الإمكان من الجدية
وخلال كلمته أكد سماحة المفتي الشيخ نورالدين خالق نظر على ضرورة تنظيم المحادثات المنتظمة مع الحجاج قبل الرحلة المباركة وشرح إجراءات وفروض وواجبات وسنن الحج ومصاعبه المحددة. وذكر الأدعية والإجابة على جميع أسئلة مواطنينا وأبناء الوطن بالتفصيل
في الوقت نفسه، أشار سماحة المفتي ان مواطنينا الذين كانوا محظوظين بما يكفي لأداء فريضة الحج إلى أن قادة المئات يجب أن يبذلوا قصارى جهدهم لجعل كل لحظة من إقامتهم في الأرض المباركة ذات معنى وقضاءها بالعبادات
وتم في الإجتماع تقديم المعلومات عن نشاط اعضاء بعثة الحج في مكة والمدينة لتوفير الظروف الملائمة للحجاج لإكمال عباداتهم وأخذ الموافقة على جدول الرحلات رسميا وإستمرارٍ إجراءت تأشيرات الحج و إنهاء جاهزية الفنادق لاستقبال الحجاج والأماكن في منى وعرفات ومزدلفة
وتحدث دورانبيك مقصودوف النائب الأول لرئيس لجنة الشؤون الدينية بجمهورية أوزبكستان وعليشير ساعتوف رئيس مجموعة الأطباء عن الشؤون التنظيمية والجوانب الطبية والوثائق والامتثال للانضباط الجماعي والامتثال للقوانين والتأكد من سلامة الحجاج وتوعيتهم وقدم التوصيات المهمة اللازمة في موسم الحج
كما لوحظ أنه في هذا الموسم يقع على عاتق لأعضاء البعثة "حج 2024" والأطباء و رؤساء المجموعات مسؤولية كبيرة ولذا أكدعلى الجميع أن يقوموا بواجباتهم بكل صدق و إخلاص
وفي ختام الإجتماع تم الدعاء الخير من الله تعالى لنجاح موسم الحج لهذا العام
الخدمة الصحفية لإدارة مسلمي أوزبكستان