Қуръони карим ва ҳадиси шарифда ёмғир суви инсонларга ва ер юзидгаи жамики тирик мавжудотга шифобахш неъмат экани таъкидланган.

Қуръони каримда Аллоҳ таоло айтади:

 وَهُوَ الَّذِي أَرْسَلَ الرِّيَاحَ بُشْرًا بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً طَهُورًا.

“У Ўз раҳмати олдидан шамолларни хушхабар қилиб юборган Зотдир. Ва осмондан пок сув туширдик” (Фурқон сурасининг 48-ояти).

Ёмғир сувида чўмилиш сеҳр ва кўзиккан одамга шифо бўлади. Ёмғир сувининг шайтонни ҳайдаши Қуръони каримнинг қуйидаги оятида баён қилинган:

إِذْ يُغَشِّيكُمُ النُّعَاسَ أَمَنَةً مِّنْهُ وَيُنَزِّلُ عَلَيْكُم مِّنَ السَّمَاءِ مَاءً لِّيُطَهِّرَكُم بِهِ وَيُذْهِبَ عَنكُمْ رِجْزَ الشَّيْطَانِ وَلِيَرْبِطَ عَلَى قُلُوبِكُمْ وَيُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدَامَ.

“Унинг тарафидан хотиржамлик учун сизларни мудроқ бостиргани, устингизга осмондан сув (ёмғир) тушириб, у билан сизларни поклаш, шайтоннинг васвасасини сизлардан даф этиш, дилларингизга (ўзаро) алоқа пайдо қилиш ва у билан қадамларингизни собит (мустаҳкам) қилишни ирода этганини эслангиз! (Анфол сурасининг 11-ояти).

Шубҳасиз, сеҳр ва кўз тегиши шайтоннинг ифлос ишларидан биридир. Ёмғир суви ана шу нопокликдан бемор бўлиб қолган кишининг шифо топишига ёрдам беради. Қуръони каримда айтилади:

 خَلَقَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا وَأَلْقَى فِي الْأَرْضِ رَوَاسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمْ وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَابَّةٍ وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَنبَتْنَا فِيهَا مِن كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ

“У, сиз кўриб турганингиздек, осмонларни устунсиз яратган, сизларни тебратмаслиги учун ер юзига оғир тоғларни ташлаган ва (ер)да ҳар турли жониворларни таратиб қўйган зотдир. Ва осмондан сув тушириб, у билан унда (ер юзи) турли гўзал ва фойдали жуфтларни ўстириб қўйдик. (Оятда «ўсимликларни ўстириб қўйдик», дейилмасдан, «карамли (гўзал ва фойдали) жуфтларни ўстириб қўйдик», деб айтилмоқда. Бу ерда, аввало, ўсимликлардаги гўзаллик ва фойдага ишора қилиняпти, қолаверса, улар жуфт бўлиши ҳам билдириб қўйиляпти. Аллоҳнинг китобида ўн беш аср илгари зикр этилган бу ҳақиқатга илм яқиндагина етди. Ҳар бир ўсимликда эркак ва урғочи хўжайралар бўлиб, улар бир-бири билан чатишгандагина мева ҳосил бўлиши энди тушуниб етилди. Ўсимликларни бундай қилиб яратишга фақат Аллоҳ қодирдир)” (Луқмон сурасининг 10-ояти).

Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи всалламнинг суннатларига мувофиқ ёмғир ёққан вақтда бажариладиган қатор амаллар бор:

1. Ёмғир ёғаётганда қуйидаги дуони ўқиш фойдали:

اللَّهُمَّ صَيِّبًا نَافِعًا.

“Ё Аллоҳ, бу ёмғирни бизга фойдали қил”.

Имом Бухорий раҳматуллоҳу алайҳ ривоят қилган ҳадисда Оиша онамиз розияллоҳу анҳо Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳар сафар ёмғир ёққан вақтда ушбу дуони ўқиганларини айтганлар.

2. Ёмғир сувига чўмилиш фойдали:

Анас  розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурида эканимизда ёмғир ёғиб бизни шалоббо қилиб юборди. у зот ҳатто ёмғир суви яхшироқ тегсин дея елкаларини очдилар. Нега бундан қилганларининг сабабини сўраганимизда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай жавоб бердилар: “Негаки, у (ёмғир) Аллоҳ таолога юзланиб қилинган илтижога жавоб бўладиган жойга яқиндир”  (Имом Муслим ривояти).

Муфассир олим Абу Аббос ал-Қуртубий: “Аллоҳ таолодан Расулига тушган нарсалардан ёмғирни у иноят ва шифо ўлароқ қабул этди, Буюк Яратувчи ёмғирни покловчи, раҳм-шафқат ва иноят манбаи ҳамда уни барча ғам-қайғуларни бартараф этишга сабабчи қилди. Бундан аён бўладики, биз ёмғирни ҳурмат қилишимиз ва унга эҳтиёткорона тарзда муносабатда бўлмоғимиз кераклиги аён бўлади.   

Ёмғир ёғиб турган вақт бу – Раббимиз туширган иноят вақти ва Аллоҳ таолога қайси маконда кўпчилик эътиқод қилса ва кўп ибодат қилинса, ўша юртга мулойим ёмғирлар ёғади. Ҳадиси шарифда: “Аллоҳ таоло икки ҳолатда қилинган дуони қайтармайди: ёмғир ёғишидан олдин чақмоқ чаққан вақтда ва намозга азон чақирилган чоқда”, дея марҳамат қилинган (Ал-Ҳаким, Ат-Табароний).

3. Ёмғир кучайиб бораверса қуйидаги дуо ўқилади:

اللهم حوالينا ولا علينا، اللهم على الآكام والضراب وبطون الأودية ومنابت الشجر.

«Ё Аллоҳ, ёмғирни атрофимизга ёғдир ва зиёнимизга ёғдирма. Тепаликларга, тоғларга, баланд ерларга ва яйловларга ёғдир”.

4. Ёмғир тинган вақтда Пайғамбар алайҳиссаломнинг ушбу дуосини ўқиш тавсия қилинади:

مطرنا بفضل الله ورحمته.

“Биз Аллоҳ таолонинг фазлу марҳамати ила ёмғир билан мукофотландик” (Имом Бухорий ривояти). 

Робия ЖЎРАҚУЛОВА тайёрлади.

ЎМИ Матбуот хизмати

Ўзбекистон туризмни ривожлантириш давлат қўмитасининг вилоят ҳудудий бошқармаси бошлиғи вазифасини бажарувчи Дилшод НАРЗИҚУЛОВ. “Зарафшон” нашрига берган интервьюсида юртимиз зиёрат туризми йўналишида катта салоҳиятга эга эканини таъкидлаган.

Унинг айтишича, мусулмонлар зиёрат қилиши лозим бўлган бир неча ислом дини ва таълимоти вакиллари, силсилаи олийга мансуб авлиёлар ҳамда бошқа улуғ зотларнинг мақбаралари Самарқандда жойлашган.  

– Хусусан, Қуръони каримдан кейинги иккинчи муқаддас китоб муаллифи Имом Бухорий, дунёдаги энг катта калом мактабларидан бири – мотрудия йўналиши асосчиси Имом Мотрудий, силсилаи олийга мансуб Хожа Аҳрори Валий, Пайғамбаримизнинг амакиваччаси Қусам ибн Аббос ва бошқа улуғ зотлар мақбаралари шу ердадир. Ушбу зиёратгоҳлар сайёҳлар энг кўп ташриф буюрадиган қадамжолар ҳисобланади. Масалан, Имом Бухорий ва Шоҳи Зинда мажмуаларини 2017 йилда 1 миллион 200 мингга яқин сайёҳ зиёрат қилди. Вилоят ҳокимининг ўринбосари республика ишчи гуруҳи таркибида Малайзия ва Индонезияда хизмат сафарида бўлиб, Самарқанднинг зиёрат туризми йўналишидаги имкониятлари, улуғ алломаларимиз меросини тарғиб қилган эди. Сафар давомида ўтказилган музокаралар ўз самарасини бера бошлади. Ўз навбатида вилоят ҳокимлиги манфаатдор ташкилотлар билан биргаликда зиёрат туризми йўналишида сайёҳларни қабул қилиши белгиланган барча объектлар инвентаризациядан ўтказилиб, мавжуд камчиликларни бартараф этиш бўйича ишлар бошлаб юборилди. Зиёрат туризмини ривожлантиришда мусулмон давлатлари вакиллари фикрларини ҳам олдик. Масалан, Индонезия ва Малайзия давлатлари мутахассисларидан қурилиши белгиланган меҳмонхоналар бўйича таклиф ва тавсиялар олинди. Ўша томонлардан келадиган сайёҳлар учун таомномада нон ўрнига қайнатилган гуруч ва аччиқ қалампир бўлиши шарт экани, ресторанларимиз ҳалол таомлар тайёрлашса ҳам "ҳалол" сертификати бўлмаса, хорижлик сайёҳларни қониқтирмаслиги, санитария-гигиена узелларига алоҳида талаблар борлиги ва бошқа жиҳатлар аниқланди. Туркия фуқаролари хоналарида "бидэ", япониялик меҳмонлар учун ванна ва душ алоҳида бўлиш бўйича талаблари инобатга олинди. Зиёратчиларнинг сони кескин ошиши кутилаётганидан хабардор бўлган тадбиркорлик субъектлари бунга катта қизиқиш билдирмоқда. 2018 йилда 4 та янги ресторан ва кафе қурилади. Ҳозирда вилоятдаги барча меҳмонхона ва бошқа жойлаштириш воситаларида энг камида 30 фоиз хоналари зиёратчилар учун қулайликлар яратиш мақсадида қиблага қаратилган кўрсаткич, жойнамоз ва бошқа зарурий жиҳозлар билан жиҳозланди, – дейди Нарзиқулов.

Унинг айтишича, вилоят ҳокимлиги туризм соҳасининг тадбиркорлик субъектлари билан ҳамкорликда ўтказган сўровномалар шуни кўрсатдики, аксарият сайёҳлар Ўзбекистонга кириш учун виза олиш қийинлигидан шикоят қилган.

– Президентимизнинг бир қатор давлатлар фуқаролари учун визасиз режимни жорий этишга доир фармони билан Исроил, Индонезия, Корея, Малайзия, Сингапур, Туркия ва Япония фуқаролари, шунингдек, мамлакатимизга мунтазам авиақатновларни амалга оширувчи хорижий авиакомпаниялар ҳаво кемалари экипажининг аъзолари учун Ўзбекистон ҳудудига кирган кундан эътиборан 30 кунлик муддатга визасиз режим жорий этилди.

Ушбу давлатлар фуқаролари учун виза режимининг бекор қилиниши Ўзбекистонга, хусусан, Самарқанд вилоятига ташриф буюрадиган хорижий сайёҳларнинг сони кескин ошишига олиб келади. Айниқса, Индонезия, Туркия ва Малайзия давлатлари фуқароларини зиёрат – туризм йўналишига кенг жалб этишга замин яратади. Бу борада вилоятда катта тайёргарлик ишлари олиб борилмоқда. Хусусан, Имом Бухорий мажмуасида кўплаб зиёратчиларни қабул қилишга тайёргарлик ишлари аллақачон бошлаб юборилган. Зиёратчиларни қабул қилиш учун мажмуа атрофида 40 гектар майдонда мусулмончилик талаблари ва "ҳалол" стандартларига асосан 30 га яқин меҳмонхона мажмуалари, овқатланиш шохобчалари, дам олиш масканлари, хиёбонлар, боғлар ва бошқа зарурий инфратузилма иншоотлари қуришга тайёрланмоқда.

Бундан ташқари, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 6 февралдаги "Кириш туризмини ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида"ги Қарори билан жорий йилнинг 1 майидан бошлаб транзит бўйича ҳаракатланаётган хорижий йўловчиларга келишлари билан 72 соатга қисқа муддатли кириш визаларини бериш жорий этилади. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмитада Зиёрат туризмини қўллаб-қувватлаш бўлими ташкил этилади. Туристлар учун йўналишни мўлжалга олишни енгиллаштириш мақсадида чет тиллардаги (инглиз, рус ва бошқа тилларда) кўрсаткичлар ўрнатилади. Туристларнинг жамоат жойлари, бино ва иншоотларни фото ва видео суратга олишида чеклов бўлмайди, – дея сўзини якунлади Нарзиқулов.

Ўзбекистон мусулмонлар идораси матбуот хизмати

Аллоҳ таоло беҳисоб неъматлар берган. Биздан бу неъматларни дунё ва охират ҳаёти учун фойдали бўлган йўлда ишлатиш талаб этилади. Уларни исроф қилиш, беҳуда нарсаларга сарфлаш қаттиқ қораланади. Аллоҳ ҳар бир ишда меъёрга риоя қилишга ва ҳаддан ошмасликка буюради: «Шунингдек, еб-ичингиз, (лекин) исроф қилмангиз! Зеро, У исроф қилувчиларни севмагай» (Аъроф сураси, 31-оят).

Исрофнинг бир қанча турлари мавжуд. Хусусан, “бу давлатники” ёки “пулини тўлаб қўйганман” деган нотўғри тушунча билан уйимизда газ, электр токи ва сув каби умумий истеъмол воситаларини керагидан ортиқча сарфлаш, бир дона гугурт чўпини ишлатмаслик учун кун бўйи газ плитасидаги газни ўчирмаслик ва ҳоказолар исрофнинг кенг тарқалган туридир. Ахир бу билан қайсидир биродаримизнинг ҳақини суистеъмол қиляпганимизни ёки бу Ватан барчамизники эканини эсдан чиқариб қўймоқдамиз.

Исрофнинг катта-кичиги бўлмайди. Ахир, ҳамма нарсанинг уволи бор. Халқимиз “нимани хор қилсанг, ўшанга муҳтож бўласан”, дейди. Исроф ўрнига ён-атрофдаги ночор яшаётган оиланинг кам-кўстига кўмаклашиш, ўқиш учун тўлов пулини тўлолмаётган талабага ёрдамлашиш, уйланиш учун маблағ топа олмай юрган ёшларнинг мушкулини осон қилиш, қарзини тўлолмай турган қарздорга кўмаклашиш мумкин-ку!

 Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Аҳли солиҳ ҳидоят, гўзал кўриниш ва иқтисодли бўлиш пайғамбарликнинг етмиш жузидан бир жуздир”, дедилар (Имом Термизий, Имом Абу Довуд ривояти). 

Тежамкор бўлиш, исроф қилмаслик, ҳар бир нарсани ўз ўрнида, меъёрида тасарруф қилиш, керагидан ортиқ, беҳудага сарфламаслик пайғамбарликнинг етмиш бўлагидан бир бўлак экан. Буни ҳар бир мўмин-мусулмон, эркагу аёл, ёшу қари яхши ўзлаштириб, ҳаётига татбиқ қилмоғи керак. Зеро, тежамкорлик аввало кишининг ўзига кўплаб манфаатлар келтиради. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Тежамкор одам ҳеч қачон қашшоқлик кўрмайди”, деганлар (Имом Аҳмад ривояти).

Муҳаммад ибн Ҳанафий айтадилар: “Камолот уч нарсададир: Иффатли бўлиш; қийинчиликларга сабр қилиш ҳамда маишатда тежамкор ва гўзал тадбирли бўлиш”.

Шу билан бирга умумхалқ эҳтиёжлари учун фойдаланаётган газ, хоналаримизни ёруғ қилаётган электр токи, иссиқ ва совуқ сувга тўловини ўз вақтида адо этиш лозим. Чунки бу хизматларнинг ҳақини ўз вақтида тўламаслик ўзганинг ҳақига хиёнат ҳисобланади. Бинобарин, ушбу хизматларни қарзга олганмиз ва уни вақтида ҳисоб-китоб қилиб, тўлаш учун жавобгармиз, шундай экан тўловларни адо этиш ҳар биримизнинг вазифамиздир. Афсуски, баъзи кишилар ҳисоблаш жиҳозларини вақтинча тўхтатиб туриш, орқага айлантириш каби номақбул ишларга қўл уришмоқда. Аллоҳ таоло: «Мол (ва бойлик)ларингизни ўрталарингизда ботил (йўллар) билан емангиз!» (Бақара сураси, 188-оят) деб бундай гуноҳ йўлдан қайтаради. Зеро, давлат мулкига тажовуз қилиш, уни ўзлаштириш ҳам жиноят, ҳам гуноҳдир.

Абдураҳмон ибн Авф (розияллоҳу анҳу) мўминларнинг амири ҳазрат Умар (розияллоҳу анҳу)нинг зиёратига келди. Салом бериб, бироз кутиб турди. Ҳазрат Умар (розияллоҳу анҳу) ёниб турган шамни ўчириб, бошқасини ёқди. Бу ҳолат Абдураҳмон ибн Авф (розияллоҳу анҳу)нинг диққатини тортди. Шунда Умар (розияллоҳу анҳу)га: “Ё Амирул мўминин олдингизда шам ёниб турарди, нега уни ўчириб, бошқасини ёқдингиз?” деб сўради.

Ҳазрат Умар (розияллоҳу анҳу) табассум билан: “Ё Абдураҳмон ўчирганим давлатнинг шами. Ёққаним эса ўзимнинг шахсий шамим. Давлат ишлари билан машғул бўлсам биринчи шамни ёқаман. Ҳозир сен билан суҳбат қуриб ўтирганимда далат шамини ёқиш тўғри бўлмайди. Шунинг учун уни ўчириб, ўзимнинг шамимни ёқдим. Агар бундай қилмасам охиратда Аллоҳга қандай жавоб бераман”, деди.

Ҳалоллик ҳамиша ҳар бир инсон учун зарурий фазилатдир. Кишининг ўзи ва оиласи учун фойдаланган маиший хизматларга тўловларни ўз вақтида холис адо этиши жамият олдидаги катта бурчи ва вазифасидир. Исрофнинг энг оғир гуноҳлардан эканини ҳис этиб, ҳамма ишда тежамкор ва тадбирли бўлиш мусулмон ахлоқининг зарур шартларидандир. Қанчалик ҳалоллик мезонига амал қилсак, юртимиз шунча тинч ва обод, фарзандларимиз одоб-ахлоқли, инсофли, диёнатли бўлиб вояга етади.

Абдураҳмон АБДУРАҲМОНОВ

Фарғона вилояти Олтиариқ тумани

“Бирлашган” жоме масжиди имом-хатиби

ЎМИ Матбуот хизмати

ЎМИ Матбуот хизмати