Али ибн Аби Толиб розияллоҳу анҳу айтадилар: “Кишининг саодати ҳисобланадиган беш нарса бор . Улар:

1. Мувофиқ умр йўлдош,
2. Ақилли, солиҳ фарзандлар,
3. Худони танийдиган, тақволи,виждонли дўстлар,
4. Яхши қўшни
5. Ризқини ўз юртида ишлаб топишидир”[1]

Зикр қилинган беш ҳислатнинг барчасининг ўртасида бир-бири билан узвий боғлиқлик мавжуд. Ўгитда айтилганидек, қайси кишида мана шу беш нарсанинг ҳаммаси мужассам бўлса демак, у дунёдаги энг бахтли инсон ҳисобланади. Зеро, турмуш ўртоғи билан табиатлари бир-бирига мос келмайдиган бўлишини дунёда ҳеч ким истамайди. Агар шундай бўлиб чиққан тақдирда ҳам мослашишга ҳаракат қиладилар. Бунинг уддасидан чиқолмаган оила ё сабр қилади ёки бахтни ҳис қилмай яшашга ҳам рози бўлади ёхуд ажрашиб кетади. Ўгитда айтилганидек, эр-хотиннинг бир-бирига мувофиқ бўлиши, халқимиз таъбири билан айтганда юлдузи юлдузига тўғри келиши айни саодатнинг биридир.

Шунингдек фарзандлар одоб-ахлоқли, иймон-эътиқодли, солиҳ бўлсалар, уларнинг ҳар бири ютуғи билан ота-она фахр осмонида парвоз этади, шундай фарзандларни ато қилган Яратганга беҳисоб шукроналик ҳисси ва саодат билан яшайдилар. Аммо фарзандлар ноқобил чиқса, ҳар қадамда улар туфайли кўнгилсизликлар, маломатлар юз бераверса, ахлоқсизлик билан оқпадар бўлиб қолсалар, ота-она учун дунё қоронғу бўлиб кетади. Кишининг оиласидан кўнгли тўқ, лекин дўстлари иймону виждондан йироқ бўлса (аслида бу каби кимсалар ҳақиқий дўстлик нималигани билмайди), оиласидаги фаровонлик ҳам татимайди. Ҳаётда дўстларининг касрига қолиб юзи қора бўлганлар оз эмас. Оддий мисол бугунги кунда мактабнинг юқори синф ўқувчилари орасида тамаки маҳсулотларини истеъмол қилаётганлар кўзга ташланиб қолаяпти. Эътибор берсангиз, улар ёлғиз эмас, баъзан синфи(гуруҳи)нинг талайгина аъзолари бўлиб чиқади. Барчасини шу иллатга мубтало бўлаётганида улар орасидаги “дўстлар”нинг чорлови катта роль ўйнаётганига шубҳа йўқ. Демак битта “яхши дўст”нинг “шарофати” билан чекишни, кейинчалик маст қилувчи ичмликлар ичишни “ўзлаштиради” ва у туфайли давом этадиган кўп кўнгилхираликлар ҳатто жиноятгача бўлган масофани бирга босиб ўтадилар. Минг афсус, баъзилари дўстликни фақат шулардан иборат деб, ўйлашади.

Бунинг акси ўлароқ дўстлар Аллоҳдан тақво қиладиган, ҳалол, инсофли, диёнатли бўлса нақадар бахт. Дўстларнинг шарофати билан катта ютуқ ва обрўга эга бўлаётганлар ҳам жуд кўп. Халқимиз орасида “Сен дўстингни кимлигини айт, мен сени кимлигингни айтаман” қабилидаги ҳикматлар, кишининг атрофидагилардан таъсирланиши ҳақидаги хулосалардир.

Дўстларингиз рисоладагидек бўлсада, улар билан ҳар куни, ҳар соат бирга бўлавермайсиз. Ҳар вақт сиз билан ёнма-ён умр ўтказадиган яна бир тоифа инсонлар борки, уларни қўшнилар деб атаймиз. Динимиз кўплаб оятларда очиқ-равшан қўшниларга фақатгина яхшиликни раво кўриш ҳақида кўрсатма беради ҳамда улар томонидан азиятлар бўлса, сабр қилишга буюради.

Ҳадиси шарифларда ҳам бу ҳақида алоҳида тавсиялар бор. Ибн Умар розияллоҳу анҳу  ва Оиша онамиздан  ривоят қилинади, Расулуллоҳ ﷺ дедилар: “Жаброил доимо менга қўшнига яхшилик қилишга буюраверганидан охир оқибат уни меросхўр қилиб қўяди, деб ўйлаб қолдим” (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти).

Агар қўшнилар шариат чизгисини тасвирлагандай солиҳ, яхши қўшнилар бўлса, ҳар кунингиз, ҳар соатингиз осуда ўтади. Зеро, қўшнинг тинч-сен тинч, деб бежиз эътироф этилмаган.

Яна бир саодат белгиси бу - Аллоҳ киши ризқини ўз юртида қилиб қўйишидир. Бу айтилган саодат турини ҳақиқий мазасини ватандан, оиласидан йироқларда меҳнат қилаётган одамлар жуда яхши хис қиладилар. Касбингиз ўз юртингизда бўлиши, эрталаб ишга оилангиз қучоғидан чиқиб, кечга яна аҳлингизга қайтиб келиш нақадар бахтдир. Буни тўлиқ англаш учун жуда катта ақл, фаҳм шарт эмас, барча бирдай биладиган ҳақиқатдир.

Аллоҳ барчамизни соадати мукаммал бўлган инсонлардан айласин!

Ёқуб Бухарбаев

Тошкент ислом институти ўқитувчиси,

Тошкент вилояти Чаноқ масжиди имом хатиби

[1] تفسير حقي - (10 / 75) قال على رضى الله عنه من سعادة الرجل خمسة ان تكون زوجته موافقة واولاده ابرارا واخوانه اتقيا وجيرانه صالحين ورزقه فى بلده

Шу кунларда айрим ижтимоий тармоқлар, баъзи телеканалларда Саудия Арабистони ҳукумати коронавирусга қарши эмланган инсонларга ҳаж сафари ва умра зиёрати учун рухсат беришга қарор қилди, деган мазмунда тарқатилаётган хабарлар ҳақиқатга тўғри келмайди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси мамлакатимизнинг Жидда шаҳрида жойлашган Бош консулхонасидаги “Ҳаж” ва “Умра” масалалари бўйича Атташеси билан доимий мулоқот қилиб, муборак сафарлар билан боғлиқ ҳар бир жараённи диққат билан кузатиб бормоқда. Шу кунга қадар, Саудия Арабистони ҳукумати ҳаж ва умра сафарларини бошлашга оид бирор-бир расмий баёнотни эълон қилгани йўқ.
Маълумки, 2020 йил 20 декабрь куни Саудия Арабистони Ички ишлар, Соғлиқни сақлаш ҳамда Ҳаж ва умра вазирликлари расмий баёнот бериб, унда Буюк Британияда коронавируснинг янги мутацияси (SARS-CoV-2)нинг мамлакатда тарқалишининг олдини олиш чора-тадбирларини эълон қилган.
Шунингдек, Саудия Соғлиқни сақлаш вазирлигининг тавсияси асосида аҳоли соғлиғини ҳимоя қилиш ҳамда қироллик ҳудудида SARS-CoV-2нинг тарқалишининг олдини олиш мақсадида, 2020 йил 21 декабрь кунидан мамлакатга кириш-чиқиш ёпилган эди. Ушбу чекловлар 2021 йил 17 майга қадар узайтирилгани тўғрисида ҳам хабарлар эълон қилинган эди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси ушбу йўналишдаги ўрганишларни давом эттирган ҳолда ҳаж сафари ва умра зиёрати билан боғлиқ хабарларни расмий нашрларда эълон қилинишини маълум қилади.
Аллоҳ таоло барчамизни тўғри йўлда собитқадам қилсин!

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Бундан 5 йил аввал ватанимизнинг фахри барчамизга ўрнак бўлган устозимиз шайх ҳазратлари вафот қилдилар.

У киши халқимиз учун қанчалик қадрли бўлган бўлсалар, Ислом олами ва дунё уламолари учун ҳам ҳудди шундай қадрга эга эдилар. Сизларга буюк ва машҳур уламоларнинг фазилатли шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари ҳақидаги баъзи эътирофларини тақдим этамиз.

Аллома Муҳаммад Аввома:

«Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ватанингизнинг ҳақиқий шайхул-Исломидир».

Дунё уламолар ҳамжамияти бош котиби шайх Али Қорадоғи:

«Шайх ҳазратлари бир ўзлари бутун МДҲ учун етарли даражада фаол ва фидокор олим эдилар. У кишидан кейин у кишининг ўрнини тўлдирадиган олим топа олмадик. Биз у кишига жуда муҳтож бўлганимизда вафот қилдилар».

Ҳудойи вақфи раҳбари шайх Усмон Нурий Тўпбош:

«Шайх ҳазратлари билан дўстлигимиз бор эди. У кишининг хусусияти биргина илм билан кифояланиб қолмади. Руҳий тарбияга алоҳида эътибор берди. Бугунги кунимизда Ислом олами айнан шайх ҳазратларидек олимларга муҳтож».

Шайхул-Ислом Муфтий Тақий Усмоний:

«Шайх ҳазратларининг хизматларини яқиндан танигач ҳайрон қолдим. Жуда баракотли хизмат қилган эканлар».

Туркия уламолар ҳамжамияти бош котиби Шайх Умар Фаруқ:

«Шайх ҳазратлари билан 1990 йили бошларида танишган эдим. Ҳаётимда жуда катта из қолдирган эдилар. У киши ўзбекларнинг эмас, бутун Ислом дунёсининг фахри эди».

Ҳиндистон муҳаддислари раиси шайх Неъматуллоҳ Аъзамий:

«Шайх Муҳаммад Содиқ ҳазратлари Ҳиндистон имоми шайх Қосим Нонутвий каби эдилар. Бу икки олим узун умр кўрмаган бўлсалар ҳам, ўзларидан жуда катта илмий меърос ва кўплаб шогирдлар қолдириб кетганлар».

Ибн Халдун Университети бошқарув ҳайъати раиси профессор Доктор Ирфон Гундуз:

«Шайх ҳазратлари менга ўз акамдек эдилар. Менинг ҳаётимда жуда муҳим ўринга эгадирлар. Илми ва амали билан дунё уламолари орасида ажралиб турар эдилар».

Туркия илмий тадқиқотлар маркази илмий раҳбари Ҳидоя Эрдоган:

«Шайх ҳазратлари жуда-жуда баракали зот бўлган эканлар. Ҳатто

Ўзбекистоннинг энг чекка жойларида ҳам у кишининг шогирдлари ёки асарларини учратдим».

Туркия Навоий вақфи раҳбари доктор Октай Чотқол:

«Шайх ҳазратларининг икки хусусиятларини барчага ибрат сифатида тавсия қиламан: ватанини севган ва ҳар қандай ҳолатда ҳам илмга хизмат қилган зот эдилар. Ҳижратда бўлишларига қарамасдан, илмий фаолиятларини асло тўхтатмаган эдилар».

Сўнг сўз.

«Шайх ҳазратлари ҳали ҳам ҳаётлар. Илмий мерослари билан, фарзандлари ва шогирдлари билан биз билан биргалар. Шунчаки жисмоний жиҳатдан биздан ажралдилар, лекин руҳоний жиҳатдан эмас. Модомики у кишини китобларини ўқир, маърузаларини эшитар, шогирд ва фарзандларида истеъфода қилар эканмиз, шайх ҳазратлари биз билан биргадирлар».

Аллоҳ таоло ҳазратимиз каби олимларимизни кўпайтирсин!

Манба: Islom.uz 

Бугун, 10 март куни Ўзбекистон мусулмонлари идорасида интернет кузатувчилари ўртасида ўтказилган “Йил танлови – 2020” ғолибларини тақдирлаш маросими бўлиб ўтди. Унда Ўзбекистон мусулмонлар идораси раиси ўринбосари Иброҳимжон Иномов, Диний идора масъул ходимлари, имом домлалар ва меҳмонлар қатнашди.
Танлов натижаларига кўра, “Энг обод масжид” ва “Йил имоми” йўналишлари бўйича қуйидаги кўп овоз олган номзодлар ғолиб деб топилди.

“Энг обод масжид” йўналиши:
1-ўрин. Қорақалпоғистон Республикаси Нукус шаҳридаги “Имом Эшон Муҳаммад” жоме масжиди;
2-ўрин. Хоразм вилояти Урганч шаҳридаги “Охун бобо” жоме масжиди;
3-ўрин. Андижон вилояти Қўрғонтепа туманидаги “Рамазон қори” жоме масжиди.

“Йил имоми” йўналиши:
1-ўрин. Андижон вилояти Балиқчи тумани “Оққўрғон” жоме масжиди имом-хатиби Рустамжон Ҳамидов;
2-ўрин. Тошкент шаҳар Олмазор тумани “Имом Термизий” жоме масжиди имом-хатиби Исҳоқжон Бегматов;
3-ўрин. Наманган вилояти Тўрақўрғон тумани “Қўчқор ота” жоме масжиди имом-хатиби Солиев Муҳаммаджон.

Аллоҳ таоло мукофотларни муборак айласин.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

     بسم الله الرحمن الرحيم

اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي عَلَّمَ الْإِنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَم، وَالصَّلَاةُ وَالسَّلَامُ عَلَى رَسُولِهِ الأَكْرَم وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ أَجْمَعِيْنَ اَمَّا بَعْدُ

АМАЛЛАРНИНГ ҚАБУЛ БЎЛИШ ШАРТЛАРИ

Муҳтарам жамоат! Маълумки, мусулмон киши Аллоҳ таолога манзур бўладиган ва Уни рози қиладиган амалларнинг барчасини гўзал ҳолатда бажаришга ҳаракат қилади. “Солиҳ (яхши) амал” ибораси Қуръони каримда 200 дан ортиқ марта ва ҳадиси шарифларда эса жуда кўп ўринларда тилга олинганининг ўзи динимизнинг бу нарсага қанчалик катта аҳамият берганини кўрсатади.

Солиҳ амаллар, айримлар ўйлаганидек, фақат намоз, рўза, закот, ҳаж ва бошқа ибодатлардангина иборат эмас. Балки улар жуда ҳам кўп бўлиб, Аллоҳ ва Расулини яхши кўриш,  қариндошчиликни боғлаш, қўшнилик ҳаққини адо этиш, етимларга, камбағалларга ҳаттоки, жонзотларга яшилик қилиш ва бошқа кўплаб яхши, хайрли, чиройли, савобли ва манфаатли амалларни ҳам ўз ичига олади. Бу борада Аллоҳ таоло Қуръони каримда қуйидагича марҳамат қилган:

 لَيْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آَمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآَخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَآَتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآَتَى الزَّكَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِينَ الْبَأْسِ أُولَئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ   

яъни: Юзларингизни Машриқ ва Мағриб томонларига буришингиз (ибодат қилишингизнинг ўзи тўла) яхшилик эмас, балки Аллоҳга, охират кунига, фаришталарга, китобларга, пайғамбарларга имон келтирган, ўзи яхши кўрган молидан қариндошларига, етимларга, мискинларга, йўловчига, тиланчиларга ва қулларни озод қилиш йўлида берадиган, намозни тўкис адо этиб, закотни тўлаб юрадиган киши ва келишилган аҳдларига вафо қилувчилар, шунингдек, оғир-енгил кунларда ва жанг пайтида сабр қилувчилар яхшилик (аҳли)дир. Айнан ўшалар (имонларида) содиқдирлар ва айнан ўшалар тақводордирлар (Бақара сураси 177-оят).

Кўриниб турибдики, яхшиликнинг тури кўп. Аммо ҳар биримизнинг ҳам амалларимиз, яхшиликларимиз Аллоҳнинг ҳузурида мақбул бўляптими? Мўмин-мусулмон кишининг асосий ташвиши мана шу бўлиши керак. Динимизда амаллар қабул бўлиши учун қуйидаги шартлар топилиши керак:

1. Мусулмон бўлиш, яъни Аллоҳни ёлғиз деб билиб, Аллоҳ ва Расулининг кўрсатмаларига итоат қилиш керак. Аллоҳ таоло Қуръони каримда марҳамат қилади:

أُولَئِكَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآَيَاتِ رَبِّهِمْ وَلِقَائِهِ فَحَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فَلَا نُقِيمُ لَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَزْنًا

яъни: Улар Парвардигорларининг оятларини ва У зот билан мулоқотда бўлишни инкор этишиб, бутун иш (амал)лари беҳуда кетган кимсалардир. Бас, Биз Қиёмат кунида улар (амаллари) учун ҳеч қандай вазнни қоим қилмасмиз! (Каҳф сураси 105-оят).

2. Амални шариат қонун-қоидаларига мувофиқ ҳолда бажариш. Масалан, намоз ўқигувчи киши намози дуруст бўлиши учун намоздаги фарз каби амалларни бажариши ва намозни бузадиган амалларни қилмаслиги лозим. Акс ҳолда намозига нуқсон етади ва намоз шариат қонун-қоидасига мувофиқ бўлмайди.
3. Ихлос, яъни амални фақат ёлғиз Аллоҳнинг розилиги учун қилиш ва ундан дунёвий манфаатни кўзламаслик керак. Шунингдек, қилаётган ишларни бировлар кўриши учун ёки эшитиши учун ёхуд қилган амалидан фахрланиш каби бажарилган ишларнинг савобини йўққа чиқарадиган иллатлардан сақланиш зарур. Бу ҳақда Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай деган:

مَنْ كَانَ يُرِيدُ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَزِينَتَهَا نُوَفِّ إِلَيْهِمْ أَعْمَالَهُمْ فِيهَا وَهُمْ فِيهَا لا يُبْخَسُونَ أُولَئِكَ الَّذِينَ لَيْسَ لَهُمْ فِي الآَخِرَةِ إِلاَّ النَّارُ وَحَبِطَ مَا صَنَعُوا فِيهَا وَبَاطِلٌ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ

яъни: “Кимки дунё ҳаёти ва унинг зийнатини истаса, у (каби)ларга амаллари (савоби)ни шу (дунё)да мукаммал берурмиз ва улар унда (дунёда) зиён қилмайдилар. Ана ўшаларга охиратда дўзахдан бошқа (нарса) йўқдир. Қилган (савобли) ишлари ҳабата (барбод) ва қилиб юрган амаллари ботил (зое) бўлур”  (Ҳуд сураси 15, 16-оятлар).

Бу ояти каримада савобли амалларни охират учун эмас, шу дунёда обрў ва шуҳрат орттириш мақсадида қилувчи риёкор кишилар учун огоҳлантириш бор (Тафсири Насафий).

Муҳтарам азизлар! Шу ўринда биз ихлосни кетказувчи сифатларни билишлигимиз жуда муҳимдир. Уларнинг биринчиси – риёдир. У – амал ва ибодатни бандаларнинг олқиши ва мақтовларига эришиш учун уларга кўрсатиб бажаришдир. Бу ҳақда Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай деган:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَى كَالَّذِي يُنْفِقُ مَالَهُ رِئَاءَ النَّاسِ وَلَا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآَخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْدًا لَا يَقْدِرُونَ عَلَى شَيْءٍ مِمَّا كَسَبُوا وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ 

яъни: “Эй, имон келтирганлар! Молини одамлар кўрсин деб берадиган, Аллоҳга ва охират кунига ишонмайдиган кимсага ўхшаб, (берган) садақаларингизни миннат ва озор билан йўққа чиқарманг! У (риёкор) устини тупроқ қоплаган силлиқ қояга ўхшайди; устига жала ёққанда, (тупроқ ювилиб,) сип-силлиқ тошнинг ўзини қолдиради. Улар топган (ва сарфлаган) бойликларидан ҳеч нарсага эга бўла олмайдилар. Зотан, Аллоҳ кофирлар қавмини ҳидоят сари йўлламагай” (Бақара сураси 264-оят).

Демак, савобли ишни риёкорлик ва одамлар ичида обрў орттириш нияти билан бажарилса, у Аллоҳнинг наздида қабул қилинмайди, балки унинг савобини кетказиб қўйиши ҳам муқаррардир.

Риёни улкан гуноҳлиги ҳақида Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам шундай деганлар:

إِنَّ أَخْوَفَ مَا أَخَافَ عَلَيْكُمُ الشِّرْكُ الْأصْغَرُ قَالُوا: وَمَا الشِرْكُ الْأصْغَرُ يَا رَسُولَ اللهِ؟ قَال: الرِّيَاءُ

رواه الامام أحمد

яъни: “Мен сизларда содир бўлиб қолишидан қўрқадиган нарсамнинг энг ёмони – кичик ширкдир”. Саҳобалар: “Ё Расуллуллоҳ, кичик ширк нима?” – деб сўрадилар. Расулуллоҳ алайҳиссалом: “Риё” – деб жавоб бердилар (Имом Аҳмад ривоятлари).

Демак, ушбу ҳадиси шарифдан маълум бўлаяптики, ширк икки хил бўлади. Катта ширк ва кичик ширк. Катта ширк ҳаммамизга маълум. Аммо кичик ширк эса, амалларни Аллоҳ ризоси учун қилмай, балки одамларга кўрсатиш, улар ўртасида обрў топиш ёки одамлардан ажралиб қолишдан қўрқиб қилиниши риё, яъни кичик ширк ҳисобланар экан.

Мазҳаббошимиз Имом Абу Ҳанифа раҳматуллоҳи алайҳ шундай деганлар: “Риё солиҳ амалга аралашса, унинг ажрини йўққа чиқаради. Киши ўзидан фахрланиши ҳам – риё кабидир”.

Иккинчиси – амални одамлар эшитиши учун бажаришдир. У ҳам риё каби бўлиб, ундай амал учун савоб берилмайди, балки, Қиёматда азобга дучор бўлади. Набий саллаллоҳу алайҳи ва саллам марҳамат қилиб, дедилар:

من سمع سمع الله به ومن يرائي يرائي الله به

(متفق عليه)

яъни:  “Ким одамларга эшиттириш учун амал қилса, Аллоҳ уни эшиттиради. Кимки, кўз-кўз қилса, Аллоҳ уни кўз-кўз қилади” (Муттафақун алайҳ).

Кейингиси – амалларидан мағрурланиш, ўзига бино қўйишдир. Бу эса, инсон ўзига берилган неъмат ёки яхши амални Аллоҳдан эканини унутиши ва буларни ўз нафсидан деб билишидир. Бу ҳақда Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам ҳадиси шарифлари шундай деганлар:

ثلاث مهلكات: شح مطاع، وهوى متبع، وإعجاب المرء بنفسه

(رواه البزار عن أنس بن مالك رضي الله عنه)

яъни: “Уч нарса ҳалок қилувчидир: итоат қилинадиган бахиллик, эргашиладиган ҳавои-нафс ва киши ўз нафси билан фахрланиши” (Имом Баззор ривоятлари).

Имом Қуртубий раҳимаҳуллоҳ айтадиларки: “Кишининг ўз амали билан фахрланиши ўша амални мукаммал деб билиб, Аллоҳнинг неъматини унутишидир”.

Кўриниб турибдики, бу амаллар камтарлик, тавозелик ва ҳокисорликка буюрган шариатимиз кўрсатмаларига зид бўлиши билан бирга, амалларнинг савобини кетказишга ҳам сабаб бўлади. Шунингдек, ибодат, тавба ва солиҳ амалларни бирор дунёвий манфаат учун қилиш ҳам амалнинг савобини йўққа чиқаради.

Муҳтарам жамоат! Мавъизамиз давомида намозда қўл боғлаш ҳақида суҳбатлашамиз. Ҳанафий мазҳабимизга кўра, такбири таҳрима билан намозга киришган киши ўнг қўлни чап қўл устига қўйиб, қўлларини боғлайди ва киндик остига қўяди. Бу амални уламоларимиз суннат дейдилар. Чунки, бу масалада келган ҳадиси шарифлар айнан Ҳанафий мазҳаби тутган йўлни қувватлайди. Жумладан: Имом Бухорийнинг устозлари Имом Абдуллоҳ ибн Муҳаммад ибн Абу Шайба раҳимаҳуллоҳ “Мусаннаф” китобида қуйидаги ҳадиси шарифни келтирганлар:

عن علقمة بن وائل بن حجر عن ابيه قال

رأیت النبی صلى الله عليه وسلم وضع یمینه علیٰ شماله فی الصلوٰۃ تحت السرۃ

яъни: Алқама ибн Воил оталари Воил ибн Ҳужрдан ривоят қилади: “Набий саллаллоҳу алайҳи васаллам намозда ўнг қўлларини чап қўллари устига қўйиб, киндик остига қўйганларини кўрдим”.

Бу масалада Али разияллоҳу анҳудан қуйидагича ривоят қилинган:

ان من سنة الصلاة وضع اليمين علي الشمال تحت السرة

яъни: “Ўнг қўлни чап қўл устига қўйиб, киндик остига қўйиш – намознинг суннатидандир”(Имом Байҳақий ва Имом Дорақутний ривоятлари).

Ҳанафий муҳаддис Бадруддин Айний раҳимаҳуллоҳ “Умдатул Қорий”  китобларида шундай дейдилар:

قول علي ان من سنة هذا اللفظ يدخل في المرفوع عندهم و قال ابو عمر في المنتقي و اعلم ان الصحابي اذا اطلق اسم السنة فالمراد به سنة النبي صلي الله عليه السلام

яъни: Ҳазрати Алининг “намознинг суннатидандир” деганлари “марфуъ” – Пайғамбаримиз алайҳиссалом айтган ҳадиси шариф эканлигини билдиради. Абу Умар раҳимаҳуллоҳ “Мунтақо” китобида: “Билингки, агар саҳоба “суннат” сўзини мутлақ қўлласа, бундан Набий саллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатлари ирода қилинган бўлади”, – деганлар.

Бадруддин Айний ва Имом Нававий раҳматуллоҳи алайҳимолардан бошқа муҳаққиқлар ҳам бир овоздан “Фалон иш – суннатдандир” деган истелоҳдан Набий саллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатлари мурод эканлигини айтганлар (“Тазкиратул Ҳуффаз” китоби 48 саҳифа). Яна бир ривоятда айтилади:

عن ابى جحيفة ان عليا رضى الله عنه قال: "السنة وضع الكف على الكف فى الصلاة تحت السرة (رواه الإمام ابو داود(

яъни: Абу Жуҳайфа разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади, Али разияллоҳу анҳу айтдилар: “Намозда қўлни қўлнинг устига қўйиб, киндик остига қўйиш – суннатдир” (Имом Абу Довуд ривоятлари).

Бу ҳадиси шариф Имом Аҳмаднинг "Муснад" китобларида ҳам келтирилган. Ҳофиз ибн Ҳажар ўзининг "Тажриду завоиди муснад ал-Баззор" китобида: “Агар ҳадиси шариф "Муснади Аҳмад"да келса, бошқа муснадларга ҳожат йўқ”, – деган (“Эълоус сунан” китоби).

Бизнинг диёрларда кўп асрлардан бери мўмин-мусулмонлар Ҳанафий мазҳабига эргашиб келганлар. Лекин афсуски, кўпинча юқоридаги ҳадиси шарифлар ва уламоларимизнинг ижтиҳодларидан бехабар баъзи шахслар қўлларини мазҳабимизда суннат дейилган кўринишдан ўзгача боғлайдилар. Уларнинг баъзи қўл боғлаш ҳолати умуман бирор мазҳабда учрамайди. Масалан, ўнг қўл билан чап қўлнинг тирсагини ушлаб туриш, қўлларни боғлаб кўкрак устига қўйиш, бирор мазҳабда олинмаган. Ваҳоланки, тўрт мўътабар мазҳабдан чиқиб амал қилинмайди. Ёки бир амални ҳанафийлардан, бошқасини шофеъийлардан олиш дуруст эмас. Буни уламолар "талфиқ" (икки мазҳабни аралаштириш) дейдилар ва бундай қилган киши ҳаром амални қилган бўлади. Чунки мазҳаблардан нафси ҳавосига ёққан ҳукмларини териб олиш, шариатга эмас, нафсига эргашишдир. Бизнинг диёримизда бу хатолар ва ихтилофларнинг ечими –  масалаларни Қуръон, суннат ва салафи солиҳин олимлар усулида ҳал қилган Ҳанафий  мазҳабига эргашишдир. Маълумки, Имом Абу Ҳанифа раҳматуллоҳи алайҳ ҳам тобеъин – салаф аждод олимлардан бири ва эргашишга энг лойиқ зотлардан. У зот билан охирги асрларда пайдо бўлган оқим раҳнамоларини асло тенглаштириш мумкин эмас. Имом Абу Ҳанифа раҳматуллоҳи алайҳ каби салафи солиҳ уламоларга эргашмай, мазкур кейин пайдо бўлган радикал оқим пешволарига эргашадиганлар, мўмин-мусулмонлар ўртасида битмас-туганмас ихтилофлар чиқишига сабабчи бўладилар ва бу ихтилофларнинг гуноҳини ҳам ўз зиммаларига оладилар.

Аллоҳ таоло юртимизни тинч, халқимизни фаровон бўлишини насиб айлаб, Юртимиз мусулмонларини ота-боболаримизнинг йўллари бўлган Ҳанафий мазҳабимизга мувофиқ ибодат қилиб, тинч-тотув ва аҳл-иноқ яшашга муваффақ айласин! Омин!

Муҳтарам имом-домла! Келгуси жума маърузаси “Динимизда қўшничилик ҳақлари” мавзусида бўлади, иншааллоҳ.