2 июль куни, Ўзбекистон, Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон ва Олмаота шаҳридаги мусулмонлар диний етакчилари, мусулмонлар диний ташкилотларининг вакиллари ва экспертлар оила мустаҳкамлигини таъминлаш, фарзанд тарбияси, шунингдек оиладаги зўравонликларнинг олдини олиш билан боғлиқ соҳаларда ўз роллари ва исломнинг истиқболларини муҳокама қилиш учун Олмаота шаҳрида йиғилишди.

Семинар Буюк Британия ҳукумати молиявий қўллаб-қувватловида аҳолишунослик соҳасидаги БМТ жамғармаси (ЮНПФА) томонидан ташкил этилди.
Диний етакчилар инсон ҳуқуқларини илгари суриш, она-бола саломатлигини таъминлаш, шу жумладан оилани режалаштириш, гендер зўравонлигининг олдини олиш ва хавфсиз оналикни таъминловчи жиҳатларни муҳокама қилишди. Жинс аломати бўйича зўравонлик бутун дунёда жиддий ташвиш уйғотадиган муаммо бўлиб қолмоқда ва бу борада Марказий Осиё ҳам истисно эмас. Шунинг учун диний етакчилар нафақат ҳар бир оила ва жамоатлар даражасида соғлом муносабатларни илгари суриш ишида ўз ролларини муҳокама қилишлари, балки бу соҳадаги энг яхши тажрибалари билан бўлишишлари ва зўравонликдан ҳоли муҳитни шакллантиришда уларнинг роллари қандай бўлиши мумкинлигини муҳокама қилишлари жуда ҳам катта аҳамият касб этади.

“Кўпчилик давлатлардаги диний ташкилотлар одамларнинг аксарият қисмига соғлиқни сақлаш, таълим ва инсонпарварлик ёрдами соҳасида ахборот ва хизматларни тақдим этишади. Диний етакчилар тинчлик мулоқоти ва жамаотчилик тадбирларида иштирок этишга одамларни рағбатлантиришда муҳим аҳамият касб этишади, - дейди Қозоғистондаги ЮНПФА вакили ва Қирғистон ва Туркманистондаги ваколатхона директори Жулия Валезе, - Репродуктив саломатлик ва гендер зўравонлигини олдини олиш ҳақида ахборотни берган ҳолда, биз одамларни уларнинг саломатлиги ва ҳаётига тегишли хабардор қилинган танловни қилишларига одамларнинг ҳуқуқ ва имкониятларини кенгайтирамиз”.
Аёллар ва қизларни ҳақ-ҳуқуқларини таъминлашда тинчлик, барқарорлик, иқтисодий ўсиш ва қашшоқликнинг қисқариши каби жиҳатларга алоҳида эътибор қаратилади. Айниқса гендер зўравонлигининг энг кенг тарқалган шакли ҳисобланган аёллар ва қизларга нисбатан, гендер зўравонлигининг олдини олиш ва жавоб қайтариш бўйича самарали ҳаракатларни интеграция қилувчи тадбирларнинг кўлами ва миқдорини ошириш ҳисобланади.

Индонезиялик мутахассисларнинг кўп йиллик тажрибаларини ҳисобга олган ҳолда, семинар модераторлари томонидан репродуктив саломатлик, шу жумладан оилани режалаштиришни илгари суриш ва оилавий қадриятлар ва фаровонликни илгари суриш соҳасида диний етакчилар билан ҳамкорлик қилиш соҳасида ушбу мамлакатдан экспертлар таклиф этилган эди. Улардан Жакартадаги Қуръоншунослик институтидан доктор Нур Рофиа, мусулмон етакчиси ва ислом нуқтаи назаридан репродуктив саломатлик ва оилани режалаштириш мавзуси бўйича маърузачи ва тренер, доктор Х.Фуркан Ла Фарид ва Индонезиядаги ЮНПФА ахборот-тушунтириш иши бўйича ходим Самиджио Самиджиолар чиқиш қилишди.

Диний ташкилотлар билан ҳамкорлик 1994 йилда Қоҳирада ташкил этилган аҳолишунослик ва ривожланиш бўйича халқаро конференция ҳаракатлар дастурини амалга ошириш учун ва барқарор ривожланиш соҳасидаги кун тартибига эришиш учун ўта муҳим аҳамият касб этади. Диний ташкилотлар ва Бирлашган Миллатлар Ташкилоти вакиллари кўпинча биргаликда инсон ва унинг қадр-қиммати ҳақида, шунингдек “ҳеч кимни эътиборсиз қолдирмаслик” тамойили ўта муҳимлиги экани тўғрисида жуда кўп бор таъкидлашларининг аҳамияти ҳам шундадир.
Халқаро семинар давом этмоқда

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Руқайя розияллоҳу анҳо Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг Зайнаб розияллоҳу анҳодан кейин дунёга келган қизларидир. У ҳам ота-онасининг кўз қорачиғи эди. Руқайя розияллоҳу анҳо ва Умму Гулсум розияллоҳу анҳо икковлари худди эгизаклардек улғаядилар. Бир-бирларини жуда яхши кўрардилар. Бу меҳр опалари Зайнаб розияллоҳу анҳо узатилганидан сўнг янада кучайди. Гўё тақдир уларнинг ҳаётини муштарак бир йўлга чизгандек бир-бирларига қаттиқ боғланиб қолган эдилар. Зайнаб розияллоҳу анҳо Абул Ос ибн Робиъ билан турмуш қурганидан сўнг Руқайя ва Умму Гулсум розияллоҳу анҳоларнинг ҳам бўйлари етиб қолди. Абу Толиб уларни биродари Абу Лаҳабнинг ўғиллари Утба ва Утайбага сўраб келди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам унга шундай жавоб бердилар: — Эй амаки, қариндошчиликни сийлайман, бироқ менга бироз муҳлат беринг. Бу масала юзасидан қизларим билан гаплашай. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам хонадон аҳлига Абу Толибнинг мақсади ҳақида гап очдилар, Ҳадича розияллоҳу анҳо онамиз ва қизларига аҳволни тушунтирдилар. Ҳазрати Ҳадича розияллоҳу анҳо бу гапларни эшитиб ўйга чўмдилар. Чунки, Абу Лаҳабнинг хотини Умму Жамил қаҳри қаттиқ, тили аччиқ ва ўйламай иш қиладиган хотин эканини билар эдилар. Шунинг учун қизларининг бу хонадонга келин бўлишларини хоҳламай турардилар. Бироқ раъйларини қайтармаслик учун индамадилар. Қизлари ҳам буни ҳис қилиб жим ўтирардилар. Шундай тарзда, қатьий қарор қабул қилинди. Шафқатли ота қизларига барокат тилади. Уларни азиз ва жамил бўлган Аллоҳнинг паноҳига топширди.

Кунларнинг бирида Макка осмонида бир нур кўринди ва Маккани ойдинлатиб, қоронғуликни тарқатиб юборди.                                              Бу нур Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг пайғамбарлик нури эди. Ҳазрати Ҳадича розияллоҳу анҳо қизлари Руқайя ва Умму Гулсум розияллоҳу анҳоларни ўйлар эди. Умму Жамил ва унинг сўзидан ҳеч чиқмайдиган Абу Лаҳаб хонадонида қизларининг ҳоли не кечади? Қурайшийлар Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам хусусида аниқ бир тўхтамга келиш учун тўпландилар. Ораларидан бири:

— Сиз Муҳаммад (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ишига халақит бермоқчимисиз? У ҳолда қизларини қайтариб юборинглар, у қизлари билан овора бўлиб қолади, - деди.

Абу Лаҳаб, Ҳазрати Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қизлари билан оила қурган ўғилларига:

— Агар, Муҳаммад (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг қизларини қўймасангиз, бошим бошингизга ҳаром бўлсин, - деди. Икки қиз ҳам оталик уйларига қайтиб келдилар. Умму Жамил ва Абу Лаҳаб бу ишлари билан чекланиб қолмади. Набий алайҳиссаломга доимий равишда азият етказавердилар. Аммо, Аллоҳ таоло суюкли пайғамбари Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга азият етказган бу икки бадбахтни жазолабгина қолмай, Қуръони каримда уларнинг қисматлари ҳақида сўз юритувчи “Масад” сурасини нозил қилди.

Суранинг таржима маъноси: “1. Абу Лаҳабнинг қўллари қуригай – ҳалок бўлгай! (Аниқки) у қуриди – ҳалок бўлди. 2. Мол-мулки ва касб қилиб топган нарсалари унга асқотгани йўқ! 3-4-5. Яқинда у ва унинг ўтин орқалаган, бўйнида пишиқ толадан эшилган арқон бўлган хотини (ловуллаб турган) алангали дўзахга киражак!”

Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам самимий ва вафодор завжасига: “Энди бизга уйқу йўқ, эй Ҳадича...” дедилар. Руқайя ва Умму Гулсум розияллоҳу анҳо уйларидаги муҳит ўзгариб қолганини сездилар. Уйда хурсандчиликдан асар ҳам қолмагандай, ғам-қайғу буткул ҳукмрондек кўринар эди. Бироқ опа-сингил ота-оналари билан бирга бу қийинчиликларга бардош бердилар. Қурайшийларнинг тахмини бекор бўлди, севинчлари узоққа бормади. Улар ўйлаганидек, қизларининг уйга қайтиб келиши билан Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам буюк вазифаларини адо этишдан тўхтаб қолмадилар. Аллоҳ таоло солиҳ, асл бир оилага мансуб, бой ва юмшоқ табиатли куёв берди. Бу киши Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳу насаб, мавқе ва бойликда Қурайшнинг энг олди кишиларидан эди.      

Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам Руқайя розияллоҳу анҳони Усмон розияллоҳу анҳуга никоҳладилар ва уларга баракот тилаб, Аллоҳ таолога дуо қилдилар. Қурайш мушрикларининг мусулмонларга азиятлари янада ортди. Уларга жуда ёмон муносабатда бўла бошладилар. Шунинг учун Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам фитнага дучор бўлишмасин деб саҳобаларнинг Ҳабашистонга ҳижрат қилишларига изн бердилар. Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳу билан завжаси Руқайя розияллоҳу анҳо ҳам йўл ҳозирлигини кўра бошладилар. Руқайя розияллоҳу анҳонинг кўзлари ёш, қалби ғам-алам билан тўла эди. Айрилиқ олдидан отасини, онасини ва қариндошларини бир-бир қучоқлади. Айтмоқчи бўлган гапларини айтолмай, сўзлари бўғзига тиқилди. Унинг бутун ҳолати гўё: “Оиладан, ватандан айрилиш жуда оғир. Руҳ билан тананинг ажралишига ўхшайди. Аллоҳ бу ишимиздан рози бўлсин. Ишончимиз йўлида жонимиз фидо бўлсин”, дегандек эди. Усмон розияллоҳу анҳу ҳам жуда хафа эдилар. Сабрли мўмина Руқайя розияллоҳу анҳо унга юзланиб, таскин бериш учун:

– Аллоҳ таоло биз билан ва Шу муборак Байтнинг атрофидаги тупроғимизда қолаётган кишилар билан биргадир, — деди. Ҳазрати Усмон розияллоҳу анҳунинг қайғуси тарқалди. Ҳабашистон томон йўлга тушдилар.

Давоми бор...

Саидаброр Умаров тайёрлади

 Сўнгги вақтларда Интернетдаги ижтимоий тармоқларда шахсий манфаатлари йўлида ўзга шахслар номидан саҳифа ёки профил очиб, сохта маълумотларни тарқатиш ҳолатлари кузатилмоқда.

Жумладан, шу кунларда “Facebook” ижтимоий тармоғида Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов номидан профил очилган. Ушбу профил эгаси Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси номидан турли ғараз мақсадларга хизмат қилувчи материалларни чоп этган.

Таъкидлаш жоизки, ҳозирги вақтда муфтий Усмонхон Алимовнинг ҳеч қайси ижтимоий тармоқларда расмий очилган саҳифаси ёки профили мавжуд эмас. Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисига “Muslim.uz” сайтдаги “Мурожаат ва мулоҳазалар учун виртуал қабулхона” орқали мурожаат қилиш мумкин. Шунингдек, шаръий масалалардаги саволларни “Телеграм” мессенжеридаги “Дин ва ҳаётга оид саволлар” номли каналга ва “Savollar.muslim.uz” сайтига йўллаш мумкин.

Ўзбекистон мусулмонлари идорасини матбуот хизмати

Одамлар нима учун гуноҳ ва жиноятга қўл урушади? Бунинг сабаблари кўп аммо, улар асосан жирканч, разил ишларини, Аллоҳ таоло қайтарган амалларни ҳаммадан бекитиб, одамлар кўрмайдиган жой ва вақтда, кўрмаса билмайди деб қилишади. Масалан, пора олиш ва бериш, ўғрилик, зино, ғийбат ва бошқа гуноҳлар.

Ёки яна бир тоифа борки бутун умр ўзини ёлғизман деб нохуш кайфиятда яшайди. Бироқ, инсон қоронғу ертўла ёки ғорда битта ўзи қолиб кетган тақдирда ҳам у ёлғиз бўлмайди. Ёнида камида яна 2 нафар кимдир бор... Булар фаришталар! Фаришталар ер устида, осмонда ва еру осмон оралиғида учиб юришади. Аллоҳнинг буйруқларини бажаришади. Улар овқат ҳам емайди, ухламайди, сўзлашмайди. Гуноҳ ҳам қилишмайди. Доимо Аллоҳга ибодат (хизмат) қилишади. Уларнинг сони шунақанги кўпки, буни Аллоҳдан бошқа ҳеч ким айтиб беролмайди. Фаришталарнинг энг улуғлари тўртта: Жаброил, Азроил, Микоил, Исрофил. Жаброил Аллоҳнинг буйруқларини пайғамбарларга етказади. Азроил одамларнинг жонини олади. Микоил Аллоҳ берган ризқни одамларга тақсимлайди. Исрофил қиёмат бўлганини ҳаммага маълум қилади.

Ҳар бир одамнинг атрофида тўрттадан фаришта юради. Иккитаси унинг олди ва кетида юриб, турли фалокатлардан, гуноҳ ишлардан қайтариб туради. Иккитаси эса одамнинг яхши ишларини ҳам ёмон ишларини ҳам ҳеч қолдирмай ёзиб юради. Кейин ана шу ёзувларга қараб қиёмат куни ўша одамга ё мукофот, ёки жазо берилади.

Булардан ташқари китобларда қуйидаги фаришталар ҳақида ҳам сўз юритилган:

Кироман-Котибин – инсоннинг яхши ва ёмон амалларини ёзиб борувчи фаришталар.

Мункар ва Накир – инсон қазо қилиб, қабрга қўйилганда савол-жавоб ўтказадиган фаришталар.

Қўриқловчи-Фаришталар – Инсонларни олдидан, орқасида, ўнгидан, чапидан(Aллоҳнинг изни билан) ҳимоя қилувчи фаришталар.

Ризвон (а.с.) – Жаннатнинг бош фариштаси, Жаннат қўриқчиси

Молик (а.с.) – Дўзахнинг бош фариштаси.

Забония – Дўзахда гуноҳкорларни азобловчи фаришталар.

Хамалату-л-Aрш – Aршни кўтариб турувчи фаришталар.

Аллоҳнинг фаришталарига ишониш мусулмон фарзандининг иккинчи вазифаси. Шундагина у иймонли бўлади.

Саидаброр Умаров тайёрлади