Америка Қўшма Штатларидаги “Туркистон-Америка жамияти” сўровига асосан Рамазон ойида диний маросимларни ўтказиш учун 2016 йил 5 июнь куни Океан орти мамлакатига хизмат сафарига чиқдим. Манзилга етиб борган куннинг ўзидаёқ тадбирларни бошлаб юбордик.

Муборак ойнинг файзли кечаларида маҳаллий аҳоли билан бирга-бирга таровиҳ намозлари, хатми Қуръон ва маърифий суҳбатлар ўтказдик. Рамазон ойи учун ушбу жамият катта ҳозирлик кўрган экан. Жамиятнинг ахборот материалларида бир ойлик таровиҳ вақтлари, ўзбекистонлик қорини таклиф этиш, Рамазон ойининг биринчи якшанба куни ифторлик уюштириш, Қадр кечасида хатми Қуръонни якунлаш, ҳайит кунидан кейинги якшанба, яъни 10 июль куни байрам дастурхони ёзиш кабилар эълон қилинган экан. Мана шу тадбирлар режасига мувофиқ хизмат сафаримни амалга оширдим.

Шунингдек, у ердаги ватандошлар таклифига асосан ифторликларда қатнашдим. Улар Ўзбекистондаги ўзгаришлар ҳақида мендан қизиқиб сўрашди. Мен амалга оширилаётган ислоҳотлар, халқимиз, хусусан мўмин-мусулмонларга берилган имкониятлар ҳақида сўзлаб бердим. Баъзи ёши улуғ инсонлар биздаги фаровонликни, файзу тароватни эшитиб, кўзларига қувонч ёшлари келди. Шунда бир отахон “ота-оналаримиз ана шундай дориломон кунларни кўрмай, ватан соғинчида армон билан ўтиб кетишди”, деб ўкинди. Айримлари мустақиллик йилларида ватанимизга келганларини гапириб, ҳақиқатан жуда катта бунёдкорликлар бўлаётганини, улар кўзни қувонтириши, таниб бўлмас даражада ўзгаришлар бўлганини тасдиқлашди.

Мен Рамазон ойида юртдан узоқда бўлсамда, доим фикру ҳаёлим Ватанда бўлди. Рамазон ойи қандай ўтаётгани, хатми Қуръонлар шукуҳини бевосита интернет сайтлари орқали танишиб бордим. Бизнинг юртимиздаги Рамазон ойи файзи ўта шукуҳли, жуда тароватли...

Рамазон ҳайитини мазкур жамиятда яхши кайфиятда ўтказдик. Ҳайит куни жамият томонидан Ўзбекистон мусулмонлари идораси раҳбариятига ташаккурнома тақдим қилинди. Унда жумладан қуйидаги сўзлар келтирилган: “Ушбу нома билан шуни маълум қиламизки, имом Жалолиддин Ҳамроқулов муборак Рамазон ойи давомида таровиҳ намозларида, хатмларда ва ҳайит намозида имомлик қилиб берди. Жаноб Ҳамрақуловнинг исломий билими таҳсинга лойиқ, унинг бу ерга ташрифи ва ўз ишининг моҳир устаси эканидан барчамиз мамнун бўлдик. У кишининг маърузаларини тинглаш жуда мароқли. Шу муносабат билан мен Ўзбекистон мусулмонлари идораси раҳбариятига ва имом Жалолиддин Ҳамроқуловга чуқур миннатдорлигимни билдираман.”, деб қайд этади жамият раҳбари Абдуллоҳ Хўжа.

Мана шундай самарали ва мазмунли ўтган хизмат сафари шу йил 17 июль куни якуни етди. Мен она-Ватанимга етиб келиб, яқинларим даврасида иш фаолиятимни бошладим.

Жалолиддин ҲАМРОҚУЛОВ,

Тошкент шаҳридаги “Новза” жоме

масжиди имом-хатиби

 Имом Абу Ҳусайн Муслим ибн Ҳажжож ал-Қушайрий ан-Нисобурий ҳижрий 206 йили Нисобурда дунёга келдилар. Нисбатлари Қушайрий бўлиб, у Нисобурга қарашли қишлоқдир.

  У зот ҳадис илмида китоби «Саҳиҳ» деб тан олинган 6 та имомларнинг биридирлар. Китоблари «Саҳиҳ Муслим» Қуръони каримдан кейинги ўринда турадиган китоблардан биридир. Имомнинг ҳадис илмидаги тутган ўринлари ва олий мартабаларга етишларига сабаб саҳиҳ китобларида бирорта зиёдалик ҳам, ноқислик ҳам бўлмаганлиги, бундан олдин ҳам, бундан кейин ҳам бунинг сингари тартибдаги китобни топилмаслигидир. Имом Муслим ҳадис жамлаш даврида унинг нозик жойларига жуда ҳам эътибор билан қарадилар. Ҳатто бир ҳарф бўлса ҳам ўзгартиришдан сақландилар. Бу зот ҳадисларни аввалидан охиригача узилиш ва иллатдан саломат, иснодлари ишончли бўлсагина саҳиҳ китобларига киритдилар. Имом Муслимнинг «Саҳиҳ»лари Имом Бухорийнинг китобларига қараганда баъзи томонлари афзаллигини уламолар қайд қилганлар.

 Имом Нававий айтадилар: «Ернинг устида, осмоннинг остида Муслимнинг китобларидан кўра саҳиҳроқ китоб топилмайди».

 Имом Муслим айтадилар: «Агар ҳадис аҳллари 200 йил ҳадис ёзсалар ҳам кучлари мана шу «саҳиҳ»ни ёзишликка етади, холос». Ва яна айтади: «Ҳар бир ёзган китобимни Абу Заръата ар-Розийга кўрсатдим, агар у зот, мана бу ҳадис иллатли, десалар тарк қилдим, агар, саҳиҳ, десалар китобимга киритдим».

 Имом Муслим кўплаб китобларнинг муаллифидирлар. Шулардан энг машҳурлари «Саҳиҳ Муслим» бўлиб, мана шу китоб сабабли улуғ мартабага ва чиройли мақтовларга сазовор бўлдилар. Бундан ташқари, у зотнинг «Жомиъ ал-Кабир алал абвоб», «Китобу муснади ал-Кабир ала асмои рижол», «Китобу Асмои ва куна», «Китобу илал», «Китобу тамйиз», «Китобу ҳадис Амр ибн Шуъайб», «Китобу машойихи Молик», «Китобу авҳомул муҳаддисийн», «Китобу ман лайса лаҳу илла ровин воҳид», «Китобу табақати ат-Тобеъийн», «Китобу муҳозрамийн», «Китобу машойихи ас-Саврий» китоблари маълум ва машҳур.

 Бундан ташқари «Саҳиҳи Муслим»га бир неча мухтасар ва шарҳлар ёзилган.

 Имом Муслимнинг «Асмо ар рижол» номли китобларига Абу Бакр Аҳмад ибн Али Исфаҳоний шарҳ ёзган.

 Имом Муслимдан ана шу даврнинг катта имомлари, жамоатлар ҳадис ривоят қилишди. Улар Абу Ҳотим ар-Розий, Мусо ибн Ҳорун, Аҳмад ибн Салома, Абу Исо ат-Термизий, Абу Бакр Ҳузаймий, Яҳё ибн Саъид, Абу Авона ва бошқалардир.

 Имом Муслим (Аллоҳ у кишини ўз раҳматига олган бўлсин) 261 ҳижрий сана, якшанба куни, 55 ёшларида бу оламдан кўз юмдилар. Душанба куни Нисобурда дафн этилдилар.

“Биз Сени фақат оламларга раҳмат қилиб юбордик ..” деган ҳамда Ўзининг ҳидоятига бошлаган, уммати Муҳаммад қилган Аллоҳга чексиз ҳамду санолар бўлсин, “Аввалги пайғамбарлар ўз қавмларигагина юборилар эдилар. Мен эса ҳаммага баробар пайғамбар қилиб юборилганман” деб марҳамат қилган ҳабибимиз ва шафоатчимиз Муҳаммад Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам)га батамом саловоту саломлар бўлсин, У зот (соллаллоҳу алайҳи васаллам)нинг саҳобаларидан Аллоҳ рози бўлсин.

«Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) бир устун олдида хутба ўқир эдилар. Кейин саҳобалар у Зот (соллаллоҳу алайҳи васаллам)га минбар қуриб беришди. Шунда ҳалиги устун Аллоҳнинг расули унинг олдидан кетганлари учун ўкирган овозда йиғлади. Сўнг Расули акрам (соллаллоҳу алайҳи васаллам) келиб, ҳалиги устунни силаб юпатдилар. Шундан кейин устун тинчланди».

Ҳасан Басрий (р.ҳ.) ушбу ривоятни сўзлар эканлар, қавмга қарата: «Шу ёғоччалик бўлмасангиз-а, Расулуллоҳ (алайҳиссалом)ни шу ёғоччалик яхши кўрмасангиз-а», деган эдилар.

Дарҳақиқат, севикли пайғамбаримиз Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васалламга эргашиш, у Зотни чин дилдан севиш, таълимотларига амал қилиб, дунё ва охират саодатини топиш йўлида ҳаракат қилишимиз, қиёмат кунида шафоатларидан умидвор бўлишимиз лозим. Бу ҳақда Аллоҳ таоло ўзининг каломи Қуръони Каримда: “Айтинг (эй, Муҳаммад!): “Агар Аллоҳни севсангиз, менга эргашингиз. Шунда Аллоҳ сизларни севади ва гуноҳларингизни мағфират этади. Аллоҳ кечирувчи ва раҳмлидир..”, - деб таъкидлайди.

Демак, Ҳазрати Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламни чин дилдан севиш, у зотга ҳақиқий уммат бўлишга ҳаракат қилиш Аллоҳ таоло муҳаббатига, гуноҳларни мағфират қилинишига олиб келар экан. Зеро, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларини инсонларга таълим бериб, уларнинг ёйилишига хизмат қилиш, у Зотга бўлган муҳаббат ва эҳтиромнинг юксак намунаси ҳисобланади. У Зотнинг ўзлари суннатларини аниқлик билан етказганларнинг ҳаққига:

«Менинг гапимни эшитиб, ёдлаб, сингдириб, сўнгра адо этган одамни Аллоҳ неъматлантирсин», деб дуо қилганлар. (Термизий ривояти)

МУҲАММАД РАСУЛУЛЛОҲ СОЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВАССАЛАМ – БУЮК НАМУНА

Расулуллоҳ алайҳиссаломнинг таржимаи ҳолларининг ўзи биз учун буюк намуна. Аввало, У зот алайҳиссалом биз каби оддий инсон бўлганлар ва буни ҳаммага эълон қилганлар: “Сен: “Мен ҳам сизларга ўхшаган башарман. Менга, шубхасиз, илоҳингиз битта “илоҳ” экани ваҳий қилинди. Бас, ким Роббига рўбарў келишни умид қилса, яхши амал қилсин ва Робби ибодатига шерик қилмасин”, дегин..”.

Яъни, Расулуллоҳ алайҳиссалом биз каби сифатларга эга инсондир, лекин бу улуғликда ҳам биз билан баробар дегани эмас. Аллоҳ таоло Муҳаммад ибн Абдуллоҳ алайҳиссалом каби гўзал хулқли бошқа инсон яратмаган!

Муҳаммад алайҳиссалом ҳамма яхши хислат ва сифатларни ўзларида жамлаган ягона шахсдир. Тарихда ўтган ҳар қандай машҳур шахснинг одамлардан яширадиган, ўзи ёки оиласи шаънига доғ туширадиган гуноҳлари ва ёмонликлари бўлган. Муҳаммад алайҳиссалом эса ўз ҳаётларини сир сақламасдан барча одамларга намуна сифатида ошкора баён қилиб қолдирган ягона Зотдир.

Муҳаммад алайҳиссалом ўзларининг саҳобаларига содир бўладиган иш ва сўзларни оқизмай-томизмай бошқаларга етказишни буюрганлар, тинчлик, уруш, ғазаб, рағбат ва касаллик чоғларидаги ҳолатларни ҳам беркитмасдан ҳаммага етказишни амр қилган ягона шахсдир.

Онамиз Оиша (р.а.) оиладаги ҳолат ва ҳодисаларни Муҳаммад алайҳиссаломнинг изнлари ила бошқа саҳобийларга ибрат ва ўргатиш мақсадида ошкор айтар эдилар. Чунки, у зот алайҳиссаломнинг ҳар бир қилган ишлари, айтган сўзлари шариат ва дин эди.

Буюк намуна шахсий хулқларнинг гўзаллиги, улуғ ишлар ёки келажак авлод учун қолдирган улкан унутилмас мерослар билан ўлчанади. Тарихда ўтган улуғларда шулардан бири мавжуд бўлиши мумкин. Лекин, Расулуллоҳ алайҳиссаломда бу фазилатларнинг ҳаммаси мавжуд. Ўтмишдаги улуғлар фақат биргина ўз қавми ва халқи учун фойда келтиришган бўлишса, Расулуллоҳ алайҳиссалом бутун оламларга раҳмат бўлиб келган Зотдир. Тарихдан машҳур раҳнамолар, йўлбоши ва саркардалар ирод этган маъруза ва берган тавсияларининг ҳаммасига ҳам ўзлари амал қилган деб бўлмайди. Қалбида ўйлаган ниятлари сўзларига тўлиғича келмаган. Улар одамларни ёмонликлардан тийилишга чорлаган, лекин хилватда, рағбати кучайганда, ғазаби келганда ёки эҳтиёж сезганда ўзлари айтганига амал қилишмаган. Шу боис халқ ҳузурида қилган маърузалари таъсири узоққа бормаган. Аммо Расулуллоҳ алайҳиссалом мактаблар ташкил этиб, соатлаб маъруза қилмаган бўлсалар-да, қалбларни забт эта олганлар.

Расулуллоҳ алайҳиссалом зарур бўлганда уйда, масжидда, йўлда ҳам яхшиликка буюриб, ёмонликдан қайтарганлар. У зот нафақат сўзлари, балки амаллари билан ҳам ўзгаларга буюк намуна бўлганлар. Расулуллоҳ алайҳиссаломнинг хулқлари Қуръон бўлган. Биз бу гапни кўп эшитамиз-у, лекин маъносини чуқур ўйлаб кўрмаймиз. Бунинг маъноси шуки, Расулуллоҳ алайҳиссаломнинг қилган ҳар бир ишлари, айтган ҳар бир сўзлари ва хулқлари Ўзлари тиловат қилаётган оятлар, инсонларга етказаётган маърузалар, мажлислардаги ваъз-насиҳатларга мос демакдир.

Расулуллоҳ алайҳиссаломнинг олдинги-ю кейинги гуноҳлари мағфират қилинган бўлса ҳам, тунларни намоз билан бедор ўтказар эдилар, ҳатто товонлари шишиб кетар эди. Расулуллоҳ алайҳиссаломнинг оёқлари шишиб кетганини кўрган саҳобалар: "Аллоҳ сизнинг ҳамма гуноҳларингизни мағфират қилган бўлса, шунчалик азоб чекиб ўзингизни қийнайсизми?" дейишганда, у Зоти муборак: "Мен шукр қилгувчи бандалардан бўлмайманми?" дея жавоб берганлар.

Тарихда таниқли ва аслзода шахслар жиноят содир этишса, кам ҳолларда уларга нисбатан жазо қўлланилган. Расулуллоҳ алайҳиссалом даврларида ҳам ҳудди шундай воқеа содир бўлди. Қурайшнинг энг обрўли Бану Махзум қабиласидан бир қиз ўғрилик қилди. Ўғрилик содир этилгач, кўпчилик “Расулуллоҳ алайҳиссалом кечиримли Зот, уни авф этадилар, қолаверса, бу қиз обрўли оиладан, ҳеч бўлмаганда бошқа енгилроқ жазо қўлланса керак”, деб ўйлашди. Лекин Расулуллоҳ алайҳиссалом буни эшитиб, “Эй одамлар, албатта, сиздан олдин ўтганларнинг ҳалок бўлишлари ичларидан шарифлар ўғрилик қилишса қўйиб юбориб, заифлар ўғрилик қилса жазони қоим қилишлари сабабидан бўлган”, деб таъкидладилар. Сўнг тарих мислини кўрмаган ва фақат Ислом динига хос бир ҳадисни айтдилар: “Аллоҳга қасамки, агар Муҳаммаднинг қизи Фотима ўғрилик қилса ҳам албатта қўлини кесаман!”. Ҳа, Расулуллоҳ алайҳиссаломнинг хоҳиш-истаглари ва ҳаёт-мамотлари Аллоҳдан тушаётган ваҳий билан боғлиқ эди. Бу ваҳийга қарама-қарши бўлган йўл У зот учун бегона йўл ҳисобланар эди.

Қурайшликлар Расулуллоҳ алайҳиссаломга катта бойлик ва подшоҳлик ваъда қилишиб, эвазига Исломни ёйишдан воз кечишни сўрашганида, Расулуллоҳ алайҳиссалом: “Аллоҳнинг номи билан қасам ичиб айтаманки, агар ўнг қўлимга қуёшни, чап қўлимга ойни тутқазишса ҳам Аллоҳнинг ўзи бошлаган ишимга равнақ бермагунча ёки шу йўлда ҳалок бўлмагунимча танлаган йўлимдан воз кечмайман”, дедилар.

Тасаввур қилинг, бир одам сизга энг яқин кишининг жонига қасд қилди. Сўнг ёнингизга келиб, афв тилади. Сиз унинг айбидан кўз юма оласизми?! Чеккан азобларингизни унутиб, уни кечира оласизми?! Расулуллоҳ алайҳиссалом эса амакилари Ҳамза (р.а.)нинг қотили Ваҳший (р.а.) Исломни қабул қилгач, уни афв этганлар.

Макка аҳли Расулуллоҳ алайҳиссаломни саҳобаларидан жудо этиб, юрган йўлларига тиконлар сочишар, сажда қилиб турган ҳолатларида туянинг ичакларини ташлаб кетишар ва доимо мазаҳ қилишар эди. Бу ҳол бир ёки икки йил давом этгани йўқ, балки ўн уч йил муттасил давом этди. Лекин Расулуллоҳ алайҳиссалом бу мусибатларга сабр қилиб, уларнинг ҳаққига дуолар қилдилар. Аллоҳнинг нусрати ила Макка фатҳ этилганида маккалик мушриклар қўлларидан ҳеч нарса келмаган ҳолларида Расулуллоҳ алайҳиссалом томонларидан берилажак ҳукмни кутиб туришарди. Чунки улар қилмишлари кечирилмаслигини, ўлимга маҳкум эканликларини ва шунга лойиқ қанчалик жирканч иш қилганларини билишар эди. Шундай бўлса-да, бу мушриклар Расулуллоҳ алайҳиссаломнинг ҳусни хулқлари ҳақида бир-бирига сўзлаб, кечирилишларига умид боғлашарди. Расулуллоҳ алайҳиссалом эса ҳеч ким ҳаёлига ҳам келтирмаган бошқа йўлни танладилар, бу ҳукмни ҳеч ким кутмаганлиги ҳам рост эди. Расулуллоҳ алайҳиссалом уларга қараб: “Кетаверинглар, сизлар озодсизлар”, деб марҳамат қилдилар.

Расулуллоҳ алайҳиссаломнинг тўғри сўзликлари ва омонатдорликлари ҳам буюк намуна. Бу Зот алайҳиссаломнинг омонатдорликларини эсланг! Ҳатто кофирнинг омонатига ҳам хиёнат қилмадилар! Қурайшликлар Расулуллоҳ алайҳиссаломлан бошқа ишончли омонатдор инсон топа олишмаган.  Тасаввур қилаяпсиз-ми?, бир-бирига қарама-қарши икки тараф, ўртада жанг кетаётганига қарамай, мушриклар Расулуллоҳ алайҳиссаломга ўз моллари ва пулларини ишониб топширганлар.

Расули Акрам алайҳиссалом сарвари коинот бўлишларига қарамай, саҳобалари билан бирга ишлар, яшаш тарзлари уларникидан фарқ қилмас эди, мажлисга борганларида қаерда бўш жой бўлса, шу ерга ўтирар эдилар, ҳатто келган одам: “Қайси бирингиз Муҳаммад алайҳиссаломсиз?”, деб сўрарди.

Расулуллоҳ алайҳиссалом фақирона ҳаёт кечирдилар, фақирликлари ожизликларидан эмас, балки бойликка ружу қўймаганликларидан эди. Расулуллоҳ алайҳиссаломнинг муборак ҳужраларининг узунлиги йигирма беш қулочдан ошмаган. Оиша (р.а.) онамиз билан истиқомат қилган ҳужралари бир хонали бўлиб, гуваладан тикланган эди. Ҳужранинг торлигидан Расулуллоҳ алайҳиссалом намоз ўқиганларида Оиша (р.а.) онамиз ухлай олмас эдилар. Расулуллоҳ алайҳиссалом сажда қилганларида Оиша (р.а.) онамиз оёқларини йиғиштириб олардилар. Уйда ойлаб қозон осилмас, кўпинча оила таоми ҳурмо ва сувдан иборат эди.

Расулуллоҳ алайҳиссалом ичига хурмо дарахтининг пўстлоғи солинган чарм тўшакда ётардилар. Ҳафса (р.а.) онамиз шундай ҳикоя қиладилар: Расулуллоҳ алайҳиссаломнинг тўшаклари биттагина палос эди, уни икки буклаб солиб берардик. Бир куни палосни тўр буклаб солиб берган эдик, эртасига у Зот палосни неча қават қилиб тўшаганимизни сўрадилар, биз тўрт буклаб солганимизни айтганимизда, бундан кейин икки қават қилиб солинглар, бугун ўриннинг юмшоқлиги мени намоздан қўйди, деганлар.

Сизнинг хизматларингизни, фазилатларингизни ёзиб, васф этиб тугатишнинг имкони йўқ. Бугунгача дунёдаги бирор машҳур шахснинг ҳасби ҳоли Сизникичалик кўп ва кенг ўрганилмаган, бу Сиз келтирган илоҳий рисолат ҳақлигига, Сиз келтирган дин Аллоҳ наздида мақбул, бутун инсониятга таклиф этилган охирги таълимот эканига ёрқин далилдир.

Огоҳ бўлинг! Албатта, мен сиздан аввал боргувчиман, сизлар ҳам менга етиб оласиз.

Огоҳ бўлинг! Ваъдалашган жойимиз – ҳавзи Кавсардир.....

Огоҳ бўлинг! Кимки эртага бу манзилда бўлишни истаса, тилини ва қўлини ёмонликдан тийсин». (Аллоҳ таоло барчаларимизни Расулуллоҳ алайҳиссалом билан бирга қилсин)

Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳи ва баракатуҳу.

Даврон Нурмуҳаммад

 Тошкент Ислом университети талабаси

Бақара сурасининг 255-ояти ҳисобланган “Оятал Курсий”ни барча ўринларда кўпроқ ўқиб юриш ва ҳар кеча ётоғига ётган вақтда уни ўқиш мустаҳабдир. 

Бу борада Али розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан қуйидаги ҳадисларни ривоят қилганлар: “Ойларнинг саййиди Муҳаррам, кунларнинг саййиди Жума, сўзларнинг саййиди Қуръон, Қуръоннинг саййиди эса оятул курсийдир. Оятул курсийда элликта калима бўлиб, ҳар бир калимада элликта барака бордир”. (Дайламий “Муснадул Фирдавс”да ривоят қилган.) 

            Ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Аллоҳ таоло Бақара сурасидаги “Аллоҳ – Ундан ўзга илоҳ йўқ. У Ҳайй ва Қайюмдир...” оятидан улуғроқ осмонни ҳам, ерни ҳам, жаннатни ҳам, дўзахни ҳам яратмаган”. (Абу Убайд ва Ҳоким ривояти.) 

Суфён ибн Уяйна айтади: “Чунки Оятал Курсий Аллоҳнинг каломидир, Аллоҳнинг каломи эса махлуқ эмасдир. Ва Аллоҳнинг каломи осмон ва ердан иборат Аллоҳнинг махлуқотларидан улуғдир”. (Имом Термизий “Қуръон фазилатлари”да зикр қилган.) 

Убай ибн Каъбдан ривоят қилинади: “Муҳаммаднинг нафси қўлида бўлган Зотга қасамки, албатта, бу оятнинг – “Оятал Курсийнинг” тили ва иккита лаби бор, Аршнинг пойида Аллоҳ таолони улуғлайди”. (Имом Муслим ва Абу Довуд ривояти.) 

Абдуроҳман ибн Авф[1] уйига кирса, уйининг тўртта бурчагида Оятал Курсийни ўқир эди. Бунинг маъноси – гўёки Оятал Курсий у кишининг тўртала томонидан қўриқчи бўлиб, уйининг бурчакларида туриб, ундан шайтонларни ҳайдашини хоҳларди. Ибн Аббос розияллоҳу анҳу: “Қуръондаги энг улуғ оят Оятал Курсийдир”, деганлар. Бази уламолар: “Чунки Оятал Курсийда Аллоҳнинг исми замир ва зоҳир исм кўринишида ўн саккиз марта зикр қилинган”, деганлар.

Жалолиддин Ҳамроқулов 

"Новза" жомеъ масжиди имом-хатиби 

Тошкент ислом институти кафедра мудири