3. Асрадинг каттон кафан
қилмоқ учун, не судким,
Ҳашр бозорида беқийматдурур
мундоқ матоъ.
“Катон” ёки “каттон” – канопдан тўқилган кийимлик ёки кафанлик матоҳ. Нақлга кўра, каттон ойнинг ёруғига чидамай, тез йиртилар экан. Навойи бошқа байтда бунга ишора қилиб: “Фиғонким, ойни ёд этмак зарар қилди катонимға” дейдилар.
Навоий демоқдаларки: “Сен қимматли каттон матоҳини кафан қилиш учун авайлаб-асраб қўйдинг. Гарчи бу дунё бозорида каттон матоҳи қимматли, қадрли бўлса ҳам, лекин ҳашр бозорида – маҳшар йиғинида, яъни қиёмат кунида бу матоҳнинг ҳеч бир қадри-қиймати йўқдир”.
У ҳашр майдонда сенинг иймон-эътиқод билан қилган яхши амалларинг фойда беради, савоб ишларинг тош босади, холос.
* * *
“Тазкиратул-авлиё” китобидан: “Увайс Қаранийга айтдилар:
– Сенинг яқинингда бир киши борки, ўттиз йилдан бери, бир гўр қазиб, бир кафанни гўрга осиб, қабр оғзида ўтириб, кеча-кундуз тинмай йиғлагани-йиғлаган.
Увайс дарҳол у ерга борди ва озиб-тўзган, ранглари сарғайган, кўзлари ичига ботган ул кишини кўрди. Унга:
– Эй фалон! Ўттиз йилдан бери бў гўр билан кафан сени Аллоҳ таъолодан чалғитиб қўйибди! Сен бу иккиси туфайли йўлдан озибсан! Бу иккиси сенинг йўлингдаги бутдир! – деди.
Бу зот унинг нури билан ўз нафсидаги офатни кўрди. Унга ҳол кашф бўлди, парда кўтарилиб, ҳақиқати ҳол аён бўлди. Бир наъра тортиб, жон берди ва ўша гўр билан кафанга тушди. Агар гўр билан кафан нсонга шундай парда-тўсиқ бўлса, бас, энди бошқаларнинг пардасини кўргилки, недир!”.
* * *
Ўлимга ва охиратга тайёргарлик кўриш дегани қиматли кафан сотиб олиб, хушбўйлик ва атирсовунларни жойлаб, замзам сувини сақлаб қўйишдан иборат эмас. Асл тайёргарлик – иймону ихлос билан ибодатларни бажариш, хайрли амалларни кўпайтириш, мўъминларга манфаат етказиш, умрини маъноли ўтказиш, молу жони билан Аллоҳ йўлида фидокор бўлишдир!
Мирзо Кенжабек,
“Навоий муҳаббати”
китобидан.
