Аллоҳ таоло: «Эсланг, Байтни (Каъбани) одамлар учун зиёратгоҳ ва хавфсиз жой қилиб қўйдик...» (Бақара сураси, 125-оят), деб марҳамат қилади.
Ояти каримадаги “مَثَابَةً” сўзини муфассир уламоларимиз ҳам ҳаж, ҳам умрани адо этиш учун “қайта-қайта бориб тўймайдиган жой” деб таърифлашган. Аллоҳ таоло Икки Ҳарами шариф – Масжидул Ҳаром ва Масжиди Набавийни муқаддас жой қилди. Бу масканларга бормаган одамнинг армони – боргунча, борган одамнинг армони – вафот этгунча. Яъни, бир марта борган одам қайта-қайта Каъбаи муаззамани, Равзаи шарифни кўришни орзу қилаверади. Ҳар борганда ўзгача таассурот, ўзгача ибрат, насиба олиб, катта ҳикмат билан ўз ватанига қайтади.
Алҳамдулиллаҳ, бу сафарги умра зиёратимиз ҳам ҳикматларга бой бўлди. Мадина шаҳрида шерикларимиз билан таксига ўтирдик. Таксичидан: “Хизмат ҳақи қанча бўлади?” деб сўрасак, у: “١٥ риёл бўлади”, деди. Биз у билан савдолашиб: “Ўн риёл берсак бўладими? Чунки бизда суннатга мувофиқ меҳмонга алоҳида илтифот, ҳурмат-эҳтиром кўрсатилади, эъзозланади”, дедик.
Шунда ҳайдовчи: “Ундай демангиз. Мадина ва Макка шаҳарлари барча мусулмонларникидир. Бошқа юртлардан келган кишилар бу шаҳарларда меҳмон бўлмайди. Бу ерда улар ўзларини ўз юртларидагидек ҳис этишлари керак”, деди.
Бу сўзни кўп мулоҳаза қилдим. Бу биз англамаган ҳикмат экан.
Ҳақиқатан, Маккаю Мадина – барча мусулмонларники.
Нега?
Чунки Мадинаи мунавварада Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг Равзаи шарифлари бор. Бу шаҳар Расулуллоҳ туфайли улуғ бўлди, мунаввар масканга айланди. Набий алайҳиссалом барча мўмин-мусулмонларнинг пайғамбаридирлар. Биз ҳам қиёмат куни бошқа мўмин-мусулмон, бошқа уммат қатори Расулуллоҳнинг шафоатларига муҳтож бўламиз. Пайғамбаримизнинг зиёратларига борсак, ўзимизни ўз уйимиздагидек ҳис қилишимиз керак.
Маккаи мукаррама ҳам ҳамма мусулмонларники. Чунки Каъбаи муаззама Ер юзидаги барча мусулмонларнинг қибласидир. Аллоҳ таолонинг ибодатга лойиқ яккаю ягона Зот эканини билган, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳақ пайғамбар эканликларига иймон келтирган киши борки, Байтуллоҳга қараб намоз ўқийди. Каъбаи муаззамадан бошқа томонга қараб ўқилган намоз дуруст бўлмайди.
Ҳар иккала шариф шаҳар ибратга тўла. Мадинаи мунаввара ва Маккаи мукаррамада бўлган одам дунёда яшаётган барча мусулмон халқларни кўради, улардан намуна олади. Ҳарами шариф ташқарисида бир инсонга кўзим тушди. Унинг икки оёғи ҳам йўқ, қўлларига суянган ҳолда думбаси билан Каъба томонга силжиб борарди. Бироздан сўнг ҳамроҳим ёнимга келиб, ҳалиги одам Каъбани тавоф қилиб юрибди, деди.
Кўз олдингизга келтиринг-а, ногирон одам ҳеч кимнинг кўмагисиз Каъбатуллоҳга ошиқяпти, тисарилиб-тисарилиб Аллоҳнинг байтини тавоф қилмоқда...
Бу ҳолатни кўриб чидай олмадик. Чунки Аллоҳ таоло бизнинг оёқларимизни, кўзларимизни, бутун танамизни соғлом қилиб қўйди. Жисмимизда қанчадан-қанча неъматлар мужассам. Лекин шу неъматларнинг шукрини ҳам маънавий, ҳам амалий жиҳатдан адо эта оляпмизми?
Ушбу саволларга “Ҳа” деб жавоб берсак, бера олсак, биз чинакам мўминмиз, чинакам саодатли ва бахтлимиз. .
Аллоҳ таоло барчамизга Ўз байтини такрор-такрор то Ўзи рози бўлгунича зиёрат қилишни насиб этсин.
Салоҳиддин домла ШАРИПОВ,
Учтепа тумани “Ҳазрати Али” жоме
масжиди имом-хатиби
"Ҳидоят" журналининг 2024 йилги 2-сонидан олинди