Жонон Қоратой қовун-тарвузга уруш очди, қуртлаган мевага ишорат қилди
Ички касалликлар ва кардиология мутахассиси профессор, доктор Жонон Қоратой Рамазон ҳайити муносабати билан тайёрланадиган ширинликлар ҳақида гапирар экан, ёз меваларидан қайси бирида қурт бўлса, ўша мевани ейишни тавсия қилди.
“Байрамда ширинлик ўрнига писта, ёнғоқ, енг”
Рамазон ҳайити тўғрисида сўз юритган Қоратой, жумладан, бундай деди: Яқинлашиб келаётган Рамазон ҳайитининг яна бир номи “Ширинлик байрами”дир. Ҳозирданоқ байрамга атаб ширинликлар пишириш бошланди.
Ҳар бир кишига байрамни яхши ўтказишини тилайман. Аммо ширинлик емаслигинигизни истайман. Чунки унда соғлиққа жиддий зарар етказадиган жўхори сиропи бор. Жўхори сиропи таркибидаги шакар оқ шакардан кўра ҳужайраларимизни етти баробар кўп бузади, жигаримизни ёғлантиради. Агар семиз бўлсангиз, қон босимингиз бўлса, қанд касаллигингиз бўлса, шакар қўшилган ҳеч нарса емаслигингизни маслаҳат бераман.
Бизда албатта байрамда ширинлик улашилади, бу – азалий анъанамиз. Аммо икром этди – емасак айб бўлади, дейиш бўлмайди. Зеро, ҳар ким ўз соғлиги учун ўзи қайғуришга мажбур. Рамазон байрамида ширинлик ўрнига писта, ёнғоқ икром этсинлар. Анжир, ўрик қоқи ва данакли майиз соғликка фойдали ширинликлардир. Болаларга ҳам ширинлик тарқатиш ўрнига ана шуларни берсинлар. Шакар – энг ширин заҳардир. Байрамимизни заҳарламайлик.
“Энг фойдали мева қуртлаган олма”
Ёзда турли-туман мевалар пишиб қолади. Тарвузни пишлоққа қўшиб еюувчилар ҳам бўлади... мевасиз куни ўтмайдиганларга нима дейсиз?
Мен тарвуз парҳези нима эканини билмайман. Аммо тарвуз, қовун триглицерид деган хатарли ёғларни кўпайтиради, қонда сийдик кислотасини оширади. Бу гапларни ҳаводан олиб гапирмаяпман, беморларнинг аҳволидан келиб-чиқиб айтяпман. Аммо, албатта, қуртлаган олма енг, қишлоқ хўжалик кимёси заҳарларига тўйинган меваларни еманг дейман. Қовун, тарвузнинг суви шакардир. Қанд касалингиз бўлса, ички касаллигингиз бўлса. бу касалликларингиз янада кучаяди ва жигарингиз, қорнингиз, томоғингиз, ҳамма жойингизни ёғлантирасиз. Энг фойдали мева қурт тушган олма ва зайтундир.
Мевасиз кун ўтмайди-ку ёзда... гилос, қулупнай...шундайми?..
Хорижда эълон қилинган бир мақолада кичик ёшданоқ семириб кетиш боланинг ўқишига ва ҳофизасининг бузилишига сабаб бўлади, дейилади. Вақти-вақти билан есангиз бўлади уларни. 1950 йилда Америкада мевалар устидан тадқиқот ўтказилганда бир дона олмада 4,5 миллиграм темир моддаси борлиги аён бўлган эди. Аммо айни тадқиқот 1998 йилда ўтказилганда 26 та олма еганда 0.18 миллиграм темир олиниши маълум бўлди. Ўшандан бери яна йигирма йил ўтди – олма таркибида бугун қанча темир моддаси қолди – Худо билади уни. Бугун мева еган одам фақат фруктоза билан озиқланади ва бутун касалликларнинг сабабчиси шу ўзи. Шунинг учун еманг демоқдаман. Емасангиз нима бўлади?.. Қуртни топсангиз ейсиз мевани. Фруктоза қоринда ёнғин содир қилади. Бундан ташқари унинг таркибида қишлоқ хўжалик кимёсининг заҳарлари бор... Жами касалликларнинг манбаси ана ўша кимёвий дорилардир: юрак, аутизм, паркинсон, алтсгемер хасталиклари бошланади. Бунинг ортида инсулин баландлиги ётади. Ун ва нон ҳам шуларнинг сирасига киради.
Робия ЖЎРАҚУЛОВА таржима қилди.
