Оила аъзоларининг ўзаро алоқалари мустаҳкам бўлиши лозим. Оила аъзолари бир-бирларига меҳр-шафқат билан муносабатда бўлишлари, бир-бирларининг ҳар бир ҳолатларидан хабардор бўлишлари, масалан, ишхонадаги ёки таълим олиш жараёнидаги ўзгаришлардан, моддий ва маънавий аҳволларидан, ҳатто ички кечинмаларидан ҳам бохабар бўлиб туришлари керак.

Шунинг учун ҳам мен фарзандларимга оилада бир-бирлари билан ўзаро мустаҳкам алоқада бўлишлари ва бир-бирларининг ҳар бир ҳолатларидан хабардор бўлиб туришлари заруратини ўргатмоқчи бўлиб уйга бир доска ўрнатдим ва унинг номини “Оилавий хабарлар доскаси” деб атадим. Фарзандларимни чақирдим-да уларга ўзларининг шахсий ҳаётларида қандайдир ўзгариш ёки янгилик бўлса ва буни бутун оила аъзолари: ака- укалари, опа-сингиллари ҳамда ота-оналари билишини хоҳлашса, мана шу доскага ёзиб қўйишларини айтдим. Уларга бу ишни ўзим ҳам, оталари ҳам қилишини маълум қилиб қўйдим.

Қарабсизки, хабарлар бирин-кетин ёзила бошлади. Масалан, “Отам бугун ойлик олдилар! Ҳаммангиз тайёр бўлиб туринглар!”, “Онам касаллар, кимдир бозорга чиқиб сабзавот олиб келсин”, “Бугун Муҳаммад жамоаси мусобақада ютқазди, Муҳаммад тасаллига муҳтож”, “Ҳинд бугун маҳзун, бироз муддат ўзи ёлғиз қолмоқчи, икки соат ҳеч ким безовта қилмасин”, “Бувиларингиз эртага уйимизга меҳмонга келадилар”, “Тоғаларингиз беморлар, хабар олиб қўйинглар”.

Шу каби маълумотлар доскага ёзила бошланди ва биз доскамиздан кўзлаган мақсадимизга эришдик. Тез орада биз бу ишга одатланиб ҳам қолдик. Мана, фарзандларимиз болалик пайтларида қўллашни бошлаган бу тадбиримиз қарийб ўттиз йилдан бери давом этиб келмоқда.

Мен аниқ ишониб айта оламанки, биз қўллаган айнан мана шу услуб сабаб фарзандларимиз оилали бўлиб алоҳида яшаб кетган бўлсалар ҳам, ҳали-ҳануз ўзаро муносабатлари мустаҳкам ва бир-бирларидан доимо бохабар бўлиб турадилар.

(Мен айтаманки, бугунги имкониятларимиз кенгайиб кетган техника асримизда ушбу усулни қўллаш учун ижтимоий тармоқлардиги хос гуруҳлардан фойдаланиш айни муддао бўлса керак. Таржимон).

Доктор Абдуллоҳ Муҳаммад Абдулмуътининг

“Фарзанд тарбиясида 700 та сабоқ” китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Камронбек Ислом таржимаси.

Бугун, 23 ноябрь куни Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот марказида “Имом Бухорий, Доримий ва Термизий: муҳаддисликнинг Мовароуннаҳр мактаби” мавзусидаги халқаро илмий анжуман ўз ишини бошлади.

Анжуманни Маркази директори Музаффархон Жониев кириш сўзт билан очди. Унда Дин ишлари бўйича қўмитаси раисининг биринчи ўринбосари Давронбек Махсудов, Сурхондарё вилояти ҳокими Улуғбек Қосимов, Жазоир Ислом фанлари ва цивилизацияси тадқиқотлари маркази директори Аҳмад Бенсағир сўзга чиқиб, ўз фикр-мулоҳазаларини билдириш баробарида анжуман иштирокчиларига муваффақият тилади.

Имом Термизий

ЎМИТМ матбуот хизмати

Қандай сўров, истакингиз бўлса ёлғиз Аллоҳдан сўранг, буюк Роббингизга юзланиб, қабул бўлишига асло шубҳа қилмаган ҳолда дуо қилинг. Аллоҳ таоло ҳар бир ишга қодирдир.

Ўтган солиҳлардан бири айтади: “Аллоҳга шу қадар ишонч билан дуо қиламанки, агар тоғнинг силкинишини сўраб дуо қилсам, ўша заҳоти тоғ силкинишига ишонаман”.

Ҳар бир ишга Қодир бўлган Аллоҳ таолога ишончингиз қани?

Бошига мушкул тушган, ёрдамга муҳтож бўлган, касалхонада ўлим билан курашаётган, оғир касалликка чалинган, ўзининг муаммосидан бошқа каттароқ муаммо йўқ деб билган эй банда Аллоҳ сени эшитиб турганига ва дуоингни албатта қабул этишига тўлиқ ишонган ҳолда дуо қил! Албатта, Аллоҳ эшитади, дуоларингни қабул этади, бунга шак-шубҳа йўқ!

Сизга бир кичик сирни ошкор қилайми?

Жума кунида шундай бир вақт борки, Аллоҳдан нимани сўрасангиз албатта беради. Ўтган солиҳлар бу соатни ҳеч қачон қўлдан бой бермасдилар. Улар: “Агар одамлар бу вақтда дуолар ижобат бўлишини билишганида эди, уни ҳеч қачон ўтказиб юбормасдилар”, деб айтишарди.

Олимлардан бири айтади: “Жума куни аср билан шом орасида дуо қилганимда Роббим дуоларимни ижобат қилаверди. Ҳатто Роббимдан бирон нарса сўрашга уяладиган бўлиб қолдим”.

Уйда, кўчада, масжидда ёки машинангизда бўлсангиз ҳам жума куни кўп дуо қилинг. Аллоҳдан нимани сўрамоқчи бўлсангиз сўраб қолинг!

Албатта, дуонинг қабул бўлиши фақатгина жума куни билан чекланиб қолмайди. Лекин шундай вақтлар борки, унда қилинган дуонинг ижобат бўлиш эҳтимоли юқоридир. Масалан, азондан кейин, рамазонда, кечанинг уйдан бирида, қийинчилик вақтида қилинган дуолар тез ижобат бўлади.

Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Ёки музтар (ночор) одам дуо қилганда ижобат этиб, унинг мушкулини осон қилган ҳамда сизни ер юзида халифа қилган Зот яхшими?! Аллоҳ билан бирга бошқа илоҳ борми? Қанчалик оз эслайсизлар-а?!” (Намл сураси, 62-оят).

Бадр жанги куни 313 нафар мусулмон мингга яқин мушрикка қарши урушга чиққанида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳ таолога тазарру ила ёлвориб, дуо қилдилар: “Аллоҳим, менга берган ваъдангни Ўзинг рўёбга чиқаргин. Аллоҳим, мен ваъдангдан умидворман. Аллоҳим, агар ушбу гуруҳ ҳалок бўладиган бўлса, Сенга ер юзида ибодат қиладиган ҳеч ким қолмайди”.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Аллоҳга қаттиқ ёлвориб дуо қилишларини кўрган Ҳазрати Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу: “Ё Расулуллоҳ ўзингизга раҳмингиз келсин, албатта Аллоҳ сизга ваъда берган нарсасини рўёбга чиқаради”, дедилар.

Аллоҳ таоло Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қилган дуоларини ижобат этди:

“Ўшанда Роббингиздан мадад сўраганингизда, сизни (сўровингизни) ижобат қилиб: «Албатта, Мен сизларга кетма-кет келадиган мингта фаришта ила мадад берувчиман»,–деди” (Анфол сураси, 6-оят).

Ҳа, Аллоҳ ҳар бир ишга Қодир. У Зот ҳар қандай қийинчиликларни енгил қилади, ёпиқ эшикларни очиб қўяди. Аллоҳ эшитаётанига ва албатта қабул этишига аниқ ишонч билан дуо қилинг! Аллоҳим менга яхшиликлар эшикларини оч, мушкулларимни енгил қил деб айтинг.

Унутмангки, ёлвориб дуо қилишингизга қарамасдан дуоингиз ижобатининг кечикиши умидсизликка тушишингизга сабаб бўлмасин. Чунки Аллоҳ таоло сизга сиз эмас, Унинг Ўзи ихтиёр қилган нарсани ва сиз истаган вақтда эмас, Унинг Ўзи истаган вақтда ижобат қилади.

Аллоҳим! Ризқим осмонда бўлса, туширгин. Ерда бўлса, чиқаргин. Узоқда бўлса, яқин қил. Яқинда бўлса, осон қил. Оз бўлса, кўпайтиргин. Кўп бўлса, баракотли қилгин.

Аллоҳ дуоларингизни ижобат қилса сизга барча яхшиликлар эшикларини очиб қўяди. Ким Аллоҳдан сўрамаса, Аллоҳдан юз ўгирса, ўзига-ўзи зулм қилади.

Ким Аллоҳни йўқотса, яна нимани топиши мумкин. Агар ким Аллоҳни топса, нимани ҳам йўқотади. Сиз бутун оламларнинг ягона яратувчиси бўлган Зотнинг бандасисиз. Аллоҳ таоло бандаларига нисбатан жуда меҳрибон ва раҳмлидир.

 Даврон НУРМУҲАММАД

Кунларнинг бирида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам саҳобалари билан бирга ўтирардилар. Шу пайт бир аъробий Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва ъалаа олиҳи васалламнинг олдиларига савол сўраб келди.

Саҳобалар бадавийлар савол сўрашса жуда хурсанд бўлиб кетардилар. Чунки бадавийлар саҳобалар тортинган саволларни беришдан асло уялмасдилар.

Аъробий: “Ё Аллоҳнинг Расули, менга яхшиликни ўргатинг”, деди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унинг қўлидан ушлаб туриб: “Субҳаналлоҳ валҳамдулиллаҳ ва лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар, деб айт” дедилар.

Эътибор беринг, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бадавийнинг қўлидан ушлаб сўзладилар. Бирор кимса билан гаплашаётганда суҳбатдошнинг қўлидан ушлаб ёки елкасига қўлни қўйиб сўзлаш жуда таъсирли услуб саналади.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам саволга жавоб беришга шошилмадилар, балки олдин бадавийнинг қўлидан тутиб, кейин жавоб бердилар.

Бироз ўтиб, ҳалиги бадавий бир тафаккур қилиб яна қайтиб келдида: “Ё Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам “Субҳаналлоҳ валҳамдулиллаҳ ва лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар” булар Аллоҳ учун, мен учунчи?” деди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам табассум қилдилар ва: “Агар “Субҳаналлоҳ” десанг, Аллоҳ таоло “рост сўзладинг” дейди, “Алҳамдулиллаҳ” деб айтсанг, Аллоҳ “рост сўзладинг” деб айтади, “Лаа илаҳа иллаллоҳу” десанг, Аллоҳ “рост сўзладинг” дейди, “Аллоҳу акбар” деб айтсанг, Аллоҳ таоло “рост сўзладинг” деб айтади. Агар “Аллоҳуммағфирлий” деб айтсанг, Аллоҳ “кечирдим” дейди, “варҳамний” десанг, Аллоҳ “раҳм қилдим” дейди, “варзуқний” деб айтсанг, Аллоҳ “ризқлантирдим” деб жавоб беради”, дедилар.

Аъробий бармоқлари билан етти нарсани санадида, сўнг яна ортига қайтиб кетди.

Яна бошқа ҳадисларда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ таолога каломларнинг энг севимлиси тўрттадир: Субҳаналлоҳи валҳамдулиллаҳи ва лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар”;

“Субҳаналлоҳи валҳамдулиллаҳи ва лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар, деб айтишим мен учун қуёш чиқиб, нур сочганидан яхшироқдир”, деганлар (Имом Муслим ривояти).

Ушбу зикрларни айниқса бомдод намозидан сўнг қуёш чиққунига қадар 100 маротабадан айтишнинг ажру мукофоти ниҳоятда катта. Улкан савобларга, гуноҳларнинг кечирилишига ва бошқа фойдаларга эриштиради.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Исро кечаси Иброҳим алайҳиссаломга йўлиқдим. У зот: “Ё Муҳаммад, умматингизга мендан салом айтинг ва жаннатнинг тупроғи пок, суви ширин ва ўсимлиги “Субҳаналлоҳи валҳамдулиллаҳи ва лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар” эканининг хабар беринг”, дедилар (Имом Термизий ривояти).

Ушбу тўрт зикр “Субҳаналлоҳи валҳамдулиллаҳи ва лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар”ни айтишга кўп билан бор йўғи 10 сония (секунд) кетади. Аммо Аллоҳ таоло бу зикрлар сабабли ризқингизни қанчалик кенг қилади. Кўпчилик ризқ деганда, фақатгина моддий бойликни тушунади. Аммо намозингизни адо этишингиз, уйга соғ-омон қайтиб боришингиз ва аҳли аёлингиз сизни хурсанд ҳолда кутиб олиши, Қуръони каримдан бир оят бўлса ҳам ўқий олишингиз ҳам Аллоҳ берган ризқдир.

“Субҳаналлоҳ валҳамдулиллаҳ ва лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар. Аллоҳуммағфирлий варҳамний варзуқний”....

Аллоҳ таоло барчамизни Ўзини кўп зикр қилувчи зокир бандаларидан қилсин.

Даврон НУРМУҲАММАД

Ота-онага яхшилик қилиш шундай қиссаки, уни сен ёзасан, болаларинг сенга ҳикоя қилиб беради!

Ҳеч ким оталарнинг фазлини инкор қила олмагай, чунки Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: “Робнинг розилиги отанинг розилигидадир, Робнинг ғазаби отанинг ғазабидадир”.

Бошқа бир ҳадисда: “Робнинг розилиги ота-онанинг розилигидадир, Робнинг ғазаби ота-онанинг ғазабидадир”, дейилган.

Ота гўё чодирнинг тиргагига ўхшайди, у қуласа, чодир бутунлай қулаб тушади!

Гоҳида биз фарзандлар оталаримизнинг бизга айтган баъзи буйруқларидан малолланамиз, жаҳлимиз чиқади, юрагимиз торлик қилади, “уфф”лаймиз ҳам, улар айтган гап ёшимизга муносибмасдек, майда-чуйда нарсадек туюлади. Лекин улар буни бизга қайғурганларидан айтган бўлишади...

Бир киши бундай ҳикоя қилади:

Отамнинг дунёдан абадий риҳлат қилган тундаги чеҳраларини ҳануз эслайман...

Уйга келганларида мен кечки овқатимни тановул қилаётган эдим, соғлиғимга қайғуриб, овқат ҳазм қилиш тўғрисида баъзи нарсаларни насиҳат қилдилар, ҳар хил таомларни аралаштириб еявермаслигим кераклигини айтдилар-у олдимдан кетдилар. Мен бироз ранги қочган юзларида маҳзунлик асарини кўрдим.

Эртаси куни руҳлари оламлар Роббига кўтарилди. Бу қадар шиддатли ўлимга илгари сира гувоҳ бўлмагандим. Негаки бу ўлим мен учун энг қимматли инсонни – отамни олиб кетаётган эди.

Вафотларидан неча-неча йиллар ўтган бўлса ҳам гоҳ-гоҳида отамнинг насиҳатларини эслаб йиғлаб оламан...

Шундай экан, отангизнинг этагини маҳкам тутинг. Бугун у ота, эртага сиз ота бўласиз! Набий алайҳиссалоту вассалом айтадилар: “Ота жаннат эшикларининг энг ўртаси (яъни энг яхшиси)дир. Хоҳласанг бу эшикни бой бер, хоҳласанг ғанимат бил!”

Отам вафот этгандан кейин қанчалик заиф эканимни ҳис қилдим... Яқин суянч изладим, лек топа олмадим!

Демак, ёшимиз, мансабимиз, номимиз қанча кўтарилса ҳам, оталаримизга муҳтожлигимизча, заифлигимизча қолаверарканмиз!

Оталаримиз бизни самоларда парвоз эттирадиган қанотларимиздир!

Бир шоир отасига атаб қуйидагича шеър ёзган экан:

Менга сиз ўргатдингиз қалам тутишни

Сўзларнинг таъмин билиб, шеърлар битишни.

***

Ҳадяларни улашган ҳам сиз эрурсиз

Дарё-денгиз сувидан менга берурсиз.

***

Таомлантирдингиз гўё қушлар мисоли

Бундан мақсадингиз фақат Аллоҳ висоли.

***

Қуръоннинг сураларин сиздан уқтирдим

Сўнг худди нағма мисол тилга юқтирдим.

***

Қироатни ўргатдингиз эътибор бериб

Сўзларнинг таг-тубидан дурларни териб.

Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг "Метин қоялар" китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.