Яна бир нафс касаллиги – банда қилаётган гуноҳ, хато-камчиликлари ва нотўғри ишларини пайқамайди ёки сезишни истамайди.

Муолажа услуби

Бундай бепарволикдан қутилиш учун барча гуноҳлардан тавба қилиш ва имкон қадар бошқа уларга қайтмаслик лозим. Банда шундай тавба қилсинки энди унинг нафси олдинги гуноҳларни қилишни истамасин.

Абдуллоҳ ибн Усмон ар-Розий менга ривоят қилади. Абу Усмон раҳимаҳуллоҳ айтдилар: “Кўпчилик мўминлар бошига тушган мусибатлардан бири – ўзининг қилаётган нотўғри ишларига ва хатоларига кўзини юмиб, уларни имкон қадар тезроқ тузатиш йўлини изламаслигидир. Агар мўмин нафси ўрганмагунича бу касалликдан халос бўлмаса, ўз хатоларини пайқашни истамайдиган, кўра олмайдиган бўлиб қолади”.

Абу Абдураҳмон ас-Суламийнинг
“Нафс иллатлари ва уларнинг муолажаси” китобидан
Даврон НУРМУҲАММАД таржимаси.

Фаришталар жаннат аҳлини кутиб олганларида ўзларининг илк сўзларини айтадилар. Нима деб ўйлайсиз улар айтадиган биринчи сўз нима бўлади?

Ҳа, улар “Салом” деб айтадилар. Фаришталар жаннат аҳлини “Сизларга тинчлик-омонлик бўлсин! Хуш келдингиз! Бас, унга мангу қолгувчи бўлган ҳолларингизда кирингиз” деб кутиб олишади.

Сўнгра жаннат аҳли чашмага бориб, у билан покланадилар. Уларнинг баданларидан хушбўй ҳидлар таралади. Кейин улар жаннатга етиб келадилар.

Жаннатнинг дарвозаси томон борадилар, лекин уни очиб, жаннатнинг ичкарисига кира олмайдилар. Чунки жаннатнинг дарвозаларини биринчи бўлиб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам очадилар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Жаннат дарвозасининг олдига келадилар ва муборак қўллари билан дарвозани тақиллатадилар.

Жаннат қўриқчиларидан бири:

– Ким у? – дейди.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам камтарлик билан:

– Мен Муҳаммадман! – дейдилар.

– Сиздан олдин бирорта кишига эшикни очмасликка буюрилган эдим, – деб жавоб беради жаннат қўриқчиси.

Кейин Жаннатнинг дарвозалари аста-секин очила бошлайди.

Тасаввур қилинг, жаннатга биринчилардан бўлиб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга киряпсиз...

Жаннатнинг эшиги ёнида юзлаб километр узунликдаги одамлар навбатда турадилар. Уларнинг ҳар бири тезроқ жаннатга киришга шошилади.

Жаннатга киришга навбатда турар экансиз, сизга Қиёмат кунининг жазирамаси ва қийинчиликларини кетказувчи занжабил қўшилган сув берилади. Атрофингизда нур юзли одамлар бўлади. Уларнинг ҳар бири табассум қиладилар, хурсанд бўладилар. Бир-бирларига қилиб ўтган амаллари ёзилган номаи амалларини кўрсатадилар.

Аллоҳ таоло номаи амалларингиздаги барча гуноҳларингизни ўчириб юборган бўлади. Бу сиз билан Роббингиз ўртасидаги сирдир. Бундан ниҳоятда хурсанд бўласиз. Сиз “мана менинг китобимни ўқиб кўринг” десангиз, шерикингиз сизга ўзининг китобини кўрсатиб, “менинг ҳам китобимни ўқиб кўр” дейди. Ҳеч ким бир-бирига ҳасад қилмайди. Зеро, Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай марҳамат қилган:

وَنَزَعْنَا مَا فِى صُدُورِهِم مِّنْ غِلٍّۢ تَجْرِى مِن تَحْتِهِمُ ٱلْأَنْهَـٰرُ ۖ وَقَالُوا۟ ٱلْحَمْدُ لِلَّهِ ٱلَّذِى هَدَىٰنَا لِهَـٰذَا وَمَا كُنَّا لِنَهْتَدِىَ لَوْلَآ أَنْ هَدَىٰنَا ٱللَّهُ ۖ لَقَدْ جَآءَتْ رُسُلُ رَبِّنَا بِٱلْحَقِّ ۖ وَنُودُوٓا۟ أَن تِلْكُمُ ٱلْجَنَّةُ أُورِثْتُمُوهَا بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ

“Ва кўксиларидаги ғиллу ғашларни чиқариб олдик, остиларидан анҳорлар оқиб турибди. Улар: «Бизни шунга ҳидоят қилган Аллоҳга ҳамдлар бўлсин, агар Аллоҳ бизни ҳидоят қилмаганда, ўзимиз йўл топа олмас эдик. Роббимизнинг элчилари ҳақни келтирдилар»,–дедилар. Ва уларга: «Мана шу жаннатингизни қилган амалларингиз туфайли мерос қилиб олдингиз»,–деб нидо қилинур” (Аъроф сураси, 43-оят).

Ҳа, жаннат аҳлининг қалбидан нафрат, ҳасад, гина, адоват каби иллатлар суғуриб олинади. Уларнинг ҳар бири Аллоҳнинг берган мукофотларидан рози ва хурсанд бўлади.

Шундан кейин, сизни исмингиз айтиб чақиришади ва жаннатга кирасиз. Шу тарзда, ҳар бир инсон бирма-бир жаннатга киради.

Жаннатга кирар экансиз, унинг гўзаллигидан ўзингизни йўқотиб қўясиз. Жаннатга кирган ҳар бир банда жаннатдаги ўзининг жойига тезроқ боришга шошилади. Ҳар ким жаннатдаги жойи қаерда жойлашганини бу дунёдаги уйидан ҳам кўра яхши билади. Аллоҳ таолонинг Ўзи буни ҳар бир жаннат аҳлига билдириб қўяди. Ҳамма Аллоҳнинг унга тайёрлаб қўйган мукофотларини, яқинларини, ота-онаси, аҳли аёлини кўришга ошиқади.

Аллоҳ таоло жаннатда барчамизни Ўзининг севган бандалари билан бирга қилсин. Яқинларимиз билан Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга қўшни бўлишимизни насиб этсин!

Даврон НУРМУҲАММАД 

• Доим Аллоҳдан тақво қил, зеро бу энг яхши захира ва энг керакли насиҳатдир. Аллоҳ таоло айтадики: "Ким Аллоҳга тақво қилса, У зот унинг йўлини очиб қўюр. Ва унга ўзи ўйламаган тарафдан ризқ берур". (Талоқ сураси, 2-3 оятлар) Кейинги оятда: "Ким Аллоҳга тақво қилса, унинг гуноҳларини кечирур ва ажрини кўпайтириб берур", (Талоқ сураси, 4-оят) дея марҳамат қилган.
• Қалбингизни Аллоҳ ва Расулига бўлган муҳаббат билан, ота-онангиз ва атрофингиздаги одамларга бўлган муҳаббат билан тўлдиринг! Зотан, яхши кўриш инсонни ёшартиради, умрни узайтиради, хотиржамликни туҳфа этади. Ёмон кўриш эса қалбларни бахтсизликка тўлдиради. Уйингизда қалбингизни ёритишга ва иситишга етгулик оилавий муҳаббат қуёши порласин! Аввало, Аллоҳ таолога ишонинг, сўнг ўзингизга, яъни, ўзингизга бўлган ишончни Аллоҳга бўлган ишончдан муқаддам қўйманг.
• Барчамиз вафот этгач Аллоҳга боришимиз муқаррар. Бироқ бахтли инсон ҳаётдалик вақтида Аллоҳга юзланган инсондир. Муҳлат ўтиб кетмасдан Аллоҳ томон шошилайлик!
• Аллоҳ йўлидаги дўстлари бор инсон ёлғиз бўлмас...

Кимники тили Аллоҳнинг зикри билан банд бўлса, ғамнок қолмас...

Аллоҳнинг ҳузуридаги мукофотдан кўнгли тўқ киши маҳзун бўлмас...

• Дунё торлик қилиб, рўпарангиздаги барча йўллар беркдек кўринган вақтда шуни ёдда тутингки, саодат аслида қўлга киритганларингиз, эга чиққан ютуқларингизда эмаслигини, ҳақиқий саодат Аллоҳга яқинлигингиз миқдори билан ўлчанади!

Шундагина қалбингиз таскин топади...

Шундагина ғамлар арийди...

• Учта нарсани ёдингиздан чиқарманг:

Сизга бирор неъмат туҳфа этилса Аллоҳга ҳамд айтинг;

Ризқингиз озайса Аллоҳга истиғфор айтинг;

• Бирор қийинчиликка дуч келсангиз, "Лаа ҳавла ва ла қуввата илла биллаҳ" ("Куч-қувват фақат Аллоҳдадир"), деб айтинг.

Ҳар куни Аллоҳдан афв ва офият сўрашни унутманг, зотан Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Аллоҳдан афв ва офият сўранглар, чунки, ҳеч кимга иймондан кейин офиятдан яхшироқ неъмат берилмаган", деганлар (Имом Термизий ривояти).

• Салафлар доим учта гапни насиҳат қилишган, улар тилло билан тарозига тортиладиган бўлса тиллодан оғир келадиган гаплардир:

Биринчиси: Кимки ўзи ва Аллоҳ ўртасини ислоҳ қилса, Аллоҳ у билан одамлар орасини ислоҳ қилиб қўяди;

Иккинчиси: Кимки ичини, қалбини ислоҳ қилса, Аллоҳ унинг зоҳирини ислоҳ қилади;

Учинчиси: Кимки охират иши билан машғул бўлса, Аллоҳ унинг дунё ва охират ишини Ўзи ўнглаб қўяди.

Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг "Метин қоялар" китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.

Кичик қизим 5 ёшдан ўтган бўлса-да тунда ўрнини ҳўллаб қўйиш одати ҳеч қолмади. Унинг бу одати йўқолиши учун барча чора-тадбирларни кўрдик. Лекин фойдаси бўлмади. Шифокорлар унинг бу одати саломатлигига алоқадор эмас, балки шунчаки, эркалик сабаб шундай қиляпти деган хулосани айтишди.

Катта қизим 17 ёшда. Унинг ҳам бу муаммодан хабари бор эди. Бирор чора кўришимиз кераклиги ҳақида унга ҳам айтган эдим.

Бир куни ишдан қайтишда одатдагидек, кичик қизимни болалар боғчасидан олдим. Икковлашиб уйга келдик. Эшикдан киришимиз билан димоғимизни маззали таомларнинг хушбўй ифори қитиқлади. Ҳайрон бўлиб меҳмонхонага кирсак, уйда каттагина торт турибди. Катта қизим дастурхонларни чиройли қилиб безатиб, стол ўртасига катта тортни жойлаштириб қўйибди. Худди уйга меҳмон келадигандек ёки қандайдир бир маросим бўладигандек эди. Ошхонадан кириб келган катта қизимдан бунча ҳаракатнинг сабабини сўрасам, у атайлаб кичкина қизим эшитадиган қилиб: “Бу синглимнинг шарофати билан ташкиллаштирилган маросим, дадажон. Энди синглим бугундан бошлаб кечаси ухлаганда жойини хўллаб қўймайди. Шуни байрам қиламиз”, деб жавоб берди.

Мен гап нимада эканлигини тушунган бўлсам-да, ҳайратимни яшира олмасдан катта қизимнинг зукколигига қойил қолдим. Кейин опасининг гапини тасдиқлаб: “Қандай яхши, энди бугундан бошлаб сен жойингни хўллаб қўймайсан”, деб кичкинамизга қувончимни изҳор қилдим.

Энг қизиқарлиси шуки, ўша кундан кейин кизалоғимнинг шу одати йўқолди. Ўша тадбиримиздан кейин қизим бирор марта ҳам тунда бизни безовта қилмади. Катта қизимнинг оқилона тадбири синглисининг ушбу одатдан халос бўлишига катта туртки бўлган эди. Кичик қизим ҳам опасининг ўзи учун қилаётган ҳаракатини кўриб уни янада кучли яхши кўриб қолди. Ҳатто боғчага борганда ҳам ўртоқларига опасининг меҳрибонлиги, оқилалиги ҳақида гапириб берадиган бўлди.

Доктор Абдуллоҳ Муҳаммад Абдулмуътининг

“Фарзанд тарбиясида 700 та сабоқ” китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Камронбек Ислом таржимаси.

Кўпчилик инсонлар баъзи тақиқланган нарсаларга сира эътибор бермайдилар, уларни бузишга ҳам бемалол журъат қиладилар. Бундай даҳшатли касалликка чалинганлар абадий ҳаётда ҳалок бўладилар.

Муолажа услуби

Бундай иллатнинг олдини олиш учун, аввало шубҳали нарсалар ва ҳаракатлардан сақланиш лозим. Чунки шубҳа ҳаромга олиб бориши мумкин. Нўъмон ибн Башир розияллоҳу анҳу айтади: «Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг:

سمعتُ رسولَ اللهِ صلَّى اللهُ عليهِ وسلَّمَ يقول : وأهوى النعمانُ بإصبعَيه إلى أُذُنَيه : إنَّ الحلالَ بيِّنٌ وإنَّ الحرامَ بيِّنٌ وبينهما أمورٌ مُشتبِهاتٌ لا يعلمهنَّ كثيرٌ من الناس فمنِ اتَّقى الشُّبُهاتِ استبرأ لدِينِه وعِرضِه ومن وقع في الشُّبهاتِ وقع في الحرامِ كالراعي يرعى حول الحِمى يوشكُ أن يرتعَ فيه ألا وإنَّ لكلِّ ملكٍ حمًى ألا وإنَّ حمى اللهِ محارمُه ألا وإنَّ في الجسدِ مُضغةً إذا صلُحتْ صلُح الجسدُ كلُّه وإذا فسدتْ فسد الجسدُ كلُّه ألا وهي القلبُ

“Ҳалол аниқ, ҳаром аниқ. Аммо уларнинг ўртасида шубҳали нарсалар бор. Кўп одамлар уни билмайдилар. Ким шубҳали нарсалардан сақланса, дини ва обрўсини сақлабди. Ким тўсиқ атрофидаги чўпонга ўхшаб шубҳали нарсаларга ўралашиб қолса, унга тушиб қолади. Огоҳ бўлингларки, ҳар бир подшоҳнинг чегараси бўлади. Аллоҳнинг Ердаги чегараси У Зот ҳаром қилган нарсалардир. Огоҳ бўлингларки, танада бир парча гўшт бор. Агар у тузалса, бутун тана тузалади. Агар у бузилса, бутун тана бузилади. Огоҳ бўлингларки, у қалбдир”, деганларини эшитганман» (Имом Бухорий, Имом Муслим, Имом Аҳмад, Имом Доримий, Ибн Ҳиббон, Имом Байҳақий ривояти).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ушбу ҳадисда емоқ, ичмоқ, киймоқ, никоҳдаги ва бошқа ҳамма соҳалардаги нарсаларнинг ҳалол бўлиши қоидасини баён қилиб берганлар.

Имом Ибн Арабий раҳматуллоҳи алайҳии айтади: “Биргина ушбу ҳадиснинг ўзидан ҳамма аҳкомларни чиқариб олиш мумкин”.

Имом Қуртубий раҳимаҳуллоҳ эса: “Бу ҳадис ҳалол ва бошқа нарсаларни батафсил равишда ҳамда барча амаллар қалбга боғлиқ эканини ўз ичига олгандир. Шунинг учун ҳам барча аҳкомларни унга солиштириб кўриш мумкин”, деган.

Шунинг учун, қалб жисмга нисбатан подшоҳ кабидир, дейилади. Подшоҳдан яхши амр чиқса, фуқароларга яхши бўлганидек, юракдан яхши ниятлар чиқса, жисмнинг бошқа аъзоларига ҳам яхши бўлади.

Абу Абдураҳмон ас-Суламийнинг
“Нафс иллатлари ва уларнинг муолажаси” китобидан
Даврон НУРМУҲАММАД таржимаси.