muslim.uz
Австралия мусулмонлари қурғоқчиликда фермерларга ёрдам берди
Австралиянинг мусулмон ташкилотлари кучли қурғоқчиликдан азият чекаётган фермерларга кўмак кўрсатди. Бу ҳақда news.com.au интернет нашри.
Azon интернет нашрининг хабар беришича, бир нечта мусулмон ташкилотлари биргаликда мамлакат ғарбидаги Квинсленд штати фермерларига жами 132 той – 33 тонна пичан совға қилган. Хайрия ташкилоти вакили Юсуф Хатрининг айтишича, пичан учун пул йиғишга бутун Австралия мусулмонлари ўз ҳиссасини қўшди.
“Биз ҳар бирига 44 той пичан ортиган учта юк машинасини олиб бордик. Албатта, бу кам, лекин умид қиламизки, фермерлар чорваларини боқиш учун бу пичанларни ўз ораларида адолатли тарзда бўлиб олишади”, – деди у.
ЎМИ Матбуот хизмати
Шаманлик – афсунгарликдир
Тунгус тилидаги «шаман» сўзининг ўзбек тилидаги маъноси сеҳргарликдир. Сеҳргарлик (афсун, магия) – реал натижалар олиш учун илоҳий кучларга таъсир этиш мақсадида бажариладиган амал. У тотемизм ва анимизм билан бир вақтда пайдо бўлиб, у орқали кишилар ўз тотемлари, ота-боболарининг руҳлари билан хаёлан боғланишни амалга ошириб келганлар.
Сеҳргарлик қадим замонда пайдо бўлиб, минглаб йиллар давомида ривожланиб келган. Одатда, афсунгарлик билан махсус одамлар – шаманлар, афсунгарлар шуғулланганлар. Улар орасида, айниқса, узоқ ўтмишда аёллар кўп ўринни эгаллаган. Шаманлар ва афсунгарлар жазавали ва асабий кишилар бўлиб, одамлар уларнинг руҳлар билан мулоқотда бўлишларига, уларга жамоанинг умид ва ниятларини етказиш, уларнинг иродасини талқин қилиш қобилиятига эга эканига ишонганлар. Шаманлар, одатда, маълум ритуал ҳаракатлар орқали – овоз чиқариш, ашула айтиш, рақсга тушиш, сакраш йўли билан ноғоралар ва қўнғироқлар овозлари остида ўзларини жазавага солиб, ўзини йўқотиш, жазаванинг юқори нуқтасига етказиш билан афсунгарлик қилган. Томошабинлар ҳам баъзан ўзини йўқотиш даражасига етиб, маросимлар иштирокчиларига айланиб қолган.
Одатда, шаман маросим охирида бир ҳолатга келиб ҳеч нарсани эшитмай, кўрмай қолган. Шунинг учун унинг руҳлар дунёси билан мулоқоти худди шу ҳолатда амалга ошади деб ҳисобланган. Умуман олганда, маросимлар қисмлардан иборат бўлган. Афсунгарлик жамият талабларидан келиб чиққан ҳолда амалга оширилган. Илоҳий кучлар дунёси билан бундай боғланиш йўли ҳаётда номаълум, олдиндан билиб бўлмайдиган шароитлардан келиб чиққан.
Шу билан бирга, афсунгарлик одамларнинг фикр юритиш, онгини мустаҳкамлашда катта роль ўйнаган. Бу эса диний онгнинг шаклланиш жараёнида муҳим ўрин тутган. Афсунгарлик фикр юритиш ривожланган сари одамга ўз-ўзидан бўладиган, мақсадли йўналишдаги ҳаракатлар натижасида олинадиган эмас, балки илоҳий кучлар афсуни билан боғлиқ бўлган шароитлардан келиб чиқадиган кўриниш деб ҳисобланган. Натижада кўпчилик аниқ ҳодисалар, ҳаттоки алоҳида буюмлар сеҳрли куч эгаси сифатида қабул қилина бошланган.
Сеҳргарлик маросимлари якка ҳолда ёки жамоа бўлиб амалга оширилган. Афсунгарлик мақсадга кўра қуйидагиларга бўлинади:
1) Зарар келтирувчи – ёвуз афсунгарлик. Унинг мақсади кимгадир зарар етказишдан иборат;
2) Ҳарбий афсунгарлик. У душманга қарши (масалан, қурол-аслаҳаларни сеҳрлаш);
3) Севги афсунгарлиги. Ундан «иссиқ» ёки «совуқ» қилиш мақсадида;
4) Тиббий афсунгарлик. Ундан даволаш мақсадида;
5) Об-ҳаво афсунгарлиги. Бу сеҳргарлик туридан ёмғир чақириш ёки шунга ўхшаш об-ҳавони ўзгартириш мақсадларида фойдаланилган. Сеҳргарлик ҳозирда ҳам айрим динларда ва турли халқлар урф-одатларида сақланиб қолган.
Хадичаи Кубро аёл-қизлар
ўрта махсус ислом билим юрти матбуот хизмати
Буюк Набавий кўрсатма
Айрим кишилар оғизларидан нохуш ҳид анқиб туришидан шикоят қилишади. Мутахассислар оғиз бўшлиғининг яллиғланиши, тишларнинг чириши, яхши ўрнатилмаган протезлар, кечаси олинмайдиган сунъий тишлар, милкдан ажралма чиқиши, овқат қолдиқларининг бурмаларда йиғилиши ҳамда тозаликка эътиборсизлик кабиларни бундай нохушликларга сабаб бўлишини таъкидлашади.
Оғиздаги мана шу ёмон ҳиддан қутулмоқчимисиз?
Қуйидаги фикрлар айнан шу муаммони бартараф этишда асқотади деб умид қиламиз.
Шифокорлар ўрганишлар натижасида оғиздан ёмон ҳид келишининг юқоридаги сабаблари қаторида яна бир асосий сабабини аниқладилар. Улар “Оғиздан ёмон ҳид келишига энг кўп сабаб тил юзасидаги қолдиқлардир” дейишяпти. Ушбу қолдиқлар бактериялардан иборат бўлиб, овқат қолдиқларини парчаловчи хусусиятга эга. Ана шу парчалаш жараёнида оғиздан ёмон ҳид келади.
Тиш шифокорлари “Бу муаммонинг ечими – оғизда қолган овқат қолдиқларидан халос бўлишдир” дейишяпти.
Жумладан, АҚШнинг Огайо штатидаги клиникилардан бирининг врачи доктор Филип Шрайден “Тилга қўшимча равишда тишларингни ҳам чўтка ёки ип билан тозала. Шунда соғлик ва тозалик бўлади” дейди.
Бу айтилганлардан маълум бўлдики, тиш билан бир қаторда тилни ҳам тозалаш оғиздаги микробларни ва ёмон ҳидни йўқотиш учун энг афзал йўлдир. Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам бизга айнан шу услубни тавсия қилган эдилар. Келинг, мана бу ҳадисга қулоқ тутайлик:
Абу Мусо розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига кирдим. Мисвокнинг бир тарафи тиллари устида эди”. Имом Муслим ривояти.
Суннати мутоҳҳарадан маълумки, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам тишлари ва оғизларини тозалашга қаттиқ эътибор берар, бир кунда беш мартадан кўпроқ ювардилар.
Стоматологик касалликлар кенг тарқалган хасталиклар сирасига киради. Бу касалликларга шифо бўладиган дори-дармонлар, воситаларни зикр қилиш билан бир қаторда мутахассислар бунга энг яхши даво деб мисвокни эътироф қилишади.
Ўн тўрт асрдан буён ўзининг беқиёс аҳамиятини йўқотмай келаётган шифо услуби, шаксиз мисвок қўллашдир. Мисвок ҳозирги кунда дўконларда (айниқса масжидлар ёнларида) сотилаётган арзон ва ҳаммабоп гигиеник воситадир. Ҳаттоки, ундан олинган махсус тиш пастаси ҳам ўта қулайлиги билан ажралиб туради.
Мисвок ишлатишнинг кўплаб фойдалари бор. Мисвок оғизни покловчи, Парвардигорнинг розилигини топишга ёрдам берувчи, фаришталарни хурсанд қилувчи, кўзга равшанлик бағишловчидир. У ёқимсиз ҳидларни, тишларнинг касалланишини кетказади, тишларни эса оқартиради, милкларни бақувват қилади, таомни ҳазм қилишга ёрдам беради, балғамни кесади, намоз савобини кўпайтиради, Қуръон йўлини тоза қилади, фасоҳатни зиёда қилади, меъдани қувватлантиради, шайтонни ғазаблантиради, яхшиликлар савобини оширади, аччиқни кесади, асаб торларини тинчлантиради, тиш оғриғини босади, оғиз ҳидларини хушбўй этади, жон чиқишини осонлаштиради.
Шундай қилиб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзларининг ўгитлари билан замонавий тиб илмининг стоматология соҳасига бундан ўн тўрт аср муқаддам тамал тошини қўйиб улгурган эдилар.
Абдуддоим Каҳел мақоласи ва
ISLOM.UZ портали маълумотлари асосида
Нозимжон Иминжонов тайёрлади
Олимлар: Саҳрои кабир дунёни очликдан қутқариши мумкин
Science журналида Мериленд ва Иллинойс университетларининг америкалик олимлари томонидан чоп этилган мақолага кўра Саҳройи кабирни улкан воҳага айлантириш имконияти мавжуд бўлиб, бу лойиҳа Ер шарида глобал исишни секинлатиши мумкин. Бунинг учун саҳрода шамол ва қуёш фермаларини ташкил этиш зарур. Бунинг оқибатида эса ҳаво намлиги ва ҳароратига таъсир этувчи омил пайдо бўлади.
Саҳройи кабир муқобил энергия манбааларини ишлаб чиқариш бўйича жуда қулай ҳудуд саналади. Аҳоли ва иморатларнинг камлиги улкан лойиҳаларни амалга ошириш имконини беради.
Саҳройи кабирда ҳаво ҳароратининг пасайиши ва намликнинг ошиши кўп миқдорда ёғингарчиликни келтириб чиқаради. Бу эса минтақада қишлоқ хўжалиги билан шуғулланиш имконини яратади. Лойиҳа минтақа мамлакатлари иқтисодиётини ривожланишига сабаб бўлади.
ЎМИ Матбуот хизмати
“Алҳамдулиллаҳ” калимасининг ҳайратбахш шифоси
Қуръони карим ва ҳадиси шарифда сабр-қаноатли бўлиш ва ғам-қайғуларни мардоновор қарши олиб ҳар доим кўтаринки кайфиятда юриш лозимлиги кўп айтилган. Бунинг ҳикмати шундаки, сабрлилик ва ижобий фикрлаш инсонни даволаш воситаларининг иккитаси ҳисобланади. Қуръони каримда:
|
وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ Албатта, Биз сизларни бир оз қўрқинч ва очлик билан, мол-мулкга, жонга меваларга нуқсон етказиш билан синаймиз. Ва сабрлиларга башорат бер. |
|
الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّـا إِلَيْهِ رَاجِعونَ Улар мусибат етганда: «Албатта, биз Аллоҳникимиз ва, албатта, биз Унга қайтувчимиз», дерлар. |
|
أُولَـئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَـئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ Ана ўшаларга Раббиларидан салавотлар ва раҳмат бор. Ана ўшалар ҳидоят топганлардир (Бақара сурасининг 155-157-оятлари), деб марҳамат қилинган. Замонавий илм-фан тадқиқотлари кўрсатишича, Аллоҳ таолонинг ушбу марҳамати ила собир бўлганларга кўрсатган сабри унинг ўзининг соғлигини мустаҳкамлашга хизмат қилар экан. |
Бернард Женсен “Фан ва иридодиагностика” (кўзнинг рангдор пардаси ҳолатига қараб ташхис қўйиш – муқобил тиббиёт) китобида: “Бугунги врач инсон организми механизми учун энг муҳими, унинг жисми эмас, уни бошқарадиган мияси эканини яхши билади”, деб ёзган эди. Доктор Тед Мортер “Сизнинг соғлигингиз – сизнинг танловингиз” асарида ушбу фактни тасдиқлаб бундаё дейди: “Салбий фикрлар – инсон танасида кўплаб касалликлар келтириб чиқарадиган кислоталар ҳосил қилади. Чунки инсон танаси жисмоний таъсирларга реакция кўрсатгани каби муайян фикрлар сабабли юзага келган салбий ақлий ва ҳиссий зарбага ҳам реакция кўрсатади.
Тадқиқотларнинг кўрсатишича, шифохоналарнинг клиника бўлимида ётиб даволанаётган 70 фоиз беморнинг органик шикояти йўқ. Бу жуда ҳам баланд рақам. Тиббий нуқтаи назардан уларнинг ички органларида касал бўлишга сабаб бўладиган ҳеч нарса йўқ бўлса-да, улар касалликни руҳий шарт-шароитлар юзасидан орттириб олган.
Фрейднинг ўз-ўзини таҳлил қилиш концепциясида саломатлик билан боғлиқ муаммоларни бартараф этишда руҳий томонга кўпроқ эътибор бериш ғояси илгари сурилди. Аммо шуни унутмаслик керакки, инсоннинг жисми ва руҳи бир-биридан ажралмасдир.
Руҳият мия билан боғлиқ. Мия эса орган бўлиб, тананинг бошқа органлари сингари битта озиқ манбаидан озиқланади ва бошқа органлар билан бир хил муаммога мойил бўлади. Мия танамизнинг бошқа аъзоларига ўхшаб калий ва ёғлар ишлаб чиқарадиган тўқималардан фарқли ўлароқ глюкозага эҳтиёж сезади. Натижада мия танада қанднинг кам миқдорда эканидан азият чекади. Фрейднинг фикрича, психоанализ биокимёвий жараёнлар келтириб чиқарадиган шизофренияга ўхшаган касалликларни даволашда асқатмайди. Мия – тана аъзолари фаолиятини мувофиқлаштирувчи бир орган. Шунинг учун инсоннинг ақлий жиҳати унинг жисмоний ҳолатига таъсир кўрсатади. Масалан, тафаккур қилиш ва илм ўрганиш танадаги озуқавий моддаларни, асосан, фосфорни нобуд қилади.
Ҳадиси шарифда: “Паҳлавон деб бошқаларни йиқитганни эмас, ўз нафсидан туғиладиган ғазабига ғолиб бўлган кишига айтилади”, дейилган.
Ушбу ҳадисдан жисмоний қувватнинг калити сабр ва хотиржамлик экани аён бўлади.
Фосфор руҳий сиқилиш ва безовталик сабабли тугаб кетадиган ягона модда эмас. Агар ҳиссиётлар учун жавобгар бўлган асосий аъзо – қалқонсимон без меъёридан ортиқ ишласа, инсонда йод танқислиги кузатилади. Ишдан айрилиш ёки оилавий ажрим ёхуд унчалик севимли бўлмаган бошқа жойга кўчиб ўтиш сабабли танада калий ва натрий етишмаслиги пайдо бўлади. Ҳатто танада қанд миқдорининг кам бўлиши ҳам ҳиссий ҳаяжонни чақиради.
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳар қандай вазиятда ҳам вазминликни сақлаб қолишни маслаҳат берганлар. Аммо биз кўпинча туйғуларимизни бошқара олмай қоламиз ва эҳтиросларга бериламиз. Шунинг учун жуда қаттиқ безовталанган вақтда танадаги қанд миқдори ортиб кетади ва кишини беҳол қилади. “Алҳамдулиллаҳ” калимасини айтиб юриш инсоннинг кайфиятини кўтаради ва соғлигига ижобий фойда беради. Бу сўз кишини хотиржам қилади. Соғлигини қадрлаган одам жотиржам бўлсин ва ортиқча сиқилишлардан ва руҳий зарбалардан сақлансин.
Кутилмаганда юз берадиган руҳий зарбалардан сақланишнинг ягона йўли – Аллоҳ таолога ҳамду сано айтиб, ундан паноҳ сўрашни одат қилишдир. Қачонки инсон ақлий ва жисмоний саломатлик ўртасидаги алоқани эътиборсиз қолдирса, у соғлигини бой берган бўлади. Кўплаб хасталиклар ва муаммолар айнан ана шу муҳим профилактика қилиб юрилмагани сабабли юз беради. Шунинг учун салбий ҳислар таъсиридан қочиб Қуръон ва ҳадис ҳикматларига амал қилиш даркор. Нимангиз бўлса, ҳаммасининг шукронасига “Алҳамдулиллаҳ”, дейишни; бирор ишни бошлашни ният қилсангиз “Иншоаллоҳ” дейишни; бирорта гўзалликни учратиб қолсангиз “Субҳаналлоҳ”, дейишни; сабр-тоқатингиз тугаса ва ўзингизни заиф ва нотавон ҳис қилсангиз “”Астағфируллоҳ дейишни; қийинчиликларга дуч келсангиз “Аллоҳу акбар”, дейишни одат қилинг. Чунки ана шу бешта сўз билан инсон ўзининг соғлигини ҳимоя қилиб, кўплаб касалликлардан шифо топиб юради.
Муаллиф: Сайда Хайат
Таржимон: Дамин ЖУМАҚУЛ