muslim.uz

muslim.uz

Ҳурматли юртдошлар! Муслим. уз портали жамоаси томонидан ҳаюртларимизнинг Умра ибодатлари онлайн олиб берилади. Сизга маълумки, олдинроқ умра амалларини адо этиш учун Саудия Арабистонига жўнаб кетган зиёратчиларимиз ибодатларини давом эттиришаётгани ҳақида хабар берган эдик.
Мана шундай улуғ сафарда muslim.uz сайтининг бир гуруҳ ижодкорлари ҳам юртдошларимиз ибодатларини ёритишда жонбозлик кўрсатишмоқда. Шу кунга қадар тўртта тўғридан-тўғри эфир амалга оширилди.
Эртага ижодкорларимиз, Маккаи мукаррама шаҳридаги Арафот, Мино, Муздалифа, Жамарот водийлари ҳамда Савр, Нур тоғларини, Ҳиро ғорини зиёрат қилиш жараёнларидан лавҳаларни онлайн эфирга узатишга ҳаракат қилишади.
Шундай экан азизлар, эртага 21 февраль куни muslim.uz сайти ва унинг ижтимоий тармоқларини кузатсангиз, умрачиларимизнинг табаррук жойлардаги зиёратларидан сиз ҳам баҳараманд бўласиз деган умиддамиз, иншооллоҳ.


Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати

2016 йил Бихара штати SRIни кенгроқ амалга жорий этиш учун 50 млн. АҚШ доллари ажратмоқчи бўлди. Бунинг учун қўшимча ёрдам топиш чораларини ҳам излади.  Вазирлик вакили фермерларни бу методга қўшимча ўқитиш зарурати ҳақида гапирар экан, “Бизнинг бу борадаги энг катта муаммомиз – одамлар бу методни ўрганишга чанқоқ, аммо ўқитувчилар етишмаётир”, деди.

SRIга ўхшаган агроэкологик метод ўз натижасини кўрсатиб ҳосилдорлик рекорд даражасига етиб турган паллада Европадаги давлат ташкилотлари  ва фондлари ана шу самарали методни қўллаб-қувватлашга сира ҳам шошилмади, ҳозир ҳам шошилаётгани йўқ. Чунки ўша давлатларнинг биотехнологик компаниялари эса жаҳонни очликдан қутқаришнинг ягона воситаси сифатида генетик модификация (ГМО) сифатида пестицидга қарамликни фаоллик билан илгари сурмоқда.

Боз устига генетик модификацияланган организмлар атрофида ҳар доим шовқин кўтарилиб туради. Ўтган уч ўнйиллик ичида ГМО устидан ўтказилган тадқиқотларга миллиардлаб доллар сарфланганидан сўнг сунъий шароитда ўстирилган трансген экинлар гўёки ҳосилдорликнинг ошишига умид уйғотмоқда. Айни чоқда ГМО учун гербицидларнинг қўлланиши тез суръатларда ошиб бораётир. Чунки уларнинг аксари жуда кўп миқдордаги химикатларга чидамлиликка лойиҳалаштирилган. Бу тасодифий ҳодиса эмас, ахир трансген уруғларни жаҳон миқёсида етиштирувчилар пестицидларни ишлаб чиқарувчи компаниялардир.

 Бугунги кунда кичик фермерлар дунё бўйича 80 фоиз қишлоқ хўжалик маҳсулотларини етиштиради. Ҳиндистон қишлоқларида яшовчи Сумант Кумарга ўхшаган фермерлар эса янги, оммавий “яшил инқилоб”ни амалга ошириб, дунё аҳолисини ростакамига боқишга қодир бўлган методни намойиш этди.

***                                  

Эътибор қилган бўлсангиз, юқорида биотехнологик компаниялар ва ГМОлар ҳақида ҳам гап борди. Генетик модификацияланган организмлар ҳақида сўз юритишдан олдин уларни етиштирувчи компанияларнинг энг пешқадами ҳақида икки оғиз сўз:

 Ўтган аср сўнгларида дилбар шоиримиз, марҳум Муҳаммад Юсуф бир шеърида:

Бир куни ажойиб замон келади,

Танкалар далада пахта теради –

 дея самимий орзусини ифода этган эди. Замоннинг зайлини қарангки, унга илҳом бағишлаган ана шу олийжаноб туйғу ҳаётда бўлган ҳам экан-у, аммо, таассуфки, вазият у орзу қилгандек самимиятга йўғрилмасдан бошқачароқ, яна ҳам аниқроғи, ғаразлироқ тарзда кечган экан. Буни “Монсанто” компанияси фаолияти тасдиқлайди.

Монса́нто – биотехонологик ўсимликлар етиштириш бўйича дунёдаги энг пешқадам трансмиллий компания. Асосий маҳсулотлари – жўхори, соя, пахтанинг модификация қилинган уруғлари, шунингдек, дунё бўйлаб кенг тарқалган “раундап” номли гербициддир.

Компанияга ўттиз йилдан ортиқ доришунослик соҳасида ишлаган Жон Франсис Куини 1901 йил асос солган ва уни турмуш ўртоғининг қизлик фамилияси билан “Monsanto” деб атаган. 1928 йил компания бошқаруви унинг ўғли Эдгар Монсанто Куини қўлига ўтган. 2013 йилда компанияда 21900 ходим ишлаган. Ўша йилда компаниянинг айланма обороти 14,861 миллиард АҚШ долларини; йиллик соф фойдаси 2,482 миллиард долларни ташкил этган.

“Глифосат” деб аталган Roundup – маркали гербицидни «Монсанто» ходимлари ихтиро қилган ва 1970 йилларда бозорга чиқарган.

 2005 йилнинг март ойида “Монсанто” сабзавот ва мевалар уруғини етиштиришга ихтисослашган йирик уруғчилик компанияси “Seminis”ни ўз таркибига қўшиб олади. 2007-2008 йиллар ичида дунёдаги 50 та уруғчилик компаниясини “ютиб” юборади ва бу иши учун жиддий танқидга учрайди. Жамоатчилик ва ОАВ уни биоқароқчилик ва сайёранинг биотурланишига хавф солаётганликда айблайди.

1960 йилларда “Монсанто” ишлаб чиққан ўсимликларни дефолиация қилишда қўлланиладиган «Агент Оранж»  Вьетнам урушида кимёвий қурол сифатида ишлатилади. Бунинг учун 1984 йил компания америкалик Вьетнам уруши ветеранларига компенсация тўлашга мажбур бўлади. Вьетнам жамоатчилик вакиллари тарқатган хабарга кўра, диоксиндан заҳарланган уч миллион вьетнамликнинг бир миллиондан ортиқ авлоди 2008 йилга келиб, ўн саккиз ёшида туғма ногирон бўлиб қолган. Аммо компания вьетнамлик жабрдийдаларга компенсация тўлашдан бош тортган. Ўша кезларда компаниянинг Аннистон шаҳрида жойлашган заводи АҚШнинг полихлор бифенил ишлаб чиқариш бўйича энг катта заводи ҳисобланган. Завод қирқ йил давомида шаҳар ичидан оқиб ўтадиган дарёга заҳарли чиқиндиларини оқизиб келган. Бунинг оқибатида шаҳар аҳолиси ёппасига ўла бошлаган. 2002 йил суд “Монсанто”га шаҳардаги заҳарланиб ўлганлар оиласига ҳамда касалликка чалинганларга 700 миллион доллар компенсация тўлашни юклаган. Даъвогарлар шаҳар аҳолисидан 20 000 киши эди.

1982 йил “Монсанто”нинг бир гуруҳ тадқиқотчилари (Robb Fraley, Robert Horsch, Ernest Jaworski, Stephen Rogers) фанда биринчилардан бўлиб ўсимликларнинг генетик трансформациясини амалга оширди. Ана шу ихтироси учун 1998 йил АҚШнинг Технология учун миллий медали билан тақдирланди.

1987 йил “Монсанто” илк бора генетик модификация қилинган ўсимликларни дала шароитида тажриба қилиб кўрди.

1996 йил қишлоқ хўжалиги учун муҳим бўлган соя ва пахтанинг генетик модификация қилинган уруғи жаҳон бозорига илк дафъа олиб чиқилди. 

“Монсанто” – кўп йиллик тадқиқотлари натижасида маълум маънода инсон ва ҳайвон организмига зарари бўлмагандек кўринаётган маҳсулотлар етиштиришга эришган бўлса-да, ҳар доим генетик модификацияга қарши бўлганлар танқидига учраб келади. Чунки  компания етиштирган маҳсулотлар инсонларга ҳозирча зарар етказмаётгандек кўринаётгани уни буткул зиёнсиз деб хулоса чиқаришга асос бўла олмайди. Шу боисдан вақти-вақти билан дунё миқёсида компания сиёсатига қарши намойишлар бўлиб турибди. Жумладан, 2013 йилнинг 25 майида “Монсанто” компанияси ва унинг ГМОларига қарши бўлиб ўтган намойишда 52 мамлакатнинг 436 шаҳридан 2 миллион одам иштирок этди. 2014  йилда ҳам худди шундай намойиш ўтказилди (https://ru.wikipedia.org/wiki/Monsanto_Company).

2015 йил Халқаро ракни ўрганиш агентлиги глифосат (“раундап” номли бутун дунё бўйича қўлланиладиган гербицид) моддаси устидан ўтказилган тадқиқот натижасини эълон қилди. Тадқиқот ишида бу модда 700 хилдан ортиқ, озиқ-овқат маҳсулоти таркибида мавжуд экани, бу рўйхатда нон ҳам борлиги маълум бўлди. Ҳайвонлар устида ўтказилган тадқиқотлар глифосат ДНКда мутация чақириши, хромосомаларни зарарлаши, рак пайдо бўлишига шароит яратишини кўрсатди. Компания буни рад этиб, “Агар ундан тўғри фойдаланилса,(?) инсон саломатлигига зарар етказмайди”, деди.

 

(Давоми бор)

Дамин ЖУМАҚУЛ

ЎМИ Матбуот хизмати

Муқаддас қадамжолар, зиёратгоҳлар, масжидлар ва қабристонларни ободонлаштириш ишларини самарали ташкил этиш тўғрисидаги Ҳукумат қарори қабул қилинди. Бу ҳақда Адлия вазирлигининг “Ҳуқуқий ахборот” каналида хабар берилган. 

Қарорга асосан қабристонлар жойлашган ҳудудларда диний маросимларни (жаноза, марҳумларни хотирлаш) ўтказишга мўлжалланган махсус жойлар ташкил этилади. 

Муқаддас қадамжолар, зиёратгоҳлар, масжидлар ва қабристонларни ободонлаштириш ишлари учун маҳаллий бюджетларига 3 миллиард сўмдан маблағ ажратилади. 

Реконструкция қилиш ва таъмирлаш талаб этиладиган эски масжидлар рўйхати шакллантирилади ҳамда улар Ўзбекистон мусулмонлари идораси ҳузуридаги Муқаддас қадамжоларни сақлаш ва обод этиш хайрия жамоат фонди ҳамда ҳомийлар ҳисобидан 2018-2019 йиллар давомида реконструкция қилинади ва таъмирланади. 

Шунингдек, ёшларни юртимиздаги муқаддас қадамжолар, зиёратгоҳлар, масжидлар ва қабристонларни обод қилиш ҳамда уларда муқаддас масканларни қадрлаш, сақлаш ва аждодлар хотирасига ҳурмат-эҳтиром кўрсатиш туйғуларини тегишли фанлар машғулотлари ҳамда маънавий-маърифий тадбирлар ўтказиш орқали шакллантирилиши белгиланди. 

Қарорда белгиланган ишларни амалга ошириш мақсадида муқаддас қадамжолар, зиёратгоҳлар, масжидлар ва қабристонларни ободонлаштириш, бажарилган ишларни назорат қилиш ва ҳисоботларни тақдим этишга доир чора-тадбирлар дастури тасдиқланди. 

ЎМИ Матбуот хизмати

Абдулла Қодирийдан нафақат буюк асарлар, балки улуғ адибдан ўз қўли билан яратган боғ, эскизларини Петербургдан келтириб қурдирган уй, шийпон ва кўпгина ёдгорликлар ҳам мерос қолган. 

Тошкентнинг Cамарқанд дарвоза маҳалласида ўзбекча, эскича ҳовли бор. Ҳовли ташқарисида бир туп ёнғоқ, уни Абдулла Қодирийнинг онаси Жосият ая эккан. Бу ёнғоқ қандай кунларга гувоҳ бўлмаган, унинг соясида не-не буюк адиблар гурунг қилмаган дейсиз: Садриддин Айний, Алексей Толстой, Чўлпон... Яна у қанчадан қанча аччиқ кунларга ҳам гувоҳ бўлган: Қодирийни кишанлаб олиб кетганларига, Қодирийнинг фарзанди Ҳабибулла қўлига ҳам кишан солганларига, файзли ҳовлини чўчқахонага айлантирганларига жимгина гувоҳ бўлган бу азим ёнғоқ. 

IMG_2572.JPG

 
1956 йилда Қодирий номи оқланди, чўчқахона ва файтунлар тураргоҳига айлантирилган ҳовли Қодирий фарзандларига қайтарилди, аммо унга музей мақоми берилмади. 

Уй аслида музей тугул катта маданий даргоҳга айлантиришга арзиса-да бу ишларга ҳеч ким бош қўшмади. 

1989 йил Абдулла Қодирийнинг фарзанди Маъсуд Қодирий отасининг 95 йиллик юбилейида уни ёд этиш учун йиғилган зиёлилардан яна уйни музейга айлантиришни сўраб, илтимос қилади, аммо яна натижа йўқ. 

1994 йилда яна бу иш кўтарилади, бироқ бугунги кунда у ерда яшаб келаётган миллат фидойисининг авлодларини бошқа уйга кўчириш масаласи кўндаланг бўлиб, масала яна чала қолади. 

IMG_2579.JPG
 
Музейни ташкил этиш бўйича бир неча ташкилотларга хат билан чиққан, олдимизга бир сумка хатлар уйимини қўйган Хондамир Қодирий шундай дейди: “Абдулла Қодирий уйини музейга айлантириш масаласи бўйича ўтган йили февраль ойида хат ёзиб Президент девонига мурожаат қилдик. Девондан бу иш Ёзувчилар уюшмасига тегишли экани ҳақида хат келди ва ушбу масала юзасидан уюшмага чиқишимиз сўралди. Биз, Қодирийлар авлодидан 25 нафар киши имзо чекиб уюшма, Маданият вазирлигига мурожаат қилдик. Аммо масала ҳал бўлмади. 

Вазирлик Абдулла Қодирийдек буюк адибимиз уйини музейга айлантиришда “катта маблағ” талаб этилишини ва бу ишдаги айрим ҳолатлар вазирлик ваколатидан ташқари эканлигини важ қилиб кўрсатади. Хатдан қисман келтирамиз: 

“Уй-музейи ташкил қилиш учун уй ҳудудини асл ҳолатига келтириш керак, бу эса, ўз навбатида, катта маблағни талаб этади... 

Шунингдек, уй-музейи ташкил этиш учун А.Қодирийнинг оила аъзоларини бошқа уй-жой билан таъминлаш масаласи Маданият вазирлигининг ваколат доирасига кирмаслигини ва бу масала Тошкент шаҳар ҳокимлиги томонидан ҳал этилиши мумкинлигини маълум қиламиз.” 

Хатда яна вазирлик музей ташкил этиш учун, экспонат ва инвентарлар етишмасилигини ҳам сабаб қилиб кўрсатилган. Маданият вазирлигининг ушбу “маданият”ли жавобига К.Акилова имзо чеккан. 

Адибнинг невараси Хондамир Қодирийнинг маълумот беришича, Адабиёт музейида Қодирийга тегишли экспонатлар мавжуд бўлиб, Қодирий уй-музейи ташкил этилса бу ёдгорликлар адиб ҳовлисига қайтарилишини маълум қилган. Уйда ҳозирда авлодлар томонидан адибга тегишли бўлган бир-қанча буюмлар сақланмоқда. 

IMG_2609.JPG
 
Маданият вазирлигининг маблағ ва экспонатни баҳона қилишидан ташқари у таклиф этган янгилик янаям кишини таажублантиради. Хатга кўра, Қодирийга тегишли буюмларни келажак авлодга бутун ҳолда етказиш учун Тошкентда барпо этилган Ёзувчилар уюшмасидан алоҳида бўлим ажратиб унда мазкур буюмларни сақлаш мақсадга мувофиқ бўлар экан. 

Қодирийнинг ўз қўллари билан яратган боғлари-ю, қурган шийпонлари қолиб, унинг табаррук ҳовлисидан воз кечилиб, уюшмадан хона ажратиш кулгили эмасми? 

ЁЗУВЧИЛАР УЮШМАСИ НИМА ДЕЙДИ?

Ёзувчилар уюшмаси раиси ёрдамичиси, Бахтиёр Ҳайдаров:
 

– Абдулла Қодирийнинг уй-музейини ташкил этиш менинг назаримда чорак аср кечиккан масалалардан бири. Ватанимизни ўтган кунларини эслаш, келажак авлодларга етказишда Абдулла Қодирийнинг уй-музейи жуда катта ёрдам қилган бўлар эди. Қодирийнинг миллат тарбиясидаги ўрни ҳам беқиёсдир. 

Қодирийнинг бугунги кундаги авлодлари уйни музейга айлантириш борасида хат билан мурожаат қилмаган ташкилотнинг ўзи қолмаган. Бу борада шаҳар ҳокимиятига ҳам бир неча бора чиқилган. Аммо мутасадди ташкилотлар “...Бизнинг ваколат доирамизга кирмайди”, жавоби билан қутулиб қолаверишган. Савол туғилади, хўш, уй-музейни ташкил этиш қайси ташкилот зиммасида. Бу ишни амалга ошириш учун қайси идора тегишли вазирлик ва ташкилотлар бошини бирлаштириб иш бошлаши лозим?  
 
 
“САМАРҚАНД ДАРВОЗА” МАҲАЛЛАСИ БУЗИЛИШ АРАФАСИДА

Абдубосит Миррасулов, 

“Самарқанд дарвоза” маҳалла фуқаролар йиғини раиси: 

– “Самарқанд дарвоза” маҳалласи бузилиш арафасида. Маҳалламиз, “Термиз” кўча томонидан бузилиб келмоқда. Кичик, эски уйлар ўрнига 9-12 қаватли уйлар қурилиши бошланмоқда. “Термиз” кўчасидан кираверишда буюк адибимиз Абдулла Қодирийнинг уйларига чиқилади. Бундан бир йил аввал, ҳокимиятдан комиссия вакиллари келиб, Қодирий уйи атрофлари бузилиши кераклиги, аммо адибимизга дахлдор жойлар атрофи боғ, кўкаламзор қилиниб ўралган ҳолатда уйларини сақлаб қолиш кўзда тутилганини маълум қилган эди. Мен ҳам албатта, Қодирийнинг мухлиси, ватандоши сифатида уйларини “уй музейи”га айлантириш тарафдориман. Қодирийнинг ҳозирги авлодлари яшаётган ҳовли кўп қаватли уйлар орасида қолиб кетиши ҳам ҳунук бўлади. Унинг атрофини кенгроқ олиб, боғли жой қилиш, зиёратгоҳга айлантириш керак. Бу фикрлар ҳам Тошкент шаҳар ҳокимлигидан келган комиссия томонидан айтилган эди. Аммо бу ҳақда баённома тузилиб, амалий ишлар бошланганидан хабарим йўқ. Бир неча йилдан бери мазкур маҳаллада раис бўлиб ишлаб келаман, адибимиз ҳовлиларини суриштириб, сўраб чет-элдан, ўзимиздан зиёратчилар келиб туришади. Шундай вазиятларда Абдулла Қодирийнинг ҳовлилари музейга айлантириб, обод қилинмаганидан ҳижолат бўламиз. 

Кўпгина адабиётшунослар, журналист ва ёзувчилар, адабиёт ихлосмандларининг фикрича Абдулла Қодирий уйини нафақат уй-музейи балки, маданият марказига айлантириш мумкин. Бунинг учун ҳовлининг майдони катталиги, Қодирийга дахлдор бўлган ва ҳозиргача сақланиб қолган табиат манзаралари мавжудлигини сабаб қилиб кўрсатиш мумкин. Қолаверса, Қодирий даврида бу ҳовлида кўпгина ўша даврнинг етук зиёлилари рус, қирғиз, тожик, қозоқ ёзувчилари бу даргоҳга ташриф буюриб, адабиёт гурунгларини уюштирган. Миллатимиз қаҳрамонидан қолган ушбу табаррук ҳовли тез орада маданият марказига айланади деган умиддамиз. 

Анора Содиқова, журналист 
 

“Muslim.uz” вакиллари томонидан Умра зиёрати давомида намойиш этилган онлайн видеолавҳаларини кўриш имкониятингиз мавжуд. Бунинг учун қуйидаги ҳаволалар орқали ўтинг. 

Харами шарифда ҳожиларимизнинг ибодатларини онлайн кузатинг. 

1-видеолавҳа:

2- видеолавҳа:

3- видеолавҳа:

4- видеолавҳа:

Бизни кузатишда давом этинг! Умра зиёратидан онлайн эфирларимизни кузатиб боринг.

 

ЎМИ Матбуот хизмати

Видеолавҳалар

Top