Дунёга машҳур 50 ёшли хонанда Жанет Жексон ва унинг турмуш ўртоғи қатарлик миллиардер Вассам ал-Ман январ ойининг бошида ўғил фарзандли бўлишган эди.

Яқинда Жанет Жексон ва Вассам ал-Ман ўз фарзандларига атаб ақиқа маросимини ўтказишди. Ушбу ақиқа маросими, гўдакнинг отаси Вассам ал-Ман бошчилигида ўтказилди.

Маълумот учун, Жанет Жексон ва Вассам ал-Ман ўз фарзандига Исо деб исм қўйишди.

Илҳом Маърупов

тайёрлади.

Саудия Арабистонида ўтказилган Ислом тараққиёт банкининг 316-йиғилиши доирасида Ислом ҳамкорлик ташкилоти (ИҲТ)га аъзо давлатларнинг бир қатор мамлакатларидаги лойиҳаларни молиялаштирган 853 миллион доллар миқдорда маблағ ажратиш тасдиқланди. 

 Гвинея Республикасида йўл қурилиши лойиҳаси учун 208 млн. БАА да қуёш энергетикаси лойиҳасининг учинчи босқичини амалга ошириш учун 170 млн. Баҳрайнда альюмин заводи учун 105 млн. Марокашда қишлоқ тараққиёти лойиҳаси учун 94 млн. Сенегалда безгак касаллигига қарши кураш учун 92,3 млн. Тогода йўл қурилиши учун 91,5 млн. Жибутида давлат шифохонаси қурилиши учун 60 млн. Чадда қуёш энергетикасини ривожлантириш учун 8 млн ва бошқа шу каби лойиҳаларга йўналтирилиши кўзда тутилган. 

 Маълумот ўрнида, Ислом тараққиёт банки ҳижрий 1395 йили Шаввол ойининг 15-санасида, милодий 1975 йилнинг 20 октябрида Саудия Арабистонида ташкил топган бўлиб, бош мақсади – Ислом ҳамкорлик ташкилотига аъзо давлатлар иқтисодиётини ривожлантиришга кўмаклашиш, ижтимоий муаммоларни ҳал этиш, шунингдек аъзо давлатлар ўртасидаги муносабатларни мустаҳкамлашдан иборатдир.  

ОАВ манбалари асосида

Зоиржон СОДИҚОВ

тайёрлади

Эътиқод борасида ёшлар онгини тўғри шакллантириш ва жамият маънавиятини бузғунчи ақидалардан ҳимоялаш доимо энг долзарб вазифалардан бўлиб келган. Албатта бунда ота-оналар асосий ўрин тутади. Афсуски, айрим ота-оналар бола тарбиясида  бепарволик қиладилар. Улар шахсий юмушлари, кўча-куйдаги улфатлари, моддий маблағ тўплашни биринчи ўриндаги вазифаю, оила аъзоларининг ахлоқий ва маърифий тарбиялари билан шуғулланишни иккинчи даражали иш ўрнига қўйишади.

Ўтган асрдаги мутафаккир олимимиз Абдулла Авлоний таъбири билан айтганда, “Тарбия биз учун ё ҳаёт – ё мамот, ё нажот – ё ҳалокат,  ё саодат – ё фалокат масаласидир”. Расулуллоҳ (саллоллоҳу алайҳи ва саллам) умрларининг охирида ўзларидан кейин залолат йўлидан борадиган етмиш иккита фирқа пайдо бўлишидан огоҳлантирган эдилар. Бу сўзлар ўтган ўн тўрт аср давомида тасдиғини топди. Ана шу фирқа ва оқимларнинг айримлари Исломнинг илк асрларида юзага келган бўлса, ХХ ва ХХ1 асрларда ҳизбут-таҳрир, нурчилар, салафийлар, жиҳодчилар, такфирчилар ва ҳижратчилар каби ўнлаб адашган оқим ва йўналишлар пайдо бўлиб, дунёда бузғунчилик, турли низо ва қонли тўқнашувлар келиб чиқишига сабаб бўлмоқда.

Сўнгги вақтларда ёшларимизни турли ёт ғоялар билан эътиқодини бузиб йўлдан уришга қаратилган ҳаракатларни гувоҳи бўлмоқдамиз. Айниқса, гўёки барча мусулмонлар ҳозир қуролли тўқнашувлар кетаётган мамлакатларга “ҳижрат” қилишлари ва қўлида қурол билан “жиҳод” қилишлари фарз эмиш. Бундай сохта даъволарнинг пуч эканини тасдиқлаш ва аҳолини хусусан, ёшларни улардан асраш мақсадида ушбу тушунчаларга изоҳ бериб ўтсак. Юртини, ота-онани ташлаб, ўзга элларда сарсон-саргардон юриш, ўзи каби манқурт шахслар билан бирлашиб, киндик қони тўкилган юртига қарши қурол кўтариш ислом таълимотига зид иш ҳисобланади.

“Ҳижрат” сўзи луғатда бирор нарсадан ажраш, шариатда эса, Муҳаммад (саллоллоҳу алайҳи ва салам)нинг Маккани тарк этиб, Мадинага боришига қиёсан қўлланилиб, диний экстремизм оқим етакчилари тинч давлатда яшаб келаётган ёшларни хориждаги жангариларнинг лагерларига жўнатиб, “ҳижрат қилмаган диндан чиқади, ҳижрат учун мусулмонга ота-онанинг рухсати шарт эмас”, каби сохта иддаолар билан алдамоқда.

“Ҳижрат” ҳақида Имом Бухорий ривоят қилган ҳадисда: Расулуллоҳ (саллоллоҳу алайҳи ва салам) “Қўли ва тили билан ўзгаларга озор бермаган киши мусулмондир. Аллоҳ таоло ман этган нарсалардан қайтган киши Худо йўлида ҳижрат қилган кишидир”, деганлар. Ибн Умар (разияллоҳу анҳу)дан ривоят қилган ҳадисда эса Расулуллоҳ (с.а.в.) ҳузурларига бир киши келиб: “Эй, Аллоҳнинг Расули, мен ота-онамни йиғлаган ҳолда ташлаб, ҳижрат қилиш учун сизнинг ҳузурингизга келдим”, деди. У зот эса, “Ота-онанг олдига қайтиб, уларни қандай йиғлатган бўлсанг, шундай кулдиргин”, деб жавоб бердилар (Абу Довуд ривояти).

Пайғамбар Муҳаммад (с.а.в.) ва у зотдан кейин мусулмон давлатларини бошқарган хулафои рошидинлар ўзга юртларда яшаётган мусулмонларни ҳеч қачон мусулмон давлати ҳудудига кўчиб келишларига даъват қилмаган ва уларнинг ўз юртларида яшашини рад этмаганлар.

Юқоридаги далиллардан мусулмонлар учун кенг имкониятлар очиб берилган юртимиздан “ҳижрат” қилинмаслиги ҳақидаги қатъий хулоса чиқади.

“Жиҳод” сўзи араб тилидан таржима қилинганда “ғайрат қилмоқ”, “ҳаракат қилмоқ”, “интилмоқ”, “зўр бермоқ”, “бор кучини сарфламоқ”, “курашмоқ”, “меҳнат қилмоқ” каби маъноларни ифодалайди.  Ислом тарихини чуқур ўрганган мутахассис олимлар, тарихда юз берган ҳар қандай жиҳод, фақатгина, мудофаа мақсадида олиб борилганини таъкидлайдилар. Бу борада замонамиз уламолари бундай дейдилар: “Агар “жиҳод” ислом давлатини қуриш учун ёки инсонларни динга киришга мажбурлаш учун жорий этилганида эди, Расулуллоҳ (с.а.в.)нинг ўзлари бу борада намуна кўрсатган бўлур эдилар. Яъни, у зот биринчи бўлиб Маккадаги мушрикларнинг катталари билан урушган ислом давлатини барпо этиш учун жиҳод эълон қилган бўлардилар. Бироқ Пайғамбаримиз (с.а.в.) бундай йўл тутмадилар. Аксинча, мусулмон жамияти тинч йўл билан, табиий равишда юзага келгач, душман мусулмонлар яшаб турган юртига бостириб келганда ёки бостириб келиши аниқ бўлганда мусулмонларнинг ҳимояси учун жиҳодга чиққанлар. Барча Ислом уламолари бу ердаги жиҳод мудофаа учун бўлганлигини таъкидлашади.

Бугунги кунда диёримизда нафақат, мусулмонлар, балки бошқа дин вакиллари ҳам эмин-эркинликда ҳаёт кечирмоқдалар. Мусулмонлар ислом арконларини бажариш имконига эга бўлса, Рамазон ва Қурбон ҳайитлари дам олиш куни, деб белгилаб қўйилган бўлса, ҳар йили минглаб ватандошларимиз муқаддас ҳаж ва умра зиёратларини амалга оширишда давлат ўзи бош бўлиб турган бўлса, бундай диёрдан, ўзи туғилиб ўсган Ватанидан қандай қилиб ҳижрат қилиш мумкин?! Ватанни ҳимоя қилиш нақадар улуғ савоб, ҳар бир мусулмоннинг зиммасидаги фарзи ҳисобланса, унга ҳиёнат қилиш, қурол билан бостириб келиш шу қадар катта гуноҳ, энг олий жазога лойиқ жиноят ҳисобланади.

 “Жиҳод” сўзи луғатда киши ўзининг бор имкониятини ишга солиб, бирор ишни бажаришга ҳаракат қилиши маъносини англатади. Мисол, шаръий масалаларни ечишда бор имконини ишга солиб ҳаракат қилган йирик олимлар “мужтаҳид” деб аталган. Улар шаръий илмларда “жиҳод” қилишган. Алоҳида таъкидлаб айтиш лозимки, “жиҳод” сўзи луғатда уруш маъносини англатмайди. Асосан, уруш маъносини англатиш учун араб тилида қитол сўзи ишлатилади.

Ислом дини таълимотининг истилоҳида жиҳод асосан уч хилдир:

Биринчиси – нафс билан курашиш, яъни нафснинг измига юриб, гуноҳ ва жиноий ишларга қўл урмаслик.

Иккинчиси – шайтон билан курашиш, яъни шайтоннинг васвасаларига учиб, ҳаром ва таъқиқланган ишларга қўл уришдан сақланиш.

Учинчиси – босқинчилар билан жанг қилишдир.

Пайғамбаримиз (саллоллоҳу алайҳи ва салам) ота-онанинг хизматини қилиб, розиликларини олиш ҳам жиҳод турларидан эканини таъкидлаганлар. Уламолар саводсизлик, қашшоқлик, айрим юқумли оғир касалликларга қарши жонбозлик курашишни ҳам жиҳод турларидан, деб ҳисоблаганлар. Мазкур мисоллардан хулоса қиладиган бўлсак, инсоният манфаати йўлида, ахлоқимизни яхшилаш йўлида қиладиган саъй-ҳаракатларимиз ҳам жиҳоднинг савобларига тенг солиҳ амаллардан эканини англашимиз мумкин.

Ҳозир эса бузғунчи тоифалар ўзлари илгари сураётган ёвуз мақсадга эришиш учун янги “жиҳод” турларини ўйлаб топишган. Улар “жиҳод – муқаддас уруш” деган тушунчани тарғиб қилиб, айбсиз одамларнинг ноҳақ қони тўкилишига сабабчи бўлишмоқда. Машҳур уламо, марҳум Муҳаммад Саид Рамазон Бутий бундай бузғунчи тоифаларнинг қилмишини қоралаб бундай дейди: “Улар бир вақтнинг ўзида бирор айби йўқ мусулмонларни кечаси бўғизлаб кетишни “шариат рухсат берган иш”, дейдилар. Улар оддий йўловчилар тўла самолётни ичидаги айбсиз инсонлар билан қўшиб портлатиб юборишни ҳам “шариатда бориш”, дейдилар. Ҳар ким кўзларини юмиб, Расулуллоҳ (с.а.в.) бугун орамизда юрибдилар, деб хаёл қилсин. Ул зот шундай разил ишларга рози бўлармидилар?”.

Аллоҳ таоло ватанимиз тинчлигини, осмонимиз мусаффолиги ва сарҳадларимиз дахлсизлигини сақлаб, эътиқодимизни соғлом, ақидамизни тўғри қилсин. 

Аминжон Исмоилов,

Сирдарё вилояти Сирдарё тумани бош имом-хатиби

 (Жума мавъизалари асосида тайёрланди).

Тошкент вилояти маънавият ва маърифат маркази мажлислар залида Тошкент вилояти имом-хатибларининг 2016 йил якунлари таҳлили ва 2017 йил режаларига бағишланган умумий йиғилиши бўлиб ўтди. Тошкент вилоят бош имом-хатиби раислигида ўтган йиғилишда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита бўлим бошлиғи Муҳаммадбобур Йўлдошев, Ўзбекистон мусулмонлари идораси бўлим мудири Муҳаммадназар Қаюмовлар иштирок этдилар.

Кун татибидаги масалалар юзасидан Ўзбекистон мусулмонлари идорасиининг вилоят вакили Х.Турматов ўз ахборотида ютуқлар ва камчиликлар ҳақида батафсил тўхталиб ўтди.

Шундан сўнг Янгийўл, Оҳангарон, Қибрай, Зангиота, Паркент, Бўстонлиқ, Чиноз, Бекобод туманлари бош имом-хатибларининг ҳисоботлари тингланди. Иш фаолияти давомида йўл қўйилган камчиликларни бартараф этиш юзасидан фикр-мулоҳаза ва таклифлар билдирилди.

Сўзга чиққанлар янги 2017 йилда ҳар бир имом-хатиб иш фаолияти самарадорлигини ошириш, меҳнат-интизомига қатъий риоя этиш,  турли тадбирлардаги маърузалар таъсирчанлигини янада кучайтириш, ёшлар тарбиясига алоҳида урғу бериш, фаолиятга оид чиқарилган буйруқлар ижросини ўз вақтида таъминлаш, ёнғин хавфсизлиги қоидаларига тўлиқ амал қилиш бўйича келгусида қилинадиган ишлар юзасидан зарурий тавсия ва кўрсатмалар бериб ўтишди.

Йиғилиш сўнгида 2017 йилда амалга ошириладиган чора-тадбирлар режаси белгилаб олинди.

Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг

Тошкент вилояти вакиллиги

Ислом дини инсоният ҳаётининг фаровонлиги, унинг моддий ва маънавий камолотига сабаб бўлувчи амалларга чорлайди. Шу сабабли, инсон манфаати учун амалга ошириладиган барча хайрли ишлар динимиз томонидан ҳар доим қўллаб-қувватланади, чорланади. Аллоҳ таоло Одам алайҳиссаломни яратиб, унинг зурриётларини ер юзига тарқатди. Одам ато ва Момо Ҳавводан тарқалган зурриётлар ерда турли миллат ва элатларни ташкил қилиб, ҳудуд ва маконларни ўзлари учун маскан тутдилар. Бу ҳақда Қуръони каримнинг Ҳужурот сурасида: “Эй, инсонлар! Дарҳақиқат, биз сизларни бир эркак (Одам) ва бир аёл (Ҳавво)дан яратдик ҳамда бир-бирларингиз билан танишишингиз учун сизларни (турли-туман) халқлар ва қабила (элат)лар қилиб қўйдик...”, - дейилган (Ҳужурот, 13).

Табиийки, инсон қаерда дунёга келса ана шу ер унинг учун муқаддас маскан – Ватан ҳисобланади. Киндик қони тўкилган жой инсон учун ҳеч нарсага алмашиб бўлмайдиган, ҳамма нарсадан ҳам қимматлироқ даргоҳ ҳисобланади. Демак, ватанни севиш, уни ардоқлаб, соғиниб яшаш инсоният фитратида, яъниким табиатида мавжуд бўлган ҳис-туйғудир.

Таълимотимизда она Ватан ҳимояси, миллат фаровонлиги ва дин равнақи йўлида жон фидо қилган кишиларга улуғ мақом берилиши қайд этилган.  Бу бежиз эмас, чунки, у инсон учун жондан ҳам азиз бўлган нарсани ҳимоя қилишга қасд қилган. Шунинг учун ҳам ватан лафзи олдига жонажон деган сўз қўшиб айтилиши одатга айланган. Бу борада Иброҳим ибн Адҳам (р.а.): “Мен одамларни текшириб ўрганиб чиқиб, ватанга интилувчидан кўра кучлироғини топмадим”, деган экан.

Саҳоба Умар ибн Хаттоб (р.а.): “Аллоҳ таоло юртларни ватан муҳаббати билан обод қилди, агар ватан муҳаббати бўлмаганида юртлар хароб бўларди” деган. Ҳа, мўмин киши ватанини севади, юрт учун барча яхшиликларни бажаради, хизматида садоқатли ғайрат кўрсатади, ҳимоясида фидокорона меҳнат қилади. Чунки ҳар бир истиқомат қилувчининг зиммасида яшаб турган ватанининг қарзи ва ҳақлари бор. Улар бу қарз ва  ҳақларни юрт тараққиётига ўз ҳиссасини қўшиб узади.

Пайғамбар (алайҳиссалом) ҳадисларининг бирида: "Аллоҳ таоло бандага каттами, кичикми бир неъмат берса ва банда унинг шукронаси учун "Аллоҳга ҳамд бўлсин" деса, шунда у ўша неъматидан ҳам афзалроқ нарсага эришган бўлади", дея марҳамат қилганлар. Дарҳақиқат, кечаю кундуз бу неъматларнинг шукронасини адо этмоғимиз неъматлар баракасига замин яратади. Тарихдан маълумки, Иброҳим (а.с.) Макка ҳақига қилган дуоларида аввал у жойга тинчлик, сўнгра аҳлига ризқ сўраб дуо қилганлар. Қуръони каримда бу ҳақида: “Эй, Роббим, буни (Маккани) тинчлик  шаҳри  қилгин ва унинг аҳолисидан Аллоҳга ва охират кунига ишонувчиларига (турли) мевалардан ризқ қилиб бергин!”, дейилган. Ўша пайтда ҳам Макка шаҳри тинч эди. Тинч бўлиб турган жойга яна тинчлик сўраб дуо қилиш шу жойда тинчлик бардавом бўлсин дейишни ифодалайди. Демак, осойишта юрт учун яна тинчлик сўраб дуо қилиш мақсадга мувофиқ амаллардан экан.

Абдулла Авлоний эса она Ватан ҳақидан шундай деган эди: “Ватан сенинг номинг муқаддасдир. Кимки буни билмас унинг ақли пастдир”.

Доноларимиз ушбу ўгитлари, тарих сабоқлари бизга доимо шуни таъкидлаб турадики, ўз озодлигини, ҳурлигини, давлат сарҳадларининг дахлсизлигини, яхлитлигини таъминлай олган халқ, мамлакатгина гуллаб-яшнайди, ривож топади.

Аслида Ватаннинг таърифини якунига етказиб бўлмайди. Бироқ, Аллоҳ таолога ҳадсиз ҳисобсиз шукроналар бўлсинки, тинчлик дея аталмиш неъматга эгамиз. Бунинг эвазига шу заминнинг ҳар сатҳини кўз қорачиғидек асрамоғимиз муҳимдир. Бинобарин, Иброҳим сураси, 7-оятда шундай марҳамат қилинади:

"Агар (берган неъматларимга) шукр қилсангиз, албатта, (уларни янада) зиёда қилурман".

Зиёуддин Мирсодиқов

“Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти мудири,

Юнусобод туман “Юнусобод Оқ-тепа” жоме масжиди имом хатиби