muslim.uz

muslim.uz

Ҳар йили юртимиза Муборак Ҳайит байрамлари кўтаринки руҳда, ҳурсанчилик билан нишонланади. Намозхонлар бомдод намозидан  сўнг Ҳайит намозини  жамоат билан ўқиш мақсадида тонг сахарлаб масжидларга шошадилар. Жамоат билан намозларни ўқиб, дуоларни қилгандан сўнг, ота-она, қариндош-уруғ, ёши улуғ мўйсафидларининг ҳамда кам таминланганларнинг ҳам  зиёратларини қилиб, ҳайитликлар улашиб, ёшу қари, эркагу аёл ҳаммалари байрамни кўтаринки руҳда нишонлайдилар.

Бутун дунёни эгаллаб олаётган, коронавирус касаллиги  юртимизни ҳам четлаб ўтмади. Юртимиз аҳолисини бу касаллик домидан ҳар томонлама ҳимоя қилиш мақсадида давлатимиз томонидан барча чоралар кўрилмоқда.

Бу касаллик омма орасида кенг тарқлишини олиш мақсадида  Ўзбекистон мусулмонлари идораси томонидан ҳам шаръий далиллар асосида бир қанча фатво ва баёнотлар қабул қилиниб, ҳар бир фуқаро беш маҳал намозларни ўз уйларида ўқишлари, улардан жума намозлари соқит бўлиб, уйларида жума намозлари ўрнига пешин намозини ўқишлари мақсадга мувофиқ эканлигини асосли қилиб халққа етказилди.

Куни кеча Ўзбекистон мусулмонлари идораси Уламолар Кенгашининг  карантин шароитида Қурбон ҳайитини қай тарзда нишонлаш, нималарга эътибор бериш кераклиги  бўйича баёнотини эълон қилди.

Баёнотда бу йилги йилги пандемия шароитида Қурбон ҳайити намозини ўқиш мўмин-мусулмонларнинг зиммасидан соқит бўлиши, Қурбон ҳайити куни мўмин-мусулмонлар ўз хонадонларида бомдод намозини ўқиб, қуёш терак бўйи кўтарилгандан кейин Қурбон ҳайити намози ўрнига тўрт ракатли нафл намози ўқишлари, сўнг  имкони бор юртдошларимиз қурбонлик қилишлари мақсадга мувофиқ эканлиги айтилди. Баёнотда яна Қурбонлик гўшти учга тақсимланиб, бир қисми – яқин қариндошларга, яна бир қисми – камбағал ва муҳтожларга тарқатиш, қолганини – оила аҳлига олиб қолишлари мустаҳаб эканлиги, Қурбонлик қилгувчининг имкони бўлса қурбонлик гўштини ҳаммасини фақирларга беришлари, агар ўзлари  оилада кўпчилик бўлсалар, қурбонлик гўштини  ўзлари учун  захира қилиб уйда қолдиришлари  ҳам жоизлиги айтилди.

Халқимиз Ҳайит байрамини карантин талабларига қатъй амал қилган ҳолда ўтказишлари, одамлар жамланишларига сабаб бўладиган урф-одатларни ташкил этмасликлари, уйма-уй юриб, турли хил азахонликлар, маърака ва маросимларни ўтказмасликлари ҳамда қабристонлар зиёратидан сақланишларин лозимлиги, улар ўз  Хонадонларида, оила-аъзолари билан бирга Ҳайит байрамини ибодату дуолар , Қуръони карийм тиловатлари ила кўтаринки руҳда ўтказишлари, савобларидан ўтганларни руҳи покларига бахшида этишларини тавсия этилди.

Шунингдек баёнотда, Бунингдек фатволар берилиши фақатгина бизнинг юртимизда эмас балки баъзи мусулмон ва қўшни давлатларда ҳам вазиятни эътиборга олган ҳолда  уламолар томонидан Қурбон ҳайити намозини жамоат бўлиб ўқишнинг иложи йўқлиги ҳақида фатволар эълон қилинганлиги айтилди.

Шаръий далилар асосида, халқни манфаътини ўйлаб Ўзбекистон мусулмонлари идораси Уламолар Кенгаши томонидан эълон қилинган баёнотни ҳар бир мўмин мусулмон киши тўғри тушиниб амал қилмоқлигимиз зарур. Зеро Ислом дини инсонпарвар диндир. Динимиз инсонларни, дини, жони, насли, моли ва ақлини сақлашга чақиради.

Ҳурматли юртдошлар. Энг асосийси тушкинликка тушииб ноумид бўлмаслик. Ҳайит байрами мусулмонлар учун энг улуғ  байрамдир. Бу кун ҳурсандчилик қиладиган, тоза ва чиройли кийимлар кийиб, хушбўйлар сепиб, яқинларига ҳадялар улашиб, кўгиллар овланиб, савобли ишларни кўпайтирадиган, дуолар қилиб, камчиликлар  кечириладиган  кундир.

Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: 

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Мадинага келганларида уларнинг ўйин-кулги қиладиган икки кунлари бор эди.

– Бу икки кун қандай кун? – деб сўрадилар.

– Жоҳилиятда ўйнайдиган кунимиз эди, – дедилар.

Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: 

– Албатта, Аллоҳ сизларга у иккиси ўрнига улардан кўра яхши Азҳо ва Фитр кунларини берди, – дедилар.

Шундай экан барчаларимиз Ҳайит байрамини кўтаринки руҳда , хурсандчилик билан нишонлашимиз, динимизнинг бу борадаги кўрсатмаларига амал қилиб, ўзаро меҳр-оқибат, мурувватнинг юксак намунасини кӯрсатишимиз мақсадга мувофиқ.

Аллоҳ таоло қурбонлик қилишга қодир қилган юртдошларимизнинг қурбонликларини қабул айласин. Арафа, ҳайит кунлари дуолар ижобат экан, Аллоҳ таолодан юртимиз ва олам аҳлидан бало офатларни йироқ қилишини сўрайлик!

Барчаларимизга Қурбон ҳайити байрамлари муборак бўлсин!

 

Зиёуддин МИРСОДИҚОВ,
Тошкент шаҳар Чилонзор туманидаги
“Бўта бува” жоме масжиди имом хатиби

Меҳрибон ва раҳмли Аллоҳ номи ила бошлайман.

Бу масалани иложи борича кишиларни қизиқтириш мақсадида қуръон ва ҳадис маъноси билан суғорилган уламолар сўзлари билан қилишга ҳаракат қилинди. Буни каминадан оддий сухбат ўрнида қабул қилгайсизлар. Зеро Самарқандлик Орифлар Султони, ҳақиқат изловчиларининг ҳужжати, илоҳий халифа, буюк муршид, ҳақиқий қутб    Боязид Бистомий раҳматуллоҳи алайҳи айтадилар:

  • Яхши киши суҳбати ортиқдир, яхши ишдан!
  • Ёмон киши суҳбати ёмонроқдир, ёмон ишдан!

Шу сабабдан улуғлар сўзларига таянган ҳолда бу суҳбатни иложи борича чиройли қилишга ҳаракат қиламиз. Чунки Аллоҳ таоло ҳаракат қилувчи ва ғайратини Ўзи йўлида сарфловчи бандасига ёрдамини аямайди. Абдураҳмон Жомий раҳматуллоҳи алайҳи шарҳи муллада келтиради: Агар банда яхши ишга ўзини сарф айласа, Аллоҳ унинг ёрдамчиси бўламан, деган сўзни келтиради.

Аллоҳ севган бандасининг учта белгиси, аломати бор.

  • Саховати дарёга;
  • Шафқати қуёшга;
  • Тавозеси ерга ўхшар!

Ҳожи кишилар уй тавоф этмоқ билан, муҳаббат аҳли эса кўнгил иморати билан дийдор истарлар, дейди  Боязид Бистомий раҳматуллоҳи алайҳ. Ориф киши ҳеч бир амалига шод, хурсанд бўлмайди. Ва ҳеч нарсага ҳам рози бўлмайди. Аллоҳни таниган кишилар қанча амалларини пухта қилсалар ҳам уни кам санашади ва ҳеч у амалларига кўнгиллари тўлишмайди. Ва нимчаки амалларни назарига асло олишмайди. Бизлар ҳам амалларни қилишда гўё шулар мисоли амал қилишимиз керак. Бу сўзлар аслида амал қилиш учун айтилмоқда. Уни эшитганда мазза қилиш учунмас. Волидайи муҳтарам отамнинг айтишларича: Жарқурғонда бир чўпон қурбонлик ҳақидаги бундай суҳбатларни эшитгандан сўнг ҳар йили қишлоқ оралаб хой кишилар чиқинглар! ким қурбонлик қилишга имкон қилмаган бўлса, бу қўйлардан олсин, деб тинмай айланиб, юрарканлар. Қаранг! Қурбонлик куни уларнинг қалбларига тўлиқ хурсанчиликни солмоқда. Буни аслида ҳозирги кунда деярли кўп бойлар амалга оширса, бўлади. Баъзи бойлар ўзлари қодир бўла туриб ўзларининг жонларини уйлаб, қурбонликни қилишмаганига хайрон бўламиз. Шуни билинг! Бу дунё синов дунёси. Аллоҳ ҳар бир бандасини бойлик бириб синаб кўради. Шу синов муддатидан ўтолмасангиз Аллоҳнинг жазоси қаттиқ бўлади. Юқори савоб амалига юқори жазо тайинланади. Тезроқ ғафлат ўйқусидан уйғонинг ва олдинги қодир бўлган қазо қурбонликларни ҳам қилиб қўйинг, у ҳақида ҳам албатта сўраласиз. Мен бу саҳийликни гўё Иброҳим алайҳиссаломнинг саҳийлигига ўхшатгим келди. Иброҳим алайҳиссаломнинг қўйларинг сони сон – саноқсиз бўлган. Қўйларини қўриқлайдиган итларининг сони 30 мингта бўлган. Уларнинг ҳар бирининг буйнида тиллодан занжирлари бўлган. Туя ва қорамолларининг ҳам сони йўқ бўлган бой бир пайғамбар бўлган. Бир тасаввур қилинг! Қанча қўй бўлиши мумкин! Аллоҳ таоло у пайғамбарни кўп мақтайверганидан улар ҳасад қилишиб, Аллоҳ таолодан фаришталар Я Аллоҳ нимага сен Иброҳимни Халилим- дўстим(“Ваттаҳазаллоҳу Иброҳийма халийла”)дейсан. Агар сен ундан бутун бойликларини олиб қўйсан, у сенга ибодат қилмай қўяди, дейишади. Шунда Аллоҳ таоло бўлмаса синаб кўринглар, дейди. Икки фаришта инсон суратида қўй боқаётган Иброҳим алайҳиссаломнинг олдига келиб, эй Иброҳим бизларга молларингдан бермайсанми? – дейди. Бир мартагина тасбеҳ айтсаларингиз молларимнинг учдан бир қисмини бериб юбораман, дейди. Бу сўздан синовга келган фаришталар қилган ишларидан хижолат бўлган ҳолатда ажабланиб тасбеҳ айтишди. Иброҳим алайҳиссаломнинг ўзлари яна айтди: яна бир марта айтсанглар учдан икки қисми сизларники, деди. Улар тасбеҳ айтишди. Иброҳим алайҳиссалом агар яна бир марта тасбеҳ айтсаларингиз ҳамма молларим сизларники, деди. Улар тасбеҳ айтишди.  Бунга бутун осмондаги фаришталар гўвоҳ бўлишиб, хайратдан қойил қолишди. Кейин икки фаришта хижолат бўлишиб, биз синовга келган фаришталармиз бизга моллар керакмас, дейишди. Кейин Иброҳим алайҳиссалом мен сўзимдан қайтмайман, нима қилсаларингиз ўзларингиз хал қилинглар, деди. Аллоҳ у молларни вақфга айлантирди. Бутун дунёга у пайғамбарнинг моллари тарқаб кетди.

Қурбонлик фазилатига саҳийлар ва саҳий бўлмаса ҳам Унга мухлис бўлган бандалар етишади. Чунки Аллоҳ таоло: “Лекин Унга сиздан тақво етадир”.  Қурбонлик масаласида ҳақиқий тақво зарур ва лобуд. Ихлоссиз гўшт ейиш мақсадида ёки бошқа мақсадлар ила қилсангиз, амалингизга яраша савоб берилади. Айниқса, бу масалага жиддий ёндашиш, иложи бўлса бунга эътиборни тўғри қаратиб, уни қилиш учун хатто жонингизни ҳам аямайдиган даражада қилишга шариат чақиради. Биз шариатга амал қилишни саҳобайи киромлардан ўрганишимиз керак. Улар илоҳий амрга ўзларини тўлиқ фидо қилишга ўлгурган. Улар шариатнинг ҳар қандай қийин синовларини ҳам бажаришга тайёр бўлишган. Шуни учун биз ҳам саҳобалардек амал қилсак, худди шундай савобга  ва мақомга эришамиз.

Кимга қурбонлик вожиб бўлса, унинг зиммасига қурбонлик қилиш зарур ва қилиши ҳам керак. Моли ҳақиқий ёки ўлик нисобга етмаган кишиларга қурбонлик қилиш вожиб эмас. Аммо моли нисобга етмаса ҳам қурбонлик қилишга қурби етса ва у сабабли бўйнида вожиб бўлган бошқа ҳақлар зойил бўлмаса, бундай кишиларга ҳам қурбонлик қилиш муносибдир. Чунки қурбонликда шундай фазилатлар борки, уни тарк қилган одам жуда кўп манфаатлардан маҳрум бўлиб қолади. Кимнинг мутлақо шароити бўлмаса, энди у чорасиз. Аллоҳ таоло айтади:

فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ.

Сиз парвардигорингизга намоз ўқинг ва қурбонлик қилинг” (Кавсар 2 оят).

وَالْبُدْنَ جَعَلْنَاهَا لَكُمْ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ لَكُمْ فِيهَا خَيْرٌ فَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهَا صَوَافَّ فَإِذَا وَجَبَتْ جُنُوبُهَا فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَالْمُعْتَرَّ كَذَلِكَ سَخَّرْنَاهَا لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ لَنْ يَنَالَ اللَّهَ لُحُومُهَا وَلَا دِمَاؤُهَا وَلَكِنْ يَنَالُهُ التَّقْوَى مِنْكُمْ كَذَلِكَ سَخَّرَهَا لَكُمْ لِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَبَشِّرِ الْمُحْسِنِينَ.

Ва туяларни сиз учун Аллоҳнинг нишонларидан қилдик. Уларда сизга яхшилик бор. Уларга олд оёқларидан бири боғлиқ турган ҳолида Аллоҳнинг номини зикр қилинг. Ёнлари ерга текканида эса, бас, улардан енг ва қаноатли ва тиланган камбағалларни ҳам таомлантиринг. Шундай қилиб, Биз уларни сизга бўйинсундириб қўйдик. Шоядки шукр қилсангиз. Уларнинг гўштлари ҳам, қонлари ҳам зинҳор Аллоҳга етмайдир. Лекин Унга сиздан тақво етадир. Шундай қилиб, сизни ҳидоят қилгани эвазига Аллоҳга такбир айтишингиз учун уларни сизга бўйинсундириб қўйди. Яхшилик қилгувчиларга башорат беринг (Ҳаж сураси 36-37 оятлар).

Қурбонлик қилишдан мақсад банданинг Аллоҳ амрига итоатини, тақвосини намоён этишдир. Банда Аллоҳни қанча улуғласа, шунча оз. Биргина ҳидоят неъматига қанча шукур айтса, шунча оздир. Қурбонлик қилиш ҳам, Аллоҳнинг йўлида ҳар қандай қурбонлик беришга тайёр эканини кўрсатиш ҳам ўша ҳидоят учун Аллоҳ таолони улуғлашдир.

Демак Аллоҳ таоло туя, қўй, эчкиларни сўйишни диннинг шиорларидан қилди. Бу амалларни бажаришда Аллоҳ таолонинг азамати ва динининг улуғлиги зоҳир бўлади.Ундан ташқари жониворларни сўйишда биз учун бошқа фойдалар ҳам бор. Дунёвий фойда масалан, ейиш, ичиш бўлса, ухровий фойда эса чексиз савобдир. Қурбонликдаги ихлос, хоссатан Аллоҳ таоло ва савоб олиш мақсади билан қилишдир.

 

عن الحسين بن علي رضي الله عنهماقال: "قال رسول اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: "مَنْ ضَحَّى طَيِّبَةً بِهَا نَفْسُهُ مُحْتَسِباً لأُضْحِيَّتِهِ كَانَتْ لَهُ حِجاباً مِنَ النَّارِ".

Ҳусайн ибн Али розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

“Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

“Кимки қурбонликни дили хурсанд ва савоб умидида қилса, у(қурбонлик) у учун дўзахдан парда бўлади” дедилар” (Табароний ривояти).

عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَا عَمِلَ ابْنُ آدَمَ يَوْمَ النَّحْرِ عَمَلًا أَحَبَّ إلَى اللَّهِ مِنْ هِرَاقَةِ دَمٍ وَإِنَّهُ لَتَأْتِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ بِقُرُونِهَا وَأَظْلَافِهَا وَأَشْعَارِهَا وَأَنَّ الدَّمَ لَيَقَعُ مِنْ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ بِمَكَانٍ قَبْلَ أَنْ يَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ فَطِيبُوا بِهَا نَفْسًا» . رَوَاهُ ابْنُ مَاجَهْ وَالتِّرْمِذِيُّ

Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:

“Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

“Қурбонлик куни Одам боласи қурбонлик қилишидан кўра бирор бир амал Аллоҳ таолога зиёда маҳбуб эмас. Қурбонликка сўйилган жонивор қиёмат куни ўз шохи, туёғи ва юнлари билан келади. Қурбонлик қони ерга тушишидан аввал Аллоҳ таолонинг ҳузурида хос мақомга эга бўлади. Шунинг учун мамнуният ила қурбонлик қилинглар” дедилар” (Ибни Можа, Термизий ривояти).

عن زيد بن ارقم رضى الله عنه قال قلنا يا رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ما هذه الاضاحي قال سنة ابيكم ابراهيم قال قلنا فما لنا منها قال بكل شعرة حسنة قلنا يارسول الله فالصوف قال فكل شعرة من الصوف حسنة.

Ҳазрати Зайд ибн Арқам розияллоҳу анҳу:

“Биз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан қурбонликнинг ҳақиқати нима?” деб сўрадик.

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:

“Сизларнинг отангиз Иброҳим алайҳиссаломнинг суннати” дедилар.

Биз:

“Ундан бизга нима наф бор?” дедик.

У зот:

“Ҳар бир тук эвазига битта ҳасана” дедилар.

Биз:

“Эй, Аллоҳнинг Расули! Юнгчи?” дедик.

У зот:

“Юнглардан ҳар бирига битта ҳасана” дедилар”.

عن ابي سعيد الخدرى رضى الله عنه قال قال رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لفاطمة قومي إلى اضحيتك فاشهديها فان لك باول قطرة تقطر من دمها يغفر لك ما سلف من ذنوبك قالت يا رسول الله هذا لنا اهل البيت خاصة اولنا وللمسلمين عامة قال بل لنا وللمسلمين عامة.

Абу Саъийд Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

"Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Фотима розияллоҳу анҳога:

“Қурбонлигингиз олдида туриб, гувоҳ бўлинг. Чунки қурбонлик қонининг биринчи қатраси томчиси билан ўтган гуноҳларингиз мағфират қилинади” дедилар.

Шунда у (Фотима онамиз):

“Эй, Аллоҳнинг Расули бу фақат биз оли байт учунми ёки биз ва барча мусулмонлар учунми?” дедилар.

Шунда у зот:

“Биз ва барча мусулмонлар учун” дедилар”.

Абул Қосим Асбаҳоний Али розияллоҳу анҳудан ривоят қилади. Унинг лафзи: "Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам эй Фотима тур ва гувоҳ бўлгин қурбонлигингга. Чунки қурбонлик қонининг биринчи қатраси томчиси билан ўтган гуноҳларингиз мағфират қилинади” дедилар. Қурбонлигинг гўшти ва  қони қиёмат кунида тарозингга 70 марта зиёда қилиб тортилади, дедилар. Абу Саъид розияллоҳу анҳу айтади: “Эй, Аллоҳнинг Расули бу фақат Муҳаммад оиласи учун хосми?”. Чунки улар яхшиликда хосланган оиладандир. Ёки барча мусулмонлар учунми?” дедилар. Шунда у зот:

“Муҳаммад оиласи учун ва барча мусулмонлар учун” дедилар”.

 Баъзи машойиҳларимиз Ҳазрати Алининг бу келтирган ҳадисларини яхши санашди. Яна ҳам тўғрисини Аллоҳ билади. Қаранг! Ва фикр қилинг! Бу фазилати илохийга бир арзимаган амалимиз ортидан хисоби йўқ ва фазилати чексиз бўлган Аллоҳнинг туҳфасини бизларга хабар бермоқда. Мисол тариқасида 35 кг қўй суйсангиз сизга 2,450 кг қўйнинг вазнидаги оғирликни тарозингизга қиёмат даҳшати хавф солиб турганда қўймоқда. Энди биз буни яхшироқ тушунишимиз учун яна кенгроқ мисоллар келтирамиз:

40кг қўй – 2,800кг вазнидаги оғирликни;

45кг қўй – 3,150 кг вазнидаги оғирликни;

50кг қўй – 3,500 кг вазнидаги оғирликни;

60кг қўй – 4,200 кг вазнидаги оғирликни;

70кг қўй – 4,900 кг вазнидаги оғирликни;

80кг қўй – 5,600 кг вазнидаги оғирликни;

90 кг қўй – 6,300 кг вазнидаги оғирликни;

100 кг қўй – 7,000 кг вазнидаги оғирликни;

120 кг қўй – 8,400 кг вазнидаги оғирликни сизга зиёда қилиб беради. Биз қиладиган амалимизни шу тартибда ҳисоблаб кўрсак қурбонлик амалини қилишга янада рағбатимиз зиёда бўлади.

Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Зулҳижжанинг 10 куни, қурбонлик қилиш кунидир. Бу кунда ҳар ким қурбонлик қилса, Аллоҳ таоло қурбонлик қонининг ҳар қатраси баробарига унинг ва аҳли оиласининг гуноҳларини мағфират этади. Қурбонликнинг гўштидан таом тайёрлаб мусулмонларга берса ёки гўштини садақа қилса, унинг савоб тарозисини Уҳуд тоғидан ҳам оғирроқ қилади”, - деб марҳамат қилган эдилар (Мажолис). Бу ҳадиси шариф юқоридаги ҳадисдан ҳам кўпроқ савоб борлигини ҳабарини бермоқда. Биз кўпроқ савобли амалларни аҳтариб уни амал қилишимиз керак. Чунки гуноҳлар атрофингизда сочилиб ётибди. Ҳар қадам гуноҳ шу сабабдан гуноҳлардан савобларимизни сақлай билайлик. Чунки Боязид Бистомий  раҳматуллоҳи алайҳи – Гуноҳ 1 бўлгани билан 100 та тоатни емириб ташлайди. Кичгина ширк бўлган риёкорлик эса барча гуноҳлардан ҳам ёмонроқдир! Деган.

 

Биз инсонлар баъзиларнинг озгина моддий ёрдами деб, ўзимизни анча хор қиламиз. Аллоҳнинг чексиз савоби дейилса ўзимизни ғофил қиламиз. Аслидачи кимлигимизни жуда яхши билиб олайлик. “Унвонул баёнда” келтирилади: Инсоннинг юзининг суви оғирлиги дунёнинг барча бойлигини берса ҳам арзимаслигини айтади. Яъни: инсоннинг бир марта юзининг уятдан қизаришига дунёнинг барча матоҳлари арзимаскан. Тарозига қўйса оғир келаркан. Энди биз нимага Аллоҳ Қуръоннинг кўп жойларида ҳисобсиз савобларни айтса ҳам унга бепорво бўлишимиз керак. Шуни билинг! инсонлардан сўрайдиган нарсаларингиз қанчалик қадрли бўлмасин у сизни қадрингизни туширади.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда шундай дейилган:

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَفَعَهُ : اسْتَفْرِهُوا ضَحَايَاكُمْ ، فَإِنَّهَا مَطَايَاكُمْ عَلَى الصِّرَاطِ.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан марфуъ ҳолатда ривоят қилинади:

Ёш, навқирон, бақувват жонворларни қурбонлик қилинглар. Чунки, улар (қиёмат куни) сирот устидаги уловларингиздир” (Талхийсул ҳабийр)

Яна бир ҳадисда: “Қурбонликни катта қилинг, чунки Сирот кўпригидан ўтаётганингизда у сизга уловлик вазифасини бажаради”.

 

عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: «مَنْ وَجَدَ سَعَةً لأَنْ يُضَحِّىَ فَلَمْ يُضَحِّ فَلاَ يَحْضُرْ مُصَلاَّنَا».

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

“Кимки қурбонлик қилишга имкон топиб, қурбонлик қилмаса ийдгоҳимизга келмасин” дедилар” (Сунани кубро).

Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сўзларига эътибор беринг, у зот “Кимки қурбонлик қилишга имкон топиб, қурбонлик қилмаса ийдгоҳимизга келмасин” деб ҳукм қилмоқдалар.

Қурбонлик қилмайдиган кишидан Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қанчалик нафратланганликлари маълум бўлди. Бундай шахсга мусулмонлар ийдгоҳининг яқинига ҳам йўламаслик ҳукми берилди. 

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ҳар ким қурбонлик қилишга қодир бўлса- ю, қурбонлик қилмаса, вафотидан кейин мажусийлар ёки насронийлар қаторида тирилади”, дедилар.

Ҳазрати Али  розияллоҳу анҳуРасулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қиладилар: “Кимки қурбонлик қилиш учун бозорга борса, Аллоҳ субҳонаҳу ва таоло унинг ҳар бир қадамига ўнта савоб ато этади ва гуноҳларини авф этади. Қурбонликни савдо қилаётган вақтида, унинг ҳар бир айтган сўзини тасбеҳ ўрнига қабул қилади. Қурбонлик учун берган ҳар бир дирҳамга 700 юз дирҳам савобини беради. Қурбонликнинг ҳар қатра қонидан ўнта фариштани яратади ва улар қиёматгача у банда учун истиғфор айтадилар. Қурбонлик гўштининг ҳар луқмоси учун Исмоил алайҳиссалом фарзанларидан бир қўлни озод қилгандек савобини беради”, дедилар.

Камбағал кишилар учун ҳам насиба бор. Камбағал киши учун қурбонлик қилиш муносиб ва мустаҳаб бўлган амаллардандир. Бу нарса Қуръон оятларидан маълум бўлади. Аллоҳ таоло:Инсонлар байтуллоҳга пиёда келишади” дейди. Бу оятдан маълум бўладики пиёда келувчилар камбағал бўладилар.

Ашраф Али Таҳонавий раҳматуллоҳи алайҳ ўзларининг маърузаларида қуйидаги ҳикояни келтирганлар:

“Бир киши қурбонлик кунларида қурбонлик қилиш ўрнига уни қийматини бева-бечораларга садақа қилар эди. Бир кеча туш кўрди. Қарасаки, қиёмат қоим бўлибди. Сирот кўприги қоим қилинган. Нарги томони жаннат, жуда кўпчилик ўз уловларига миниб, сирот кўпригидан ўтиб жаннатга кирмоқдалар. У киши эса. Хайрон, қандай ўтишни ва нимага минишни чорасини топа олмас эди. Одамларга уловлар қаердан келаётганини тушунмай хайрон ҳолатда турганида ғоибдан овоз келиб, бу уловлар уларнинг дунёда тайёрлаб қўйган уловларидир. Уларнинг қилган қурбонликларидир. Сиз қурбонлик қилмаганлигингиз учун уловдан маҳрумсиз, деган овоз келди. Уйқудан ўйғонгач тавба қилди.

 

Оқувчи қон;Ҳалол ҳайвонларнинг етти аъзосини ейиш жоиз бўлмайди. Улар:

  1. Эркак ва урғочи ҳайвоннинг жинсий аъзоси;
  2. Эркак ҳайвоннинг тухими;
  3. Сийдик ҳолта;
  4. Орқа жинсий аъзоси;
  5. Ғудда (безлар);
  6. Ўт пуфак.

Одам алайҳиссаломдан то Исо алайҳиссаломгача қурбонлик гўштини ейиш жоиз бўлмаган. Улар даврида қурбонлик Аллоҳнинг ҳузурида мақбул бўлса, бир олов келиб, уни куйдириб юборар эди. Уммати Муҳаммадияга келиб, Аллоҳ таоло қурбонлик қилувчига ўзини қурбонлиги гўштини ейишни ҳалол қилди. Сизларга тақдим қилмоқчи бўлган маълумотларимиз шулардан иборат эди. Чиройли эътиборларингиз учун раҳмат! вассаламу  алайкум ва раҳматуллоҳи ва баракатуҳу.

Аллоҳим барча мусулмонларни қурбонлик қилиш файзи барокати билан сийлагин. Қиёмат даҳшати пайтида бизга бу амалларимизни парда қилгин ва  кучини кўрсатгин.

Аллоҳумма солли ва саллим ва барик алайҳ.

 

Тошкент шаҳар Юнусобод тумани “Мирза Юсуф” жоме масжиди
имом ноиби Уролназар Мустофо

 

 

Истиқомат қилиб турганимиз 2020 йилнинг июль-август ойлари – ҳижрий 1441 йилнинг охирги ойи – Зулҳижжа ойи ҳисобланади. Бу ойда Ислом дунёсининг энг катта байрами Қурбон ҳайити кенг нишонланади.

Шу муносабат билан Тошкент шаҳри «Новза» жоме масжиди имом-хатиби Жалолиддин домла Ҳамроқулов билан суҳбатлашдик. Қурбонлик ҳукми ва аҳкомлари, Зулҳижжа ойининг аввалги 10 кунида қилинадиган амаллар, Арафа куни рўзаси хусусида сўз юритдик.

«Авваламбор, Kun.uz ижодий жамоасини ва у орқали барча ватандошларни яқинлашиб келаётган Қурбон ҳайити байрами билан муборакбод этаман. Бошимизга соя солиб турган Зулҳижжа ойи ҳижрий-қамарий сананинг охирги, 12-ойи ҳисобланади. Динимизда 4 ой ҳаром қилинган ойлар ҳисобланади, булар Муҳаррам, Ражаб, Зулқаъда ва Зулҳижжа ойларидир. Мўмин-мусулмонлар ушбу ойларни қадрлаши, эъзозлаши ва албатта, уларнинг ҳаққини ҳалоллаши керак бўлади», – дея сўз бошлади Жалолиддин домла Ҳамроқулов.

Қандай қилиб бу ойларнинг ҳаққи ҳалолланади?

— Бу ойларда имкон қадар нафл ибодатларни кўпайтириш орқали Аллоҳга қурбат ҳосил қилишлик билан бўлади. Хусусан, Зулҳижжа ойининг аввалги ўн куни – Ашри Зулҳижжа дейилади, ушбу 10 кунда қилинадиган савобли амаллар ажри жуда ҳам улуғ.

Имом Бухорий ва Имом Муслимдан келтирилган ҳадиси-шарифда Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳу айтадилар: Жаноби Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мен Аллоҳнинг наздида Зулҳижжанинг аввалги 10 кунида қилинган солиҳ амалларга бериладиган савобли амалларни топмадим», – дедилар. Биз: «Ё Расулаллоҳ, Аллоҳ йўлида жиҳод қилувчи ҳамми?», – дедик. «Ҳа, магар у моли ва жони билан чиқса-ю, ундан ҳеч нарсаси қайтмаса, мустасно», – деган эканлар.

Яъни, бу муборак 10 кунда қилинадиган солиҳ амаллар ажри Аллоҳ ҳузурида янада кўпроқ бўлади. Демак, мўмин-мусулмонлар кўпроқ хайрли ишларни қилишса, кўпроқ савобга эга бўлишади, иншааллоҳ.

Зулҳижжа ойининг рўзасини кимлар тутади?

— Имом Табаронийдан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳнинг одатлари зикр қилинади. Унда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳафтанинг душанба ва пайшанба кунлари, ойнинг ойдин кечалари, яъни 13, 14 ва 15-кечалари ҳамда Зулҳижжа ойининг аввалги 10 кунида нафл рўза тутардилар, деган мазмунда ҳадис келади. Уламолар, мана шундан келиб чиқиб, имкон топган, сиҳати кўтарса, шу ойнинг фазилатидан баҳраманд бўлишни истаганлар нафл рўза тутганлари афзал, дейдилар.

Чунки, фарз бўлган Рамазон рўзасини тутишликда узрлик инсонларга ён босилган ёки бошқа кунда тутиб бериш рухсат берилган берилган экан, нафл бўлган ибодатда ҳар ким ихтиёри ўзида бўлади.

Шу билан бирга, мана шу 10 кун ичида Арафа куни – эртага ҳайит деган кун рўзаси ҳақида Расули акрам алайҳиссолату вассаламдан машҳур ҳадис бор: «Арафа куннинг рўзаси бир йил аввалги ва бир йил кейинги гуноҳига каффорот бўлади, деб умид қиламан», – деб марҳамат қилганлар.

Бир кунлик рўза мана шундай улуғ ажрнинг эгаси қилади, шунинг учун ҳам халқимизнинг бунга иштиёқи бор ва шунга ҳаракат қилишади.

Бироқ, Ҳанафий маҳзабимизда ҳажга борган одам ҳаж ибодатининг амалларини бажариши учун қувватини йўқотиб қўймаслиги важидан рўза тутмайди. Бироқ, ҳажга бормаганлар Арафа кунининг рўзасини тутсалар, катта савобга эга бўлишлари юқоридаги ҳадисда ҳам таъкидланган.

Бу ойда амалга ошириладиган қурбонликнинг ҳукми қандай?

— Ушбу муборак ойда қилинадиган амали солиҳларнинг энг афзали – Зулҳижжа ойининг 10-куни Ҳайит намози ўқилганидан сўнг, учинчи кун қуёш ботгунга қадар, яъни 3 кун ичида, мусулмон, оқил, балоғат ёшига етган, муқим ва закот беришга қодир бўлган кишиларга бир жонлик сўйиш вожиб ҳисобланади.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Бу кунда энг биринчи қиладиган ишимиз қурбонлик сўйишдир», дейдилар.

Қуръони каримнинг энг кичик «Кавсар» сурасида: «Биз сизга, эй Расулуллоҳ, Кавсарни ато этдик. Шундай экан, Роббингизга намоз ўқинг ва қурбонлик қилинг», дейилади. Муфассирлар ушбу оятлар тафсирида, намоздан мурод – Қурбон ҳайити намози, қурбонликдан мурод қурбонлик сўйиш эканини айтишади. Бундан кўринадики, қурбонлик қилишлик мусулмон, оқил, солиҳ, муқим ва закот беришга қурби етган инсонга вожиб бўлади.

Закот берувчи ва қурбонлик қилувчи ўртасидаги фарқ

— Шу ўринда, закот ва қурбонлик орасидаги нозик қирра ҳақида. Мазҳабимизда закот беришдан аввал нисобга етган мол бир йил ўзгармасдан туриши шарт қилинган бўлса, қурбонлик қилиш учун нисобга етган моли уйда бир йил туриши шарт эмас. Қурбон ҳайити байрами арафасида ёки қурбонлик қилиш мумкин бўлган кунлари моли нисобига етса, қурбонлик қилиши вожиб бўлади.

Яна бир тарафи: пулдор, моли нисобига етган одам мусофир бўлиб қолса, унга қурбонлик қилишлик вожиб бўлмайди. Агар сафарга кетаётган одам молига васийлик қиладиган одамга: «Агар мен сафарда бўлиб қайтолмай қолсам, қурбонлик қилинглар» деса, қилса бўлади. Аммо бу сўзни айтмаган бўлса, бўйнидан соқит бўлади.

Қандай ҳайвонлардан қурбонлик қилинади?

— Қўй, эчки, қора мол, қўтос ва туя каби ҳайвонлардан қурбонлик қилинади.

Бизнинг Ҳанафий мазҳабимизда қўй бир киши учун, қора мол ва туя бир нафардан етти нафаргача кишининг номидан сўйилса ҳам бўлади.

Қурбонлик қилинадиган ҳайвонларнинг ёшлари ҳам китобларимизда баён қилинган. Қўй – 1 ёшли, қора мол – 2 ёшли ва туя – 3 ёшли бўлиши керак. Эчки-қўйларни бир киши, қорамол ва туяни бир неча киши қўшилиб, қурбонлик қилиши мумкин.

Қурбонликда ният муҳим

— Алоҳида уқтириш керакки, қурбонлик қилаётганлар қурбонлик ниятини қилиши керак. Масалан дейлик, 5-6 киши қорамол қурбонлик қилишга ният қилди, аммо уларнинг бири: «Ўзи уйга гўшт олишим керак эди, арзонга тушади», деб оддий гўштли бўлиш ниятини қилди. Бу ҳолда бошқаларнинг қурбонлиги ҳам қабул бўлмайди, соқит бўлмайди.

Энг чиройлиси ва соғломи қурбонлик қилинади

— Қолаверса, қилинаётган қурбонлик мукаммал, чиройли ва соғлом бўлиши керак. Инсонга доимо мана шундай чиройли ва сифатли нарсалар ёқади. Энди Аллоҳ учун, ибодат учун ҳам, албатта ҳар томонлама мукаммалининг ҳаракатини қилиш керак.

Бунинг сабаби нимада? Бунинг сабаби – холислик ва унинг гўшти тақдим қилинадиган мискин ва камбағал инсонларнинг кўнглини тўлдириш. Оладиган одам ҳам шу гўштнинг тозалигига ва сифатлигига ишонади ва кўнгли хотиржам бўлади.

Қулоқлари ёки бошқа аъзоларида белгиси бор ҳайвонлар ҳукми

— Баъзи бир чўпонлар боқаётган ҳайвонларини адаштириб юбормаслик учун қулоқларини кесади, сирға тақиб қўйишади ёки шунга ўхшаган қанақадир белгилар қилиб қўйишади. Бу белгилар нуқсон ўрнига ўтмайди, балки ажратиш маъносида айтилади.

Кези келганда айтиш лозим, 85 грамм тилла нархи, яъни 22 млн сўм пули бор одам қурбонлик қилиш ниятида бир ҳайвонни боқди, дейлик. Ёшлигидан унга бошқача эътибор билан боқди. Энди буни қурбонлик қилиб жуда катта ажр топади. Ҳаттоки қиёмат куни унинг тезаги ҳам тарозу палласига қўйилиши ҳақида хабарлар келган.

Қурбонлик ибодати жорий бўлиши тарихи

— Қурбонлик қилишнинг тарихи узоқ-узоқларга, аниқроғи, Иброҳим ва Исмоил алайҳимуссаломларнинг замонларига бориб тақалади. Иброҳим алайҳиссалом пайғамбарларнинг оталари саналади. Чунки Иброҳим алайҳиссаломдан қолган пайғамбарлар тарқалган. Сора онамиздан туғилган фарзандлари Исҳоқ алайҳиссаломдан минг-минглаб пайғамбарлар, Ҳожар онамиздан туғилган катта ўғиллари Исмоил алайҳиссаломдан пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссалом дунёга келганлар.

Иброҳим алайҳиссалом ёлғон арафа куни, яъни Зулҳижжа ойининг 8-куни бир туш кўради. Унда катта ўғли Исмоил алйҳиссаломни бўғизлаб қурбонлик келтираётган бўлади. Шунда Иброҳим алайҳиссалом бу тушни шайтоний бўлса керак деб, эътибор қилмайди. Лекин уч марта кўрганидан кейин бу Аллоҳ томонидан буйруқ экани аниқ бўлади ва ўғлининг олдига бориб: «Эй ўғлим, сизни тушимда қурбонлик қилаётган эканман», – дейди. Шунда ўғли: «Эй отажон, сиз Аллоҳнинг айтганини қилинг, мени сабр қилгувчилардан топасиз, иншааллоҳ», дея жавоб қайтаради.

Шу билан Иброҳим алайҳиссалом ўғлини етаклаб Мино водийсида кетаётганларида Исмоил алайҳиссаломнинг ортидан уч марта шайтон чиқиб: «Отанг сени сўйишга олиб кетяпти», деб васваса қилади. Лекин Исмоил алайҳиссалом унинг шайтон эканини билиб тош отади. Ҳаж ибодатини адо этишда Мино водийсида тош отиш шундан қолган.

Қурбонлик қилиш одоби

— Иброҳим алайҳиссалом ўғлини қурбонлик қилишликка ётқизганида ўғли: «Эй отажон,  мени бўғизлаётган пайтингизда юзимни ерга қаратиб қурбонлик қилинг. Мен сизга ёмон назар билан қараб қўймайин», – дейди. Шу боис, қурбонлик қилишда қўйнинг қулоғини бир қўл билан ушлаб, унинг кўзи тўсилиб, қурбонлик ҳайвонини сўйиш қурбонлик қилиш одоби ҳисобланади.

Иброҳим алайҳиссалом тиғни тортган вақтларида мўъжиза юз бериб, тиғ Исмоил алайҳиссалом бўйинларни кесмайди.

Шунда Аллоҳ томонидан: «Эй Иброҳим, сизнинг тушингиз вожиб бўлди, сиз ва ўғлингиз имтиҳондан ўтдингиз, сизга жаннатдан бир қўй ато этдик, ўшани қурбонлик қиласиз», деган нидо келган ва шу пайтгача шундай бўлиб қолган.

Карантин муносабати билан тавсиялар

— Албатта, мана шундай пайтда сабр қилиб, сукут сақлаш мўминларга ҳам қонуний, ҳам ибодат тавсияси бўлади. Чунки инсон тили билан кўп хатоларни қилади. Инсон бунинг ортидан бошқаларга катта зиён етказиб қўйиши мумкин. Мисол учун, мана, ижтимоий тармоқларда ҳар хил гап-сўзлар бўлмоқда. Бу эса аҳолимиз ўртасида қандайдир ваҳима кўтарилишига ҳам сабабчи бўляпти. Албатта, ҳар бир нарса беҳикмат эмас.

Балки, бу синовли кунлар ҳам баъзи бир қилган хатоларимизга каффоратдир. Чунки динимизда касалликнинг фазилатларидан биттаси Аллоҳнинг раҳмати ҳисобланади. Банданинг касаллиги келажакда, унинг жаннатда мартаба топишлигига ҳам сабаб бўлиши мумкин.

Расулуллоҳ даврларида бир йили шу йилгига ўхшаш қийинчилик даври бўлган. Шунда Расулимиз алайҳиссалом тавсияси билан қурбонлик қилинган гўшт уйларда уч кунгача қолмаслиги айтилган. Кейинги йилда эса, қурбонлик қилганлар ҳаммага тарқатиб ортганини захира қилиб ҳам қўяверган.

2020 йил озгина машаққатли келди. Шу муносабат билан қурбонликнинг ҳаммасини тарқатишни маслаҳат берган бўлар эдим. Бу билан эса инсонлар ўртасида меҳр-оқибат ошади. Балки баъзи бир кишиларнинг ҳозирги кунда қора қозонида гўшт қайнамаётгандир. Биз мана шундай оилаларни гўшт билан таъминласак, жуда ҳам катта ажр ва савобга эга бўлар эдик.

Аллоҳ таоло мана шундай кунларда савобларни кўпроқ қилиб нома-ю амалларимизни савобларга тўлдиришда Ўзи ҳиммат берсин.

Манба: https://kun.uz

 

 Раҳматилла Усмонов – Қашқадарё вилояти бош имом-хатиби

Узоқ йиллик тажрибалардан маълумки, юқумли касалликлар кенг тарқалган даврда энг мақбул чора карантин тартибларини жорий қилиш бўлган. Бундан асосий мақсад эса, одамлар ҳаётини сақлаш ва вабо кенг тарқалишини жиловлашдир. Шундай воқеалар Ислом тарихида ҳам, юртимиз ўтмишида кўп кузатилган. Бугунги карантин сабабли ўрнатилган тартиб-қоидалар кишиларга бироз мушкул келсада, аслида бу билан оммавий фалокатнинг олди олинади, инша Аллоҳ.

Хабарингиз бор, коронавирус пандемияси даврида бутун дунё давлатлари каби юртимизда ҳам касаллик кенг авж олиши муносабати билан карантин чекловлари кучайтирилди. Шунингдек, касаллик занжирини узиш мақсадида, шанба ва якшанба каби дам олиш кунлари фуқароларга “ўзини ўзи яккалаш” каби қатъий чекловлар жорий этилди. Жумладан, Махсус комиссия қарори билан бу йилги Қурбон ҳайитининг биринчи куни 31 июль жума, шанба ва якшанба, яъни кетма-кет уч кун мана шундай карантин мезонлари ўрнатилиб, бир қатор ҳаракатлар, хусусан, транспорт воситалари ҳаракати чекланди.

Аҳолимиз ҳаётини сақлаш ва саломатлигини асраш йўлида ўрнатилган шундай тартибларни онгли равишда тушунган ҳолда қурбонлик қилишни ният қилган кишилар жонлиқ харид қилиш, сўйдириш, сақлаш ва уни тарқатиш чора-тадбирларини аввалдан кўриб қўйишлари зарур бўлади.

Шуни унутмаслик керакки, қурбонлик қилишдан мақсад Аллоҳ йўлида қон оқизиб, тақвоимизни намоён қилишдир. Бу ҳақда Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай марҳамат қилган: “Аллоҳга (қурбонлик) гўштлари ҳам, қонлари ҳам етиб бормас. Лекин у Зотга сизлардан тақво етар... Эзгу иш қилувчиларга хушхабар беринг!”  (“Ҳаж” сураси, 37-оят).

Демак, қурбонлик қилувчи киши жонлиқ сўйиши билан ўзининг Аллоҳга бўлган тақвосини намоён қилар экан, бу ишни чиройли одоб, ихлос ва эътиқод билан қилиши, бу йўлдаги қийинчиликларга бардош бериши керак бўлади.

Ҳозирги кунда баъзи кишилар “Қурбонлик сўйиш кунлари карантин кучайтирилган кунларга тўғри келиб қолди. Мен қурбонлик қилишга қийналаман. Гўштини қандай тарқатаман, бир қанча фақирлар мени қурбонлик гўштимга қараб турмоқда”, деган сўзлар билан чиқиб, мутасаддиларга турли маломатлар, ҳақоратлар ва нолойиқ сўзлар қилмоқдалар. Аслида улуғ ибодат қилишга ҳозирланган мўмин киши мазкур ибодатни юксак одоб билан вазминлик ила адо этиши талаб этилади. Бундай хатти-ҳаракатлар ибодат савобининг камайишига олиб келади.

Азизлар, ибодатнинг асосий шарти бўлмаган масалалар билан одамлар фикри ҳаёлини чалғитиш, ушбу ибодатнинг чиройли адо этилишига монеълик қиладиган, нуқсонли бўлишига сабаб бўладиган турли гап-сўзларни тарқатишдан сақланайлик. Айниқса, лаънат айтиш мўмин кишига ярашмайдиган одат бўлиши билан бирга, хатарли томони шундаки, лаънат ноўрин айтилган бўлса, айтган кишига қайтади. Шунга кўра, уларга айтилган лаънатлар катта эҳтимол билан айтувчининг ўзига қайтади.

Энг муҳими жонлиқ сўйилиши билан қурбонлик адо бўлади, уни қилган киши вожибнинг уддасидан чиққан бўлади. Қурбонлик гўштини тарқатиш эса мустаҳаб амал бўлиб, унинг масаласи биз ўйлагандан ҳам кўра кенгроқдир. Яъни, гўштни ҳаммасини тарқатиш ҳам, кейинроқ улашиш ҳам, ҳаммасини олиб қолиш ҳам жоиз, тарқатган киши савоб олади, тарқатмаган киши гуноҳкор бўлмайди.

Бунинг устига қурбонлик гўштларини бир икки кун сақлаб туриб ёки учинчи куни, яъни якшанба куни сўйиб, душанба эрталабдан тарқатиш ҳам мумкин. Шунингдек, қурбонлик қилиш бўйича онлайн хизмат кўрсатувларга буюртма қилиш ёки вакил орқали ҳам сўйдириш жоиздир. Хуллас, қурбонлик қиламан, деган киши учун жиддий мушкуллик йўқ.

Тўғри тушуниш керакки, ҳозир дунёни барча бурчакларида аҳвол шундай. Бундай пайтда барчамиздан озгина сабр-тоқат, муроса ва ақл билан иш тутиш талаб қилинади, холос. Ҳеч қандай маломат қилишга ўрин йўқ. Бу қийинчилик кунлар Аллоҳ таолонинг барчамизга синови, шундай кунларда бир ёқадан бош чиқариб, бир-биримизни қўллаб туришимиз керак.

Қайд этиш керакки, Ўзбекистонда карантин чекловларининг ўртача йўли танланган. Барча озиқ-овқат дўконлари ва дорихоналар узлуксиз ишламоқда. Кундалик эҳтиёж товарлари тақчиллиги ва нарх-навонинг асоссиз ўсишининг олдини олиш чоралари кўрилмоқда.  

Эслатиб ўтамизки, одамлар эҳтиёжманд дўст-биродарлари ёки камхарж қариндош-уруғларига ҳайит кунлари хурсандчилик улашишни истасалар, арафа кунларда ўз хайрияларини улашишлари ва қурбонлик гўштларини агар бундай кишилар сал узоқроқда бўлишса, ҳайитнинг тўртинчи куни етказишни тавсия этамиз.

Ҳозир, зулҳижжа ойининг аввалги ўн кунлигида турибмиз. Бу кунларда қилинган хайру эҳсонларнинг савоби ҳам улкан бўлишидан хабаримиз бор. Ҳар ким ўз атрофидаги муҳтожларга ёрдам берса, уларнинг ҳам кўнглига сурур киради, ҳайит хурсандчилигини ҳис қилишади. Бу ҳақда Абу Зарр Ғифорий разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади, Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламдан энг афзал садақа ҳақида сўрашди. Шунда Ул зот: Муҳтожга махфий қилинганидир, – дедилар ва қуйидаги оятни ўқидилар: “Садақаларингизни ошкора берсангиз, қандоқ ҳам яхши. Агар камбағалларга пинҳона берсангиз, ўзингиз учун янада яхшироқдир ва (У) гуноҳларингиздан ўтар. Аллоҳ қилаётган (барча) ишларингиздан хабардордир”(Бақара сураси, 271 - оят) (Имом Аҳмад ривоятлари).

Шундай экан, бундай синовли кунларда ҳар биримиз бор имкониятимизни ишга солиб ҳаракат қилсак, барча савобли ишларни мукаммал ва чиройли ҳолатда бажариш насиб этади, инша Аллоҳ.

Аллоҳ таоло ҳар биримизни тўғри йўлда собитқадам қилсин!

 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво ҳайъати

Top