www.muslimuz

www.muslimuz

Шу йил 15 декабрь куни ЮНИСЕФнинг Ўзбекистондаги ваколатхонаси раҳбари Мунир Мамадзодани Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари қабул қилдилар.

Муфтий ҳазратлари сўнгги йилларда муҳтарам Президентимиз ташаббуслари билан болаларни ижтимоий, ҳуқуқий ва маънавий жиҳатдан ҳимоя қилиш бўйича амалга оширилаётган ишлар, Бош қомусимизда болалар ҳуқуқ ва эркинликлари борасида қайд этилган моддалар тўғрисида алоҳида тўхталдилар. Ўзбекистон мусулмонлари идораси томонидан ёшлар таълим тарбияси, одоб-аҳлоқи, ҳуқуқ ва манфаатларини таъминлаш йўналишларида бир қатор ишлар ҳақида муфтий ҳазратлари сўзлаб бердилар.

Мунир Мамадзода ўз сўзида Ўзбекистон мусулмонлари идораси томонидан пандемия даврида амалга оширилган ишлар ва аҳолини сабр-қаноат ва тушунишга чорлаш борасидаги тарғибот-ташвиқотларни юқори баҳолади. Мартабали меҳмон ЮНИСЕФ ташкилоти МДҲ ва қўшни давлатларда жуда катта фойдали тадбирларни амалга оширгани ҳақида маълумот берди.

Мунир Мамадзода сўзида давом этиб, ЮНИСЕФ нуфузли ташкилотлар билан ҳамкорлик қилишдан манфаатдор экани ва ҳамкорлик йўналишларида ногиронлиги бор болаларга ёрдам кўрсатиш, ота-она ва болалар муносабатларини мустаҳкамлаш, саломатлигини яхшилаш, етим болаларга ғамхўрлик кўрсатиш зарурлигини алоҳида таъкидлади.

Мана шундай ишларни амалий жиҳатдан йўлга қўйиш учун Ўзбекистон мусулмонлари идораси, Дин ишлари бўйича қўмита ва ЮНИСЕФнинг Ўзбекистондаги ваколатхонаси ўртасида ҳамкорлик қилиш меморандумини тузиш масаласи муҳокама қилинди.


Учрашув дўстона ва самимий руҳда ўтди.

mercredi, 16 décembre 2020 00:00

Поклик имондандир!

Албатта, ислом дини поклик ва озодалик динидир. У тозаликни имоннинг узвий бўлаги деб ҳисоблайди. Инсонни ҳар нарсада, аввало руҳий-маънавий ҳамда жисмоний покликка чақиради.

Ибодатларнинг қабул бўлиши, уларни поклик асосида адо этишга боғлиқ. Ислом шариатида покликнинг ўзига хос ўрни бор. Зеро поклик инсон учун берилган энг буюк неъмат саломатликни муҳофаза қилишнинг энг асосий омилидир.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда пок бандаларини яхши кўришини бир неча ўринларда зикр қилиб ўтган. Жумладан Тавба сураси 108-оятда шундай марҳамат қилинган:
“Унда покланишни хуш кўрадиган кишилар бор. Аллоҳ эса покланувчиларни севар”.

لِّلَّذِينَ يُؤۡلُونَ مِن نِّسَآئِهِمۡ تَرَبُّصُ أَرۡبَعَةِ أَشۡهُرٖۖ فَإِن فَآءُو فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ٢٢٦

226. Хотинларига яқинлашмасликка қасам ичганларга кутиш тўрт ойдир. Агар қайтишса, Аллоҳ албатта кечирувчи, раҳмлидир.

Яъни, ким "хотинимга яқинлашмайман" деб қасам ичса (яъни ийло қилса), тўрт ой ичида хотинига яқинлашса, ичган қасамига каффорат беради ва хотини никоҳида қолаверади. Лекин қасамдан кейин тўрт ой ўтиб кетса, бу ҳолатда хотини талоқ қилинган бўлади. Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: "Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам хотинларини ийло қилдилар, яъни бир ой бирга турмайман, деб қасам ичдилар. Оёқлари ёрилиб (синиб) кетган бўлиб, хоналарида ёлғиз ўзлари йигирма тўққиз кун турдилар. Кейин аёлларининг ҳузурига кирдилар. Шунда улар: "Эй Аллоҳнинг Расули, бир ойга қасам ичган эдингиз-ку!" дейишди. У зот: "(Бу) ой йигирма тўққиз кундир", дедилар". Нофеъдан бундай ривоят қилинади: "Ибн Умар розияллоҳу анҳумо ийло ҳақида сўзлаб: "Эрлар Аллоҳ таоло амрига мувофиқ хотинларини идда муҳлати тугаганидан сўнг яхшилик билан никоҳларида сақлаб туришлари ёки талоқ қилишга азм қилишлари лозим бўлади", деган" (Бухорий ривояти).

وَإِنۡ عَزَمُواْ ٱلطَّلَٰقَ فَإِنَّ ٱللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٞ٢٢٧

227. Агар талоқни қасд қилишса, Аллоҳ албатта эшитувчи, билувчидир.

Агар эрнинг қасамидан кейин тўрт ойдан ўтиб кетса, улар орасига талоқ тушади. Бунда талоқ қасд қилинган бўлса, албатта ажралишлари лозим, чунки Аллоҳ таоло бандаларининг қалбида кечаётган, улар ният қилган нарсаларни эшитувчи ва билувчидир. Нофеъ айтади: "Ибн Умар: "Агар хотинини ийло қилганига тўрт ойдан ошса, уни талоқ қилгунига қадар уйида ушлаб туради. Бунда то талоқ қилгунига қадар хотини талоқ ҳисобланмайди", деганлар" (Бухорий ривояти).

“Ийло” сўзи луғатда «қасам ичиш, қасам билан бирор нарсадан кечиш» маъноларини билдиради. Шариатда эса эрнинг тўрт ой ва ундан кўпроқ муддатга хотини олдига кирмаслик ва унга жинсий яқинлик қилмасликка Аллоҳ номи билан қасам ичиши «ийло» дейилади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам хотинларидан бирини ийло қилганлари ҳақида Умму Салама онамиздан саҳиҳ ҳадис ривоят қилинган. Тўрт ойдан оз муддатга қасам ичиш ийло эмас. Ийлонинг шарти эрнинг талоққа салоҳиятли бўлиши ва аёлнинг ҳам никоҳли бўлишидир. Боланинг ва телбанинг ийлоси ҳақиқий эмас. Қуръони карим ояти билан (Бақара, 226-227) бу ҳукмни жорий қилиш ила Ислом хотинлар устидан жоҳилиятнинг яна бир зулмини олиб ташлади.

الحمد لله رب العالمين و الصلاة و السلام علي رسوله الكريم

و علي آله و أصحابه أجمعين و بعد...

Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳи ва  баракотуҳу!

 

Ҳурматли ва азиз опа-сингиллар!

Аллоҳ таолога беҳисоб шукрлар бўлсинки, тараққиётимизнинг янги даврида халқимиз учун чексиз имкониятлар эшиги янада кенг очилмоқда. Ҳақ таолонинг халқимизга берган улуғ неъматлари, бахт-саодатнинг ҳад-ҳудуди йўқ. Жонажон диёримизда дин соҳасига кўрсатилаётган ижобий таъсирлар янада улкан бўлмоқда. Мухтарам Юртбошимиз раҳнамоликлари ва ғамхўрликлари натижасида мамлакатимизда дин соҳаси жадал ривожланиб, кўплаб хайрли ишлар амалга оширилмоқда.

Бугунги кунда оилада, жамиятда ва ижтимоий ҳаётда аёлларнинг фаоллиги янада ошиб бормоқда. Айниқса, хотин-қизлар орасидаги маънавий-маърифий ишларда уларнинг ўрни катта бўлмоқда. Жумладан диний маърифат ва ахлоқий тарбияни аёлларга етказишда отинойиларнинг ҳам муносиб ўрни бор, албатта.

Давлатимиз Раҳбари ташаббуслари билан хотин-қизларнинг имон-эътиқодини мустаҳкамлаш ҳамда диний саводхонлигини ошириш борасида кенг кўламли ишлар қилинмоқда. Мана шундай ишларнинг натижасида отинойиларга ҳам алоҳида эътибор қаратилмоқда. Уларнинг билим ва кўникмаларини муттасил ошириб бориш, муносиб шарт-шароитлар яратиш ва ҳуқуқий мақомларини мустаҳкамлаш борасида тизимли ишлар амалга оширилмоқда.

Аллоҳ таборака ва таолонинг улуғ инъоми аёл – мўътабар она, суюкли опа-сингил, вафодор умр йўлдош ва соғлом авлод тарбиячиси бўлгани боис, аёл-қизларни эъзозлаш ва эҳтиром қўрсатиш лозим бўлади.

Дини мубинимиз аёл-қизларни юксак қадрлайди. Уларнинг шарафи, иффати ва ҳақ-ҳуқуқларини мукаммал таъминлайди. Қуръони каримда:

مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ  

“Эркакми ё аёлми – кимда-ким мўмин бўлган ҳолида бирор эзгу иш қилса, бас, Биз унга ёқимли ҳаёт бахш этурмиз ва уларни ўзлари қилиб ўтган гўзал (солиҳ) амаллари баробаридаги мукофот билан тақдирлаймиз” (Наҳл сураси 97 оят).

Демак, аёлларнинг ҳар бир амали учун уларга улуғ ажру-мукофотлар, хушхабарлар ваъда қилинган.

Динимизда аёл-қизлар она сиймосида юксак қадрланади. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам бир муборак ҳадисларида:

" اَلْجَنَّةُ تَحْتَ اَقْدَامِ الْاُمَّهَاتِ "

“Жаннат оналар оёғи остидадир”, – деб марҳамат қилганлар.

Манбаларда қайд этилишича, Имом Бухорий ҳазратларининг оналари ҳам тақводор, диёнатли ва дуоси мустажоб аёл бўлган эканлар. Оналари эл орасида Аллоҳ таолога илтижо этиб, доимо дуолар ўқиб юрадиган покиза аёл сифатида танилган эдилар. Маълумки, Имом Бухорий ҳазратлари ёшликларида кўзлари жароҳатланиб, кўриш қобилиятлари анча сусайган.

Кунлардан бир куни Имом Бухорий ҳазратларининг оналари тушида Иброҳим алайҳиссалом бу мушфиқа онага қараб: “Эй волида! Сизнинг дуоларингизнинг кўплигидан Аллоҳ таоло ўғлингизга тўлиқ кўриш қобилиятини қайтарди”, – деб хитоб қилганлар. Шундан кейин оналарининг “Уйқумдан уйғонсам, ўғлим Муҳаммаднинг кўз нури тўлиқ қайтиб тузалиб кетибди” деган гаплари машҳур бўлган.

Буюк фақиҳ, муҳаддис Алоуддин Абу Бакр ибн Аҳмад ал-Косоний ҳазратлари қандай зот бўлганлари кўпчилигимизга маълум. У кишининг кўп нарсада омади чопган. Мисол учун, уйланиш масаласини олайлик. У кишининг қайноталари ва устозлари Алоуддин Самарқандийнинг Фотимаи Самарқандия исмли ниҳоятда оқила ва фозила қизлари бўлган. У қиз илмда шу даражага етганидан ҳатто подшоҳлар фатво сўраган, кўп кишилардан совчилар келган. Вақт ўтиб, Косоний бу кишига шогирд тушиб, илмда ниҳоятда пешқадам бўлиб, ҳатто у кишининг “Туҳфатул фуқаҳо” номли китобларига “Бадоиъус саноиъ фи тартиб аш-шароиъ” номли шарҳ битганларидан сўнг шу китобни маҳр ўлароқ баҳолаб, қизларини у кишига никоҳлаб берган эканлар.

 

 

Ҳурматли отинойиларимиз!

Қуйида айрим отинойилар йўл қўяётган баъзи хатоликларни келтириб ўтсак:

Биринчи.  Баъзи отин­ойилар ўзининг етарли билими бўлмагани ҳолда диний расм-русумларга бошчилик қилиш билан бирга бидъат-хурофот ишларда ташаббускорлик ҳам кўрсатишяпти. Бу билан фақат ўзларини эмас, балки уларга эргашувчиларни ҳам залолатга бошлашмоқда. Мана шундан отинойиларимиз эҳтиёт бўлишлари керак.

Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: «Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам: "Ким ҳидоятга чақирса, унга эргашувчининг савобидек ажр бўлади. Бу билан амал қилган кишининг савобидан бирор нарса камаймайди. Кимки залолатга чақирса, эргашувчи кишининг гуноҳидек унга гуноҳ ёзилади. Бу билан амал қилган кишининг гуноҳидан бирор нарса камаймайди», – дедилар.

Иккинчи.   Баъзи отинойилар суҳбатларида фақат дўзах азоби, қабр ҳаёти ва Қиёмат даҳшати ёки жаҳаннам васфи ҳақида гапириб, қалбга ваҳима ёки ҳайрат соладилар. Аслида Яратганнинг муҳаббатига маърифат ва Ҳақ таоло рози бўладиган эзгу ишлар билан эришилади. Бу ҳақда тасаввуф олимаси Робия Адавия: "Жаннат орзуси ва дўзах азобидан қўрқув нажот воситаси бўла олмайди. Маърифат амалдан устун, Аллоҳни амаллар билан эмас, маърифат билан таниш муҳимдир", – деган эди.

Учинчи.  Айрим отин­ойилар динни осон қилиб етказиш  ўрнига амалларни мушкул қилиб изоҳлаш, қўрқитиш йўлини тутади. Аслида Ислом – енгиллик динидир! Жаноби Пайғамбаримиз Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳам умматларга доимо енгиллик, осонлик истаганлар. Бир ҳадиси шарифларида: "Осонлаштиринг – қийинлаштирманг, қизиқтиринг – бездирманг" (Имом Бухорий ривоятлари) де­ганлар. Зеро, ояти каримада ҳам "Аллоҳ ҳеч бир жонга тоқатидан ташқари нарсани таклиф этмайди..." (Бақара сураси 286 оят) дейилган.

Тўртинчи. Фолбинлик каби улкан гуноҳ ишлар билан шуғулланадиганлар орасида отинойиликни даъво қиладиганлари ҳам борлиги кишини қаттиқ ранжитади.

Бешинчи.   Кўп отинойилар диёримиз мусулмонлари ҳанафий мазҳабига риоя этишларини инобатга олмай, ўзлари турли адабиётлардан ўқиган ёки эшитган фикрларни гапириб, кишилар орасида ихтилофларни келтириб чиқаришмоқда.

 

 

Муҳтарама мунис опа-сингилларимиз!

Энг аввал "отинойи" сўзининг истилоҳий маъносини анг­лаш лозим. Отинойи – қизлар ўқитувчиси, дин ва шариат билимдони ҳамда аёллар ўртасидаги диний маросимларга бошчилик қиладиган, халқ орасида катта обрў-эътиборга сазовор бўлган кайвони аёл. Шунингдек, "отин" сўзи маърифатпарвар аёлларни ҳурматлаб, исмига қўшиб айтилган.

Илгари аждодларимиз хотин-қизлар қалбига аёл кишининг суҳбати чуқурроқ сингиб боришини яхши англа­ганлари учун отинойилар фаолиятидан унумли фойдаланишган. Маҳалла ёки қишлоқлардаги таълим-тарбия ишларига жалб этишган. Айниқса диний маърифатни ёйиш, қизларни турмушга тайёрлаш ва уларнинг руҳиятини бекаликка мослашда отинойиларнинг вазифаси катта бўлган. Отинойилар фақат билим тарқатувчигина эмас, балки ёшлар тарбияси учун масъул, одоб-ахлоқда эса ҳаммага ўрнак бўлишган. Шунингдек, Қуръони карим қироати, унинг тафсири, пай­ғамбарлар тарихи, халқ оғзаки ижодини яхши билишган.

Улар ёшларга никоҳнинг илоҳий аҳдлиги, оиланинг муқаддаслигини уқтиришган ва ҳаётий мисоллар билан фарзандлар онгига сингдиришган. Зиё тарқатувчи, маърифатпарвар имом-хатиблар қанча эъзозда бўлсалар, отин­ойилар ҳам шунча ҳурмат қилинган.

Хотин-қизларни, болаларни комиллик сари етаклаш вазифаси тарихдан маълумки, аёл устозлар – отинлар зиммасида бўлган. Имом Бухорий, Имом Термизий, фалакиёт илми билимдони Мирзо Улуғбек, дунё тиббиётига устоз бўлган Абу Али ибн Синонинг улуғ олим бўлишларига маърифатли аёллар, мўътабар оналар сабабчи бўлганлар. Навоийдек шоирларни ҳам, Мирзо Бобурдек ҳукмдорларни ҳам ана шундай оналар тарбия қилишган. Ушбу илм дарғаларининг болалик йилларига назар солинса, бошланғич таълимни гўдаклик чоғларида оналаридан олишгани маълум бўлади.

Албатта, бундай шахслар камолоти замирида мўътабар аёл меҳнати ётади. Масалан, Ҳаким ат-Термизий кўп аёл муҳаддислардан сабоқ олганлари манбаларда келтирилган. Аллома Имом Ғаззолий ҳаётлари ўрганилса, маърифатпарвар онанинг улкан хизматлари кўзга ташланади.

Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва салламга ҳаммадан олдин аёллари Хадича разияллоҳу анҳо онамиз ёрдам кўрсатганлари маълум. Ҳазрат Ойша бу уммат аёлларининг олимаси ва Қуръон ҳофизаси эдилар. Абдуллоҳ ибн Масъуд энг етук фақиҳ бўлсалар, Ойша разияллоҳу анҳо энг етук фақиҳа эдилар. Зайд ибн Собит ҳофиз бўлсалар, Ҳафса бинти Умар ҳофиза бўлганлар. Ҳасан Басрий йирик машойих бўлсалар, Робия Адавия катта машойихлар мақомида эдилар.

Қадимдан отинойилар ҳалоллиги, тақвоси, меҳнаткашлиги, ҳаёси билан эл ҳурматини қозонишган. Чунки уларда шундай фазилатлар борки, уларни бош­қа халқлар аёлларида кўриш мушкул. Шоиралар мураббийи Жаҳонотин Увайсий, маърифатпарвар шоира Нодирабегим ва доно маслаҳатчи Бибихоним каби оқила момоларимиз яхши тарбия кўрганлари боис, ўз даврларининг машъаллари, хайрли ва улуғвор ишларнинг йўлбошчилари бўлишган. Ҳозирги отин­ойилар ҳам ана шулардан ибрат олишлари лозим!

 

Ҳурматли отинойиларимиз, азиз опа-сингилларимиз!

Ҳозирги замон отинойиси чуқур ҳаётий тажрибага эга, дунё­вий ва диний билимлар соҳибаси, эл-юрт орасида обрў-эътиборли, миллий-диний қадриятларни асл ҳолида аҳолига етказа оладиган аёл бўлиши керак. Шу нуқтаи назардан айрим муҳим вазифаларни тақдим этамиз.

Биринчи, отинойи Ислом дини моҳиятини тўлиқ тушуна билиши, мотуридий ақидаси, ҳанафий мазҳаби ҳақида мукаммал маълумотга эга бўлиши ва ўз фаолиятида буларни маҳкам тутиши, Қуръони каримни тажвид билан ўқий олиши жуда ҳам зарур.

Иккинчи, отинойилар халқимиз, айниқса, ёшлар ўртасида тинчлик ва барқарорликнинг қадрига етишни, дунёда кечаётган ўзгаришлар, юз бераётган нохуш воқеаларнинг асл сабабларини тўғри тушуниб, халқимизга тўғри етказа олишлари лозим.

Учинчи, аёллар ўртасидаги маънавий муҳитга салбий таъсир кўрсатаётган, ҳанафий мазҳаби таълимотига зид бўлган ҳолатларга қарши туриш зарур. Хусусан, хотин-қизлар орасида учрайдиган фолбинга бориш каби бидъат-хурофотларга барҳам бериш йўлида отинойилар тинмай ташвиқот ишларини олиб боришлари бугунги кунда муҳим аҳамият касб этмоқда.

Тўртинчи, аҳоли орасида маънавий-маърифий тарғибот ишларини олиб боришда масжидлардаги имом-хатибларнинг алоҳида ўрни бор. Бугунги отинойи­лар имом-хатибларнинг хотин-қизлар масалалари бўйича ёрдамчилари сифатида ана шу имом-хатибларимиз билан ҳар бир ишни маслаҳатлашган ҳолда ҳамжиҳатликда  фаолият олиб боришлари керак.

Бешинчи, мана шундай ишларни тўғри адо этишда отинойиларга Диний идора Фатво бўлими томонидан эълон қилинадиган жума тезислари жуда ҳам қўл келади. Ҳар ҳафталик жума мавъизаларини аввал ўзлари тўғри ўзлаштириб, кейин аёл-қизларга етказсалар, жуда ҳам тўғри ва мақсадга мувофиқ иш бўлади.

Олтинчи, “Жаҳолатга қарши маърифат” билан курашиш ишларининг самарадорлигини янада ошириш мақсадида, отинойилар  “Ислом нури” газетаси, “Ҳидоят” ва “Мўминалар” журналларига нафақат ўзлари обуна бўлишлари, балки бошқаларни ҳам обуна бўлишларига тарғиб этишлари жуда ҳам зарурдир. Ушбу нашрлардаги Қуръони карим тафсири, Ҳадиси шариф шарҳи, ақида, фиқҳга оид масалалар баёни ва ботил иддаоларга берилган асосли раддиялар иш фаолиятда ва Ислом маърифатини яхши билиб олиб, тўғри тушунтиришда жуда қўл келади.

Ҳозирги кунда отинойилар фао­лиятини тўғри йўналтириш ва улар билан ҳамжиҳатликда ишлаш мақсадида Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳрида бош имом-хатибларининг хотин-қизлар масалалари бўйича ёрдамчилари фаолият кўрсатмоқда. Улар отинойилар билан бевосита ҳамкорликда ишлашмоқда.

Отинойилар юқорида айтилган талабларга жавоб бера олсалар, турли бидъат ва хурофотлардан халқимиз ва ёшларимиз онгини муҳофаза этсалар, динимизнинг асл моҳиятини тўғри етказиб бера олсалар, мамлакатимиз ривожига катта ҳисса қўшган бўладилар. Энг муҳими, халқ орасида ҳурматли инсонларга айланадилар.

Мен ишонаманки, муҳтарама отинойиларимизнинг иш тажрибалари, куч-қувватлари ва салоҳиятлари қўйилган вазифаларни ижро этишга етади, иншо Аллоҳ.

Вассаламу алайкум ва раҳматуллоҳи ва баракотуҳ!

 

Ислоҳот

 

Сен ҳаммадан суюксан, суюклигинг унутма, аёл!

Фарзанд деб дил куюксан, куюклигинг унутма, аёл!

Пайғамбару авлиё, жаҳонгирга сен Она,

Шу боис ҳам буюксан, буюклигининг унутма, аёл!

  

Илм ўз соҳибини дунёда азиз ва охиратда шарафли(Али ибн Абу Толиб разияллоҳу анҳу) қилиш баробарида, унга бир неча масъулиятни ҳам юклайди. Хусусан, илмига амал қилиш, билганларини билмаганларга етказиш орқали киши – хоҳ эркак бўлсин, хоҳ аёл – Аллоҳ таолодан ҳақиқий қўрқадиган (Қуръони карим Фотир сураси 28 оят), асло билмайдиганлар билан тенг бўлмайдиган(Қуръони карим Зумар сураси 9 оят) даражага эришади.

Ҳар доим жамият учун олим киши қанчалик зарур бўлса, отинойи ҳам шунчалик муҳим бўлган. Ҳатто фарзанд тарбиясида ота, (яъни эркак)дан кўра, аёлнинг ўрни жуда аҳамиятлидир. Шу маънода, бугун жамиятни катта бир оилага қиёсласак (зотан, жамият оилалардан таркиб топган), отинойиларнинг ўрни нақадар муҳим экани яққол кўзга ташланади. Бежиз доно халқимиз: “Ўғил бола тарбияси – шахс тарбияси, қиз бола тарбияси – жамият тарбияси”, демаган.

Отинойи – аёл-қизлар мураббийси, диний маросимларга бошчилик қиладиган, дин ва шариат билимдони, шунингдек, дунёвий илмларни ҳам эгаллаган маърифатли аёлдир.

Замонасининг отинойилари ҳисобланган маърифатли аёллар Қуръони карим қироати, тафсир, пайғамбарлар тарихи, халқ оғзаки ижодини яхши билишган. Анбар Отин, Жаҳон Отин Увайсий, Зебуннисо, Нодирабегимлар нафақат шаръий билимлар, шу билан бирга, сиё­сат ва маданият соҳасида ҳам етук билимга эга бўлишган.

Бугунги кунда мамлакатимизда аҳолининг диний-маърифий савиясини ошириш, бидъат ва хуро­фотларга барҳам бериш, қалбларга соғлом исломий ақидани сингдириш­га катта аҳамият берил­моқ­да. Бу жараёнда диний соҳа ходимлари қаторида отинойилар ҳам фаол иштирок этаётгани ҳам замон талаби, ҳам бу борадаги улкан натижалар асоси бўлаётир.

Отинойиларнинг вазифалари доираси жуда кенг. Улар нафақат диний билимлар эгаси, балки юртимизда кечаётган ижобий ўзгаришлар, иқтисодий, таълим ва бошқа соҳаларда олиб борилаётган ислоҳотлар, жамиятимиз маънавий, диний ҳаётида кечаётган ўзгаришларнинг фаол иштирокчисига айланиши лозим.

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси Раёсати мажлисининг 2019 йил 2 декабрдаги 188-сонли, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2020 йил 28 январдаги 01-07/1-88-сонли қарорларини ижро этиш мақсадида ҳамда Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг 2018 йил 6 февралдаги 01 А/019-сонли, 2019 йил 9 октябрдаги 01 А/156-сонли ва 2019 йил 23 декабрдаги 01 А/202-сонли буйруқларини амалга ошириш учун Дин ишлари бўйича қўмитанинг муҳим тавсиялари, бевосита кўмак ва улкан ёрдамлари ҳамда Қўмита раисининг ўринбосарлари ҳурматли Дилбархон опа Ғуломованинг қимматбаҳо йўл-йўриқлари асосида Республикада меҳнат қилаётган отинойиларимиз билан катта хайрли ва айни пайтда даркор ишлар бажарилди.

 Шу мақсадда Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг қарори асосида отинойилар фаолиятининг устувор йўналишлари белгилаб берилди.  Ўзбекистон мусулмонлари идораси тасдиқлаган меъёрий ҳуқуқий ҳужжатларга мувофиқ, отинойининг лавозим йўриқномаси ҳамда отинойилик фаолиятини тизимга солишга доир тегишли қоидалар жорий этилди.

Отинойилар фаолиятини янада такомиллаштириш, уларнинг билимларини ошириб бориш мақсадида 2019 йилнинг сентябрь ойидан 2020 йил март ойигача ўқув-семинарлар ташкил этилди. Ўқув-семинарларда қатнашган 5746 нафар отинойиларга сертификатлар топширилди.

Малака ошириш ва қайта тайёрлаш бўлимлари фаолиятини илмий, ўқув-меъёрий ва ўқув-услубий жиҳатдан таъминлаш ҳамда мувофиқлаштириш Ўзбекистон халқаро ислом академияси ҳузуридаги Илмий-услубий кенгаш томонидан амалга оширилди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси буйруғи билан тасдиқланган ҳужжат отинойилик фаолияти билан шуғулланиш учун гувоҳнома бериш тартиби, отинойи мақоми, ҳуқуқ ва мажбуриятларини аниқлаш, отинойиларнинг билим ва малакасини тизимли ошириб бориш каби масалаларни ўз ичига олган. Ўзбекистон мусулмонлари идораси томонидан фаолият юритиб келаётган барча отинойиларга ягона шаклдаги гувоҳномаларни бериш йўлга қўйилди.

2019 йил ноябрь ойидан 2020 йил декабрь ойига қадар Республика бўйлаб сертификат олган отинойиликка номзодлар учун малака имтиҳонлари ташкил қилинди. Синовлардан муваффақиятли ўтган отинойиларимизга гувоҳномалар топширилди. Гувоҳномалар муддати 3 йил этиб белгиланди.

Малака имтиҳонлари Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳрида ўтказилди. Ҳайъат аъзолари хатто пандемия, карантин вақтида ҳам барча карантин талабларига риоя этган ҳолда малака имтиҳонларини ўтказиб, жонбозлик кўрсатиб, отинойиларимизнинг билимларини муносиб баҳолашда ўз ҳиссаларини қўшдилар. Имкон қадар Республикамизнинг барча чекка ҳудудларига ҳам маърифатли отинойиларни белгилаб беришдек улкан вазифани адо этдилар.

Шу ўринда алоҳида таҳсинга сазовор бўлган қуйидаги муҳтарам устоз опаларимизга, фурсатдан фойдаланиб, чуқур миннатдорчилигимизни изҳор этамиз! Ўзларининг улкан ҳаётий тажрибалари, бетакрор доно ўгитлари ва шахсий гўзал намуналари билан ҳаммамизга ёрқин ва беқиёс ибрат бўлиб келаётган катта устоз Фаридахон опа Абдурахимова, отинойиларимизга беминнат маслаҳатлари ва беғараз кўмаклари билан ҳизмат қилаётган устоз Мунирахон опа Абубакирова ҳамда тегишли ва фойдали бебаҳо кўрсатмалари билан отинойиларга дардкаш бўлиб келаётган устоз Марямхон опа Абдуллаева ларнинг намунавий одоб-ахлоқларидан нафақат ҳамма опа-сингилларимиз, балки ҳар бир отинойимиз ҳам ўзларига ибрат олсалар, бугунги замон талабларига мувофиқ бўлар эди.

Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳри бўйича малака имтиҳонидан ўтган 4364 нафар отинойининг рўйхати тасдиқланди ҳамда уларнинг фаолият юритишига рухсат берувчи гувоҳномалар топширилди. Улар ичида 60 ёшдан юқори бўлган онахонларимиз қаторида 40 ёшгача бўлган отинойиларимиз ҳам мавжуд. Отинойиларимизни аксариятини эса 40 ёшдан 60 ёшгача опаларимиз ташкил этди. Республика бўйича 611 та отинойимиз олий маълумотга, 8 та олий диний ва 119 та ўрта махсус диний маълумотга эгалар.

Гувоҳнома олган отинойиларимизга вазифалар белгилаб берилиб, ўз ҳудудидаги вилоят, шаҳар-туман ва маҳаллий имом-хатибларга бириктирилди.

Отинойиларимиз ўз фаолиятларини республика, вилоят, туман (шаҳар) ҳамда маҳалла даражасида тузилган тарғибот гуруҳлари билан ҳамкорликда бириктирилган ҳудудларда олиб бориш йўлга қўйилди.

Худо хохласа, отинойилар хотин-қизлар ўртасида ёт ғояларга эргашиш, бидъат-хурофот амалларга берилмаслик, шунингдек, оилада эр ва хотиннинг вазифалари, фарзанд тарбияси ва бошқа долзарб ижтимоий масалаларда ташвиқот ишларини олиб боришни мунтазам равишда ҳамкор ташкилотлар ва маҳалла фаоллари билан биргаликда амалга оширадилар.

Хулоса қилиб айтганда, барқарор ижтимоий-маънавий муҳитни таъминлаш, хотин-қизлар ва ёшлар ўртасидаги соғлом турмуш тарзини тарғиб этиш – осон иш эмас. Шу билан бирга, Ислом динининг мўътадил, бағрикенг таълимотларини, инсонпарварлик ва бунёдкорлик ғояларини, мамлакатимизда ҳар жабҳада, хусусан, диний соҳада амалга оширилаётган ислоҳотлар, эришилаётган ютуқларни оммага етказишда фидойилик талаб этилади.

Жаннатмакон юртимиз тинчлиги, муқаддас Ватанимиз равнақи, Янги Ўзбекистонимиз келажаги, доно халқимиз саломатлиги ва фаровонлиги ҳамда пок динимиз ободлиги учун муҳтарам Юртбошимизнинг раҳбарликлари остида ҳукуматимиз ва Диний идорамиз томонидан оқилона олиб борилаётган хайрли, савобли ишларни амалга ошириш мақсадида вилоятларимиз раҳбарлари ҳамда шаҳар ва туман раҳбарларининг бошчиликларидаги меҳнаткаш халқимиз олиб бораётган барча хайрли, яхши, савобли ишларда ҳурматли отинойиларимиз ҳам ўзларининг муносиб ҳиссаларини қўшадилар, деб умид қиламиз.

Бунинг учун билим, тажриба, маҳорат ва матонат лозим. Бу ишларни муваффақият билан уддалаётган отинойиларни халққа ҳақни етказувчилар дегим келди...

 

Юксак эҳтиром ва камоли ҳурмат ила

Иброҳимжон ИНОМОВ,

Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари

Мақолалар

Top