Пастдарғомда Ўзбекистон мусулмонлари идораси Самарқанд вилояти вакиллиги, Дин ишлари бўйича қўмитанинг ҳудуддаги бошқармаси ҳамда вилоят ҳокимлигининг Жамоат ва диний ташкилотлар билан ишлаш бўлими ташаббуси билан шаҳар ва туман бош имом хатибларининг сайёр йиғилиши ўтказилди.

Тадбирда вилоят бош имом-хатиби Зайниддин домла Эшонқулов бу каби учрашувлар имом-домлаларимизни ўз ҳудудларида самарали иш олиб боришлари, одамларнинг дарду ташвишлари билан яшашларига хайрли замин яратаётганини таъкидлади.

Йиғилиш доирасида бош имом-хатиблар тақсимот асосида тумандаги мавжуд масжидларнинг ҳужжат юритиш ишлари билан яқиндан танишишди. Улардаги баъзи камчиликлар бўйича масъулларга тавсия ва топшириқлари берилди.

“Нурул Ислом” жоме масжидида вилоят бош имом-хатиби ўринбосари Хайрулло домла Саттаров томонидан туманда фаолият олиб бораётган маҳалла имомлари ва отинойилар билан фаолиятларига масъулият билан ёндашиш, аҳоли орасида кенг тарқалаётган бидъат-хурофотларнинг олдини олиш, одамлар билан яқиндан иш олиб бориш каби масалалар юзасидан давра суҳбати ўтказилди.

Сайёр учрашувлар доирасида аҳоли, жумладан, ёшлар билан учрашув ўтказилди. Оилалардаги мавжуд низоли ҳолатлар бартараф этилди. Шунингдек, кам таъминланган, боқувчисини йўқотган юртдошларимизга моддий ёрдамлар кўрсатилди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Самарқанд вилояти вакиллиги
Матбуот хизмати

Қуръон мусобақаси Дубайда эркаклар ва аёллар учун иккита алоҳида жойда ўтказилмоқда. Очилиш маросимида сўзга чиққан ҳакамлар ҳайъати раҳбари Иброҳим Жассим ал-Мансурий мусобақанинг 24-нашрида ўтказилаётган савиясини олқишлаб, бу Қуръон ҳифзи марказлари ва маҳаллий Қуръон мусобақалари ривожининг натижаси эканини таъкидлади.

Унинг айтишича, Қуръон ҳифзи мусобақаси бошланганига чорак асрга яқин вақт ўтди ва бугунги кунда у сифат ва миқдор жиҳатдан яхши даражага етди. Шунингдек, у ҳакамлар ҳайъати аъзоларини танлов иштирокчиларининг чиқишларини баҳолашда адолат ва аниқликка риоя қилишга чақирди.

Мусобақанинг биринчи кунида эркаклар ўртасида етти нафар ва аёллар ўртасида етти нафар даъвогар саҳнага чиқиб, ўз истеъдод ва маҳоратини намойиш этди. Мусобақа 13-январга қадар давом этади ва ғолиблар тақдирланадиган ёпилиш маросими эркаклар ўртасида 16-январда, аёллар бўлимида эса 17-январда бўлиб ўтади.

Ойша онамиз розийаллоҳу ан­ҳо бундай сўзлаб берди: «Расу­лул­лоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Қиёмат куни ҳисоб-китоб қилинадиган киши борки, ҳалок бўлади”, дедилар. “Эй Аллоҳнинг расули, Аллоҳ таоло: “Аммо кимнинг ўнг томонидан берилса, у албатта енгилгина ҳи­соб-китоб қилинади”, демаганми?” дедим. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алай­ҳи ва саллам: “У намойиш қи­лиш, холос. Қиёмат куни кимнинг ҳисоб-китоби тафтиш қи­линса, азобланмай қолмайди”, дедилар» (Имом Бухорий ривояти).
* * *
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам одамларга тушунарсиз шаръий масалани шарҳлаб берар эдилар. Шунинг учун саҳобалар бирор ноаниқ нарса учра­са, Пайғамбаримиз алайҳиссаломга мурожаат қилар эдилар.
Ушбу ҳадисда Абдуллоҳ ибн Абу Мулай­ка Ойша розийаллоҳу анҳонинг эшитмаган, билмаган нарсаси ҳақида Набий алайҳис­саломдан сўраб олганини хабар қилмоқда. Бу онамизнинг зийраклигидан дарак. Ахир, Набий алайҳиссалом ёнида бўлатуриб ҳам билимини мустаҳкамлаб олмасинми?! .
Ана шундай ҳолатлардан бирини Ойша онамиз розийаллоҳу анҳо ривоят қилади. Кунларнинг би­рида Пайғамбаримиз алай­ҳиссалом: “Қиёмат ку­ни ҳисоб-китоб қилинадиган киши борки, ҳалок бў­лади”, дедилар. Буни Ойша онамиз эши­тиб На­бий алайҳиссаломнинг ушбу сўзлари билан Аллоҳ тао­лонинг: “Аммо кимнинг ўнг томони­дан берил­са, у албатта енгилгина ҳи­­соб-ки­тоб қи­линади” (Иншиқоқ сураси, 8) ояти­ни таққослади. Боиси, ҳадис лафзи ҳисоб-китоб қилинувчининг азобла­нишини умумлаштир­моқда. Оят лафзи эса, айримларнинг азобланишига дало­лат қилмоқда.

Пайғамбаримиз алайҳиссалом оятга изоҳ бериб: “Оят амал дафтарини намойиш этишдаги ҳолатни баён қилмоқда. Кимнинг амали муҳокама қилинса, ҳалок бўлади”, демоқдалар.

Набий алайҳиссаломнинг оятдан ҳақи­қий маънони баён этиш учун берган жавобларида енгил ҳисоб, яъни амал дафтарини намойиш этиш ва кўрсатиш бошқа, амалларнинг тафтиш этилиши бошқа экани аён бўлмоқда. У зот алайҳиссалом оятдаги “енгилгина ҳисоб-китоб қили­нади”дан мурод “Аллоҳ таоло бандага гуноҳларини зикр қилади. Сўнгра дунёда уларни беркитгани, охиратда ҳам кечириб юборишини билдиради”, деб изоҳ бермоқдалар.

“Қиёмат куни кимнинг ҳисоб-китоби тафтиш қилинса, азобланмай қол­майди”, деган лафзларига бандаларда янглишишлар кўп учраши, ким тафтиш қилинса, афв этилмаслиги ва дўзахга киритилишини баён этмоқдалар.

Демак, қиёмат куни ҳисоб-китоб икки кўри­нишда бўлади:

1) амаллар кўрса­тилиб, танбеҳ берилади. Бу ҳисоб енгил ўтиб, унинг учун азоб берилмайди;

2) муноқаша ҳисоб-китоби. Бу – қийин ва қаттиқ ҳисоб, азобдан холи бўлмайди. Боиси, бу банданинг хатолари устидаги тафтиш бўлиб, жамики гуноҳларидан сўроқ қилинади. У ҳар бир ёмонлиги учун жавоб беради.

Аббод ибн Абдуллоҳ ибн Зубайр айтади: «Ойша онамиз ро­зийал­лоҳу анҳонинг бундай деганини эшитдим: “Расулуллоҳ сол­­лал­ло­ҳу алайҳи ва салламдан ен­гил ҳи­соб ҳақида сўрадим. У зот алай­­ҳис­салом: “Қиёмат куни (амал даф­тари) берилади ва унга кичик гуноҳларини намо­йиш қиладилар”, деб жавоб бердилар».

Кимнинг ҳисоб-китоби осон бўлади?

Абу Ҳотим ва Ҳоким раҳимаҳу­маллоҳ Жобир розийаллоҳу ан­ҳу­дан ривоят қил­ган ҳадисда бун­­дай дейилади: “Кимнинг яхши­ликлари ёмонликларидан кўп бўл­са, шу киши ҳисоб-китобсиз жан­натга киради. Кимнинг яхши­ликла­ри ёмонликлари билан тенг кел­са, енгил ҳисоб қилинади. Сўнг­ра жаннатга киритилади. Ким­нинг гуноҳлари яхшиликларидан зиёда келса, ана ўша ўз наф­сини ҳалок этибди”. Шафоат ҳам шу сингари бўлади.

Ибн Умар розийаллоҳу анҳу­мо ривоят қилган ҳадисда: «Сиз­лар­дан бирингиз Раббисига яқин келтирилади. Ҳатто орада ҳеч қан­дай тўсиқ бўлмайди. Ун­га: “Шу, шу нарсаларни қилдинг”, дейди. Банда гуноҳларига иқрор бўлади. Сўнгра Аллоҳ айтади: “Сен уни сендан дунёда беркитдим. Бугун эса сени мағфират қиламан”», дейилган.

Ҳадисда Ойша онамизнинг фазилати, таълимга ва ўрга­ниш­га ҳарислиги; ҳисоб-китоб, қиёмат кунидаги азоб, одамларнинг ҳи­соб-китоблари турлилиги; толиби илмнинг ўзига ноаниқ бўлган нарсани сўраб би­лишга ҳақлилиги; олим одам ўзига қилинган мурожаатни чин кўнгилдан қабул этиши; На­бий алайҳиссаломга ўхшаб сў­ровчига тушунтириб беришнинг вожиблиги баён этилган.

Мансур ЎРОЛОВ,
Сергели тумани “Нўғайқўрғон” масжиди имом ноиби

"Ҳидоят" журналидан

Саудиянинг оммабоп «Neprass», (https://www.neprass.org/new/s/26984) «Wakeb», «Mjdalwatan» ва «Al-Kifah news» электрон нашрлари «Ўзбекистон Республикаси делегацияси Саудия Арабистони ҳаж ва умра вазири билан учрашди» сарлавҳали мақолаларни ўз саҳифаларига жойлади.

«Мулоқот чоғида томонлар Саудия Арабистони ва Ўзбекистон ўртасидаги ҳамкорлик истиқболлари ҳамда «Ҳаж–2024» мавсумини юқори даражада ташкил этиш масалаларини муҳокама қилдилар, - дейилади мақолаларда.

Томонлар икки давлат раҳбарлари ўртасидаги ишончли ва дўстона мулоқот туфайли ўзаро алоқалар янги босқичга кўтарилганини, жумладан, дин ва маърифат соҳаларида ҳамда ҳаж ва умра ибодатларини ташкил этишда юқори натижаларга эришилганини қайд этдилар».

Дин ишлари бўйича қўмита
Ахборот хизмати