muslim.uz

muslim.uz

Яқин Шарқ ва Шимолий Африка аҳолисининг 36 миллион нафари қанд касалига чалингани аниқланди. Халқаро диабет уюшмаси раиси Одил Саид 2030 йилга бориб, бундай касаллар сони 72 миллион нафарга етиши мумкинлигини айтди.

Профессор, қанд диабети - бойларнинг касали, дея Форс Кўрфазидаги мамлакатларига урғу берди. Уларнинг жисмоний меҳнат қилмаслиги ва ҳаракатсизлиги шунга олиб келганини таъкидлади. Ҳозир Қатар, Саудия, Қувайт, БАА ва Эроннинг 66% фоиз аҳолисининг вазни ортиқ эканини қайд этди.

 

Азизхон ҲАКИМОВ

тайёрлади.

 

Эзгулик ва эҳсон, ибодат мавсуми Рамазонга етганимиз улуғ бир неъмат. Аллоҳ таоло бу ойда гуноҳлардан покланишимиз, нафсларимизни тарбиялаб, тоатларга ўргатишимиз учун бизга рўзани фарз қилди, Қуръон тиловатига, кечалари қоим бўлишга, хайр-эҳсон қилишга ундади.

Шубҳасиз, бу ойнинг энг улуғ ибодати рўзадир. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) айтдилар: “Одам боласининг ҳар бир (яхши) амали савоби ўн баробардан етти юз баробаргача кўпайтириб берилади. Аллоҳ таоло айтди: “Фақат рўза мустасно. Албатта, у Мен учун ва унга Ўзим мукофот бераман. Банда шаҳвати ва таомини Мен учун тарк қилади”” (Имом Муслим ривояти).

Рўза инсонни ёлғизликда ҳам, одамлар орасида ҳам Аллоҳ таолони унутмасликка, тоатларга сабрли бўлишга, доим гўзал хулқли бўлишга, Аллоҳ қайтарган нарсалардан узоқ бўлишга ўргатади.

Рамазон – таровиҳ ойи. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) мағфиратга ноил бўлиш, ажру савобларни кўпайтириб олиш учун бу ой кечаларида ибодат билан қоим бўлишга тарғиб қилиб: “Ким Рамазон кечалари имон билан, савоб умидида қоим бўлса, ўтган гуноҳлари кечирилади”, деганлар (Имом Бухорий ва Муслим ривояти).

Тунги намоз мўминлар шарафи, солиҳлар одати, обидлар унсидир. У бандани Аллоҳ таолога яқинлаштирувчи энг афзал амалдир. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) айтдилар: “Тунги намозни канда қилманг. У сизлардан олдин ўтган солиҳлар одати, Раббинггизга яқинлик, гуноҳларга каффорат, маъсиятлардан қайтарувчидир” (Имом Аҳмад ва Термизий ривояти).

Рамазон – Қуръон ойи. Аллоҳ таоло марҳамат қилади: “Рамазон ойи – одамлар учун ҳидоят (манбаи) ва тўғри йўл ҳамда ажрим этувчи ҳужжатлардан иборат Қуръон нозил қилинган ойдир(Бақара, 185). Рўзадор бу ойни Қуръони карим тиловати учун ғанимат билиши керак. Қуръон рўзадорга шафоатчи ва гувоҳдир. Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) айтдилар: “Рўза ва Қуръон қиёмат кунида бандага шафоат қилади. Рўза: “Эй Раббим, мен уни кундузи таомдан ва шаҳватлардан тийдим, мени унга шафоатчи қил”, дейди. Қуръон: “Мен уни тунда уйқудан қолдирдим, мени унга шафоатчи қил”, дейди ва иккалови шафоатчи қилинади” (Имом Аҳмад ва Табароний ривояти).

Рамазон – хайру саховат ойи. Бу ойда бошқа ойларга қараганда кўпроқ сааховат кўрсатишга тарғиб қилинган. Зеро бу ойда қилинган садақа ва эҳсонлар савоблари кўпайтириб берилади. “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) одамларнинг энг сахийи эдилар. У зотнинг энг сахий бўладиган вақтлари Рамазонда – Жаброил (алайҳиссалом) билан учрашганларида бўлар эди. У зот Жаброил (алайҳиссалом) билан Рамазоннинг ҳар тунида учрашиб, Қуръонни дарс қилишар эди. Ўшанда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) саховатда эсаётган шамолдан-да тез бўлиб кетар эдилар” (Имом Бухорий ва Муслим ривояти).

 Жамшид Шодиев тайёрлади.

 

Аллоҳ таоло инсонга беҳисоб неъматлар берди. Шу билан бирга уни ушбу неъматлар ҳақида синов қилиб, имтихондан ўтказишни ҳам ирода килди. Ҳақиқий мўмин  киши ҳаётида учрайдиган барча салбий ҳолатларга сабр-тоқат килади ва Парвардигордан бунинг эвазига ажру-савоб ато қилишини сўрайди. Бу ҳақда Пайғамбаримиз Муҳаммад (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Агар мўминга ҳурсандчилик етса, шукр қилади. Бу унга  хайрлидир. Агар  унга бирон зарар етса, сабр килади. Бу ҳам унга хайрлидир”,  деганлар. Яна бир ҳадиси шарифда эса: “Исломга ҳидоят қилинган, яшашидан рози ва қаноатли кишига жаннат бўлсин. Ўзларингизга қаноатни лозим тутинглар. Чунки қаноат битмас-туганмас бойликдир”, дейилади (Имом Табароний).

      Мўминнинг саодати Аллоҳ унга ризқ қилиб берган нарсага рози бўлишидир. Аллоҳнинг Раззоқ сифатига имон келтириб, Унга ҳақиқий таваккал қилиш, борга ҳам, йўққа ҳам шукр қилиш қаноатдир. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) турмушнинг барча жабҳасида қаноатли эдилар. У зот (алайҳиссалом) бундай  дердилар: “Бойлик мол-дунёнинг кўплигида эмас, балки кўнгил тўқлигидадир” (Имом Бухорий ривояти).

Абдуллоҳ ибн Аббос (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳузурларига ҳазрат Умар (розияллоҳу анҳу) кирганида, у зотнинг ёнбошларида бўйранинг изи кўриниб турарди. Ҳазрат Умар (розияллоҳу анҳу): “Эй, Аллоҳнинг Расули, тўшак солганингизда юмшоқроқ  бўлмасмиди?”, деди. Шунда Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Мен дунёда иссиқ кунда бир дарахт тагида сояланиб, сўнг уни ташлаб кетган отлиқ кабиман”, дедилар» (Имом Аҳмад ривояти).

        Қаноатли киши фақирликдан қўрқмайди, бахиллик ҳам қилмайди.  Гуноҳдан  сақланади, эзгуликда бардавом бўлади.  Инсон учун аслида бир кунлик  егулик ёки унга етарли маблағ, тинчлик ва сиҳат-саломатликнинг ўзи катта  бахтдир.

Инсон ҳарчанд ортиқча мол топишга уринмасин, тақдир қилинганидан ортиғига  эришолмайди. Агар у Аллоҳ берган  нарсага озми-кўпми, қаноат қилса, икки дунёда ҳам танглик кўрмайди. Расулуллоҳ   (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Аллоҳ таолодан: “Ё Аллоҳ, менга ризқ қилиб берган нарсаларинг билан мени қаноатлантир ва шуларда  менга барака ато эт. Менга келувчи нарсаларнинг фақат яхшисини бер!” деб қаноатли бўлишни сўраганлар.

 

К. Исмоилов

Ислом таълимотида юрти, халқи ва ватанига ҳамда ота-онасига хиёнат қилиш оғир гуноҳ саналади. Ислом дини, нафақат ўз ота-онаси, балки бегоналарга ҳам яхшилик қилишга буюради. Лекин айрим ёшлар орасида бузғунчи оқимларнинг тузоғига илиниб, гўё дин йўлида ҳижрат қиламан, жиҳодга бораман, деб ота-онасини норози қилиб, оиласини ташлаб, ҳалокат йўлига юрган, натижаси, мақсади пуч бўлган бузғунчи ғояларнинг тузоғига илиниб қолаётганганларни борлиги ачинарли ҳол.

Абдуллоҳ Ибн Амр ибн Ос (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинган хадисда шундай дейилади: «Бир киши Набий (саллоллоҳу алайҳи ва саллам)га юзланиб: “Ҳижрат ва жиҳод қилиш учун сизга байъат бераман. Бунинг савобини эса Аллоҳдан талаб қиламан” деганида У зот: “Отанангдан бирорталари ҳаётми?” – деб сўрадилар. У киши  “Ҳа, икковилари ҳам ҳаёт”,  – деди. Муҳаммад (саллоллоҳу алайҳи ва саллам): “Савобни Аллоҳдан талаб қиласанми”, – дедилар. У киши  Ҳа, ё Расулуллоҳ”, – деди. Шунда Расулуллоҳ (саллоллоҳу алайҳи ва саллам) “Унда отанангни ҳузурига бориб, уларга чиройли муомалада бўлгин, хизматларини қилгин”, – дедилар.

Бу ҳадиси шарифдан аён бўладики, фарзанд ўз гарданида бўлган вазифани, яъни, ота-онасининг хақини биринчи адо этиши лозим. Ислом таълимотида жаннат ота-она ризосида, дейилган. Ҳар бир фарзанд буни неъмат эканини билмоғи лозимдир.

Бугунги кунда кўпчилик аксарият ҳолларда “жиҳод” деганда фақат уруш, жангу жадал, қон тўкиш деган маъноларни тушуниб қолмоқда. Бу эса илмнинг асл моҳиятини тушунмаслик оқибатида келиб чиқаётган оқсоқ фикрлаш ва бузуқ ғоянинг гавдаланишидир. Бу ачинарли ҳол, албатта. Чунки ислом тарихи ва таълимотини чуқур ўрганган, соғлом фикрлаш қобилиятига эга киши бундай хулосага келмайди.

“Жиҳод” сўзи аслида “жидди жаҳд, яъни ғайрат қилиш, бор кучини ишга солиш маъноларини англатади. Дастлабки даврларда жиҳод деганда Исломни ҳимоя қилиш ва исломга қарши тажовуз қилувчилар билан курашиш тушунилган.

Аллоҳнинг динига сўз билан даъват қилиш, инсоннинг ўз ҳавои нафсини енгиши, илм ҳамда ҳунар эгаллаш учун жон жаҳди билан ҳаракат қилиши ҳам жиҳоддир.  Бу эса инсонинг ўз нафси ва шайтонга нисбатан очиқ бир урушидир.

“Жиҳод” сўзининг луғавий маъноси “уруш” маъносини англатмайди, аксинча, араб тилидаги “қитол” сўзи “уруш” деган маънони ифодалайди.

Дарҳақиқат, гўзал хулқ, тўғри ақида асосида тарбияланган, соғлом фикрлай оладиган фарзанд ҳаётда ақл-идрок билан иш тута олади. Имон эътиқодда собит туради, эркин ва мустақил фикрлай олади, ҳар хил алдовларга учмайди ҳамда ғаразли ташвиқотларга берилмайди. Демак, фарзанд ёшлигидан соғлом эътиқодли, билимли, одобли ва шижоатли бўлиб вояга етиши учун фойдали илм ва кўникмалар билан банд бўлишлари муҳим вазифадир.

Ислом динининг жаҳолатдан кўра каттароқ, қўрқинчлироқ душмани йўқдир (Донолар бисотидан). Шундай экан, барчамизни, оиламиз ва фарзандларимизни Аллоҳнинг ўзи тўғри йўлидан адаштирмасин, деб дуо қилиб қоламиз. Омин...

 

М. ШАРОФУДДИНОВ

Марҳамат туман бош имом-хатиби

Тилга эрк бериш мўминларга хос одат эмас. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Мўминнинг тили қалбидадир. Агар бирор нарсани гапиришни хоҳласа, қалби билан ўйлайди, сўнг тилига чиқаради. Мунофиқнинг тили эса, қалбидан ташқарида, шу сабабдан ҳаёлига келган нарсани тилига чиқаради, қалби билан ўйламайди”.

Муқаддас динимиз кўрсатмаларига мувофиқ, банданинг қалби тўғри бўлмагунича, иймони тўғри бўлмайди. То тили тўғри бўлмагунича, қалби тўғри бўлмайди.

Агар ким тилини тийса, Аллоҳ унинг аврати(уят жойлари)ни тўсади. Ким ғазабини босса, Аллоҳ уни дўзах азобидан сақлайди. Чунки энг кучли одам ҳар қандай ҳолатда ҳам ғазабини босиб, сўндира олган кишидир. Шунингдек, тилини ғийбат, ёлғон, чақимчилик ва бошқа номақбул сўзлардан  асрай олган киши энг бахтли инсондир. Ана шундагина киши ўзига ҳам ўзгаларга ҳам манфаат етказади. Беҳуда сўзлар ўрнига Аллоҳ таолони зикр қилиб, ёд этса яхшиликларни қўлга киритади. Ҳикматларда шундай дейилади: “Беҳуда гаплар керак бўлмаган нарсани билишдан ёки бекорчиликдан келиб чиқади, албатта, кимнинг сўзи кўпайса, унинг хатоси кўпаяди”.

Кишиларнинг энг яхшиси жамиятга ва бошқа инсонларга фойдали бўлганидир, худди шунингдек, инсонларга ва жамиятга зарарли бўлгани эса энг тубан кимсадир, тилининг хатоларидан хулоса чиқармаган кишининг боши балодан чиқмайди. Киши хушмуомалали, ширинсўз, камтарона, ҳусни-хулқли бўлса, ҳамма ҳавас қиладиган комил инсон  бўлади.

 

Ш. Жуманиёзов

Мақолалар

Top