Қуръони карим халқаро ваколати ((IQNA) маълумотларига кўра, 1889 йилдан Мексиканинг жанубидаги “Чиапас” штатида мусулмон бўлган мексикалик фуқаролар сони 5500 нафардан ортган.

     Ливан, Сурия ва Испаниядан кўчиб келган муҳожирлар Мексикада Ислом динининг тарқалишига сабаб бўлмоқда.

    Мексикадаги энг йирик Ислом марказларидан бири мамлакатнинг жанубидаги  ушбу “Чиапас” штатидаги “Тзотсел” қишлоғида жойлашган. “Тзотсел” жамоаси 300 минг аҳолига эга бўлиб, Марказий Америкадаги қадимги “Майя” империяси зулмидан омон қолган  сўнгги жамоалардан бири саналади.

Халқаро алоқалар бўлими

     Ушбу сура Қуръони каримдаги энг қисқа суралардан. Ундаги сўзлар сони 10 та. Ундаги биринчи оят 10 та ҳарфдан иборат. Ундаги иккинчи оят ҳам 10 та ҳарфдан иборат. Ундаги учинчи оят ҳам 10 та ҳарфдан иборат.

 Сурада энг кўп такрорланган ҳарф “алиф” ҳарфидир. У 10 марта такрорланган. Сурада фақат бир марта келган ҳарфлар сони ҳам 10 та. Сурадаги барча оят “ро” ҳарфи билан тугаган. “Ро”нинг тартиб рақами 10. “Ро” билан тугайдиган қуръондаги суралар сони 10 та. 10 чиси "кавçар" сурасидир.

   Сурадаги 10 рақамининг сири нимада?

Ундаги 10 рақами зулҳижжанинг ўнинчи кунига ишорадир. Ундаги: “Бас Раббинг учун намоз ўқи ва қурбонлик қил”, ояти қурбонлик куни бўлмиш 10- кунга ишорадир.

  Аллоҳ сизни ва бизни жаннатдаги “Кавсар” булоғидан суғорсин ва ундан сўнг умуман чанқамаслигимизни насиб этсин!

Халқаро алоқалар бўлими

Лоқайдлик бу – бурч ва масъулиятни ҳис қилмаслик, атрофдагиларнинг, ўзининг тақдири ва келажагига дахлдор воқеликларга эътиборсизликдир. Барча даврларда зиёлилар бундай иллатга қарши курашганлар, халқни огоҳлантириб келганлар.

Ҳукуматимиз томонидан олиб борилаётган сиёсатнинг мақсади кучли давлатдан кучли фуқаролик жамиятига ўтиш концепсиясидир. Бунда фуқаролардан давлат ва жамиятнинг сиёсий, иқтисодий, ижтимоий ва маданий ҳаётида фаол иштирок этишлари талаб этилади. Бунинг учун халқни бир мақсад йўлида, эзгуликлар сари сафарбар этиш, инсонлардаги лоқайдлик ва бепарволикка барҳам бериш лозим бўлади. Мустақилликка эришганимиздан сўнг, бундай иллатга қарши кураш алоҳида аҳамият касб эта бошлади. Президентимиз ҳам доимо фуқароларимизни огоҳликка ва эътиборли бўлишга чақиради. Бу шунинг учун керакки, лоқайдликнинг маъно мазмуни на муқаддас динимиз моҳиятига, на бошқа тараққиёт қонунларига тўғри келади. Уни яна дангасалик, танбаллик, боқимандалик, боқибеғамлик ва бепарволик каби салбий иллатлар билан боғлаш мумкин. Булар жамиятни тубанлаштирадиган омиллардандир. Ҳозирги даврнинг талаби – аниқлик ва янгиликлардан тезкорлик билан хабардор бўлиш. Лоқайдлик эса бунга тамомила зиддир.    Бу иллатнинг жамият учун қанчалик зарарли эканини инобатга олиб машҳур шахсларнинг қуйидаги фикрларини келтирамиз:

Шайх Саъдий айтади: “Магар сен ўзгаларнинг қайғусиға лоқайдлик ила қарасанг, сен инсон деган номға нолойиқсен”.

Соҳибқирон Амир Темур эса ўзининг тузукларида: “Ишбилармон, мардлик ва шижоат соҳиби, азми қатъий тадбиркор ва ҳушёр бир киши минглаб тадбирсиз лоқайд кишилардан яхшидир”, - деб таъкидлайди.

Немис ёзувчиси Георг Лихтенберг айтади: “Қаердаки лоқайдлик – у ерда хато, қаердаки совуққонлик – у ерда жиноят”.

Юсуф Хос Ҳожибнинг қуйидаги мисралари ҳам кишини хушёр бўлишга чорлайди: “Ҳар бир ишда ҳам ғофиллик қилма, ҳушёр бўл, ғофилларнинг ишлари ҳеч қачон кўнгилдагидек бўлмайди”.

Баҳоуддин Нақшбанд эса адашаётган кишиларга тўғри йўлни кўрсатишга чорлайди:

Кўр кетар экан билмай истиқболда чоҳ,

Уни огоҳ этмасанг сендадир улуғ гуноҳ.

Ҳозирги кунда халқимиз орасида ҳам лоқайдлик ва бепарволик иллатлари учрайди. Аммо ҳеч ким ўз шахсий манфаатлари учун лоқайд эмас.

Хулоса шуки, янги даврда янги жамият қураётган эканмиз, нотўғри ақида ва ғоялардан, зарарли иллатлардан воз кечишимиз биз учун сув ва ҳаводек зарур. Абдулла Авлоний айтганидек, “Маърифат соҳиби бўлмак учун аҳволи оламдан хабардор бўлмак керак”.

 Мавзуга доир мутафаккирларнинг сўзлари:

 Ғофил одам кўз юмиб ғафлат уйқусига ботади, эй иродали мард, ғофил бўлма, ҳушёр бўл.

ЮСУФ ХОС ҲОЖИБ

Кимдир бошқаларга тилар омонлик,

Кимдир соғинади фақат ёмонлик.

Бир қарасанг ўхшаш рангу рўйлари,

Бироқ тамом бошқа фикру ўйлари.

Сиртдагисин кўриб турибсан ҳар он,

Ичдаги оламдан огоҳ бўл, инсон!

АБДУЛЛА ОРИПОВ

Элигнинг[1] ҳушёрлиги элга фойда келтирди, шулар туфайли элда тинчлик   ва тотувлик қарор топди.

ЮСУФ ХОС ҲОЖИБ

Ғофиллик давлатни қўлдан кетказар.

НИЗОМУЛМУЛК

Ҳар киши нокас билан ҳамкосадир,

Минг шарофатни касофат босадир.

МАШРАБ

Амирнинг ғофиллиги, вазирнинг хиёнати подшоҳликни йўқ қилар.

НИЗОМУЛМУЛК

Агар бирор қайғу-алам юз бергани ёки таьзияли жойни эшитсанг, дарҳол у ерга бор, агар зиёфату меҳмондорчиликка чақирилсанг, унда ўзинг ўйлаб иш тут (ўзинг биласан).

МАҲМУД ЗАМАХШАРИЙ

Эрурсен шоҳ – агар огоҳсен сен,

Агар огоҳсен – шоҳсен сен.

АЛИШЕР НАВОИЙ

Инсон ибрат назари ила боқуб, дунё китобидан ўз қадр-ҳиссасини билиб олмаги лозимдур. Шунинг учун ақл соҳиблари, фатонат эгалари ўзларига фойдаси бўлса-бўлмаса, синчиклаб қарағон нарсаларидан бир ҳисса олмай қўймаслар.

АБДУЛЛА АВЛОНИЙ

Ғафлат аро хуш кўрибон хуш дема,

Вақиф[2] ўлиб, сўнгра пушаймон ема.

АЛИШЕР НАВОИЙ

Белни боғла, даврингни сур,

Дўсту, душманни синаб юр,

Ёмон сўздан қулоқни бур,

Сен ғафлатда қолма, болам.

Молим йўқ деб, қийнама жон,

Давлат топилур ҳар қачон,

Душманингга берма омон,

Ҳар чоқ ҳушёр бўлгин, болам.

БЕРДАҚ

Огоҳ кишини эҳтиёткорликнинг оқибати билан таништиргин. Ҳидоятга бошловчиларни эслатиш орқали уни мулоҳаза юритишга кўндириб, олижаноб ишларни қилишга чақир.

МАҲМУД ЗАМАХШАРИЙ

Ғолиб душмандин ҳардам ғофил қолма,

Ўчиролмас исён ўтин ўз ҳарамингга солма.

АЛИШЕР НАВОИЙ

Ҳушёр ва заковатли одам улдурки, унинг фикр доираси кенг, узоқни яқиндек кўра оладиган ғафлат уйқусидан йироқ, балки ҳамиша фикру зикри билан уйғоқ, махфий ишоратдан ҳам ўзига хулоса чиқара ола биладиган, сўқир кўздан ҳам ёш оқиза оладиган бўлур.

МАҲМУД ЗАМАХШАРИЙ

Ҳушёрликсиз бирор нафас ҳам олмаган,

Назари қадамидан ўзга ерда бўлмаган.

АБДУЛХОЛИҚ ҒИЖДУВОНИЙ

Худо кўрсатмасин, агар сени қайғу-ҳасратларнинг кучли еллари ўраб олса, унда дод-фарёду фиғонларинг фойда бермас.

МАҲМУД ЗАМАХШАРИЙ

Дўстлар фикридин ва душманлар макридин бепарволиғ жоиз эрмас ва шу иш надоматдин ўзга натижа бермас.

АЛИШЕР НАВОИЙ

Огоҳ бўлингизки, карим ва ҳурматли, вафодор одамни йўқотиш эр кишига вафотдан кўра ҳам оғирроқдир.

МАҲМУД ЗАМАХШАРИЙ

Одамни ғафлат уйқусига ботирувчи ғофилликдир, ғафлат уйқусига ғарқ бўлган одам жами ишларини ташлаб қўяди.

ЮСУФ ХОС ҲОЖИБ

Ғофил бўлмагинки, ғофиллик зулматнинг моясидир,

Дўст ёри билан бўл, қалбингни нурли қилади.

АБДУЛХОЛИҚ ҒИЖДУВОНИЙ

Ғофил одамнинг ҳаёти – уйқу бирла хомхаёл,

Хайфдир жоҳил билан суҳбатда ўтган дамларинг.

 ЗЕБУННИСО

Қашшоқлиқ, тенгсизлик, одамнинг қадр-қимматини ерга урадиган бошқа ҳамма нарса ҳам ўтади: уйсиз уйлик бўлади, оч тўяди, гап бунда эмас, ҳамма гaп шундаки, мана шу одамларда одамлик ғурури карахт бўлган, бу одамларда шундай ҳаётга қарши исён руҳи йўқ, аксинча, булар шу ҳаётни қариликдай табиий, ўлимдек ҳақ деб билишар экан.

АБДУЛЛА ҚАҲҲОР

 Манбалар асосида “Кўкалдош” ўрта махсу ислом билим юрти 3-курс талабаси Ҳайдаров Иброҳим тайёрлади.

[1] Халқ

[2] Воқиф

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Котибияти ва Ахборот-таҳлил бўлими ташаббуси билан “Ёғду” нашриётида инконияти чекланган ватандошларимиз учун навбатдаги махсус «40 фарз баёни» номли брайл ёзувидаги китоб нашр этилди. Кўзи ожиз, лекин қалб кўзи очиқ мўмин-мусулмонларимиз учун ушбу китоб катта туҳфа бўлди.
Ушбу китобда динимизнинг устуни бўлган 40 та фарзнинг содда ва тушунарли баёни тақдим қилинган.
“40 фарз баёни” китоби нафақат мамлакатимизда, балки Марказий Осиёда кўзи ожизлар учун ягона нашр бўлди. Ўтган вақт мобайнида “Сиз бизга кераксиз” хайрия тадбирларининг таҳлили шуни кўрсатдики, кўзи ожиз ўқувчиларнинг ушбу китобга эҳтиёжи жуда ҳам катта. Ўлкамизда 60 минг нафарга яқин кўриш бўйича ногиронлиги бўлган шахслар истиқомат қилишини инобатга олсак, ушбу китобнинг аҳамияти нақадар катта эканини англаб етамиз.
Ҳазрати Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг саҳобаларидан бири, кўзлари аъмо бўлган Абдуллоҳ ибн Умму Мактум розияллоҳу анҳуга ўзларини издош дея таъриф берган бундай инсонларимизнинг хурсандчиликларини кўриб, биз ҳам чексиз қувондик. Мана шундай кишиларнинг синиқ кўнгилларини кўтариб, эътибор бераётган барча инсонларга ташаккур айтамиз.
Аллоҳ таоло мазкур китобни муборак айлаб, хайрли ишларда бардавом қилсин!

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Долзарб мавзу

Бу дунёда бахтиёр, саодатманд яшаш – ҳар бир инсон орзуси. Бу йўлда ҳар ким кунни тунга, тунни тонгга улаб меҳнат қилади, изланади, талпинади. Лекин ҳаммага ҳам тақдирида битилганидан ортиғи бўлмайди.

Аммо пешонасига ёзилганига рози бўлмасдан, юртимизда яратилаётган кенг имкониятлар, шароитларга қаноат қилмасдан мўмай даромад илинжида чет элларга иш излаб кетаётган юртдошларимиз, афсуски, теерорчи тўдаларнинг ғаламислари тузоғига тушиб қолганини кеч англаб етишмоқда.

Эсингизда бўлса, шу йил Рамазон ҳайити арафасида муҳтарам Президентимиз Шавкат Мирзиёев топшириғига асосан “Меҳр” номли тадбир доирасида 156 нафар юртдошимиз Яқин Шарқ мамлакатларидаги оловли жанггоҳлардан мамлакатимизга қайтарилган эди.

Яқинда “Меҳр-2” номли инсонпарварлик тадбири натижасида 64 нафар бола Ватанимизга олиб келинди. Маълумотларга кўра, уларнинг ота-оналари Ироқ давлатига террорчилик гуруҳлари ва тақиқланган ташкилотлар таркибида бўлганликлари сабабли 10-20 йилга, айримлари эса умрбод озодликдан маҳрум этилибди.

Бу норасидаларда нима айб?! Улар шу пайтгача ўзбекистонлик бошқа тенгдошлари қатори шу азиз юртдаги мактабгача таълим муассасаларида, умумий ўрта таълим мактабларида таҳсил олишлари мумкин эди-ку! Наҳотки, катталар, яъни ота-оналар шуни англаб етмаган бўлсалар!

Яқинда Тошкент вилояти Қибрай туманидаги “Бўстон” санаторийсига жойлаштирилган ана шу болалардан бир гуруҳи билан мулоқот қилдик. Қақраб-қуриб бораётган гулга, чечакка сув қуйсангиз, яна секин-аста кўкара бошлагани каби бу болажонлар ҳам тинч диёрга қайтганидан мамнун эканлигини уларнинг кўзларидан англаш мумкин. Энди улар жажжигина юракларини ларзага солувчи мудҳиш ўқ товушларини эшитмасдан, сокин хотиржам диёрда униб-улғаядилар.

Муқаддас Ислом динида жамиятнинг ҳар бир аъзосига, ким бўлишидан қатъи назар, алоҳида эътибор билан қаралади. Махлуқни, яъни инсонни Холиқ туфайли яхши кўрамиз. Чунки барчамизнинг яратувчимиз яккаю ягона Аллоҳ таоло.

Ҳар бир инсон ҳурмат-эҳтиромга лойиқ. Меҳр-мурувватга ташна, моддий-маънавий кўмакка муҳтож, ота-онасидан айрилган етимларга икки карра кўпроқ меҳр улашиш динимизнинг асосий кўрсатмаларидан. Бежиз Саҳл розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам:

عَنْ سَهْلٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ، قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ:

 « أَنَا وَكَافِلُ الْيَتِيمِ فِي الْجَنَّةِ هَكَذَا »  وَأَشَارَ بِالسَّبَابَةِ وَالْوُسْطَى وَفَرَجَ بَيْنَهُمَا شَيْئًا

Яъни: “Мен ва етимни кафиллигига олган киши жаннатда мана шундай бўлади”, дедилар ва кўрсаткич ҳамда ўрта бармоқларига ишора қилиб, бу бармоқлари орасини бир-бирига яқин тутдилар” (Имом Бухорий ривояти), демаганлар.

Бугун жуда хунук эшитиладиган ибора – “тирик етимлар” сўзи қулоққа бот-бот чалиняпти. “Тирик етим” деганда отаси тирик бўлатуриб, фарзандларини ташлаб кетган, уларни нафақасиз, тарбиясиз, қийин шароитда яшашга мажбур қилган инсофсиз, виждонсиз, оталарнинг фарзандлари тушунилади. Ахир, ўзининг роҳатини кўзлаб, оиласини ва фарзандларини қаровсиз қолдириб кетаётган инсонларни комил мусулмон деб бўладими!?

Ваҳоланки, Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Пайғамбаримиз алайҳиссалом дедилар:

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ:

« خَيْرُ بَيْتٍ فِي الْمُسْلِمِينَ بَيْتُ فِيهِ يَتِيمٌ يَحْسَنُ إِلَيْهِ . وَشَرُّ بَيْتٍ فِي الْمُسْلِمِينَ بَيْتُ فِيهِ يَتِيمٌ يَسَاءُ إِلَيْهِ »

 “Мусулмонларнинг уйи ичида энг яхшиси етимга яхши муносабатда бўлинган уйдир. Мусулмонларнинг уйи ичида энг ёмони етимга ёмон муносабатда бўлинган уйдир” (Имом Ибн Можа ривояти).

Шу ҳадиси шарифдан келиб чиқиб айтиш мумкинки, бир эмас, ўн эмас, 64 нафар маъсум болага бошпана бўлган жаннатмонанд Ўзбекистон, ҳеч шубҳасиз, Ер юзидаги энг яхши маъводир.

Яқин Шарқ мамлакатларидаги қонли тўқнашувлардан, жанггоҳлардан 64 нафар болани тинч-осуда юртга қайтаришнинг савоби жуда улуғ, ота-онасидан, яқинларидан айрилган болаларни оталиққа олишнинг ажри жуда юксак. Албатта, бундай юртга Аллоҳ таолонинг раҳмати, файзу баракаси ёғилиши шубҳасиз. 

Миродил МИРЖАЛИЛОВ,

Қибрай тумани бош имом-хатиби.