www.muslimuz

www.muslimuz

Абдуллоҳ ибн Амр розийаллоҳу анҳу ривоят қилади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Дунё неъматдир. Унинг энг яхши неъмати солиҳа аёлдир”, деб марҳамат қилдилар (Имом Муслим ривояти).

Қуръони каримда: “Эй қавмим, бу дунё ҳаёти вақтинчалик бир матоҳ холос. Албатта, охират, ўшанинг ўзи барқарорлик диёридир” (Ғофир сураси, 39-оят), деб марҳамат қилган.

Дунёдаги мол-дунё, фарзанд, эр, хотин, мансаб каби нарсаларнинг бари вақтинчалик неъматлардир. Улардан бирортаси доимий эмас. Охират диёри эса: “Ўшанинг ўзи барқарорлик диёридир” (Ғофир сураси, 39-оят). Яъни, инсонлар охират диёрида қарор топишади. У диёр абадийдир. Аммо дунё ўткинчи. Аллоҳ инсонга тақдир қилган миқдорда ундан фойдалана олади. Сўнгра ўтади. Ўз ҳолида қолмайди.

Дунё неъматлари жуда тез ўзгариши боис, инсон улар билан ғурурланмаслиги зарур. Кун келиб киши фойдаланиб турган неъмат унинг қўлидан кетади, худди ундан бир муддат ҳам фойдаланмагандай бўлиб қолади. Шу туфайли дунёдан риҳлат қилишга ҳар он тайёр туриш лозим.

Дунёнинг ҳақиқатини унутмаслик лозим. Қўлга киритилган нарсалар қанчалик кўп бўлмасин, бир кун кетади. Асло давомли бўлмайди. Шу сабабли Аллоҳ таоло нима берса, унинг қадрига етиб, тақво қилиш керак. Уларни Аллоҳ таоло рози бўладиган ерларга ишлатиш лозим. Ояти каримада: “Аллоҳ шундай зотдирки, сизларни заиф нарсадан (бир томчи сувдан) яратди, сўнгра (сизларга) заифликдан кейин (қувват пайдо) қилди. Сўнгра қувватдан кейин яна заифлик ва қариликни (пайдо) қилди. У Ўзи хоҳлаган нарсани яратур. У Билимдон ва Қудратлидир” (Рум сураси, 54-оят).

Набий алайҳиссалом дунёнинг инсон фойдаланадиган, лаззатланадиган нарсаларининг энг яхшисини айтиб: “Унинг энг яхши неъмати солиҳа аёлдир”, дейдилар. “Энг яхшиси”, яъни энг афзал неъмати – солиҳа аёлдир.

Солиҳа қандай аёл? Уни Пайғамбаримиз алайҳиссалом бундай таърифлаганлар: “Аёл тўрт нарса учун никоҳланади: моли, насаби, жамоли ва дини учун. Сен диндорини танлагин, қўлинг тупроққа қорилгур” (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти). Диндорлик – аёл киши сифатланган энг яхши сифатдир. Шунинг учун энг яхши неъмат солиҳа аёлдир.

Саҳобалар Набий алайҳиссаломдан: «Ё Расулуллоҳ, аёлларнинг қандоғи энг яхшисидир, деб сўрашганда, у зот алайҳиссалом бундай жавоб берганлар: “Қачон назар солса, сурур бағишлайдигани, қачон буйруқ берса, итоат қиладигани ва эрига ўз жонида ва молида у ёқтирмайдиган нарса ила хилоф қилмайдигани» (Имом Термизий ва Имом Абу Довуд ривояти).

Дунё неъматнинг энг афзали – солиҳа аёл. Шунингдек, дунёнинг энг яхши неъмати, аёлга нисбатан, солиҳ эрдир. Солиҳа аёл қанчалик эрининг ҳақини адо этса, солиҳ эр ҳам аёлининг ҳақига риоя этади. Шу боис Пайғамбаримиз алайҳиссалом: “Қачон сизга ўзингиз динидан ва хулқидан рози бўлган киши келса, унга (сўраганини) никоҳлаб беринг. Йўқса, Ер юзида фитна ва катта фасод бўлади”, деганлар (Имом Термизий ривояти).

“Риёзус солиҳин” асари асосида

Тошкент вилояти бош имом-хатибининг

хотин-қизлар масалалари бўйича ёрдамчиси

Нигора ИМОМОВА тайёрлади.

 

manba: Fitrat.uz

dimanche, 02 janvier 2022 00:00

«Қарзи ҳасана» нима?

Қарз муносабатлари ҳаётимизга чуқур сингиб кетган. Ҳаётда кимдир кимдандир қарз олишга мажбур бўлиб қолади. Ислом ҳаётнинг барча жабҳаларини тартибга солгани каби қарз масалалари илоҳий қонунлар билан белгилаб қўйилган. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам саҳобаларни муҳтожларга қарз бериб, уларни қўллаб-қувватлашга даъват этар эдилар.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда марҳамат қилади:

“Аллоҳга “чиройли қарз” берадиган (Унинг йўлида ўз бойлигидан сарфлайдиган) киши бормики, унга бир неча баробар кўп қилиб қайтарса? Ҳолбуки, Аллоҳ (ризқни) танг ҳам, кенг ҳам қилур ва (сизлар) Унинг ҳузурига, албатта, қайтарилажаксизлар” (Бақара сураси, 245-оят).

Оят мазмунидан кўриниб турибдики, Аллоҳ Ўзининг йўлида “қарзи ҳасана” – яхши қарз берадиганлар борми, йўқми деб сўраяпти. Муфассирлар “қарзи ҳасана” деб инсоннинг Аллоҳ йўлида сарфланган бойлигини тушунтирганлар. Бу бойликнинг бу дунё ҳаётида қайтарилиши шарт қилинмаган. Одатда, қарзнинг моҳиятида уни берган одамга қайтариш шарти мавжуд.

Аллоҳга қарзи ҳасана берган мўминга оламлар Раббиси бу қарзни бир неча баробар қилиб қайтаради. Одамнинг табиати шуки, агар кимгадир қарз берсам, мол-дунём камайиб қолади, деб хавотирланади. Аллоҳ бу хавотирдан мўминларни қайтармоқда. Демак, ризқни танг қиладиган ҳам, кенг қиладиган ҳам Аллоҳ.

Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

“Аллоҳга “Қарзи ҳасана” қиладиган киши борми?” ояти нозил бўлганда, Абу Даҳдаҳ исмли саҳоба:

– Ё Расулуллоҳ, Аллоҳ биздан қарз сўраяптими? – деди.

– Ҳа, эй Абу Даҳдаҳ, – дедилар Сарвари олам. Шунда Абу Даҳдаҳ Расулуллоҳ алайҳиссаломга: .

– Қўлингизни беринг, – деди ва:

– Мен Раббимга боғимни қарз бердим, – деди. Шунда Набий алайҳиссалом:

– Жаннатдаги дуру ёқутдан бўлган хурмозорлар Абу Даҳдаҳники бўлди, – дедилар”.

Бугун қарз олди-бердиси катта муаммолардан бирига айланди. Бу масалада қуйидаги ҳолатларга дуч келяпмиз:

Муҳтож бўлмаса ҳам, одамларни алдаб қарз олиб, шунинг эвазига яшайдиганлар кўпайди;

Қарз олгач, имконияти туғилса ҳам, уни қайтармаётганлар учраяпти;

Жуда муҳтож одам қарз сўраб келса ҳам, беришни истамайдиган инсонлар бор.

Умуман олганда, бу каби ҳолатларни ислоҳ қилиш ўзимизга боғлиқ. Инсон қарз берар экан, сўровчининг ростгўйлиги, асл ҳолати ҳақида маълумотга эга бўлган ҳолда қарор қабул қилиши мақсадга мувофиқ. Шунингдек, қарз олганлар ҳам имконлари бўлиши билан уни қайтаришлари керак.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

“Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ким одамларнинг молларини (қарзга) олиб, уни адо этишни ирода қилса, Аллоҳ ундан (ёрдами ила) адо этади. Ким йўқ қилишни ният қилиб олса, Аллоҳ уни йўқ қилади”, дедилар” (Имом Бухорий ривояти).

Ҳадиси шарифдан маълум бўляптики, қарз олаётганда инсон ниятни тўғрилаб олиши лозим. Яъни қарздан мақсад – қийин молиявий шароитдан чиқиб, дарҳол уни соҳибига етказиш. Аллоҳ қарздорнинг ҳар икки ниятига етказади: қайтараман деса, унга барака ёғдиради. Қайтармайман деса, қўлини қисқартириб, яна ҳам оғир, яна қашшоқ ҳолга тушишини ирода қилади. Бу ҳақиқатнинг жонли мисолларини кўп  кўрамиз.

Аслида, қарз садақадан яхшироқ деб айтилади. Чунки садақа олган одам уни қайтариш ҳақида ўйламайди. Қарздор эса қайтариш учун ҳаракат қилади ва танбалликдан ҳимояланади.

Аллоҳ таоло қарздорларга нажот берсин! Бизни қарз оладиган эмас, балки муҳтожларга Аллоҳ йўлида қарзи ҳасана берадиган бандалари қаторидан қилсин!

Абдул Ҳамид Маликов,

“Пискент” жоме масжиди имом хатиби

 

manba: fitrat.uz

 

Бугунги серташвиш дунёда қалбларимиз бойлик, мол-дунё тўплаш, баланд-баланд иморатлар қуриш, қиммат машиналар миниш билан машғул бўлиб қолди. Кимдан сўрасангиз, орзуларига ета олмаётганидан, кўнгли хотиржам эмаслигидан, ҳузур-ҳаловат йўқлигидан нолийди.

Аслида, ризқ-рўз ҳам, мол-дунё ва фаровон ҳаёт ҳам имон қувватида, ибодат ва тоатлар, тасбеҳ ва зикрлар бардавомлигидадир. Бежиз Аллоҳ таоло Қуръони каримда: «Улар имон келтирган ва қалблари Аллоҳнинг зикри билан ором оладиган зотлардир. Огоҳ бўлингизки, Аллоҳни зикр этиш билан қалблар ором олур (ва таскин топур)», демаган (Раъд сураси, 28-оят).

Қалбимиз зикр ва тасбеҳлар билан ором олади. Чунки Буюк Раббимиз кўплаб ояти карималарда – Ҳадид, Ҳашр, Саф суралари 1-оятлар – «Осмонлар ва Ердаги (бор) нарса Аллоҳга тасбеҳ айтур», деб марҳамат қилган бўлса, Жумъа ва Тоғобун сураларининг 1-оятларида «Осмонлардаги ва Ердаги (ҳамма) нарса Аллоҳга тасбеҳ айтур», дейилган.

Шунингдек, Исро сураси 44, Нур сураси 36, 41, Ҳашр сураси 24-оятларда ҳам етти осмон, Ер ва улардаги барча мавжудот ва махлуқот Парвардигоримизга тасбеҳ айтиши баён этилган.

Тасбеҳ ва зикр қилишда ҳам улуғларимизнинг тутган йўллари биз учун ибратдир. Буюк саҳоба Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу бир кунда 12 минг марта тасбеҳ айтган. У зотнинг оқ ипи бўлиб, бу ипда мингта тугун бўлган. Шу ипни 12 марта айлантириб тасбеҳ санамагунича кўзига уйқу келмаган.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан энг кўп ҳадис ривоят қилган саҳоба. Шу улуғ саҳоба арқонни тугун қилиб олиб, тасбеҳ санагани учун бидъатчи бўладими? Аллоҳ асрасин! У зотлар Набий алайҳиссаломнинг тарбияларини олган, набавий ахлоқ билан хулқланган эдилар.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу бидъатчи бўлмаган, шунингдек, кўп зикр қилишлари ва тасбеҳ айтшлари ривоят қилинган улуғ зотлар ҳам асло бидъатчи, залолатга бошловчи эмас. Аксинча улар суннат ва ҳидоят имомларидир (Имом Ибн Абу Шайба, “Муснад”).

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Мен ҳар куни нафсим қарзини узиш учун (Аллоҳ яратганига шукр келтириш учун) 12 минг марта тасбеҳ айтаман” (Имом Ибн Абу Шайба ривояти).
Демак, ҳар дарднинг давоси бор. Қалб хотиржамлигининг давоси зикр қилиш, тасбеҳ айтишдир.

Азиз ўқувчи! Бир синаб кўринг-а: ҳар куни ўзингиз билан тасбеҳ ва зикрларни канда қилмай айтиб юринг. Тез орада қалбингиз хотиржам бўлади, ҳузур-ҳаловат топасиз. Аллоҳ таоло умрингизга, ризқингизга барака киритиб қўяди.

 

Толибжон НИЗОМ

Мақолалар

Top