Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ

Муҳтарам устоз ва мураббийлар! Қадрли фахрийлар!

Аввало, сиз, азизларни, таълим-тарбия соҳасининг барча жонкуяр ходимларини умумхалқ байрами – Ўқитувчи ва мураббийлар куни билан чин қалбимдан самимий муборакбод этаман.

Ушбу қутлуғ айёмда сиз, заҳматкаш устозларга кўнглимизда, юрагимизда бўлган юксак ҳурмат-эҳтиром ва эзгу тилакларни сўз билан тўлиқ ифода этиш қийин, албатта. Чунки сизлар дунёдаги энг бебаҳо бойлик ва боқий меросни яратиш, уни халқимизга, униб-ўсиб келаётган ёш авлодимизга безавол етказиш йўлида чинакам фидойилик кўрсатиб меҳнат қилаётган улуғ инсонларсиз. Бу улкан бойлик – ақл-заковат ва илм, бу ўлмас мерос – яхши тарбиядир. Шу боис бугун сизларнинг шаънингизга билдираётган олижаноб истакларимиз, таъзим ва ташаккурларимизни бутун эл-юртимизнинг чексиз ҳурмат ва эҳтироми рамзи сифатида қабул этгайсиз.

Азиз юртдошлар!

Мамлакатимизда сўнгги йилларда илм-фан ва таълим-тарбия соҳасини давлат сиёсатининг устувор йўналишига айлантиришга қаратилган, оилада фарзанд туғилганидан бошлаб камолот ёшига етгунга қадар уни ҳар томонлама қўллаб-қувватлайдиган, ҳаётда муносиб ўрин топишига хизмат қиладиган яхлит ва узлуксиз тизим яратилмоқда.

Биз бу жараёнда инсон капиталига эътиборни янада кучайтириш, бунинг учун барча имкониятларни сафарбар этиш борасида муҳим дастур ва лойиҳаларни амалга оширмоқдамиз. Масалан, беш йил олдин юртимизда 5 минг 211 та боғча фаолият кўрсатган бўлса, ҳозирги кунда бу рақам 19 минг 316 тага, тизимдаги қамров 62 фоизга, 6 ёшдаги болалар ўртасида эса 77 фоизга етди.

Мамлакатимизда янги турдаги ва янги сифат босқичидаги таълим масканлари, хусусан, Президент мактаблари, ижод мактаблари, ихтисослашган мактаблар фаолият юритмоқда. Ҳозирги кунга келиб математика йўналишида 112 та, физика йўналишида 14 та, кимё-биология бўйича 87 та, информатика ва ахборот-коммуникация технологиялари бўйича 99 та, хорижий тиллар бўйича 207 та ихтисослашган мактаблар фаолият олиб бораётганини алоҳида таъкидлаб ўтиш лозим.

Олий таълим соҳасида ҳам жиддий ислоҳотлар амалга оширилмоқда. Охирги беш йилда чет эллардаги нуфузли олий таълим муассасалари билан ҳамкорликда 67 та янги университет ва институтлар ҳамда филиаллари барпо этилиб, уларнинг умумий сони 144 тага етказилгани, қамров даражаси 3 карра ортиб, 9 фоиздан 28 фоизга етгани ҳам шундан далолат беради.

Жорий ўқув йилида энг замонавий талаб ва стандартлар асосида ташкил этилган Янги Ўзбекистон университети дастлабки талабаларни ўз бағрига қабул қилди.

Бундай янгиланиш жараёнларида устоз-мураббийларимизнинг ишга, ҳаётга муносабати ва масъулияти тубдан ўзгариб, уларнинг доимий изланиб, янгиликка интилиб яшаётгани, илғор таълим технологиялари ва методикаларини пухта ўзлаштириб бораётгани, ҳеч шубҳасиз, ҳал қилувчи аҳамият касб этмоқда.

Муҳтарам ватандошлар!

Бугунги шиддатли замон олдимизга қандай мураккаб вазифаларни қўяётганини барчамиз кўриб, билиб турибмиз. Уларни ҳал этиш ва эзгу мақсадларимизга етиш, дунё миқёсида рақобатбардош бўлиш учун халқимизни, авваламбор, ёшларимизни илм-фан, маърифат ва маънавият, тараққиёт ютуқлари билан қуроллантиришимиз керак.

Айни шу мақсадда таълим мазмунини тўлиқ янгилаш учун мамлакатимиз олимлари, тажрибали педагоглар ва хорижий экспертларни кенг жалб қилган ҳолда, Миллий ўқув дастури яратилиб, босқичма-босқич амалиётга татбиқ этилмоқда.

Замонавий дарсликларни яратиш бўйича дастлабки натижаларга эришилиб, жорий йилда илк бор бир миллиондан ортиқ бошланғич синф ўқувчиларимиз янги дарсликлар бўйича таълим олмоқда.

Бугунги кунда олий таълим тизимини янги сифат босқичига кўтариш, соҳадаги мавжуд муаммоларни бартараф этиш, олийгоҳларимизни таълим ва илм-фаннинг йирик марказларига айлантириш бўйича бошлаган катта ишларимизни жадал давом эттиришимиз лозим.

Таълим соҳасининг яна бир муҳим вазифаси – фаол фуқаролик позициясига эга бўлган, Ватан ва халқ манфаатларини қатъий ҳимоя қила оладиган, замонавий, кенг фикрлайдиган ёшлар авлодини шакллантиришдан иборат. Шу сабабли Узлуксиз таълим тизимида ижтимоий фанларни ўқитиш тартиби ва тамойиллари концепциясини ишлаб чиқиш ва уни амалиётга жорий этиш объектив заруратга айланмоқда, деб ўйлайман.

Ҳурматли устоз ва мураббийлар!

Жамиятимизда боғча тарбиячиси, мактаб муаллими, олийгоҳларнинг профессор-ўқитувчилари ва илмий-ижодий зиёлиларни бугун биз интилаётган Учинчи Ренессанснинг тўрт таянч устуни деб эътироф этмоқдамиз. Шундан келиб чиқиб, уларнинг ҳурмат-эътиборини ошириш, хусусан, муаллим ва устозларнинг қадри, шаъни ва ғурурини тиклаш, машаққатли ва шарафли меҳнатини моддий ва маънавий рағбатлантириш бўйича бошлаган ишларимизни албатта янги поғонага кўтарамиз.

Сиз, азизларни қутлуғ байрамингиз билан яна бир бор табриклаб, барчангизга сиҳат-саломатлик, бахту саодат, эзгу фаолиятингизда улкан муваффақиятлар, хонадонларингизга файзу барака тилайман.

Ҳамиша соғ-омон бўлинг, муҳтарам устозлар!

Шавкат МИРЗИЁЕВ,
Ўзбекистон Республикаси Президенти

БМТ Бош Ассамблеясининг 76-сессиясида глобал ва минтақавий хавфсизлик, COVID-19 пандемияси шароитида барқарор тараққиёт ва унинг ижтимоий-иқтисодий оқибатларини енгиб ўтиш, инсон ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилиш ҳамда рағбатлантиришнинг муҳим масалалари юзасидан фикр алмашилди. Ўзбекистоннинг бу борадаги позициясини мантиқий жиҳатдан учта йирик ва асосий йўналишга ажратиш мумкин.

Инсон табиатан тинчликсевар этиб яратилган. Инсоният тарихий тараққиётнинг ҳар бир босқичида тинчликни сақлаш, хавфсизликни мустаҳкамлаш, пировардида, эмин-эркин яшаш учун курашиб келган. Башариятнинг бу олий мақсади мангу, зеро, дунёдаги барча неъматларнинг энг аълоси ҳам осойишталик ва тинчликдир.

Ўзбекистон бунёдкор халқи билан бирга, аввало, ўз ҳудудида, қолаверса, минтақада хавфсизликни таъминлаш, кенгроқ доирада эса жаҳон ҳамжамияти эътиборини глобал таҳдид ва хатарларга қарши ҳамжиҳатликда курашишга қаратиб, тараққиёт йўлида шахдам одимлаб бормоқда.

Ўзбекистон Президенти дунёдаги энг йирик ташкилот минбаридан мамлакатимизда амалга оширилаётган кенг кўламли демократик ислоҳотлар ортга қайтмас тус олганини алоҳида таъкидлади. Бу ўринда гап инсон ҳуқуқлари, эркинликлари, қонуний манфаатларини, сўз ва оммавий ахборот воситалари, дин ва виждон эркинлигини, гендер тенгликни, миллатлараро тотувликни таъминлаш билан бирга камбағалликни камайтириш, ҳар бир киши учун кафолатли даромад манбаини яратиш ҳақида боряпти.

Асосий мақсадимиз — 2030 йилга бориб, аҳоли жон бошига тўғри келадиган даромадлар миқдори бўйича “даромади ўртачадан юқори бўлган давлатлар” қаторига киришдир, деди Ўзбекистон Президенти.

Ҳар қандай давлатда олиб борилаётган ислоҳотларнинг самараси глобал инновацион индекс билан ўлчанади. Бу индекс дунё мамлакатларининг инновацион ривожланиш даражасини белгилайди. Ўзбекистон жаҳон бўйича бу рейтингда 132 давлат ўртасида 86-ўринда қайд этилди. Бу натижа мамлакатимизнинг рейтингдаги ўтган йилги ўрнидан 7, 2015 йилги ўрнидан эса 36 поғона юқорилагани билан эътирофлидир. Бу рейтингни чиқариш жараёнида 2 та субиндекс, 7 та йўналиш, 21 та гуруҳ ва 81 та кўрсаткич орқали турли иқтисодий тараққиёт даражасидаги ўлкаларнинг инновацион имкониятлари, амалга оширган ишлари ўлчанади, кучли ва кучсиз томонларига қиёсий баҳо берилади.

Ҳар йили дунё миқёсида катта қизиқиш билан кузатиб бориладиган бу рейтингда мамлакатлар 4 та даромад гуруҳига бўлинган (юқори, юқори ўрта, қуйи ва паст даромад) ва Ўзбекистон ўз гуруҳида (қуйи ўрта даромад) 34 давлат орасидан 10-ўринга лойиқ топилган.

Яна бир муҳим жиҳат шуки, бу йилги ҳисоботда Ўзбекистон энг кўп поғона юқорилаган мамлакатлар 10 талигига кирди. Истиқболдаги пировард мақсад ва устувор вазифалардан бири эса 2030 йилга қадар республикамизни глобал инновацион баҳолаш рейтингида етакчи 50 давлат қаторига киритишдан иборат. Чунки Ўзбекистонда яратилаётган имкониятлар, қулай инвестицион муҳит, тадбиркорлик соҳасига қаратилаётган эътибор ва давлатимизнинг чексиз салоҳияти шундан дарак беради.

Муҳими, ҳеч кимни эътиборсиз қолдирмаслик

Сир эмас, яқин бир ярим йил ичида бутун дунё жиддий синовдан ўтди. COVID-19 пандемияси ҳаётнинг ҳар бир жабҳаси, айниқса, иқтисодиётга салбий таъсирини ўтказмасдан қолмади. Бугун жаҳоннинг энг йирик ва қудратли давлатлари ҳам пандемия оқибатларига қарши курашишда давом этмоқда. Ўзбекистон томони бу курашда БМТ томонидан эълон қилинган “Ҳеч кимни эътиборсиз қолдирмаслик, ҳамма учун ва барча жойда” тамойили асосида биргаликда енгиб ўтиш масаласига ҳам тўхталиб, пандемиядан кейинги даврда жаҳон иқтисодиётини қайта тиклаш муаммоларини ўрганиш, камбағалликни қисқартириш бўйича илғор тажрибаларни ҳаётга татбиқ этишга бағишланган халқаро конференцияни Тошкентда ўтказишни таклиф қилди. Мазкур таклиф билан чиқишга бизда барча асослар етарли.

Мамлакатимизда пандемия оқибатларини юмшатиш нуқтаи назаридан белгиланган қатъий чоралар самара жиҳатидан ўзини кўп куттиргани йўқ. Шундай экан, бутун дунёга иқтисодни қайта тиклаш борасида айта оладиган сўзимиз ва ўрганадиган жиҳатларимиз бисёр. Мақсад жаҳоннинг етакчи иқтисодчилари билан дунё миқёсидаги вазиятни оқилона баҳолаб, одилона қарорлар қабул қилиш, барқарор ривожланиш мақсадларини амалга оширишга тўғаноқ бўлаётган омилларни бартараф этиш йўлида саъй-ҳаракатларни бирлаштириш орқали муттасил тараққиёт умумстратегиясини белгилаб олишдан иборат.

Ўзбекистоннинг бутун дунёга нисбатан юритаётган очиқлик сиёсати бу каби таклифларни баралла илгари суришга имконият яратмоқда. Айниқса, яқин қўшнилар билан ўрнатилган яхши муносабатлар давлатимиз ташқи сиёсатининг асосий мезонларидан бирига айланди. Аввало, қўшни давлатлар билан чегаралар очилиб, ўзаро қардош ва ўзаги бир халқлар янада яқинлашди.

Галдаги вазифа — ўзаро манфаатли ҳамкорлик кўламини кенгайтириш. Шунинг учун ҳам Ўзбекистон Марказий ва Жанубий Осиёнинг ўзаро боғлиқлигини мустаҳкамлаш тўғрисидаги БМТ Бош Ассамблеясининг махсус резолюциясини қабул қилиш ташаббусини илгари сургани маълум қилинди.

Трансмиллий тенденциялар башарият диққати марказида

Халқимизда “Қўшнинг тинч — сен тинч” деган нақл бор. Шу нуқтаи назардан, Афғонистондаги вазиятга нисбатан Ўзбекистон позицияси доим инсонпарварлик ғояларига йўғрилган. Айни пайтда мазкур мамлакатда давлат бошқаруви тизими қандай бўлишидан қатъи назар, давлатимиз қўшни мамлакатлар ички сиёсатига аралашмаслик тамойилига тўла амал қилади. Афғон халқининг орзу-истакларини рўёбга чиқаришни, аввало, тинчлик ўрнатиш ва осойишталикни таъминлашдан бошлаш лозим.

“Бу давлатда тинчлик ва осойишталик ўрнатилишидан нафақат биз, қўшни мамлакатлар, балки бутун дунё манфаатдордир”, “Ҳозирги қийин даврда Афғонистонни яккалаб, уни муаммолар гирдобига ташлаб қўйиш мумкин эмас”, “Афғон масаласида Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг таъсири ва овози ҳар қачонгидан ҳам кучлироқ янграши лозим”, дея таъкидлади Ўзбекистон Президенти.

Давлатимиз Афғонистонга нисбатан нафақат сўзда, балки амалда ҳам яхши қўшничилик муносабатлари ўрнатилиши тарафдори. Айнан шунинг учун бу мамлакат билан чегаралар очилиб, бирламчи эҳтиёж буюмлари ва озиқ-овқат маҳсулотларидан иборат инсонпарварлик ёрдамлари юборилиб, электр энергияси ва ёқилғи билан таъминлаш давом эттирилмоқда. Мазкур давлатнинг янги бошқарув тизимига келган қатлам вакиллари ушбу ёрдамдан самимий миннатдор эканлигини билдириб, афғон халқи бу яхшиликларни унутмаслигини таъкидлади.

Бугун дунёда хавф-хатар ва зиддиятлар, трансмиллий таҳдидлар тобора ортиб бораётгани туфайли жорий йилнинг ноябрь ойида Тошкентда БМТ нинг Глобал аксилтеррор стратегияси Марказий Осиё учун режасининг ўн йиллик натижалари ва истиқболларига бағишланган Халқаро конференция ўтказилиши халқаро ҳамкорликни янада мустаҳкамлашга хизмат қилади. Дарҳақиқат, минтақада хавфсизликни таъминлашга фақат қўшни давлатлар билан яхши муносабат орқали эришиш қийин. Шу нуқтаи назардан, бу борада даврани кенгроқ олиб, масалага Марказий Осиёнинг барча мамлакатларини жалб қилган ҳолда, эришилган натижаларни сарҳисоб қилиб, галдаги вазифаларни белгилаб олиш мақсадлари кўзланган.

Юқоридаги таклифнинг мантиқий давоми сифатида Ўзбекистон томонидан илгари сурилган яна бир муҳим ташаббус — мазкур конференция доирасида БМТнинг гиёҳвандлик ва жиноятчилик бўйича бошқармаси билан 2022-2025 йилларга мўлжалланган Марказий Осиё мамлакатлари учун минтақавий дастурни имзолаш ҳамда Марказий ва Жанубий Осиё давлатларини қамраб оладиган Гиёҳвандликка қарши умумий Ҳаракатлар режасини ишлаб чиқиш. Таъкидланганидек, бу муҳим ҳужжатлар мазкур йўналишдаги ишларга мустаҳкам ҳуқуқий асос бўлиб хизмат қилади.

Трансмиллий тенденцияларга ўзининг бевосита таъсирини ўтказмай қолмайдиган йўналиш — бу экология соҳаси. Ўзбекистон Президенти иқлим ўзгаришларига қарши кураш, атроф-муҳит ва биохилма-хилликни муҳофаза қилиш ва қайта тикланадиган энергия манбаларига ўтиш борасида кўрилаётган чораларга алоҳида тўхталди ва жаҳон ҳамжамияти эътиборини яна бир бор Оролбўйи минтақасига қаратиб, 2022 йилда Нукус шаҳрида “яшил” энергетика бўйича БМТ билан ҳамкорликда юқори даражадаги халқаро форум ўтказиш ташаббусини билдирди.

Бундан ташқари, БМТ шафелигида глобал экологик сиёсатнинг устувор йўналишларини батафсил муҳокама қилиш мақсадида 2023 йилда Ўзбекистонда Атроф-муҳит бўйича БМТнинг юқори даражадаги Олтинчи Ассамблеясини ўтказиш таклифи айтилди.

“Ассамблея иштирокчилари Орол денгизининг қуриши натижасида юзага келган, экологик офат маркази бўлган Оролбўйи минтақасидаги оғир вазият билан бевосита танишиш ва зарур хулосалар чиқариш имкониятига эга бўладилар. Бундан ташқари, Ассамблеяда Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг янги экологик сиёсати асосларини ташкил этишга қаратилган Бутунжаҳон экология Хартиясини ишлаб чиқиш ташаббусини илгари сурмоқчимиз”, деди Ўзбекистон Президенти.

Эътибор қилган бўлсангиз, Ўзбекистон томони ҳар доим юксак минбарларда минтақавий ва глобал муаммоларни кўтариб, бу жараёнларда ёшлар иштирокига ҳам алоҳида урғу бериб келмоқда. Бунда ҳар жараёнга ёшларни жалб қилиб, улар иштирокини таъминлаш масаласини илгари суради. Бу сафар ҳам глобал ҳаракатларга ёшларни жалб қилиш бўйича Бутунжаҳон конференцияси мамлакатимизда муваффақиятли ўтказилгани таъкидланди ҳамда ушбу йўналишдаги саъй-ҳаракатларнинг давоми сифатида Самарқанд шаҳрида мунтазам ўтказилаётган Инсон ҳуқуқлари мулоқотлари доирасида Глобал таълим форумини ташкил этиш режалаштирилгани маълум қилинди.

Агар бу борада илгари сурилаётган эзгу ташаббуслар мағзини тўла чақиб кўрадиган бўлсак, илм аҳлига қаратилаётган эътибор ва рағбат тараққиёт пойдеворининг янада пишиқ бўлишига ишорадир.

Билдирилган таклиф ва илгари сурилган ташаббуслар сон ва салмоқ жиҳатидан кенг миқёс касб этяпти. Асосийси, буларнинг барчаси жаҳон ҳамжамияти томонидан маъқулланиб, ҳаётга изчил татбиқ этилаётгани кишида қониқиш ва мамнунлик ҳиссини уйғотади.

Дунёдаги энг йирик муассаса — Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблеясининг аввалги сессияларида Ўзбекистон номидан кўтарилган масалалар эътибордан четда қолгани йўқ. Бош Ассамблеянинг 2020 йил сентябрь ойида ўтказилган 75-сессиясида Ўзбекистон билдирган таклиф инобатга олиниб, Пандемия даврида давлатларнинг ихтиёрий мажбуриятлари тўғрисидаги мамлакатимизда ишлаб чиқилган кодекс бу борадаги глобал саъй-ҳаракатларга Ўзбекистоннинг муносиб ҳиссаси сифатида БМТ томонидан расмий ҳужжат шаклида тарқатилди. Бундан ташқари, жорий йилнинг май ойида давлатимизнинг яна бир ташаббуси қўллаб-қувватланиб, БМТ Бош Ассамблеяси Оролбўйини экологик инновациялар ва технологиялар ҳудуди деб эълон қилиш тўғрисида махсус резолюцияни қабул қилди. БМТ шафелигида ташкил этилган Оролбўйи минтақаси учун инсон хавфсизлиги бўйича кўп томонлама шериклик трансжамғармаси самарали фаолият юритмоқда.

Таъкидлаш жоизки, барча соҳаларда амалга оширилган ижтимоий-сиёсий ўзгаришлар, туб ислоҳотлар, бу борада эришилган улкан ютуқлар қиёс сифатида мустақил Ўзбекистон тарихида мисли кўрилмаган бурилиш ясади ва халқаро муносабатлар, ташқи сиёсий ва иқтисодий алоқаларда янги даврни бошлаб берди. Айни пайтда муваффақият билан амалга оширилаётган муҳим ташқи сиёсий ташаббуслар натижаси ўлароқ, халқаро майдонда юксак натижаларга эришилмоқда.

Маълумки, замонавий халқаро муносабатлар уларда кўп томонлама дипломатиянинг роли ортиб бораётгани билан ҳам характерланади. Кўп томонлама дипломатия халқаро ҳаётнинг БМТ фаолияти билан боғлиқ кўплаб муҳим жабҳаларини қамраб олади. Ўзбекистон ташқи сиёсатининг асосий йўналишларидан бири — ўзаро ҳамкорликни мустаҳкамлаш борасида БМТ билан шериклик алоқаларимиз сифат жиҳатидан янги босқичга кўтарилди. Бугун мамлакатимиз ушбу ташкилот ва унинг ихтисослашган тизимлари ишида фаол қатнашмоқда.

Юртимизда амалга оширилаётган ислоҳотларнинг халқаро ҳаётда ҳам муносиб ўрни борлиги, Ўзбекистон сўзи жаҳон ҳамжамиятининг доимий нигоҳида экани барчамизга фахр ва ифтихор бағишлайди.

Хабарингиз бор, бугун, 29 сентябрь куни юртимиздаги бир гуруҳ таниқли уламоларнинг Сирдарё вилоятига ташрифининг учинчи куни.

Айни пайтда уламолар ҳудуддаги масжидларда намозхонларга маърифий суҳбат қилиб бермоқда. Улар интернет ва ижтимоий тармоқлар орқали узатилмоқда.

Қуйидаги манзиллар орқали таниқли уламоларнинг гўзал мавъизасини тўғридан-тўғри кузатишингиз мумкин:

Гулистон шаҳридаги “Гулистон” масжидида Тошкент шаҳар Юнусобод тумани бош имом-хатиби Раҳматуллоҳ домла Сайфуддинов: 

Сирдарё туманидаги “Аҳмад ибн Малик” жоме масжидида Ўзбекистон мусулмонлари идораси масъул ходими Аброр домла Мухтор Алий:

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Ўзбекистон пойтахтидаги "Ҳадичаи Кубро" аёллар мадрасасида бўлажак шарқшунослар ва ислом асослари билимдонлари тайёрланади. Уларни ўқитиш хусусиятлари қандай ва битирувчилар қайси соҳаларда талабга эга эканлигини Sputnik Ўзбекистон мухбири тушунтириб берди.

Диний экстремизм ХХI асрдаги асосий глобал муаммолардан биридир. Айниқса, бу таҳдид сўнгги пайтларда Марказий Осиё мамлакатларида тобора кучайиб бормоқда.

Ёшлар орасида исломни тўғри идрок этишни шакллантириш, провокацион талқинларга ишонч билан жавоб бериш ва талаба ва мактаб ўқувчиларини тўғри йўлга ўргатиш учун бизга диний таълим соҳасидаги мутахассислар керак.

Қизлар таҳсил оладиган ноёб ўқув юрти — Тошкентдаги "Ҳадичаи Кубро" аёллар мадрасасида ана шундай мутахассислар тайёрланади.

Бугунги кунда бу ерда Андижон, Бухоро, Жиззах, Наманган, Сирдарё, Фарғона, Хоразм, Тошкент вилоятлари ваТошкент шаҳридан 98 нафар қиз таҳсил олмоқда.

Вилоятлардан келган талабалар ётоқхона билан таъминланган

Бу мадраса ўқитувчиларининг аксарияти унинг битирувчиларидир. 23 нафар ўқитувчиларнинг ҳар бири мукаммал тарзда рус тилида гапиради, шунингдек инглиз ва араб тилларида осонгина мулоқот қилади.

"Ўқитувчиларимизнинг илмий фаолияти устувор масала. Улар турли тадқиқотларда мунтазам иштирок этадилар. Жумладан, улар Ўзбекистон Халқаро ислом академияси, Тошкент давлат шарқшунослик университетининг магистратура ва докторантура дастурларида илмий изланишлар олиб бормоқдалар. Бугунги кунга келиб ўқитувчиларимиз томонидан 10 га яқин дарслик ва 20 дан ортиқ қўлланма чоп этилган, - дейди таълим муассасаси директори, тарих фанлари доктори Нозима Иброҳимова.

Шунингдек, вилоят ва туман педагогларининг малакасини ошириш ва қайта тайёрлаш ҳам режалаштирилган.
Нозима Иброҳимованинг сўзларига кўра, бу одамларнинг диний саводхонлик даражасига ижобий таъсир кўрсатади, жамиятда шариат аҳкомларининг нотўғри талқини пайдо бўлишининг олдини олиш мақсадида исломнинг ҳақиқий аҳамиятини етказишга ёрдам беради.

"Ҳадичаи Кубро" мадрасасида қандай ўқиш имконияти бор?

18 ёшдан катта бўлган қизлар бу ерга кириш тестлари асосида қабул қилинади. Улар Ўзбекистоннинг барча ҳудудларидан умумтаълим мактаблари, лицей ва коллежларнинг 11-синф битирувчилари бўлиши мумкин.

Аллақачон олий маълумотга эга бўлганлар ҳам шу ерда ўқишлари мумкин. Ўқитувчиларга кўра, ҳозир биринчи курс талабалари орасида 43 ёшли талаба бор ва яқинда 48 ёшли аёл битирувчига айланди.

Ҳар йили тахминан 1,5 минг киши Ҳадичаи Куброга мурожаат қилади, аммо квота фақат 20 кишига имкон беради. Директорнинг сўзларига кўра, мадрасанинг асосий мақсади қизларни тайёрлаш, уларни олий таълимга олиб боришдир.

"Бу йил сўнгги тўртинчи йилни якунлаяпмиз. Энди ўқув даври уч йил. 2018 йилдан бошлаб машғулотлар такомиллаштирилган ўқув дастурига мувофиқ олиб борилади. Хотин-қизларнинг жамиятдаги интеграциясини ошириш мақсадида диний ва махсус фанлар тизимида ижтимоий-гуманитар фанлар бўйича соатлар сони кўпайтирилди", - дейди ўқув ишлари бўйича директор Муаттар Воҳидова.

Бундан ташқари, араб тили, хатоба, ақида, ҳадис ва информатика фанларидан илмий тўгараклар олиб борилади. Умумий фанлар орасида психология, педагогика, ҳуқуқ, тарих, рус ва инглиз тиллари, валеология, жисмоний тарбия фанлари мавжуд.

Мадрасада қизларни оилавий ҳаётга тайёрлаш ва қўшимча касб-ҳунар таълимига катта эътибор қаратилмоқда. Бу ерда улар бичиш ва тикиш, тўқиш, пишириш, даволаш массажи ва жисмоний даволаш мажмуасига бошқа нарсалар қатори ўқитилади.

Атрофда фақат аёллар. Ҳатто қоровул ҳам.

Ўқишга кирган қизларнинг аксарияти турмушга чиқмаган. Улар турмуш қуришади ва ўқиш пайтида фарзанд кўришади, шунинг учун таълим муассасаси ҳудудида она ва бола учун махсус хона мавжуд.
Талабаларнинг эрларида жамоа фақат аёллардан иборат эканлиги алоҳида ишонч уйғотади. Бу ерда ҳатто қоровул ҳам – аёл, дея таъкидлади Муаттар Воҳидова.

Наргиза Шаропованинг тўрт нафар фарзанди бор. Илк таълимига кўра, мадраса талабаси инглиз тили филологидир. Наргиза араб тилини чуқур ўрганмоқчи бўлгани учун ушбу ўқув юртига ўқишга қарор қилди.

"Менинг ўқишларим ҳар доим биринчи ўринда бўлган, чунки аслида биз бутун ҳаётимиз давомида ўқиб ўрганамиз. Мен завқ билан ўқийман, чунки ўқитувчиларнинг ўзи мени бунга ундайди. Биз, аввало, фарзандларимиз учун ўқитувчилармиз. Агар аёлда таълим бўлмаса, у ўз фарзандларига нимани ўргатиши мумкин? Уларни идеал қилиб ўстириш учун ўзимиз шу идеалга интилишимиз керак", - дейди талаба.

Мадрасага киришдан олдин Дилноза Ғаниева академик лицейни тамомлади. Кейин у турмушга чиқди. Лекин ўрганиш ва ўргатиш истаги қолди.

"Арабча мақол бор: ўғлингни ўқитсанг, фақат у ўқийди, қизингни ўқитсанг, унда бошқаларни ҳам ўқитасан. Фарзандларимнинг ўқимишли бўлишини хоҳлардим, шунинг учун ўзимдан бошладим. Ҳозир 28 ёшдаман ва тўртта фарзандим бор", - дейди Дилноза.

Бу ҳикоялар бир муҳим нуқта билан бирлаштирилган – қизлар эрлари ва ҳатто қайноналари томонидан ҳамма нарсада қўллаб-қувватланган. Дилноза Ғаниева билан боғлиқ ҳолатда эса уни тиббиёт ходими бўлган қайнонаси уни том маънода ўқишга ундаган.

Улар ишсиз қолишмайди

Мадрасада ўқиш нархи 10 миллион сўм. Шу билан бирга, талабалар стипендия, шунингдек, мажбурий кундалик иссиқ тушлик олишади. Айниқса, иқтидорли талабалар мукаммал тадқиқотлар учун пул мукофотига сазовор бўлишлари мумкин.

Ушбу таълим муассасасида китобларга алоҳида муносабат мавжуд. Ўқитувчилар китобнинг фидойи ўқитувчи, билим ва маънавий юксалишнинг асосий манбаи эканлигини таъкидлайдилар.

"Ахборот-ресурс маркази фондида 19 мингга яқин китобимиз, жумладан, Брайл шрифти билан Қуръонимиз бор. Кутубхона янги жаҳон адабиёти ва мумтоз адабиёти билан мунтазам янгиланиб бормоқда, - дейди рус тили фани катта ўқитувчиси Чарос Муҳитдинова.

2017-2018 ўқув йилидан бошлаб мадрасада Қуръон ёд олган талабалар билан ишлайдиган илоҳиётчилар тўгараги пайдо бўлди.

Ҳар йили бу ерда Мураттаба ва Мужаввада мутахассисликлари бўйича талабалар тайёрланади. Малакали ўқитувчилар раҳбарлигида талабалар миллий даражада ўтказилган Қуръон ҳофизлари танловида ишонч билан чиқиш учун овозларини чиройли қироат учун созлайдилар.

Айни пайтда битирувчилар ишсиз қолмаяпти.

Уларнинг ҳар бири "махсус ўрта диний маълумот билан араб тили билимига эга бўлган исломшунос ва отинойи"ихтисослигини олади.

Битирувчилар диний экстремистик ва фундаменталистик ғояларга илмий асосланган раддия бера оладилар.

Бундан ташқари, улар инглиз ва араб тилларини ўқитиш бўйича ўқув марказларида ўқитувчи сифатида жуда катта талабга эга. Уларни кўпинча тарихий диний объектларга гидлар, болалар боғчаларидаги ўқитувчилар, кутубхона тўпламларини сақловчилар сифатида тавсия этишади.

Кўпчилик хорижда, масалан, Қоҳирадаги Ал-Азҳар университетида ўқишни давом эттирмоқда.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати