— Гуноҳи кўп инсонлар бу дунёда кўп қийналади-ми? Негадир ниятларимга етишим қийин, ташвишларим кўп. Баъзан гуноҳларим учун шунақа бўлса керак, деб ўйлайман...

— Улуғ уламолардан Шамсуддин Димашқий раҳимаҳуллоҳ айтади: “Гуноҳкорлик барча нарсадаги – умрдаги, ризқдаги, илмдаги, тоат-ибодатдаги барча баракотни ўчириб юборади. Умуман олганда, дину-дунёдаги бирор баракотни қолдирмай барчасини батамом маҳв этади. Аллоҳ таолога гуноҳкор бўлган банда, дини-ю дунёсидаги барча баракотдан маҳрум этилган кишидир деб айтилса, хато бўлмайди. Ер юзидан баракотнинг кўтарилиб кетишининг бирдан-бир сабаби ҳам бандалар тарафидан содир этилган гуноҳлардир”.

Банда гуноҳи туфайли баракотли ризқдан маҳрум қилинади. Гуноҳкорлик ризқдаги ва умрдаги баракотни ўчириб юборишининг сабаби шуки, гуноҳкор шахсларни шайтон жиловлаб олади. Улар эса ўзларини шайтонга бутунлай топшириб кўядилар, натижада у уларнинг устиларидан ҳокими мутлаққа айланади. Шайтон эгалик қилган ўринлардан баракот батамом ўчиб кетади. Шунинг учун тоат-ибодатда, зикрда, яхшилик қилишда бардавом бўлиш, истиғфорни кўп айтиш лозим. Зеро, ҳадислардан бирида Пайғамбаримиз алайҳиссалом: “Ким истиғфор айтишни ўзига лозим тутса, Аллоҳ унинг мушкулини кушойиш қилади, оғирини енгил қилади ва ўзи ўйламаган томондан ризқ беради”, деганлар (Имом Абу Довуд, Имом Ибн Можа ривояти).

Банданинг “Астағфируллоҳ” ва шу маънодаги калималарни тилида айтиб, дили билан тасдиқлаши истиғфордир. Умумий маънода эса истиғфор диндорликни ифода этади. Валлоҳу аълам!

Муҳаммад Айюб ҲОМИДОВ

Ўзгани авратига тикилмоқ шариатимизда ҳаром қилинган. Лекин фуқаҳолар маълум истисноларни баён қилган бўлиб, уларни авратига қараш мубоҳ саналади.

1. Инсоннинг ўз аврати. Киши ўз авратига кўзи тушса ва ёки ихтиёрий қараса буни гуноҳи йўқ.
2. Қаралаётган шахс, хоҳ ўғил хоҳ қиз бўлсин шаҳват ёшида бўлмаса. Бу тили чиқмаган, яъни гапира олмайдиган даражада ёш бўлиши билан белгиланган. Фақиҳ Абу Лайс «шаҳват ёши тўққиз ёш» деб фатво берган бўлсалар ҳам.

Ҳошияда айтилишича, «тили чиқиб гапира оладиган ёшдаги болаларнинг авратига тикилиш ҳаром бўлади.»

3. Саҳиҳ никоҳ билан уйланган аёли. Фосид никоҳ билан бўлса унга ҳам назар қилиш ҳаром. Масалан бировни никоҳидаги аёлга уйланиб олган киши шу аёлнинг авратига қараши ҳаром ҳисобланади.
4. Ўз чўрисини авратига қарашҳаром эмас.Бироқ чўриларнинг ҳаммасида ҳам, назар ҳалол қилинган эмас. Мусоҳара (қудачилик) йўли билан маҳрам бўлган чўрилар мустасно. Масалан она бола чўриси бўлиб уларнинг қизини хотин қилган бўлса онасининг авратига қараши ҳаром ҳисобланади. Чунки у қайин она ҳисобидадир. Шунингдек, ўз чўрисини ўзгага никоҳлаб берган бўлса бу чўри ҳам хожасидан маълум масофада туради. Ҳурмати ғализа, яъни чўрисига уйланиб сўнгра уни икки талоқ қилган бўлса унинг ҳам авратига қараши мумкин эмас. Ёки чўри мушрика бўлса. Унинг ҳам авратига қараш тақиқланади. Икки кишининг ўртасидаги шериклик чўрилар ҳам ўз ҳожаларидан авратларини олиб қочишлари лозим.

Шу тўрт тоифадан бошқаларнинг авратига узрсиз назар қилиш мутлақ ҳаром дейилган. Хоҳ у шаҳвоний назар ва ё аксинча бўлсин бари бирдек ҳаромдир. Аммо узрли бўлса жоиз. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар:

«Аллоҳ (бегонанинг авратига) назар қилувчини ва (ўз авратини бошқаларга кўз-кўзлаб) томоша қилдирувчини лаънатлади» (Байҳақий ривоят қилган).

Яланғоч авратга назар ҳаром бўлганидек, юпқа ва тор кийим кийганларнинг кийими устидан назар қилиш ҳам ҳаромдир. Чунки тор ва юпқа кийим бадан ва қоматни ошкор қилиб туриши сабабли яланғоч ҳукмида бўлади.

Авратлар:

1. Эркак кишининг аврати — киндик остидан тизза остигачадир. Демак, эркак кишининг киндигини остидан тиззасини остигача бўлган аъзоларига қараш, эркакларга ҳам, бегона аёлларга ҳам мутлақ ҳаромдир.
2. Шунингдек икки аёл ҳам бир-бирларини киндигини остидан тиззасини остигача бўлган аъзоларига асло қарай олмайдилар. Чунки икки аёл орасидаги аврат, худди икки эркак орасидаги аврати каби олинади.
3. Эркак ва бегона аёл орасидаги аврат — Агар қаровчи эркак бўлиб томоша қилинувчи ҳур, аёл бўлса унинг юзи ва кафтларидан бошқа барча аъзоларидир. Юзи ва кафти аврат бўлмасада унга ҳожатсиз қараш макруҳдир.
4. Агар назари тушиб қолган аёл ўз маҳрами бўлса. Масалан опа ёки синглиси. Бу ҳолатда у билан аврат чегараси (кийимидан ташқаридаги), қорин ва бел қисми қўшимча қилинган ҳолда ҳудди икки эркак аврати каби олинади. Яъни, киши ўз опаси ёки синглисини боши, бўйни, кўкраги, қўлтиғи, болдири, оёқларига «шаҳвати уйғониб кетишидан омонда бўлиш шарти» билан, назар тушиб қолса (Давоми бор).

Биринчи мақола: http://muslim.uz/index.php/maqolalar/item/22953-noma-ram-ajollarga-arashning-zarari-birinchi-ma-ola

Муаллиф: Ботирали Алишер ўғли

Манба: fiqh. uz

Заҳируддин Муҳаммад Бобур хазиналари (3)

*   *   *

МУБАЙЯН ВА НАСРИЙ БАЁНИ

НАЗМ

*   *   *

Саййидул-мурсалийннинг наътларида,

соллаллоҳу алайҳи ва саллам

Вожиб ўлди бориға шукри Худой,

Мустафо бўлди бизга раҳнамой.

Йўлчисиз йўлда ким бора олғай,

Борса, аввал қадамда-ўқ қолғай.

Кимки Аҳмад* кибики бадрақадур,

Йўлда юз хавф бўлса, не боқадур!

Бўйиға чуст хилъати “Лавлок”,

Лот оғзиға илгидин тунчок.

Улдурур анбиё сарафрози,

«Қоба қавсайн» маҳрами рози.

Менга қилғил шафоъатинг ҳамроҳ,

Не дей ўзга: Алайка соллаллоҳ.

* ИЗОҲ-1. Аҳмад Ҳазрати Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг Тавротда келган номларидир. Қуръондан далил (оят маъноси): “Ёд этинг, Ийсо ибни Марям: «Эй Бани Исроил! шубҳасиз, мен Аллоҳнинг  сизларга  юборган  Расулиман.  Мен  ўзимдан  олдинги  Тавротни тасдиқ этувчи ва мендан кейин келадиган – Аҳмад исмли бир Пайғамбар  ҳақида  хушхабар  берувчи  бўлиб  келдим»,  –  деган  эди”  (61/ Сафф сураси, 6-оят).

 ИЗОҲ-2. Ҳазрати Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Маккани фатҳ этганларида Каъбадаги бутларни синдирган эдилар. Жумладан, бут эгаларининг талаби билан Лот деган бутни шахсан ўзлари йиқитганлар. Байтда шу воқеага ишорат қилинмоқда.

Зеро, Қуръони каримда айтилади (оят маъноси): “Менга хабар беринг, у Лот ва Уззони ва бошқа учинчи (бут бўлмиш) Манотни (уларда куч ва илоҳлик аломати бор эканми?)” (53/Нажм сураси, 19-20-оятлар).

НАСРИЙ БАЁН

Барча пайғамбарлар саййиди (улуғи ва имоми) ҳазрати Муҳаммад (алайҳиссалом)нинг наътлари (мақтовли васфлари) ул зотга Аллоҳнинг саломи, раҳмати ва баракоти бўлсин

Бандаларнинг ҳаммаларига Аллоҳга шукр келтириш вожиб бўлди, чунки бизга ҳазрати Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи ва саллам – Аллоҳнинг мумтоз танланган бандаси раҳнамой, яъни тўғри йўлни кўрсатувчи, ҳақ йўлдан бошловчи бўлдилар.

Ким йўлда  йўлчисиз, йўлбошчисиз, раҳнамосиз бора олади? Борса ҳам, биринчи қадамдаёқ қолиб кетади. Кимнинг  ҳазрати  Аҳмад (соллаллоҳу  алайҳи  ва  саллам)  каби йўлбошчиси – кузатувчи нигоҳбони бўлса, йўлда юз хавфу хатар бўлсаҳам, не парвойи бор (у зотнинг йўлидан юриб, суннатларига амал қилдими, бас, у, албатта, яхшиликка, саъодатга эришади).

Бўйига «лавлок» хилъати – шарафли либоси маҳкам ўралган, яъни жуда ярашган, Лотнинг – нодон инсонлар топинган бутнинг ва ҳар турли  бутларнинг  оғзига  у  зотнинг  қўлидан  тугун  солинган,  яъни Аллоҳдан бошқа ҳеч бир илоҳ йўқ, бирор кимсани ва нарсани худо қилиб олишга ҳеч кимда ҳадду ҳуқуқ қолмаган.

ИЗОҲ.  Бу  ўринда:  “Лавлок”  –  “Лав  лока  мо  холақтул-афлока”  – “(Эй Ҳабибим!) Агар сен бўлмасанг, фалакларни (коинотни) яратмас эдим” деган машҳур ҳадиси қудсийга ишорат қилинмоқда. Лот – аввалда пайғамбар шуъайб алайҳиссаломнинг қавми сиғинган,  кейинчалик Каъбатуллоҳга тиклаб қўйилган бутлардан бири.

Барча пайғамбарларнинг сарафрози – энг улуғи, энг устуни, юксаги, имоми у зотдирлар, (Қуръони каримда келган) «Қоба қавсайн» – “икки ёй” сиррининг сирдоши – билгувчиси ҳам у зотдирлар; яъни, меърож воқеаси билан шарафлангандирлар.

(Эй  Аллоҳнинг  Расули!)  Қиёмат  кунида  менга  шафоъатингизни йўлдош айланг! Бошқа не дейин: Сизга Аллоҳнинг салоту саломлари, раҳмат ва баракотлари бўлсин!».

ИЗОҲ. «Қоба қавсайн» – Қуръони каримда келган, меърож воқеасига далил қилинган, Аллоҳга ёки фаришта Жаброил алайҳиссаломга ўта яқинлик аломати бўлган оят иборасидир. Маъноси: “Ўртадаги масофа икки ёй миқдорича, ҳатто, янада яқинроқ бўлди, шу аснода (Аллоҳ) ваҳй этган нарсани (Жаброил орқали) бандасига ваҳй қилди (53/Нажм сураси, 9-оят).

Насрий баён ва шарҳ муаллифи

Мирзо КЕНЖАБЕК

Матнни oлий тоифали сухандон Шуҳрат Қаюмов ўқиган